HR, 17-06-2003, nr. 00431/03U

Documentgegevens:

ECLI:NL:HR:2003:AF9536

Instantie

Hoge Raad (Strafkamer)

Datum

17-06-2003

Zaaknummer

00431/03U

Conclusie

Mr. Vellinga

LJN

AF9536

Vakgebied(en)

Internationaal publiekrecht / Mensenrechten

Internationaal strafrecht (V)

Brondocumenten en formele relaties

ECLI:NL:PHR:2003:AF9536, Conclusie, Hoge Raad (Advocaat-Generaal), 17‑06‑2003

Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2003:AF9536

ECLI:NL:HR:2003:AF9536, Uitspraak, Hoge Raad (Strafkamer), 17‑06‑2003; (Cassatie)

Vindplaatsen

NJ 2003, 635

NbSr 2003/335

Conclusie 17‑06‑2003

Mr. Vellinga

Partij(en)

Nr. 00431/03 U

Mr. Vellinga

Zitting: 20 mei 2003

Conclusie inzake:

[de opgeëiste persoon]

1.

De Rechtbank te Rotterdam heeft de uitlevering van de opgeëiste persoon aan België ter vervolging toelaatbaar verklaard.

2.

Namens de opgeëiste persoon heeft mr. A. Moszkowicz, advocaat te Amsterdam, één middel van cassatie voorgesteld.

3.

Het middel klaagt over schending van artikel 5 en 6 EVRM doordat de opgeëiste persoon in strijd met het recht van het uitleverende land Suriname van zijn vrijheid beroofd is gehouden, nadat de door Nederland - in een andere zaak dan de onderhavige - gevraagde uitlevering ontoelaatbaar was verklaard, de opgeëiste persoon vervolgens op onrechtmatige wijze Suriname is uitgezet naar Nederland hetgeen een verkapte uitlevering oplevert, waarmee ook de "doorlevering" aan België besmet is, tengevolge waarvan de Rechtbank de uitlevering naar België ontoelaatbaar had moeten verklaren. Subsidiair klaagt het middel dat de Rechtbank de verwerping van het op deze kwestie gebaseerde verweer ontoereikend heeft gemotiveerd.

4.

In haar uitspraak heeft de Rechtbank een door de raadsman gevoerd verweer als volgt samengevat en verworpen:

"De raadsman heeft namens de opgeëiste persoon (verder af te korten als: o.p.) als verweer, zakelijk weergegeven, het volgende aangevoerd:

1.: Nadat de o.p. in de Republiek Suriname (verder: Suriname) op verzoek van Nederland was aangehouden ter fine van uitlevering aan Nederland, heeft de vervolgingsambtenaar bij schriftelijk verzoek van 24 mei 2002 de kantonrechter van het tweede kanton te Paramaribo verzocht een uitleveringsverzoek van Nederland m.b.t. tot de o.p. in behandeling te nemen.
2.: Op 13 juni 2002 heeft de voornoemde kantonrechter de vervolgingsambtenaar niet ontvankelijk verklaard in diens verzoek.
3.: Tegen de onder 2 genoemde beslissing is beroep ingesteld door de vervolgingsambtenaar bij het hoogste rechtscollege van Suriname.
4.: Ook na onder 2 genoemde uitspraak duurde de detentie van de o.p. voort, daarover was in de uitspraak van 13 juni geen beslissing gegeven.
5.: In Kort Geding bij het eerste kantongerecht te Paramaribo werd door de o.p. diens onmiddellijke invrijheidsstelling gevorderd. Suriname is in die procedure verschenen. Op 28 juni 2002 hebben partijen mondeling hun standpunten ter zitting toegelicht. Bij die gelegenheid heeft de raadsman van Suriname medegedeeld dat de o.p. ofwel op 3 juli 2002 in vrijheid zou worden gesteld ofwel krachtens de Toelatingswet 1938 op die datum uit Suriname zou worden verwijderd.
6.: Bij schriftelijke resolutie van 28 juni 2002 heeft de President van Suriname bepaald dat de o.p. uit Suriname moest worden verwijderd.
7.: In het onder 5 genoemde Kort Geding heeft op 3 juli 2002 de kantonrechter zich nader laten voorlichten door de advocaat van de o.p. en de vertegenwoordiger van Suriname. Deze laatste heeft toen medegedeeld dat de o.p. diezelfde dag nog uit Suriname zou worden verwijderd en dat diens uitzetting plaats zou vinden naar Nederland.
8.: Op 3 juli 2002 is de o.p. in Suriname aan boord gebracht van een KLM vliegtuig met bestemming Schiphol. Tijdens de vlucht naar Nederland werd de o.p. begeleid door een Surinaamse politieman.
9.: Op Schiphol is de o.p. persoon aangehouden als verdachte in de (Nederlandse) strafzaak waarin zijn uitlevering aan Suriname was verzocht.
10.: De onder 7 bedoelde kantonrechter heeft op 11 juli 2002 in Kort Geding uitspraak gedaan en daarbij overwogen dat door te handelen als hiervoor omschreven Suriname de bepalingen van de (Surinaamse) uitleveringswet met voeten had getreden.
11.: Tussen de autoriteiten van Suriname en Nederland heeft, aldus de raadsman, met betrekking tot de uitzetting naar Nederland van de o.p. een nauwe samenwerking bestaan die erop gericht was aanhouding van de o.p. in Nederland mogelijk te maken.
12.: Door voormelde gang van zaken is sprake van een zodanig ernstige schending van elementaire rechten van de o.p. dat Nederland niet mag meewerken aan een (mogelijke) uitlevering aan België omdat zulks een grove schending zou opleveren van bepalingen van het EVRM.

De officier van justitie heeft aangevoerd dat op voor de door de rechtbank in de onderhavige zaak te nemen beslissingen irrelevant is op welke wijze de o.p. in Nederland is gekomen. De officier van justitie heeft ten overvloede aangevoerd dat de Nederlandse autoriteiten op generlei wijze de uitzetting naar Nederland hebben bevorderd en dat een mogelijk onrechtmatige handelen door Surinaamse autoriteiten niet aan de Nederlandse autoriteiten kan worden verweten en derhalve ook niet aan een toelaatbaarverklaring van de verzochte uitlevering in de weg kan staan.

Beoordeling van dit verweer

Hetgeen de raadsman heeft aangevoerd is, gelet op hetgeen de door de rechter-commissaris op 14 november 2002 gehoorde Fiod ambtenaren hebben verklaard, onvoldoende om aannemelijk te achten dat Nederlandse autoriteiten direct of indirect hebben bevorderd dat de o.p. na zijn uitzetting uit Suriname per vliegtuig naar Nederland zou reizen. Verder onderzoek naar hetgeen de raadsman dienaangaande heeft aangevoerd gaat de beperkte taak van de rechtbank als uitleveringsrechter te boven.

De rechtbank merkt overigens ten overvloede op dat de raadsman weliswaar afschriften van Surinaamse rechterlijke beslissingen heeft overgelegd maar dat niet gebleken is dat die beslissingen inmiddels onherroepelijk zijn.

Nu ook overigens niet aannemelijk is geworden dat Nederlandse autoriteiten op enigerlei wijze hebben bevorderd dat de o.p. vanuit Suriname naar Nederland werd uitgezet kan in het midden blijven of juist is hetgeen de raadsman in dat verband overigens heeft aangevoerd nu die (overige) feiten en omstandigheden op zich niet in de weg kunnen staan aan een toelaatbaarverklaring van de verzochte uitlevering nu de o.p. zich in Nederland bevindt. Uitzonderlijke omstandigheden welke tot een ander oordeel zouden kunnen leiden zijn de rechtbank niet gebleken."

5.

Recentelijk heeft de Hoge Raad zijn rechtspraak ten aanzien van de vraag of en in hoeverre een rechter in het kader van de beoordeling van de toelaatbaarheid van de uitlevering kan beslissen over de vraag of enig in het EVRM gegarandeerd recht van de opgeëiste persoon is of dreigt te worden geschonden, als volgt samengevat en nader gepreciseerd:

"3.3.

De rechtspraak van de Hoge Raad kan, voorzover hier van belang, als volgt worden samengevat. Indien de uitlevering is verzocht teneinde de opgeëiste persoon (verder) te vervolgen, komt het in de gevallen - zoals hier - waarin zowel de verzoekende Staat als de aangezochte Staat is toegetreden tot het EVRM, aan de rechter die moet oordelen over de toelaatbaarheid van de gevraagde uitlevering in het algemeen niet toe te beslissen over de vraag of in het kader van die strafvervolging enig in het EVRM gegarandeerd recht van de opgeëiste persoon is of dreigt te worden geschonden, omdat in beginsel moet worden uitgegaan van het vertrouwen dat de verzoekende Staat de bepalingen van dit verdrag zal eerbiedigen. Wat betreft art. 6 EVRM kan dit beginsel evenwel uitzondering lijden indien blijkt dat de opgeëiste persoon door zijn uitlevering zou worden blootgesteld aan zodanig risico van een flagrante inbreuk op enig hem ingevolge art. 6, eerste lid, EVRM toekomend recht dat de ingevolge art. 1 EVRM op Nederland rustende verplichting om dat recht te verzekeren in de weg staat aan nakoming van de verdragsrechtelijke verplichting tot uitlevering. (...)

3.4.

De Hoge Raad is van oordeel dat voormelde opvatting precisering behoeft. In de gevallen waarin zowel de verzoekende Staat als de aangezochte Staat is toegetreden tot het EVRM, brengt het vertrouwen dat de verzoekende Staat de bepalingen van dat verdrag zal eerbiedigen, mee dat ervan moet worden uitgegaan dat de opgeëiste persoon in geval van schending van enig hem bij dat verdrag toegekend recht na zijn uitlevering ter (verdere) strafvervolging het recht heeft op een daadwerkelijk rechtsmiddel als bedoeld in art. 13 EVRM voor een instantie van de verzoekende Staat. Dit betekent dat de verdragsrechtelijke verplichting tot uitlevering slechts dan moet wijken voor de ingevolge art. 1 EVRM op Nederland rustende verplichting om de rechten van dat verdrag te verzekeren indien (a) blijkt dat de opgeëiste persoon door zijn uitlevering zou worden blootgesteld aan het risico van een flagrante inbreuk op enig hem ingevolge art. 6, eerste lid, EVRM toekomend recht, en (b) voorts naar aanleiding van een voldoende onderbouwd verweer is komen vast te staan dat hem na zijn uitlevering niet een rechtsmiddel als bedoeld in art. 13 EVRM ten dienste staat ter zake van die inbreuk."1.

6.

Door of namens de opgeëiste persoon is niet aangevoerd dat volgens het recht van de verzoekende Staat de opgeëiste persoon zich na uitlevering niet met vrucht zal kunnen beroepen op een beweerdelijk jegens hem gemaakte inbreuk op artikel 5 en 6 EVRM dan wel aan een geslaagd beroep niet alsnog zodanige rechtsgevolgen kunnen worden verbonden dat een inbreuk voldoende wordt gecompenseerd.2. Daarbij komt dat de Rechtbank op grond van de door de Belgische autoriteiten verstrekte inlichtingen heeft vastgesteld dat voor de opgeëiste persoon na uitlevering de mogelijkheid van verzet openstaat. Daarin ligt als kennelijk en niet onbegrijpelijk oordeel van de Rechtbank besloten dat de opgeëiste persoon nog een rechtsmiddel als bedoeld in artikel 13 EVRM heeft.

7.

In het licht van het voorgaande getuigt de verwerping van het gevoerde verweer niet van een onjuiste rechtsopvatting, met name ook niet omtrent de taak van de rechter die over de toelaatbaarheid van de uitlevering heeft te oordelen en is de verwerping naar behoren gemotiveerd.3.

8.

Het middel faalt.

9.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

Toon alle voetnoten

Voetnoten

Voetnoten Conclusie 17‑06‑2003

HR 11 maart 2003, nr. 02416/02 U, LJN AF3312.

Vgl. HR 11 maart 2003, nr. 02416/02 U, LJN AF3312, rov. 3.5.

Vgl. HR 21 maart 2000, NJ 2000, 395.

Uitspraak 17‑06‑2003

Inhoudsindicatie

17 juni 2003 Strafkamer nr. 00431/03 U SCR/SM Hoge Raad der Nederlanden Arrest op het beroep in cassatie tegen een uitspraak van de Rechtbank te Rotterdam van 29 januari 2003, nummer RK 02/937, op een verzoek van het Koninkrijk België tot uitlevering van: [de opgeëiste persoon], geboren te [geboorteplaats] (Filippijnen) op [geboortedatum] 1949, ten tijde van de betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting Rijnmond, locatie "De IJssel" te Krimpen aan den IJssel. 1. De bestreden uitspraak...

Partij(en)

17 juni 2003

Strafkamer

nr. 00431/03 U

SCR/SM

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een uitspraak van de Rechtbank te Rotterdam van 29 januari 2003, nummer RK 02/937, op een verzoek van het Koninkrijk België tot uitlevering van:

[de opgeëiste persoon], geboren te [geboorteplaats] (Filippijnen) op [geboortedatum] 1949, ten tijde van de betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting Rijnmond, locatie "De IJssel" te Krimpen aan den IJssel.

1. De bestreden uitspraak

De Rechtbank heeft de gevraagde uitlevering van de opgeëiste persoon aan Koninkrijk België toelaatbaar verklaard ter strafvervolging ter zake van de in de bestreden uitspraak omschreven feiten.

2. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door de opgeëiste persoon. Namens deze heeft mr. A. Moszkowicz, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Vellinga heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad het beroep zal verwerpen.

3. Beoordeling van het middel

3.1.

Het middel behelst de klacht dat de Rechtbank het verweer dat de uitlevering ontoelaatbaar dient te worden verklaard op de grond dat de art. 5 en 6 EVRM zijn geschonden, ten onrechte althans onvoldoende gemotiveerd heeft verworpen.

3.2.1.

De Rechtbank heeft het in het middel bedoelde verweer als volgt samengevat:

"De raadsman heeft namens de opgeëiste persoon (verder af te korten als: o.p.) als verweer, zakelijk weergegeven, het volgende aangevoerd:

1.: Nadat de o.p. in de Republiek Suriname (verder: Suriname) op verzoek van Nederland was aangehouden ter fine van uitlevering aan Nederland, heeft de vervolgingsambtenaar bij schriftelijk verzoek van 24 mei 2002 de kantonrechter van het tweede kanton te Paramaribo verzocht een uitleveringsverzoek van Nederland m.b.t. de o.p. in behandeling te nemen.
2.: Op 13 juni 2002 heeft de voornoemde kantonrechter de vervolgingsambtenaar niet ontvankelijk verklaard in diens verzoek.
3.: Tegen de onder 2 genoemde beslissing is beroep ingesteld door de vervolgingsambtenaar bij het hoogste rechtscollege van Suriname.
4.: Ook na onder 2 genoemde uitspraak duurde de detentie van de o.p. voort, daarover was in de uitspraak van 13 juni geen beslissing gegeven.
5.: In Kort Geding bij het eerste kantongerecht te Paramaribo werd door de o.p. diens onmiddellijke invrijheidsstelling gevorderd. Suriname is in die procedure verschenen. Op 28 juni 2002 hebben partijen mondeling hun standpunten ter zitting toegelicht. Bij die gelegenheid heeft de raadsman van Suriname medegedeeld dat de o.p. ofwel op 3 juli 2002 in vrijheid zou worden gesteld ofwel krachtens de Toelatingswet 1938 op die datum uit Suriname zou worden verwijderd.
6.: Bij schriftelijke resolutie van 28 juni 2002 heeft de President van Suriname bepaald dat de o.p. uit Suriname moest worden verwijderd.
7.: In het onder 5 genoemde Kort Geding heeft op 3 juli 2002 de kantonrechter zich nader laten voorlichten door de advocaat van de o.p. en de vertegenwoordiger van Suriname. Deze laatste heeft toen medegedeeld dat de o.p. diezelfde dag nog uit
Suriname zou worden verwijderd en dat diens uitzetting plaats zou vinden naar Nederland.
8.: Op 3 juli 2002 is de o.p. in Suriname aan boord gebracht van een KLM vliegtuig met bestemming Schiphol. Tijdens de vlucht naar Nederland werd de o.p. begeleid door een Surinaamse politieman.
9.: Op Schiphol is de o.p. aangehouden als verdachte in de (Nederlandse) strafzaak waarin zijn uitlevering aan Suriname was verzocht.
10.: De onder 7 bedoelde kantonrechter heeft op 11 juli 2002 in Kort Geding uitspraak gedaan en daarbij overwogen dat door te handelen als hiervoor omschreven Suriname de bepalingen van de (Surinaamse) uitleveringswet met voeten had getreden.
11.: Tussen de autoriteiten van Suriname en Nederland heeft, aldus de raadsman, met betrekking tot de uitzetting naar Nederland van de o.p. een nauwe samenwerking bestaan die erop gericht was aanhouding van de o.p. in Nederland mogelijk te maken.
12.: Door voormelde gang van zaken is sprake van een zodanig ernstige schending van elementaire rechten van de o.p. dat Nederland niet mag meewerken aan een (mogelijke) uitlevering aan België omdat zulks een grove schending zou opleveren van bepalingen van het EVRM.
De officier van justitie heeft aangevoerd dat voor de door de rechtbank in de onderhavige zaak te nemen beslissingen irrelevant is op welke wijze de o.p. in Nederland is gekomen. De officier van justitie heeft ten overvloede aangevoerd dat de
Nederlandse autoriteiten op generlei wijze de uitzetting naar Nederland hebben bevorderd en dat een mogelijk onrechtmatig handelen door Surinaamse autoriteiten niet aan de Nederlandse autoriteiten kan worden verweten en derhalve ook niet aan een toelaatbaarverklaring van de verzochte uitlevering in de weg kan staan."

3.2.2.

De Rechtbank heeft dit verweer op de volgende gronden verworpen:

"Hetgeen de raadsman heeft aangevoerd is, gelet op hetgeen de door de rechter-commissaris op 14 november 2002 gehoorde Fiod ambtenaren hebben verklaard, onvoldoende om aannemelijk te achten dat Nederlandse autoriteiten direct of indirect hebben bevorderd dat de o.p. na zijn uitzetting uit Suriname per vliegtuig naar Nederland zou reizen. Verder onderzoek naar hetgeen de raadsman dienaangaande heeft aangevoerd gaat de beperkte taak van de rechtbank als uitleveringsrechter te boven.

3.3.

Blijkens de hiervoren weergegeven overwegingen heeft de Rechtbank vastgesteld dat de opgeëiste persoon op of omstreeks 3 juli 2002 op de luchthaven Schiphol van zijn vrijheid is beroofd als verdachte in een Nederlandse strafzaak.

Uit de aan de Hoge Raad gezonden stukken blijkt dat het uitleveringsverzoek is gedaan op 23 juli 2002 en dat de uitleveringsdetentie is bevolen bij een beschikking van de Rechtbank van 9 oktober 2002. Het proces-verbaal van de zitting waarop die beschikking is gegeven houdt dienaangaande het volgende in:

"De raadsman voert aan - zakelijk weergegeven -: De gevangenneming kan niet worden bevolen nu Nederland op onrechtmatige wijze de beschikking heeft gekregen over cliënt en het uitleveringsverzoek derhalve niet kan worden ingewilligd.

(...)

De voorzitter schorst de behandeling voor beraad omtrent het verzoek van de raadsman.

Na hervatting van het onderzoek deelt de voorzitter mede dat de rechtbank als volgt heeft beslist.

(...)

Ten aanzien van het verzoek tot gevangenneming overweegt de rechtbank dat gevangenneming in uitleveringszaken samen hangt met het uitleveringsverzoek en de vraag of dat verzoek voldoende gronden bevat om die gevangenneming te rechtvaardigen ziet op de mogelijke uitlevering. De rechtbank is van oordeel dat het uitleveringsverzoek als gedaan door de

Belgische autoriteiten aan genoemde voorwaarden voldoet en dat het de rechtbank noodzakelijk voorkomt dat de gevangenneming van de opgeëiste persoon wordt gelast. De rechtbank beveelt derhalve de gevangenneming van de veroordeelde."

3.4.

Gelet op het hiervoor onder 3.3 overwogene kan hetgeen namens de opgeëiste persoon ten verwere is aangevoerd niet leiden tot het oordeel dat Nederland als aangezochte Staat handelt in strijd met zijn verdragsverplichtingen als bedoeld in art. 1 EVRM, indien de uitlevering van de opgeëiste persoon aan de verzoekende Staat wordt toegestaan. Dit is niet anders indien als vaststaand zou moeten worden aangenomen dat - zoals in de toelichting op het middel wordt betoogd - de Surinaamse autoriteiten de op grond van de art. 5 en 6 EVRM aan de opgeëiste persoon toekomende rechten hebben geschonden.

3.5.

Het middel faalt derhalve.

4. Slotsom

Nu het middel niet tot cassatie kan leiden, terwijl de Hoge Raad ook geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, moet het beroep worden verworpen.

5. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Dit arrest is gewezen door de vice-president W.J.M. Davids als voorzitter, en de raadsheren A.J.A. van Dorst en B.C. de Savornin Lohman, in bijzijn van de waarnemend-griffier L.J.J. Okker-Braber, en uitgesproken op 17 juni 2003.