HR, 15-01-2002, nr. 03297/00J

Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage veroordeeld wegens mishandeling, terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel ten gevolge heeft, tot vier weken jeugddetentie voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

Ten laste van verdachte is bewezenverklaard dat hij

Het voorgestelde middel van cassatie klaagt dat het Hof ten onrechte althans onvoldoende gemotiveerd het verweer, dat verdachte geen opzet had op het toebrengen van al dan niet zwaar lichamelijk letsel, heeft verworpen.

Met het oog op de bespreking van het middel geef ik eerst een korte uiteenzetting van de feiten. Op 4 februari 1998 liep het slachtoffer, [...], met een bromfiets aan de hand de trap naar kelderboxen af, toen de dop van de benzinetank van die bromfiets viel en hij een hoeveelheid benzine over zijn linkerbeen kreeg. De vraag is gerezen of verdachte daarbij aanwezig is geweest en of hij wist dat [het slachtoffer] benzine over zijn been had gekregen. Daarover zijn tegenstrijdige verklaringen afgelegd. Aan verdachte was ten laste gelegd dat verdachte "wist dat [dat slachtoffer] benzine, althans een licht ontvlambare stof over zijn trainingsbroek had gekregen" en dat, tengevolge van handelingen van verdachte de trainingsboek van [het slachtoffer] "in brand vloog". Het Hof heeft daarvan vrijgesproken en bewezenverklaard zoals hierboven vermeld.

Er is sprake van dat het voor verdachte en zijn vrienden, waaronder [het slachtoffer], gebruikelijk was om brandende aanstekers bij elkaars broeken te houden (verklaring van verdachte en van getuige [betrokkene A] ter terechtzitting in hoger beroep). [Het slachtoffer] heeft het bestaan van een dergelijk gebruik weersproken. Ook bij de ontmoeting die tot deze zaak heeft geleid, heeft verdachte volgens eigen zeggen bij wijze van begroeting zijn brandende aansteker bij het been van het slachtoffer gehouden. Er zou een vlam tot boven het hoofd van het slachtoffer zijn ontstaan (aldus de aangifte) en de broek van het slachtoffer zou vlam hebben gevat. [Het slachtoffer] liep zwaar lichamelijk letsel op. Volgens verdachte was het een ongeluk.

Het valt op dat het Hof enerzijds het opzettelijk in brand steken van een been van het slachtoffer met als gevolg zwaar lichamelijk letsel bewezen heeft verklaard, maar anderzijds een straf op heeft gelegd die eerder past bij ernstig onvoorzichtig handelen dan het opzettelijk iemands been in brand steken. Ook in de strafmotivering klinkt dat door. Na de gebruikelijke standaard passages over ernst van het feit en persoon van de dader overweegt het Hof in het bijzonder:

Had moeten voorzien zijn immers termen die passen bij ernstige onachtzaamheid en niet bij opzet. In de strafmotivering ontbreekt in de beschrijving van het feit het kenmerkende van mishandeling namelijk dat het gaat om een agressieve handeling tegen de lichamelijke integriteit van het slachtoffer.

Het Hof heeft aan het verweer dat het opzet ontbrak de volgende bewijsoverweging gewijd:

Het Hof heeft door te overwegen dat verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de geenszins als denkbeeldig te verwaarlozen kans dat etc. niet het juiste criterium gehanteerd. Voor opzet is vereist dat men willens en wetens een aanmerkelijke kans aanvaardt. Vgl. De Hullu, Materieel strafrecht, p. 221 en HR 27 juni 1995, DD 95.427 en HR 23 januari 2001, NJ 2001, 241. De Hoge Raad heeft in onder meer deze arresten in het licht van de bewijsmiddelen het "zich willens en wetens blootstellen aan de geenszins te verwaarlozen kans" verstaan als het "zich willens en wetens blootstellen aan de aanmerkelijke kans", maar in dit geval is de inhoud van de bewijsmiddelen niet zodanig dat daar zonder meer uit volgt dat hier sprake was van het zich willens en wetens blootstellen aan een aanmerkelijke kans. Dat zou anders zijn, indien het Hof bewezen had geacht dat verdachte wist dat er benzine op de broek was gemorst, maar nu het Hof dat niet bewezen heeft geacht, kan m.i. - mede in het licht van hetgeen het Hof in de strafmotivering heeft overwogen - uit die bewijsmiddelen niet zonder meer volgen dat verdachte zich bewust heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat de broek vlam zou vatten.

Het middel gegrond achtend concludeer ik dat de bestreden uitspraak zal worden vernietigd en de zaak ter verdere behandeling van het bestaande beroep zal worden verwezen naar een aangrenzend gerechtshof.