HR, 08-05-2001, nr. 03164/00W

Partij(en)

1.

De Arrondissementsrechtbank te Amsterdam heeft toelaatbaar verklaard de tenuitvoerlegging in Nederland van een uitspraak van het Landgericht te Darmstadt (Bondsrepubliek Duitsland) van 17 februari 1999, waarbij verzoeker wegens een misdrijf dat de Rechtbank naar Nederlands recht heeft aangemerkt als ‘medeplegen van het opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2, eerste lid aanhef en onder A van de Opiumwet gegeven verbod’ is veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar. De Rechtbank heeft deze straf omgezet in een gevangenisstraf voor de tijd van dertig maanden, waarvan 10 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren, en bevolen dat de reeds (in verband met de uitleveringsprocedure, in Duitsland, en in verband met overdracht van de strafexecutie) ondergane detentie in mindering zal worden gebracht op de nog ten uitvoer te leggen straf.

2.

Door of namens verzoeker zijn geen middelen van cassatie voorgesteld.

3.

Ambtshalve vraag ik de aandacht voor het volgende.

De bestreden uitspraak is op 4 juli 2000 gedaan. Nadat daartegen namens verzoeker cassatie was ingesteld is een aanvulling op die uitspraak vastgesteld, door de voorzitter ondertekend op 14 (lijkt mij, maar het zou 19 kunnen zijn) september 2000.

Deze aanvulling op de uitspraak bevat een nadere omschrijving van een achttal stukken, te weten:

-

de vordering van de officier van justitie,

-

het door tussenkomst van de minister van Justitie ontvangen verzoek van het Ministerie van Justitie van de deelstaat Hessen tot het overnemen van de tenuitvoerlegging van de opgelegde straf, met bijlagen bestaande uit

-

een authentiek afschrift van het vonnis van het Landgericht,

-

mededeling omtrent de uitvoerbaarheid daarvan van de hoofdofficier van justitie te Darmstadt met bijvoeging van toepasselijke wettelijke bepalingen,

-

een voorlichtingsrapport betreffende verzoeker,

-

een proces-verbaal der terechtzitting van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam van 19 oktober 1999,

-

van het Ministerie van Justitie van de deelstaat Hessen afkomstige antwoorden op in het zo-even genoemde proces-verbaal der terechtzitting geformuleerde vragen, en

-

een brief van de raadsman met bijlagen, met name ziende op de wijze waarop de straf in de Bondsrepubliek ten uitvoer zou zijn gelegd.

Een tussen haken geplaatst deel van de uitspraak van het Landgericht Darmstadt, inhoudende een bewezenverklaring, is aan de aanvulling op de uitspraak gehecht.

4.

Enkele bepalingen uit het Wetboek van Strafvordering betreffende de wijze waarop de uitspraak moet worden gedaan en de aan de inhoud ervan te stellen eisen zijn in de art. 30 en 31 WOTS van overeenkomstige toepassing verklaard: krachtens het vijfde lid van art. 30 WOTS de art. 363 - 365 Sv, en krachtens het eerste lid van art. 31 WOTS de art. 353 en 357 Sv. Wat de inhoud van de uitspraak betreft brengt dat niet méér mee dan dat de uitspraak de persoonsgegevens van de veroordeelde dient te bevatten, alsmede de namen van de rechters die de uitspraak hebben gewezen, en dat zij (binnen twee maal vierentwintig uur nadat zij is gedaan) door die rechters en de griffier die bij de beraadslaging aanwezig is geweest dient te zijn ondertekend, voor zover één of meer hunner niet buiten staat zijn te ondertekenen.

5.

Aan welke eisen de uitspraak overigens, op straffe van nietigheid, dient te voldoen zal moeten worden afgeleid uit de art. 28, eerste lid, 30, eerste en derde lid, en 31, eerste en tweede lid, WOTS. Voor uitspraken betreffende de tenuivoerlegging van een in den vreemde opgelegde sanctie die strekt tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel of tot verbeurdverklaring van voorwerpen is daarnaast art. 31a WOTS van belang.

Uit art. 28 lid 1 WOTS volgt dat de uitspraak moet kunnen uitwijzen dat de rechtbank de identiteit van de veroordeelde heeft vastgesteld, en heeft geconstateerd dat de officier van justitie in de vordering tot tenuitvoerlegging van het buitenlandse strafgewijsde in Nederland ontvankelijk is. Voorts moet de uitspraak duidelijk maken dat de mogelijkheid van tenuitvoerlegging in Nederland is onderzocht, en dat de rechtbank de overige ‘feiten en omstandigheden die voor haar beslissing van belang zijn’ heeft vastgesteld. Tot zodanige feiten en omstandigheden behoren niet de feiten die de buitenlandse rechter kennelijk aan zijn beslissing ten grondslag heeft gelegd; die mogen bij het oordeel over een vordering tot tenuitvoerlegging niet opnieuw worden onderzocht (art. 28, derde lid WOTS).

6.

De aard van die overige ‘feiten en omstandigheden’ die de rechtbank dient te onderzoeken, van welk onderzoek de uitspraak blijk moet geven, zal in verband gebracht moeten worden met enerzijds art. 30, eerste en derde lid, WOTS, en anderzijds art. 31, eerste en tweede lid, WOTS. Ik ga nu voorbij aan art. 31a WOTS, waaruit bijzondere eisen voortvloeien ten aanzien van de tenuitvoerlegging van op ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel of op verbeurdverklaring gerichte, door de buitenlandse rechter opgelegde, sancties.

7.

Overeenkomstig art. 30 lid 1 WOTS zal de uitspraak duidelijk moeten maken dat is onderzocht of de tenuitvoerlegging ontoelaatbaar verklaard moet worden, hetzij omdat de overgelegde stukken niet voldoen aan de door het toepasselijke Verdrag gestelde eisen, hetzij de veroordeelde zich wèl naar Nederlands recht zou, maar naar het recht van de Staat waarin hij werd veroordeeld niet heeft, kunnen beroepen op een strafuitsluitingsgrond (en hij geen gedwongen psychiatrische verpleging behoeft), hetzij de tenuitvoerlegging niet in Nederland kan plaatsvinden in verband met het bepaalde in de art. 2, 3, 4, 6 of 7 WOTS, hetzij in een geval waarin het Verdrag de mogelijkheid tot weigering van overnemen van de tenuitvoerlegging voorziet, en bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet kan worden besloten tot tenuitvoerlegging in Nederland.

8.

Indien (en voor zover) de rechtbank niet zulke redenen heeft aangetroffen om de tenuitvoerlegging ontoelaatbaar te verklaren, zal in de uitspraak te vinden moeten zijn dat de tenuitvoerlegging toelaatbaar is verklaard, met opgave van de toepasselijke wets- en verdragsbepalingen (art. 30, derde lid, WOTS).

In dat geval dient de uitspraak niet alleen een verlof tot tenuitvoerlegging te bevatten, maar daarnaast dient de in Nederland ten uitvoer te leggen straf of maatregel te zijn bepaald. De uitspraak zal moeten uitwijzen waarom de door de rechtbank bepaalde straf of maatregel in overeenstemming is geacht met de straf of maatregel die naar Nederlands recht op het overeenkomstige feit is gesteld. Zoveel mogelijk moeten de omstandigheden waarop bij de vaststelling van de duur of de hoogte van de straf is gelet in de uitspraak worden vermeld (art. 31, eerste lid WOTS).

9.

Een redelijke, ook met het systeem van de Nederlandse strafvordering overeenstemmende, uitleg van bovengenoemde bepalingen uit de WOTS lijkt mij mee te moeten brengen dat de rechtbank niet op straffe van nietigheid gehouden is in haar uitspraak melding te maken van de afwezigheid van redenen om de officier van justitie in de vordering niet-ontvankelijk te verklaren, en dat de uitspraak niet aan nietigheid lijdt doordat daarin geen aandacht is besteed aan omstandigheden waarop door of namens de veroordeelde geen beroep is gedaan, ofschoon die omstandigheden zozeer afwijken van de normale gang van zaken dat verwacht kan worden dat, àls ze zich voordoen, daarop door of namens de veroordeelde wordt gewezen. Te denken valt aan de mogelijkheid dat de veroordeelde ter zake van hetzelfde feit ook in Nederland wordt vervolgd (art. 7 WOTS), of de in art. 30, eerste lid, onder d omschreven redelijkheidstoets indien het Verdrag een facultatieve weigeringsgrond kent.

Evenmin zal een uitspraak nietig verklaard behoeven te worden indien daarin geen afzonderlijke overwegingen zijn gewijd aan voor de toelaatbaarheid van de tenuitvoerlegging relevante omstandigheden, indien uit het wèl overwogene in voldoende mate blijkt dat die omstandigheden geen beletsel voor de toelaatbaarheid opleveren, zoals de verjaring van het recht tot tenuitvoerlegging naar Nederlands recht en de leeftijd die de veroordeelde ten tijde van het bewezenverklaarde feit bereikt moet hebben, beide genoemd in art. 6 WOTS.