HR, 10-10-2000, nr. 00290/00

Documentgegevens:

ECLI:NL:HR:2000:AA7402

Instantie

Hoge Raad (Strafkamer)

Datum

10-10-2000

Zaaknummer

00290/00

Conclusie

Mr Fokkens

LJN

AA7402

Vakgebied(en)

Materieel strafrecht (V)

Strafprocesrecht (V)

Brondocumenten en formele relaties

ECLI:NL:PHR:2000:AA7402, Conclusie, Hoge Raad (Advocaat-Generaal), 10‑10‑2000

Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2000:AA7402

ECLI:NL:HR:2000:AA7402, Uitspraak, Hoge Raad (Strafkamer), 10‑10‑2000; (Cassatie)

Conclusie: ECLI:NL:PHR:2000:AA7402

Wetingang

art. 300 Wetboek van Strafrecht

Vindplaatsen

JOL 2000, 489

NJ 2000, 656

Conclusie 10‑10‑2000

Mr Fokkens

Partij(en)

Nr.00290/00

Mr Fokkens

Zitting 13 juni 2000

Conclusie inzake: [Verdachte]

Edelhoogachtbaar College,

1.: Het Gerechtshof te ’s-Gravenhage heeft verdachte vrijgesproken van de hem
tenlastegelegde feiten onder 1, 2, 3, 4 en 5, te weten mishandeling van zijn
echtgenote (feit 1) en mishandeling van zijn kinderen (2 t/m 5) meermalen
gepleegd.

2.

Tegen dit arrest heeft de procureur-generaal beroep in cassatie ingesteld Het

beroep is namens verdachte tegengesproken in een door een onbekende persoon

-: mogelijk mr M.W. Stoet - ingediende schriftuur, waarvan Uw Raad geen kennis
kan nemen nu niet blijkt dat de indiener tot het indienen daarvan door verdachte
gemachtigd was.

3.

De tijdig ingediende schriftuur bevat één middel van cassatie, dat betrekking

heeft op de vrijspraak van het onder 2 t/m 5 tenlastegelegde. Nu het

cassatieberoep onbeperkt is ingesteld, is het in ieder geval niet-ontvankelijk voor

zover het tegen de beslissing ten aanzien van het onder 1 tenlastegelegde is

gericht. Ten aanzien van de overige feiten rijst de vraag of er sprake is van een

onzuivere vrijspraak.

4.

Het middel behelst de klacht dat de omstandigheid dat er volgens het hof (kort

gezegd): slechts sprake was van een correctionele tik, het hof ten onrechte tot een
vrijspraak heeft doen beslissen.

5.

In de onderhavige zaak is aan verdachte onder 2 t/m 5 telkens tenlastegelegd

dat hij één van zijn kinderen opzettelijk de arm op de rug heeft gedraaid en /of

tegen de rug, de billen en de benen heeft geslagen en/of tegen de benen heeft

geschopt en/of de keel heeft dichtgeknepen.

6.

Het hof heeft onder het kopje “vrijspraak” in het arrest het volgende overwogen:

“Naar het oordeel van het hof is niet wettig en overtuigend bewezen hetgeen aan

de verdachte onder 1(…) 2,3,4 en 5 is tenlastegelegd. De verdachte moet hiervan

worden vrijgesproken.Met betrekking tot het onder 2 tot met 5 tenlastegelegde

overweegt het hof met name dat, hoewel aannemelijk is geworden dat verdachte

op bepaalde momenten hardhandig is opgetreden tegenover de in die onderdelen

van de tenlastelegging genoemde partijen, niet bewezen is dat hij daarbij de

grenzen van het ouderlijk tuchtrecht heeft overschreden en zijn optreden strafbare

feiten als tenlastegelegd heeft opgeleverd.”

7.

In HR DD 97.004 stond de vraag centraal hoe een beroep op het ouderlijk

tuchtrecht straf(proces)rechtelijk moet worden geduid. In die zaak was, evenals

onder meer in de onderhavige, het opzettelijk tegen het gezicht slaan door een

ouder tenlastegelegd en werd een beroep gedaan op het ouderlijk tuchtrecht. In de

rijk gedocumenteerde conclusie van de A-G Van Dorst valt te lezen dat in oudere

rechtspraak het beroep op het recht van kastijding werd beschouwd als een

bewijsverweer, te weten een ontkenning van het opzet dat tot mishandeling vereist

is. Die opvatting is volgens hem verlaten. Thans moet een beroep op het ouderlijk

tuchtrecht worden beschouwd als een kwalificatieverweer: het bewezenverklaarde

opzettelijk slaan etc. levert, indien het binnen de grenzen van het ouderlijk

tuchtrecht valt, geen mishandeling op. Aldus oordeeIde ook Uw Raad in die zaak.

8.

Het hof heeft een opvoedkundig karakter aan de handelingen van verdachte

toegekend en heeft om die reden, zo leid ik af uit de motivering, kennelijk

geoordeeld dat ook voor de gevallen waarin het opzettelijk slaan en/of schoppen

etc. van het betreffende kind op zich wel vaststond, van het tenlastegelegde

vrijgesproken. Daarmee is het hof, zoals ook in het middel wordt betoogd,

uitgegaan van een verkeerde rechtsopvatting.

9.

Ik heb mijzelf nog wel afgevraagd of niet verdedigbaar is dat het hof de

tenlastelegging aldus heeft gelezen dat daarin tot uitdrukking is gebracht dat

verdachte de hem verweten gedragingen, slaan en/of schoppen en/of (..), op een

zodanige gewelddadige wijze heeft verricht dat dit niet meer binnen het ouderlijk

tuchtrecht valt en dat de vrijspraak niet meer inhoudt dan dat een zodanig

gewelddadig handelen niet bewezen is. Uiteindelijk meen ik dat die uitleg van ’s

hofs overweging niet voor de hand ligt. Of bijv. het geven van een klap binnen het

ouderlijk tuchtrecht valt, is immers niet alleen afhankelijk van de wijze waarop is

geslagen, maar ook van de omstandigheden waaronder de klap is uitgedeeld.

10

Derhalve heeft het hof een te ruime uitleg aan het tenlastegelegde “opzettelijk

tegen de rug, de billen etc. slaan en/of ..” gegeven. Dat maakt dat de vrijspraak

niet onder de bescherming van artikel 430 Sv valt en dat de procureur-generaal

kan worden ontvangen in zijn cassatieberoep (HR NJ 1961, 417, vaste

rechtspraak).

11.

De bestreden uitspraak is om bovengenoemde redenen onjuist en kan niet in

stand blijven. Ik concludeer dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak zal

vernietigen en de zaak zal verwijzen naar een aangrenzend gerechtshof teneinde

op het bestaande hoger beroep te worden berecht en afgedaan.

Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,

Uitspraak 10‑10‑2000

Inhoudsindicatie

Partij(en)

10 oktober 2000

Strafkamer

nr. 00290/00

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te ’s-Gravenhage

van 8 maart 1999 in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1949, wonende te

[woonplaats].

1.

De bestreden uitspraak

Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een von-nis van de

Politierechter in de Arron-disse-ments-rechtbank te ’s-Gravenhage van 2 juni 1998 -

de verdachte vrijgesproken van het hem bij inleidende dagvaarding

tenlastegelegde.

2.

Geding in cassatie

Het beroep - dat uitsluitend gericht is tegen de door het Hof gegeven vrijspraken

ter zake van het aan de verdachte onder 2 t/m 5 tenlastegelegde - is ingesteld

door de Advocaat-Generaal bij het Hof. Deze heeft bij schriftuur een middel van

cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan

deel uit.

De raadsman van de verdachte, mr. M.W. Stoet, advocaat te ‘s-Gravenhage, heeft

het cassatieberoep tegengesproken.

De Advocaat-Generaal Fokkens heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de

bestreden uitspraak, voorzover aan zijn oordeel onderworpen, zal vernietigen en de

zaak zal verwijzen naar een aangrenzend gerechtshof teneinde op het bestaande

hoger beroep te worden berecht en afgedaan.

3.

Beoordeling van de ontvankelijkheid van het beroep

3.1.

Bij inleidende dagvaarding is, voorzover voor de beoordeling van het middel

van belang, aan de verdachte tenlastegelegd:

“2. hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 januari 1992

tot en met 1 juni 1996 te Rijswijk meermalen, althans eenmaal, opzettelijk een

persoon (te weten zijn, verdachte’s kind, [kind 1]), (telkens) (met kracht)

-: tegen het hoofd en/of de rug en/of de billen, en/of/althans tegen het lichaam
heeft geslagen en/of
-: tegen het/de be(e)n(en) heeft geslagen en/of geschopt en/of
-: de arm (met kracht) op de rug heeft gedraaid en/of
-: tegen de keel heeft gedrukt en/of de keel heeft dichtgeknepen, waardoor deze
(telkens) letsel heeft bekomen en/of pijn heeft ondervonden; art. 300 lid 1
Wetboek van Strafrecht
3. hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 januari 1992 tot
en met 1 juni 1996, in elk geval in of omstreeks de maand mei 1996 te Rijswijk
meermalen, althans eenmaal, opzettelijk een persoon (te weten zijn kind,
[kind 2]), (telkens) (met kracht)
-: tegen het lichaam heeft geduwd en/of
-: tegen het gezicht en/of het hoofd en/of de rug en/of de billen en/of/althans het
lichaam heeft geslagen en/of
-: tegen het/de be(e)n(en) geslagen en/of geschopt en/of
-: (telkens) (met kracht) de arm op de rug heeft gedraaid en/of
-: tegen de keel heeft gedrukt en/of de keel heeft dichtgeknepen,
waardoor deze (telkens) letsel heeft bekomen en/of pijn heeft ondervonden;
art. 300 lid 1 Wetboek van Strafrecht

4.

hij in of omstreeks de periode van 1 januari 1992 tot en met 1 juni 1996 te

Rijswijk meermalen, althans eenmaal, opzettelijk een persoon (te weten zijn,

verdachte’s, kind, [kind 3]), (telkens) (met kracht)

-: tegen het hoofd en/of de rug en/of de billen en/of/althans het lichaam heeft
geslagen en/of
-: tegen het/de be(e)n(en) geslagen en/of geschopt en/of
-: tegen de keel heeft gedrukt en/of de keel heeft dichtgeknepen,
waardoor deze (telkens) letsel heeft bekomen en/of pijn heeft ondervonden;
art. 300 lid 1 Wetboek van Strafrecht

5.

hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 januari 1992

tot en met 1 juni 1996, in elk geval in of omstreeks de maand(en) maart 1995

en/of februari 1996 te Rijswijk meermalen, althans eenmaal, opzettelijk een

persoon (te weten zijn, verdachte’s, kind, [kind 4]), (telkens) (met kracht)

-: tegen de keel heeft gedrukt en/of de keel heeft dichtgeknepen en/of de arm op
de rug heeft gedraaid en/of
-: tegen het hoofd en/of de rug en/of de billen en/of benen en/of/althans het lichaam
heeft geslagen en/of
-: tegen het/de be(e)n(en) geslagen en/of geschopt, waardoor deze (telkens) letsel
heeft bekomen en/of pijn heeft ondervonden;
art. 300 lid 1 Wetboek van Strafrecht”.
3.2. Het Hof heeft de verdachte hiervan vrijgesproken. Omtrent deze vrijspraken
heeft het Hof het volgende overwogen:
"Naar het oordeel van het hof is niet wettig en overtuigend bewezen hetgeen aan
de verdachte onder (...) 2, 3, 4 en 5 is tenlastegelegd. De verdachte moet hiervan
worden vrijgesproken.
Met betrekking tot het onder 2 tot met 5 tenlastegelegde overweegt het hof met
name dat, hoewel aannemelijk is geworden dat verdachte op bepaalde momenten

hardhandig is opgetreden tegenover de in die onderdelen van de tenlastelegging

genoemde partijen, niet bewezen is dat hij daarbij de grenzen van het ouderlijk

tuchtrecht heeft overschreden en zijn optreden strafbare feiten als tenlastegelegd

heeft opgeleverd”.

3.3.: Nu het beroep is gericht tegen vrijspraken moet de Hoge Raad, gezien het
eerste lid van art. 430 Sv, allereerst beoordelen of de Advocaat-Generaal bij het
Hof in dat beroep kan worden ontvangen. Daartoe dient te worden onderzocht of
de gegeven vrijspraken andere zijn dan die bedoeld in deze wetsbepaling. Dit
brengt mee dat voor het onderhavige geval eerst de vraag moet worden
beantwoord of het Hof, door te overwegen en te beslissen als hiervoor is
weergegeven, de grondslag van de tenlastelegging heeft verlaten en van iets
anders heeft vrijgesproken dan was tenlastegelegd.
3.4.: Uit deze overwegingen blijkt dat het Hof bij zijn bewijsbeslissing inzake het
onder 2 tot en met 5 tenlastegelegde mede heeft betrokken de vraag of de
tenlastegelegde feiten in verband met het aan de verdachte toekomende “ouderlijk
tuchtrecht” (telkens) een strafbare mishandeling in de zin van art. 300, eerste lid,
Sr opleveren.
3.5.: Het “ouderlijk tuchtrecht” vormt evenwel geen onderdeel van de
tenlastelegging. Het Hof heeft derhalve over de vraag of bewezen is dat het
tenlastegelegde door de verdachte is begaan, niet op de grondslag van de
tenlastelegging beraadslaagd en beslist.
3.6.: De gegeven vrijspraak is dus niet een vrijspraak in de zin van art. 430 Sv.
Daarvan kan immers slechts sprake zijn indien de vrijspraak steunt op het niet
bewezen zijn van het aan de verdachte tenlastegelegde, en niet indien een straf-
of kwalificatieuitsluitingsgrond aanwezig is.
3.7.: Uit het voorgaande vloeit voort dat de Advocaat-Generaal bij het Hof kan
worden ontvangen in het ingestelde beroep.
4.: Beoordeling van het middel
Uit hetgeen hiervoor onder 3 is overwogen volgt dat het middel terecht is
voorgesteld, zodat als volgt moet worden beslist.

5. Beslissing

De Hoge Raad:

Vernietigt de bestreden uitspraak, voorzover aan zijn oordeel onderworpen;

Verwijst de zaak naar het Gerechtshof te Amsterdam opdat de zaak in zoverre op

het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.

Dit arrest is gewezen door de vice-president W.J.M. Davids als voor-zit-ter, en de

raadsheren A.M.M. Orie en A.J.A. van Dorst, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker,

en uitgesproken op 10 oktober 2000.