HR, 02-11-1999, nr. 111274

Het Hof heeft na verwijzing in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Arrondissementsrechtbank te Maastricht van 27 april 1994 - de verdachte ter zake van 1. "deelneming aan een organisatie die tot

oogmerk heeft het plegen van misdrijven", 2. "het medeplegen van: opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2, eerste lid, onder B, van de Opium-wet gegeven verbod" en 3. "het medeplegen van: opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2, eerste lid, onder A, van de Opiumwet gegeven verbod" veroordeeld tot drie jaren en zes maanden gevangenisstraf, met onttrekking aan het verkeer zoals in het arrest omschreven.

verkorte arrest is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr G. Spong, advocaat te

's-Gravenhage, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Jörg heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak ten aanzien van de duur van de opgelegde straf zal vernietigen en deze zal verlagen.

Het middel bevat de klacht dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in zijn vervolging, omdat de strafzaak, zowel in zijn totaliteit als in de afzonderlijke fasen, de cassatiefase daarbij inbegrepen, is behandeld met overschrijding van de redelijke termijn.

De verdachte, die niet in voorlopige hechtenis verkeert, heeft op 17 november 1997 beroep in cassatie ingesteld. Blijkens een op de inventaris van de stukken geplaatst stempel zijn deze op 6 oktober 1998 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. De zaak is ter terechtzitting van de Hoge Raad van 20 april 1999 voor de eerste maal behandeld.

In aanmerking genomen:

De klacht is daarom in zoverre terecht voorgesteld.

Het Hof heeft geoordeeld dat het tot dan toe bekende totale tijdsverloop van dien aard was dat in strijd met art. 6 EVRM de berechting niet had plaatsgevonden binnen een redelijke termijn. Op grond daarvan heeft het Hof een gevangenisstraf opgelegd welke zes maanden lager is dan het Hof zonder die overschrijding als passend beschouwde. Dat oordeel van het Hof geeft, ook voorzover dat inhoudt dat die overschrijding van de redelijke termijn niet behoort te leiden tot niet-ontvankelijkheid van de Officier van Justitie in zijn strafvervolging, niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrij- pelijk. Daaraan kan worden toegevoegd dat dit niet anders wordt door 's Hofs niet van een onjuiste rechtsopvatting blijk gevende en niet onbegrijpelijke oordeel dat het tijdsverloop tussen het vonnis in eerste aanleg en de aanvang van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep geen overschrijding van de redelijke termijn oplevert.

Bij afweging van enerzijds het belang dat de gemeenschap ook na hernieuwde overschrijding van de redelijke termijn na de instelling van het onder- havige cassatieberoep behoudt bij normhandhaving door berechting en anderzijds het belang dat de verdachte heeft bij verval van het recht tot strafvervolging nadat die termijn is overschreden, moet eerstgenoemd belang prevaleren, gelet op alle omstandigheden waaronder de ernst van de feiten, de aard en omvang van het onderzoek en het feit dat de zaak in acht instanties is berecht.

De gegrondheid van het middel, voorzover het de hernieuwde overschrijding van de redelijke termijn betreft, leidt daarom tot het oordeel dat aan de verdachte een lagere straf behoort te worden opgelegd dan het Hof hem voordat sprake was van hernieuwde overschrijding van die termijn heeft opgelegd.

De Hoge Raad zal, rekening houdende met de aan de verdachte opgelegde straf als hiervoor onder 1 is vermeld en met de mate waarin de redelijke termijn is overschreden, de straf verminderen als hierna onder 9 vermeld.

Het middel komt met een motiveringsklacht op tegen het oordeel van het Hof dat niet aannemelijk is geworden dat de verdachte door het optreden van de in het verweer als criminele infiltrant aangeduide [infiltrant] tot andere handelingen is gebracht dan waarop zijn opzet van te voren was gericht.

Het oordeel van het Hof waartegen het middel zich keert is onder 5 tot en met 5.3. weergegeven in het arrest onder de aanhef "Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie III en onrechtmatig verkregen bewijs".

Anders dan het middel aanvoert, is 's Hofs oordeel niet onbegrijpelijk. Het Hof heeft het desbetreffende verweer op toereikende gronden verworpen. Daaruit volgt dat het middel niet tot cassatie kan leiden.

Het middel strekt ten betoge dat het Hof het verweer dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in zijn vervolging wegens onvoldoende controle op de inzet van [infiltrant] heeft verworpen op gronden die deze verwerping niet kunnen dragen.

Het Hof heeft het door de raadsman gevoerde verweer in de bestreden uitspraak onder 4 samengevat en verworpen onder de aanhef "Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie III en onrechtmatig verkregen bewijs".

In deze verwerping van het door de verdediging gevoerde niet-ontvankelijkheidsverweer – meer in het bijzonder in de overweging dat het gebrek aan controle geen bepalende betekenis voor de strafzaak heeft gehad - ligt als kennelijk oordeel van het Hof besloten dat het gebrek aan controle bij de inzet van [infiltrant] niet van zodanige aard is dat daardoor de belangen van de verdachte ten aanzien van zijn recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak op grove wijze zijn veronachtzaamd.

's Hofs oordeel dat de terughoudendheid bij het verschaffen van inlichtingen omtrent het optreden van [infiltrant] niet kan worden beschouwd als een (poging tot) bewuste misleiding van de rechter en derhalve niet tot de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie in de vervolging behoeft te leiden, is overigens niet onbegrijpelijk, waarbij de Hoge Raad met name in aanmerking neemt dat het Hof heeft overwogen dat de verklaringen van een Nederlandse en een Duitse opsporingsambtenaar en de schriftelijke rapportage van zodanige aard zijn geweest dat de rechter zich daaruit een algemeen beeld kon vormen met betrekking tot het optreden van [infiltrant]. De motiveringsklacht dienaangaande slaagt dus niet.

Het middel faalt in zijn beide onderdelen.

Het middel klaagt dat het Hof heeft verzuimd te beslissen op het verzoek van de verdediging om de door de procureur-generaal geweigerde getuigen

[getuige 1] en [getuige 2] alsnog op te roepen.

Bij de aan de Hoge Raad toegezonden stukken

bevindt zich een aan de procureur-generaal bij het Hof gerichte brief van 29 mei 1997 van de toenmalige raadsman van de verdachte, welke onder meer inhoudt:

Hetgeen hiervoor onder 3.6 is overwogen brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven voor wat betreft de duur van de opgelegde gevangenisstraf. Nu de Hoge Raad geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd moet het beroep voor het overige worden verworpen.

De Hoge Raad vernietigt de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de duur van de opgelegde gevangenisstraf;

Vermindert deze met twee maanden, zodat de opgelegde gevangenisstraf beloopt drie jaren en vier maanden;

Verwerpt het beroep voor het overige.

Dit arrest is gewezen door de vice-president Haak als voorzitter, en de raadsheren Bleichrodt en Orie, in bijzijn van de griffier Bakker, en uitgesproken op 2 november 1999.