Hof 's-Hertogenbosch, 03-05-2004, nr. 20.001707.03

wonende te [adres].

Het hoger beroep

De verdachte heeft tijdig tegen genoemd vonnis hoger beroep ingesteld.

Het onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg en de terechtzitting in hoger beroep.

Het hof heeft kennis genomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen van de zijde van de verdachte naar voren is gebracht.

Het hof verenigt zich met het beroepen vonnis en met de gronden waarop dit berust - met inbegrip van de beslissing op de vordering van de benadeelde partij [naam] en de opgelegde schadevergoedingsmaatregel - behalve voor wat betreft de bewijsvoering en met aanvulling van de strafmotivering.

De bewijsvoering behoeft, mede gelet op hetgeen in hoger beroep aan de orde is gekomen, verbetering. Omwille van de leesbaarheid wordt de bewijsvoering in haar geheel vervangen. De bewezenverklaring door de eerste rechter komt uitsluitend te berusten op de hierna volgende bewijsmiddelen en bijzondere overwegingen omtrent het bewijs.

Aan de verdachte is tenlastegelegd dat hij:

op of omstreeks 8 september 1997 te Zevenbergen tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening heeft weggenomen een hoeveelheid bankbiljetten (ter waarde van circa fl 50.000,-) en/of een portemonnee met circa fl 3.300,- en/of een halsketting en/of een armband, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [slachtoffer 1], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s), welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen die [slachtoffer 1] en/of [slachtoffer 2], gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en/of aan zijn mededader(s) hetzij de vlucht mogelijk te maken hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond(en) dat hij, verdachte of (een van) zijn mededader(s) een vuurwapen althans een op een vuurwapen gelijkend voorwerp hebben/heeft gericht op het hoofd van die [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] en/of een klauwhamer heeft geheven boven het hoofd van die [slachtoffer 1];

subsidiair, althans, indien het vorenstaande onder 1 niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

op of omstreeks 8 september 1997 te Zevenbergen tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [slachtoffer 1] heeft gedwongen tot de afgifte van een hoeveelheid bankbiljetten (ter waarde van circa f 50.000,-) en/of een portemonnee met circa fl. 3.300,-, in elk geval van enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan die [slachtoffer 1], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s), welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond(en) dat hij, verdachte of (een van) zijn mededader(s) een vuurwapen althans een op een vuurwapen gelijkend voorwerp hebben/heeft gericht op het hoofd van die [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] en/of een klauwhamer heeft geheven boven het hoofd van die [slachtoffer 1].

De ontvankelijkheid van het openbaar ministerie

Redelijke termijn van berechting

Van de zijde van verdachte is het verweer gevoerd dat het openbaar ministerie in zijn strafvervolging niet-ontvankelijk behoort te worden verklaard omdat het in artikel 6 EVRM bedoelde recht van verdachte op een openbare behandeling van de strafzaak binnen een redelijke termijn zou zijn geschonden. Dit verweer is, zakelijk weergegeven, toegelicht met het argument dat het tijdsverloop tussen verdachtes aanhouding op 23 juli 1998 en de uiteindelijke berechting door dit hof op 19 april 2004 onredelijk lang is geweest.

Het hof verwerpt dit verweer en overweegt daartoe als volgt.

Het hof stelt voorop dat elke verdachte recht heeft op een openbare behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn. Dit recht strekt ertoe te voorkómen dat een verdachte langer dan redelijk is onder de dreiging van een strafvervolging zou moeten leven.

Deze termijn vangt aan op het moment dat vanwege de Staat jegens verdachte een handeling is verricht waaruit verdachte heeft opgemaakt en redelijkerwijs heeft kunnen opmaken dat het openbaar ministerie het ernstig voornemen had tegen verdachte een strafvervolging in te stellen.

Met betrekking tot de vaststelling in de onderhavige zaak van het beginpunt van de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn overweegt het hof als volgt.

Verdachte is op 10 november 1997 terzake van het onderhavige feit - kort gezegd: een gewapende overval in een woning - aangehouden en in verzekering gesteld. Vanaf deze datum kon de verdachte in redelijkheid verwachten dat het openbaar ministerie tegen hem een strafvervolging zou instellen. Dit is derhalve het begin van de termijn van berechting.

De behandeling in eerste aanleg is geëindigd met het vonnis van de rechtbank van 5 juni 2000, bij welk vonnis de officier van justitie niet-ontvankelijk is verklaard. De behandeling in eerste aanleg heeft dus twee jaren en bijna zeven maanden gevergd. In beginsel zou dit een overschrijding van de gebruikelijk nog als redelijk aan te merken termijn opleveren. Hierbij moet worden aangetekend dat verdachte in voorarrest heeft gezeten van 10 tot en met 13 november 1997 en vervolgens van 24 juli 1998 tot en met 2 maart 1999 en vanaf 2 maart 1999 niet meer in voorlopige hechtenis verkeerde. In een dergelijk geval geldt als uitgangspunt dat de zaak binnen twee jaar dient te zijn afgerond.

In het onderhavige geval is door de rechtbank een tweetal tussenvonnissen gewezen op respectievelijk 10 november 1998 en 2 februari 1999 en is de zaak verschillende malen aangehouden, teneinde - kort gezegd - na te gaan of bij de gevolgde procedure inzake het eerste DNA-onderzoek, in het kader waarvan op 10 november 1997 wangslijmvlies bij de verdachte was afgenomen, de waarborgen waarmee de wetgever dit onderzoek heeft omringd, in acht waren genomen alsmede teneinde een tweede DNA-onderzoek bij verdachte te doen verrichten en voorts voor het horen door de rechter-commissaris van een aantal door de raadsman opgegeven getuigen. Bovendien heeft de verdachte rechtsmiddelen aangewend tegen de beslissing van de rechter-commissaris tot afname van bloed.

Het hof is daarom van oordeel dat een termijn van twee jaren en bijna zeven maanden voor de eerste aanleg niet onredelijk lang is. Bij het evenvermelde oordeel heeft het hof mede betrokken dat verdachte het feit ontkende en dat aan een deugdelijk uitgevoerd DNA-onderzoek een grote overtuigende kracht hetzij in belastende hetzij in ontlastende zin pleegt te worden toegekend en heeft het hof voorts in aanmerking genomen dat er een groot maatschappelijk belang was dat een ernstig feit als het onderhavige tot klaarheid werd gebracht.

Het verdere chronologische verloop van de berechting laat zich als volgt samenvatten:

Op 6 juni 2000 is door de officier van justitie hoger beroep aangetekend. De processtukken zijn op 5 september 2000 bij het gerechtshof binnengekomen en op 27 maart 2002 heeft het hof arrest gewezen, bij welk arrest het openbaar ministerie ontvankelijk is verklaard in zijn vervolging en de zaak is verwezen naar de rechtbank teneinde de hoofdzaak te beslissen. Op 9 april 2002 is door de verdachte beroep in cassatie ingesteld. De Hoge Raad heeft bij arrest van 5 november 2002 verdachte niet-ontvankelijk verklaard in het cassatieberoep vanwege het niet binnen de bij de wet gestelde termijn doen indienen van middelen van cassatie. Vervolgens is verdachte bij dagvaarding van 20 januari 2003 gedagvaard voor de zitting van de rechtbank op 27 februari 2003, waarna de rechtbank op 13 maart 2003 vonnis heeft gewezen. Namens verdachte is op 17 maart 2003 hoger beroep ingesteld. De processtukken zijn op 3 juni 2003 bij het gerechtshof binnengekomen en op 3 mei 2004 wijst het hof arrest.

Het hof stelt vast dat het tijdsverloop in de hiervoor weergegeven afzonderlijke fasen van de procedure telkens binnen de gebruikelijk nog als redelijk aan te merken termijn van twee jaren is gebleven.

Met de behandeling van de zaak in vijf instanties is, uitgaande van de datum 10 november 1997 als beginpunt van de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn, zes jaren en bijna zes maanden gemoeid geweest. Ook deze termijn is naar het oordeel van het hof niet als onredelijk aan te merken. Het hof heeft hierbij in aanmerking genomen dat de bij de afdoening van de onderhavige zaak opgetreden vertragingen deels aan verdachte te wijten zijn (het instellen van hoger beroep tegen het bevel van de rechter-commissaris tot het meewerken aan het afnemen van wangslijmvlies, het aantekenen van beroep in cassatie, waarna niet tijdig middelen van cassatie zijn ingediend) alsmede dat zich gedurende de procedure geen fases hebben voorgedaan, waarin de zaak onnodig lang heeft stilgelegen.

Volledigheid van het dossier

De raadsman heeft het volgende aangevoerd.

Het rapport van het NFI van 8 november 1999 betreffende vergelijkend DNA-onderzoek is cruciaal voor het eventuele bewijs tegen de verdachte. Bij het rapport zijn echter niet gevoegd de bijlagen (DNA-tabel, DNA piekprofielen, eventuele conversietabel). De raadsman wil beschikken over deze bijlagen, met name de piekprofielen, om te kunnen beoordelen of zij zich verdragen met de conclusie van het NFI. Bij brief van 31 januari 2003 aan de officier van justitie heeft de raadsman verzocht ervoor te zorgen dat deze bijlagen op de terechtzitting beschikbaar zijn. Aan dat verzoek is door de officier van justitie niet voldaan. Ter terechtzitting van de rechtbank op 27 februari 2003 heeft de raadsman primair bepleit dat vanwege het ontbreken van het volledige rapport het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard en subsidiair de rechtbank verzocht de zaak aan te houden teneinde via de rechter-commissaris het volledige rapport op te vragen. De rechtbank heeft echter het beroep op de niet-ontvankelijkheid verworpen en het aanhoudingsverzoek afgewezen. Derhalve beschikt de verdediging nog steeds niet over het volledige rapport van het NFI.

In hoger beroep heeft de raadsman gesteld primair dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard omdat niet het volledige rapport van het NFI aan de verdediging is verstrekt en subsidiair dat alsnog via de rechter-commissaris het volledige rapport moet worden opgevraagd.

Het hof overweegt als volgt.

De raadsman heeft met zijn verzoek aan de officier van justitie beoogd dat aan het dossier, in het bijzonder aan het rapport van het NFI van 8 november 1999, stukken worden toegevoegd, te weten (met name) de piekprofielen waarop de conclusie van dit rapport is gebaseerd.

Het rapport van het NFI is verkregen in het kader van een gerechtelijk vooronderzoek – in opdracht van de rechtbank, gegeven bij tussenvonnis van 2 februari 1999 – uitgevoerd door de rechter-commissaris. Indien een gerechtelijk vooronderzoek is ingesteld dient de rechter-commissaris de stukken behelzende de resultaten van het gerechtelijk vooronderzoek aan het dossier toe te voegen. De (zittings)rechter kan hetzij ambtshalve, hetzij op verzoek van de verdediging dan wel op vordering van het openbaar ministerie, alsnog de toevoeging aan het dossier van bepaalde stukken gelasten.

De raadsman heeft zijn verzoek om aanvullende stukken echter niet gericht aan de rechter-commissaris, maar aan de officier van justitie. Laatstgenoemde was niet verantwoordelijk voor de compleetheid van de stukken behelzende de resultaten van het gerechtelijk vooronderzoek. Reeds hierom faalt het beroep op de niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie.

Maar ook indien de officier van justitie wel voor dit deel van het dossier verantwoordelijk zou zijn, moet het verweer worden verworpen. Tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie kan slechts worden geconcludeerd in geval van ernstige schending van beginselen van een goede procesorde waarbij doelbewust of met grove veronachtzaming van verdachtes belangen wordt tekort gedaan aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak. Hiervan is in de onderhavige zaak geen sprake, nu de officier van justitie slechts heeft nagelaten om bepaalde stukken aan het dossier toe te voegen op de grond – blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting van de rechtbank van 27 februari 2003 – dat naar zijn opvatting het NFI niet méér verstrekt dan het reeds aan de stukken toegevoegde rapport en met dat rapport kan worden volstaan, terwijl de verdediging geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid van contra-expertise.

Bovendien had de verdediging de mogelijkheid – waarvan zij ook gebruik heeft gemaakt – om de (zittings)rechter te verzoeken de gewenste stukken aan het dossier te laten toevoegen. De weigering van de rechter zulks te doen kan niet leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie.

De door het hof gebruikte bewijsmiddelen

PRO MEMORIE

De bijzondere overwegingen omtrent het bewijs

De beslissing dat het bewezen verklaarde door de verdachte is begaan, berust op de feiten en omstandigheden die zijn vervat in de hierboven bedoelde bewijsmiddelen, in onderling verband beschouwd.

Het hof overweegt omtrent het bewijs het volgende. De paginanummers verwijzen naar het doorlopend genummerde eind-proces-verbaal van de politie.