HvJ EU, 13-10-2022, nr. C-1/21

Artikel 19, lid 2, van de Danachno-osiguritelen protsesualen kodeks (wetboek rechtsvordering in belasting- en socialeverzekeringszaken; hierna: ‘DOPK’) luidt:

Artikel 20 DOPK bepaalt:

Artikel 21 DOPK verduidelijkt in lid 3 dat de aansprakelijkheid van derden ophoudt te bestaan zodra de schuld waarvoor zij bij onherroepelijke rechtshandeling aansprakelijk zijn gesteld, tenietgaat.

Artikel 1 van de Zakon za lihvite varhu danatsi, taksi i drugi podobni darzhavni vzemania (wet inzake rente over belastingen, heffingen en soortgelijke andere publiekrechtelijke vorderingen) (DV nr. 91 van 12 november 1957) bepaalt in de op het hoofdgeding toepasselijke versie:

De directeur heeft de ontvankelijkheid van het verzoek om een prejudiciële beslissing in zijn geheel betwist op grond dat de in de prejudiciële vragen genoemde bepalingen van Unierecht in de omstandigheden van het hoofdgeding niet van toepassing zijn.

Hij heeft met name aangevoerd dat de btw-richtlijn niet van toepassing is op een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid dat geldt voor alle categorieën belastingen en socialezekerheidsbijdragen, zoals dat van artikel 19, lid 2, DOPK.

In dit verband moet worden benadrukt dat de omstandigheid dat de relevante nationale regeling niet werd vastgesteld om uitvoering te geven aan de btw-richtlijn, niet afdoet aan de toepasbaarheid van deze richtlijn, aangezien met de toepassing van die regeling wordt beoogd de naleving van de bepalingen van deze richtlijn te garanderen en met name uitvoering te geven aan de bij artikel 325, lid 1, VWEU aan de lidstaten opgelegde verplichting om gedragingen waarmee de financiële belangen van de Unie worden geschaad, effectief te bestrijden (zie in die zin arrest van 26 februari 2013, Åkerberg Fransson, C-617/10, EU:C:2013:105, punt 28).

Met dit in het achterhoofd moet worden uitgemaakt welke Unierechtelijke bepalingen van toepassing zijn in situaties als die in het hoofdgeding.

Wat in de eerste plaats artikel 9 van de BFB-overeenkomst betreft, zij eraan herinnerd dat deze overeenkomst is vervangen door richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2017 betreffende de strafrechtelijke bestrijding van fraude die de financiële belangen van de Unie schaadt (PB 2017, L 198, blz. 29). Deze richtlijn is evenwel pas op 17 augustus 2017 in werking getreden en de feiten in het hoofdgeding hebben zich hebben voorgedaan in 2014 en 2015, zodat alleen de BFB-overeenkomst van toepassing kan zijn op het hoofdgeding.

Opgemerkt zij dat de BFB-overeenkomst de lidstaten verplichtingen oplegt op strafrechtelijk gebied. Uit met name de preambule en de artikelen 1 en 2 ervan blijkt immers dat deze overeenkomst de lidstaten verplicht om gedragingen die ‘fraude waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad’ uitmaken, te kwalificeren als strafbare feiten, en om ervoor te zorgen dat op deze gedragingen doeltreffende, evenredige en afschrikkende strafrechtelijke sancties worden gesteld.

In casu staat echter vast dat een mechanisme als dat van artikel 19, lid 2, DOPK de gedraging die kan leiden tot hoofdelijke aansprakelijkheid voor de btw-schulden van de rechtspersoon, niet als een strafbaar feit aanmerkt, en daar evenmin een strafsanctie aan verbindt.

Bijgevolg is de BFB-overeenkomst, zoals de directeur en de Europese Commissie terecht hebben betoogd, niet van toepassing op een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat van artikel 19, lid 2, DOPK.

In de tweede plaats heeft de directeur subsidiair aangevoerd dat het aansprakelijkheidsmechanisme van artikel 19, lid 2, DOPK onder artikel 205 van de btw-richtlijn valt, volgens hetwelk de lidstaten in bepaalde situaties kunnen bepalen dat een andere persoon dan degene die tot voldoening van de belasting is gehouden, hoofdelijk verplicht is de btw te betalen.

In dit verband moet worden opgemerkt dat de lidstaten luidens artikel 205 van de btw-richtlijn in de in de artikelen 193 tot en met 200 en 202 tot en met 204 bedoelde situaties kunnen bepalen dat een andere persoon dan degene die tot voldoening van de belasting is gehouden, hoofdelijk verplicht is de btw te voldoen.

In de artikelen 193 tot en met 200 en 202 tot en met 204 van richtlijn 2006/112 zijn de tot voldoening van de btw gehouden personen bepaald overeenkomstig het voorwerp van afdeling 1, met als opschrift ‘Tegenover de schatkist tot voldoening van de belasting gehouden personen’, van titel XI, hoofdstuk 1, van deze richtlijn. Artikel 193 van deze richtlijn bepaalt als hoofdregel weliswaar dat de btw verschuldigd is door de belastingplichtige die een belastbare goederenlevering of een belastbare dienst verricht, maar uit de bewoordingen van dit artikel blijkt ook dat in de in de artikelen 194 tot en met 199 ter en 202 van deze richtlijn bedoelde situaties andere personen tot voldoening van deze belasting kunnen of moeten worden gehouden (arrest van 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 27).

Zo volgt uit de context van de artikelen 193 tot en met 205 van de btw-richtlijn dat artikel 205 van deze richtlijn deel uitmaakt van een geheel van bepalingen die beogen de tot voldoening van de btw gehouden persoon in verschillende situaties vast te stellen. Op die manier moeten deze bepalingen de schatkist ervan verzekeren dat de btw op doeltreffende wijze wordt geïnd bij degene bij wie dat in de desbetreffende situatie op de meest adequate wijze kan geschieden, in het bijzonder wanneer de partijen bij de overeenkomst zich niet in dezelfde lidstaat bevinden of wanneer de aan btw onderworpen transactie betrekking heeft op handelingen die zo specifiek zijn dat een andere dan de in artikel 193 van deze richtlijn bedoelde persoon moet worden aangewezen (arrest van 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 28).

Artikel 205 van de btw-richtlijn staat de lidstaten in beginsel dus toe om ten behoeve van een doeltreffende inning van de btw maatregelen vast te stellen op grond waarvan een andere persoon dan degene die uit hoofde van de artikelen 193 tot en met 200 en 202 tot en met 204 van deze richtlijn normalerwijze tot voldoening van deze belasting is gehouden, hoofdelijk verplicht is die belasting te voldoen (arrest van 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 29).

In casu moet niettemin worden geconstateerd dat, zoals de Spaanse regering en de Commissie terecht hebben aangevoerd, een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid zoals dat in het hoofdgeding, niet tot doel heeft een persoon aan te wijzen die de belasting op een bepaalde belastbare handeling moet voldoen in de zin artikel 205 van de btw-richtlijn.

Om te beginnen wordt de krachtens dit mechanisme aangewezen persoon immers niet verplicht de btw te voldoen over een specifieke belastbare handeling, maar wordt hij hoofdelijk aansprakelijk voor alle of een deel van de btw-schulden van een rechtspersoon, ongeacht de betrokken belastbare handelingen.

Voorts geldt dit mechanisme niet voor de volledige btw die over een bepaalde belastbare handeling niet is betaald, maar is het beperkt tot het bedrag van het vermogensverlies dat de rechtspersoon heeft geleden als gevolg van de oneerlijke handelingen van de persoon die als hoofdelijk aansprakelijk is aangewezen.

Dit mechanisme moet met name onderscheiden worden van die waarover het gaat in de verzoeken om een prejudiciële beslissing in de zaken die hebben geleid tot de arresten van 11 mei 2006, Federation of Technological Industries e.a. (C-384/04, EU:C:2006:309), 21 december 2011, Vlaamse Oliemaatschappij (C-499/10, EU:C:2011:871), en 20 mei 2021, ALTI (C-4/20, EU:C:2021:397). Anders dan het mechanisme in het hoofdgeding werd met deze mechanismen overeenkomstig artikel 205 van de btw-richtlijn een persoon aangewezen als hoofdelijk aansprakelijk voor alle btw die over een bepaalde belastbare handeling verschuldigd was.

Uit het voorgaande volgt dat artikel 205 van de btw-richtlijn in de omstandigheden van het hoofdgeding niet van toepassing is.

In de derde plaats zij eraan herinnerd dat de lidstaten volgens artikel 273 van de btw-richtlijn kunnen voorzien in andere verplichtingen die zij noodzakelijk achten om de juiste inning van de btw te waarborgen en om fraude te voorkomen.

In dit verband zijn de lidstaten krachtens artikel 325, lid 1, VWEU gehouden om fraude en andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, te bestrijden met afschrikkende en doeltreffende maatregelen [arresten van 5 juni 2018, Kolev e.a., C-612/15, EU:C:2018:392, punt 50, en 8 maart 2022, Commissie/Verenigd Koninkrijk (Bestrijding van onderwaarderingsfraude), C-213/19, EU:C:2022:167, punt 209].

De eigen middelen van de Unie omvatten volgens besluit 2014/335/EU, Euratom van de Raad van 26 mei 2014 betreffende het stelsel van eigen middelen van de Europese Unie (PB 2014, L 168, blz. 105) onder meer de ontvangsten uit de toepassing van een uniform percentage op de btw-grondslag die is vastgesteld overeenkomstig de voorschriften van de Unie. Bijgevolg bestaat er een rechtstreeks verband tussen de inning van de btw-ontvangsten met inachtneming van het toepasselijke Unierecht en de terbeschikkingstelling van de overeenkomstige btw-middelen aan de begroting van de Unie, aangezien elke tekortkoming op het gebied van de inning van de btw-ontvangsten potentieel leidt tot een verlaging van de btw-middelen van de Unie (arresten van 5 december 2017, M.A.S. en M.B., C-42/17, EU:C:2017:936, punt 31, en 17 januari 2019, Dzivev e.a., C-310/16, EU:C:2019:30, punt 26).

Om de bescherming van de financiële belangen van de Unie te waarborgen, staat het met name aan de lidstaten om de maatregelen te nemen die nodig zijn om te waarborgen dat de eigen middelen doeltreffend en volledig worden geïnd, waaronder de ontvangsten uit de toepassing van een uniform percentage op de btw-grondslag (arrest van 21 december 2021, Euro Box Promotion e.a., C-357/19, C-379/19, C-547/19, C-811/19 en C-840/19, EU:C:2021:1034, punt 182).

Zo volgt uit met name de artikelen 2 en 273 van de btw-richtlijn, gelezen in samenhang met artikel 4, lid 3, VEU en artikel 325, lid 1, VWEU, dat de lidstaten alle wettelijke en bestuursrechtelijke maatregelen dienen te treffen om te waarborgen dat de btw op hun grondgebied volledig wordt geïnd en om fraude te bestrijden (zie in die zin arresten van 19 oktober 2017, Paper Consult, C-101/16, EU:C:2017:775, punt 47; 20 maart 2018, Menci, C-524/15, EU:C:2018:197, punt 18, en 17 mei 2018, Vámos, C-566/16, EU:C:2018:321, punt 37).

In casu helpt een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat van artikel 19, lid 2, DOPK btw-bedragen in te vorderen die een belastingplichtige rechtspersoon niet heeft betaald binnen de in de btw-richtlijn gestelde dwingende termijnen. Een dergelijk mechanisme draagt er overeenkomstig de verplichting in artikel 325, lid 1, VWEU toe bij dat de btw juist wordt geïnd en/of dat fraude wordt voorkomen in de zin van artikel 273 van de btw-richtlijn.

Aan deze vaststelling wordt niet afgedaan door de omstandigheid dat de personen die op grond van het in het hoofdgeding aan de orde zijnde mechanisme hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld, te weten de bedrijfsleider of het lid van een bestuursorgaan van de rechtspersoon, in deze hoedanigheid niet zelf btw-plichtig zijn.

Dienaangaande blijkt om te beginnen nergens uit de bewoordingen van artikel 273 van de btw-richtlijn dat de door de lidstaten krachtens deze bepaling opgelegde verplichtingen enkel betrekking kunnen hebben op btw-plichtigen.

Vervolgens moet in verband met de context van deze bepaling worden opgemerkt dat zij deel uitmaakt van titel XI van de btw-richtlijn, waarvan het opschrift uitdrukkelijk ziet op ‘verplichtingen van de belastingplichtigen en van bepaalde niet-belastingplichtige personen’.

Wat tot slot de doelstellingen van artikel 273 van de btw-richtlijn betreft, kan de in punt 60 van dit arrest in herinnering gebrachte verplichting voor de lidstaten om alle passende maatregelen te nemen om te waarborgen dat de btw volledig wordt geïnd en om fraude te bestrijden, in bepaalde omstandigheden verlangen dat een lidstaat sancties oplegt aan niet-belastingplichtigen die deelnemen aan de besluitvorming binnen een belastingplichtige rechtspersoon, omdat anders de doeltreffendheid van dergelijke maatregelen in gevaar zou komen.

Uit het voorgaande volgt dat een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat in het hoofdgeding binnen de werkingssfeer valt van artikel 273 van de btw-richtlijn, uitgelegd tegen de achtergrond van artikel 325, lid 1, VWEU.

Gelet op alle voorgaande overwegingen moeten de vragen van de verwijzende rechter in die zin worden begrepen dat daarmee om uitlegging van artikel 273 van de btw-richtlijn en het evenredigheidsbeginsel wordt verzocht.

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 273 van de btw-richtlijn en het evenredigheidsbeginsel aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling die voorziet in een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid voor btw-schulden van een rechtspersoon in de volgende omstandigheden:

Het Hof heeft reeds verduidelijkt dat de bepalingen van artikel 273 van de btw-richtlijn, buiten de daarin gestelde beperkingen, noch de voorwaarden noch de verplichtingen preciseren waarin de lidstaten kunnen voorzien, en de lidstaten derhalve een beoordelingsmarge verlenen ter zake van de middelen die zij kunnen inzetten om zich te verzekeren van de volledige inning van de op hun grondgebied verschuldigde btw en om fraude te bestrijden (zie met name arresten van 17 mei 2018, Vámos, C-566/16, EU:C:2018:321, punt 38, en 21 november 2018, Fontana, C-648/16, EU:C:2018:932, punt 35).

In casu dient te worden opgemerkt dat een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat in het hoofdgeding bijdraagt tot de inning van btw-bedragen die een btw-plichtige rechtspersoon niet binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn heeft betaald, en dus bijdraagt tot de juiste inning van de btw en/of de voorkoming van fraude in de zin van artikel 273, eerste alinea, van de btw-richtlijn. Bijgevolg valt dit mechanisme in beginsel onder de beoordelingsmarge waarover de lidstaten bij de uitvoering van artikel 273 van deze richtlijn beschikken.

Daaraan moet worden toegevoegd dat een dergelijk mechanisme bijdraagt tot de nakoming van de in punt 60 van het onderhavige arrest in herinnering gebrachte verplichting van elke lidstaat om overeenkomstig met name artikel 325, lid 1, VWEU alle wettelijke en bestuursrechtelijke maatregelen te nemen om te waarborgen dat de btw op zijn grondgebied volledig wordt geïnd en om fraude te bestrijden.

De lidstaten moeten hun bevoegdheid evenwel uitoefenen met eerbiediging van het Unierecht en de algemene beginselen daarvan, en derhalve met eerbiediging van het evenredigheidsbeginsel (zie met name arresten van 21 november 2018, Fontana, C-648/16, EU:C:2018:932, punt 35, en 15 april 2021, Grupa Warzywna, C-935/19, EU:C:2021:287, punt 26).

Wat het evenredigheidsbeginsel betreft heeft het Hof geoordeeld dat de lidstaten middelen moeten aanwenden waarmee het door het nationale recht nagestreefde doel doeltreffend kan worden bereikt, doch waarmee tegelijk de doelstellingen en beginselen van de betrokken Unieregeling zo min mogelijk worden aangetast. Ofschoon het legitiem is dat de maatregelen van de lidstaten de rechten van de schatkist zo doelmatig mogelijk proberen te beschermen, mogen zij bijgevolg niet verder gaan dan wat daartoe noodzakelijk is (arresten van 21 december 2011, Vlaamse Oliemaatschappij, C-499/10, EU:C:2011:871, punten 21 en 22, en 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 33).

In dit verband heeft het Hof reeds geoordeeld dat nationale maatregelen die de facto leiden tot een systeem van onvoorwaardelijke aansprakelijkheid, verder gaan dan noodzakelijk is voor de bescherming van de rechten van de schatkist. Wanneer de aansprakelijkheid voor betaling van de btw bij een andere persoon dan de schuldenaar ervan wordt gelegd, zonder dat hem de mogelijkheid wordt geboden aan deze aansprakelijkheid te ontkomen door te bewijzen dat hij volledig buiten de handelingen van deze schuldenaar staat, is dit in strijd met het evenredigheidsbeginsel. Het zou immers kennelijk onevenredig zijn om deze persoon onvoorwaardelijk aan te spreken voor een tekort aan belastinginkomsten dat is veroorzaakt door de handelingen van een derde belastingplichtige waarop hij geen enkele invloed heeft (arrest van 21 december 2011, Vlaamse Oliemaatschappij, C-499/10, EU:C:2011:871, punt 24).

In die omstandigheden moet de uitoefening van het aan de lidstaten verleende recht om een andere hoofdelijke schuldenaar dan de tot voldoening van de belasting gehouden persoon aan te wijzen teneinde een doeltreffende inning daarvan te waarborgen, in het licht van de beginselen van rechtszekerheid en evenredigheid worden gerechtvaardigd door de bestaande feitelijke en/of juridische relatie tussen de twee betrokken personen. Het staat met name aan de lidstaten om de specifieke omstandigheden te bepalen waarin een persoon, zoals degene voor wie een belastbare handeling bestemd is, hoofdelijk aansprakelijk moet worden gesteld voor de betaling van de door zijn medecontractant verschuldigde belasting, hoewel hij deze heeft voldaan door de prijs voor die handeling te betalen (arrest van 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 34).

Het Hof heeft tevens geoordeeld dat de omstandigheid dat de andere persoon dan de schuldenaar van de btw te goeder trouw heeft gehandeld door met de zorgvuldigheid van een bedachtzame ondernemer te werk te gaan, alles heeft gedaan wat redelijkerwijs binnen zijn mogelijkheden ligt en zijn betrokkenheid bij misbruik of fraude is uitgesloten, factoren zijn die in aanmerking moeten worden genomen om uit te maken of die persoon hoofdelijk gehouden is tot voldoening van de verschuldigde btw (arresten van 21 december 2011, Vlaamse Oliemaatschappij, C-499/10, EU:C:2011:871, punt 26, en 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punt 37).

In casu moet worden vastgesteld dat een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat in het hoofdgeding niet verder gaat dan noodzakelijk is om de btw juist te innen en fraude te voorkomen.

Dit mechanisme kan meer bepaald, gezien de kenmerken ervan, niet worden gelijkgesteld met een systeem van foutloze hoofdelijke aansprakelijkheid in de zin van de in de punten 74 tot en met 76 van dit arrest aangehaalde rechtspraak, dat onverenigbaar zou zijn met het evenredigheidsbeginsel.

In de eerste plaats moet de als hoofdelijk aansprakelijk aangewezen persoon bedrijfsleider of lid van een bestuursorgaan zijn van de rechtspersoon die niet-voldane btw-schulden verschuldigd is, en kan hij dus worden geacht deel te nemen aan de besluitvorming binnen die rechtspersoon.

In de tweede plaats moet de als hoofdelijk aansprakelijk aangewezen persoon te kwader trouw betalingen hebben verricht uit het vermogen van de rechtspersoon die als verkapte winst- of dividenduitkeringen kunnen worden aangemerkt, of dit vermogen geheel of gedeeltelijk hebben afgestaan om niet of tegen een prijs die duidelijk lager ligt dan de marktprijs.

In de derde plaats moet er een causaal verband zijn tussen het oneerlijke gedrag van de hoofdelijk aansprakelijke persoon en het onvermogen van de rechtspersoon om de door hem verschuldigde btw te betalen.

In de vierde plaats is de hoofdelijke aansprakelijkheid beperkt tot het vermogensverlies dat de rechtspersoon lijdt als gevolg van de te kwader trouw verrichte handelingen.

In de vijfde plaats, ten slotte, ontstaat deze aansprakelijkheid slechts subsidiair, namelijk wanneer het onmogelijk blijkt de verschuldigde btw-bedragen bij de rechtspersoon te innen.

Gelet op de in de punten 72 tot en met 76 van dit arrest aangehaalde rechtspraak moet worden vastgesteld dat dit mechanisme niet verder gaat dan noodzakelijk is om de belasting juist te innen en fraude te voorkomen.

In het licht van het voorgaande dient op de eerste vraag te worden geantwoord dat artikel 273 van de btw-richtlijn en het evenredigheidsbeginsel aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich niet verzetten tegen een nationale regeling die voorziet in een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid voor btw-schulden van een rechtspersoon in de volgende omstandigheden:

Met zijn tweede vraag wenst de verwijzende rechter in essentie te vernemen of artikel 273 van de btw-richtlijn en het evenredigheidsbeginsel aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling die voorziet in een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat beschreven in de eerste vraag, dat zich uitstrekt tot de vertragingsrente die de rechtspersoon verschuldigd is omdat hij de btw niet binnen de in deze richtlijn gestelde dwingende termijnen heeft betaald.

Dienaangaande blijkt uit de informatie in de verwijzingsbeslissing dat het in de eerste vraag bedoelde mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als zodanig beperkt is tot het bedrag van het vermogensverlies dat de rechtspersoon door de te kwader trouw verrichte handelingen heeft geleden. De nationale regeling bepaalt echter ook dat de invordering van belastingen die niet binnen de gestelde termijn zijn betaald ‘wordt vermeerderd met rente’, zoals in punt 11 van dit arrest is aangegeven, en de verwijzende rechter wenst in wezen te vernemen of deze bepaling kan worden toegepast naast het betrokken mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid.

Om te beginnen moet worden benadrukt dat de inning van vertragingsrente wanneer btw niet binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn wordt betaald, bijdraagt tot de juiste inning van deze belasting in de zin van artikel 273 van deze richtlijn.

Door vertragingsrente te innen kan immers de schade worden vergoed die de schatkist lijdt doordat de te laat betaalde btw-bedragen niet beschikbaar zijn, voor de periode vanaf de datum waarop deze bedragen verschuldigd zijn tot de datum waarop zij daadwerkelijk worden betaald (zie naar analogie arresten van 19 juli 2012, Littlewoods Retail e.a., C-591/10, EU:C:2012:478, punten 25 en 26, en 28 februari 2018, Nidera, C-387/16, EU:C:2018:121, punt 25).

Vervolgens zet de heffing van vertragingsrente de betrokkenen er ook toe aan de btw binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn te betalen of zo snel mogelijk na het verstrijken daarvan.

Zo heeft het Hof geoordeeld dat de betaling van vertragingsrente een geschikte sanctie kan zijn wanneer de btw niet binnen de gestelde termijn wordt betaald, voor zover zij niet verder gaat dan nodig is om de doelstelling van juiste btw-inning en fraudevoorkoming te bereiken (zie in die zin arresten van 12 juli 2012, EMS-Bulgaria Transport, C-284/11, EU:C:2012:458, punt 75, en 17 juli 2014, Equoland, C-272/13, EU:C:2014:2091, punt 46).

Bijgevolg draagt de heffing van vertragingsrente bij tot het bestrijden van niet-betaling binnen de gestelde termijn van aangegeven btw-bedragen, en dit overeenkomstig de verplichting die krachtens met name artikel 273 van de btw-richtlijn en artikel 325, lid 1, VWEU op de lidstaten rust om alle wettelijke en bestuursrechtelijke maatregelen te nemen die geschikt zijn om te garanderen dat de op hun grondgebied verschuldigde btw volledig wordt geïnd en om fraude te bestrijden.

Ten slotte strookt het ook om de in de punten 77 tot en met 84 van dit arrest uiteengezette redenen met het evenredigheidsbeginsel dat vertragingsrente een onderdeel vormt van een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als aan de orde in het hoofdgeding, voor zover die rente haar oorsprong vindt in het feit dat de rechtspersoon de door hem verschuldigde belasting niet binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn heeft betaald wegens het oneerlijke gedrag van de als hoofdelijk aansprakelijk aangewezen persoon (zie naar analogie arrest van 20 mei 2021, ALTI, C-4/20, EU:C:2021:397, punten 43 en 44).

Zoals in punt 74 van het onderhavige arrest in wezen in herinnering is gebracht, moet het evenredigheidsbeginsel immers aldus worden uitgelegd dat het zich ertegen verzet dat een andere dan de tot voldoening van de btw gehouden persoon aansprakelijk wordt gesteld voor het verlies aan belastinginkomsten dat is veroorzaakt door de handelingen van een derde waarop hij geen enkele invloed heeft.

Bijgevolg kan vertragingsrente in het kader van een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat van artikel 19, lid 2, DOPK slechts als verenigbaar met het evenredigheidsbeginsel worden beschouwd voor zover die rente haar oorsprong vindt in het feit dat de btw niet binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn is betaald wegens het oneerlijke gedrag van de hoofdelijk aansprakelijk gestelde persoon.

Gelet op het voorgaande dient op de tweede vraag te worden geantwoord dat artikel 273 van de btw-richtlijn en het evenredigheidsbeginsel aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich niet verzetten tegen een nationale regeling die voorziet in een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat beschreven in de eerste vraag, dat zich uitstrekt tot de vertragingsrente die de rechtspersoon verschuldigd is omdat hij als gevolg van de te kwader trouw verrichte handelingen van de hoofdelijk aansprakelijk gestelde persoon de btw niet binnen de in deze richtlijn gestelde dwingende termijnen heeft betaald.

Met zijn derde vraag wenst de verwijzende rechter te vernemen of het evenredigheidsbeginsel in die zin moet worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale regeling die voorziet in een mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid als dat beschreven in de eerste vraag, dat zich uitstrekt tot de vertragingsrente die de rechtspersoon verschuldigd is wegens de niet-betaling van de btw binnen de in de btw-richtlijn gestelde dwingende termijnen, wanneer de tardieve betaling niet te wijten is aan het gedrag van de hoofdelijk aansprakelijk gestelde persoon maar aan dat van een andere persoon of aan het intreden van objectieve omstandigheden.

In herinnering moet worden geroepen dat er volgens vaste rechtspraak van het Hof een vermoeden van relevantie rust op de vragen betreffende de uitlegging van het Unierecht die de nationale rechter heeft gesteld binnen het onder zijn eigen verantwoordelijkheid geschetste feitelijke en wettelijke kader, ten aanzien waarvan het niet aan het Hof is om de juistheid te onderzoeken. Het Hof kan slechts weigeren uitspraak te doen op een verzoek van een nationale rechter om een prejudiciële beslissing, wanneer duidelijk blijkt dat de gevraagde uitlegging van het Unierecht geen verband houdt met een reëel geschil of met het voorwerp van het hoofdgeding, of wanneer het vraagstuk van hypothetische aard is of het Hof niet beschikt over de gegevens, rechtens en feitelijk, die noodzakelijk zijn om een zinvol antwoord te geven op de gestelde vragen (zie met name arresten van 6 november 2008, Trespa International, C-248/07, EU:C:2008:607, punt 33, en 22 februari 2022, Stichting Rookpreventie Jeugd e.a., C-160/20, EU:C:2022:101, punt 82).

In casu is het voor de toepassing van het mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid van artikel 19, lid 2, DOPK, zoals beschreven door de verwijzende rechter, vereist dat de onmogelijkheid van de rechtspersoon om zijn publiekrechtelijke schulden geheel of gedeeltelijk te betalen, te wijten is aan te kwader trouw verrichte handelingen van de hoofdelijk aansprakelijk gestelde persoon. Dit mechanisme kan derhalve per definitie niet worden toegepast wanneer de niet-betaling van de btw binnen de dwingende termijnen van de btw-richtlijn te wijten is aan het gedrag van een andere persoon of aan objectieve omstandigheden die zich voordoen.

Voorts heeft de verwijzende rechter in het kader van het hoofdgeding geen gedragingen van een andere persoon of objectieve omstandigheden vermeld die ertoe zouden hebben geleid dat de btw niet binnen de gestelde termijn is betaald.

Derhalve moet worden vastgesteld dat de gevraagde uitlegging van het Unierecht geen verband houdt met een reëel geschil of met het voorwerp van het hoofdgeding in de zin van de in punt 98 van dit arrest aangehaalde rechtspraak, en dat de derde vraag bijgevolg niet-ontvankelijk is.