Rb. Haarlem, 22-03-2012, nr. 11/3252

Niet in geschil is dat de vijfjaarstermijn van artikel 16, derde lid, Awr ten aanzien van de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 en de twaalfjaarstermijn van artikel 16, vierde lid, Awr ten aanzien van de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 afliepen op 31 december 2010. Voorts is niet in geschil dat de navorderingsaanslagen vóór 31 december 2010 door verweerder ter post zijn bezorgd. Eiser heeft zich op het standpunt gesteld dat de navorderingsaanslagen niet tijdig zijn vastgesteld, omdat hij deze pas op 4 januari 2011 heeft ontvangen. Verweerder is de tegenovergestelde opvatting toegedaan en heeft voorts betwist dat eiser de navorderingsaanslagen pas op 4 januari 2011 heeft ontvangen.

Met betrekking tot de termijn waarbinnen de inspecteur bevoegd is om een belastingaanslag op te leggen, is de dagtekening van het aanslagbiljet bepalend, tenzij aannemelijk is geworden dat het biljet pas na de dagtekening ter post is bezorgd (vgl. HR 7 juni 1995, nr. 29.978, LJN AA1601).

Aangezien de aanslagbiljetten zijn gedagtekend op 31 december 2010 en tussen partijen niet in geschil is dat de aanslagbiljetten vóór die datum ter post zijn bezorgd, zijn de navorderingsaanslagen ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Awr binnen de vijfjaarstermijn (ib/pvv 2005) dan wel de twaalfjaarstermijn (ib/pvv 1998 en vb 1999) en derhalve tijdig vastgesteld. Hierbij is niet van belang dat eiser de navorderingsaanslagen pas op 4 januari 2011 zou hebben ontvangen. Anders dan eiser heeft gesteld, leidt de toepassing van artikel 3:40 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb), dat bepaalt dat een besluit niet in werking treedt voordat het is bekendgemaakt, niet tot een ander oordeel. Op de voet van artikel 3:41 Awb geschiedt bekendmaking immers - voor zover hier van belang - door toezending van dat besluit en in casu staat vast dat de navorderingsaanslagen vóór 31 december 2010 op de juiste wijze zijn toegezonden aan eiser. De eerste grief van eiser faalt derhalve.

Voortvarendheid bij oplegging navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999

Naar aanleiding van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 11 juni 2009, X en E.H.A. Passenheim-van Schoot, C-155/08 en C-157/08, BNB 2009/222, heeft de Hoge Raad in zijn arresten van 26 februari 2010, nrs. 43050bis en 43670bis, LJN BJ9092 en BJ9120, BNB 2010/199 en 200, regels geformuleerd die in verband met het door het Hof van Justitie van de Europese Unie genoemde evenredigheidsbeginsel in acht moeten worden genomen bij het opleggen van een navorderingsaanslag met gebruikmaking van de termijn van artikel 16, vierde lid, van de Awr op een tijdstip waarop de ten aanzien van binnenlandse tegoeden geldende vijfjaarstermijn van artikel 16, derde lid, Awr is verstreken. Op grond van deze regels moet, na het verkrijgen van aanwijzingen van het bestaan van de in het buitenland aangehouden spaartegoeden, het tijdsverloop worden aanvaard dat noodzakelijkerwijs is gemoeid met (i) het verkrijgen van de inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting, en tevens (ii) het met redelijke voortvarendheid voorbereiden en vaststellen van een navorderingsaanslag aan de hand van de gegevens die de inspecteur ter beschikking staan.

Eiser beroept zich voor wat betreft de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 op de hiervoor genoemde rechtspraak die is gebaseerd op de uitleg van de artikelen 49 EG (thans artikel 56 EU-verdrag, vrij verkeer van diensten) en 56 EG (thans artikel 63 EU-verdrag, vrij verkeer van kapitaal). In het onderhavige geval gaat het om een in een zogenoemd “derde land”, namelijk Zwitserland, aangehouden banktegoed, zodat de vraag opkomt of eiser rechten kan ontlenen aan (een van) deze bepalingen. Ter zake van het aanhouden van banktegoeden is (in ieder geval) artikel 56 EG toepasselijk, welke bepaling mede betrekking heeft op derde landen. Nu het aanhouden van een banktegoed naar het oordeel van de rechtbank voorts niet is aan te merken als kapitaalverkeer in verband met directe investeringen - met inbegrip van investeringen in onroerende goederen -, vestiging, het verrichten van financiële diensten of toelating van waardepapieren tot de kapitaalmarkten (artikel 57, eerste lid, EG), geldt dat eiser zich inderdaad kan beroepen op artikel 56 EG en derhalve op voormelde rechtspraak.

Eiser heeft gesteld dat verweerder de termijn voor oplegging van de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 verder heeft overschreden dan noodzakelijk was in de hierboven in 4.4 bedoelde zin. Dit omdat eiser op 17 maart 2010 alle voor vaststelling van de navorderingsaanslagen benodigde inlichtingen heeft verstrekt en verweerder daarop pas op 23 november 2010 nadere actie heeft ondernomen.

Verweerder heeft over het tijdsverloop tussen 17 maart 2010 en 23 november 2010 ter zitting verklaard:

Gelet op hetgeen partijen over en weer hebben aangevoerd, staat vast dat verweerder met betrekking tot (onder meer) de onderhavige jaren op 17 maart 2010 beschikte over bankafschriften en jaartotalen van de Zwitserse rekening en dat verweerder op grond daarvan een eerste berekening van de na te vorderen belasting en heffingsrente heeft gemaakt op 15 mei 2010. Voorts is ter zitting komen vast te staan dat die eerste berekening geen wijzigingen meer heeft ondergaan anders dan dat de saldi en inkomsten eerst zijn toegerekend aan zowel eiser als zijn moeder en bij de uiteindelijke aanslagoplegging alleen aan eiser. Deze wijziging heeft pas plaatsgevonden na de aankondiging van verweerder van 23 november 2010; tussen 17 maart 2010 en 23 november 2010 heeft geen enkel contact tussen (gemachtigde van) eiser en verweerder plaatsgevonden. In het dossier is volgens de verklaring van verweerder - naast de berekening van 15 mei 2010 - geen verslaglegging te vinden van door verweerder in de periode tussen 17 maart 2010 en 23 november 2010 ondernomen activiteiten ter voorbereiding of vaststelling van de navorderingsaanslagen. Het tijdsverloop tussen 15 mei 2010 en 23 november 2010 acht de rechtbank, gelet op de berekening die toen al was gemaakt van de navorderingsaanslagen, niet op voorhand aanvaardbaar als noodzakelijkerwijs gemoeid met het voorbereiden en vaststellen van de navorderingsaanslagen. Hetgeen verweerder heeft gesteld over de activiteiten die hebben plaatsgevonden gedurende deze termijn van ruim zes maanden, geeft voorts onvoldoende inzicht in de tijd die noodzakelijkerwijs gemoeid was met het voorbereiden en vaststellen van de onderhavige navorderingsaanslagen. Zonder motivering, die ontbreekt, valt niet in te zien dat de door verweerder gestelde controle naar de herkomst van de gelden, de controle van aangiften over eerdere jaren en de Nederlandse bankrekeningen en het contact met de afdeling registratie en successie, van belang waren voor het vaststellen van de onderhavige navorderingsaanslagen, noch waarom met die werkzaamheden een tijdsbestek van ruim zes maanden gemoeid was. Daarbij acht de rechtbank mede van belang dat verweerder pas bij brief van 23 november 2010 heeft gereageerd op de brief van de gemachtigde van eiser van 17 maart 2010, waarbij opnieuw is gevraagd naar de herkomst van de gelden, maar dan slechts in het kader van eventuele heffing van schenkingsrecht of successierecht. Bij het voorgaande is tevens in aanmerking genomen dat verweerder ter zitting heeft verklaard dat er vele inkeerverzoeken lagen in de onderhavige periode en dat zaken waarin door belastingplichtigen meer complete informatie was verstrekt mogelijk een hogere prioriteit hebben gekregen dan de navorderingsaanslagen van eiser.

De rechtbank is gelet op het voorgaande van oordeel dat verweerder onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij de onderhavige belastingaanslagen met redelijke voortvarendheid heeft voorbereid en vastgesteld. Aldus moet worden aangenomen dat met het voorbereiden en vaststellen van de navorderingsaanslagen een langere termijn gemoeid is geweest dan aanvaard kan worden op grond van het in 4.4 bedoelde evenredigheidsbeginsel. Dit brengt mee dat de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 vernietigd dienen te worden.

Zorgvuldigheidsbeginsel bij het opleggen van de navorderingsaanslag ib/pvv 2005

Gelet op hetgeen in 4.1 tot en met 4.3 is overwogen, is komen vast te staan dat de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 is opgelegd binnen de vijfjaarstermijn van artikel 16, derde lid, Awr. Eiser heeft onder verwijzing naar de in 4.4 genoemde arresten gesteld dat het met onvoldoende voortvarendheid opleggen van de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 binnen de vijfjaarstermijn weliswaar niet in strijd is met het evenredigheidsbeginsel zoals in die arresten beslist, maar wel in strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en dan met name met het zorgvuldigheidsbeginsel. Eiser verbindt daaraan de conclusie dat het bedrag van de navorderingsaanslag met 25% verminderd dient te worden. De rechtbank volgt eiser hierin niet. Verweerder was op de voet van de wettelijke vijfjaarstermijn van artikel 16, derde lid, Awr bevoegd om de navorderingsaanslag uiterlijk op 31 december 2010 vast te stellen. Er is bij benutting ten volle van deze termijn door verweerder geen reden voor vermindering van het bedrag van de navorderingsaanslag op grond van het zorgvuldigheidsbeginsel, of enig ander algemeen beginsel van behoorlijk bestuur.

Eisers grief terzake treft dan ook geen doel.

Onjuiste tenaamstelling

Nu de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 gelet op het voorgaande reeds worden vernietigd, behoeft de stelling dat deze aanslagen dienen te worden vernietigd omdat zij onjuist te naam zijn gesteld geen behandeling meer.

Heffingsrente

Aangezien de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 en vb 1999 worden vernietigd, dienen ook de daarbij behorende beschikkingen heffingsrente te worden vernietigd. Voor wat betreft de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 geldt dat eiser geen gronden heeft bijgebracht op grond waarvan moet worden aangenomen dat ten onrechte of tot een te hoog bedrag heffingsrente in rekening is gebracht. Het beroep faalt dan ook in zoverre.

Slotsom

Gelet op het vorenoverwogene dienen de beroepen betreffende de navorderingsaanslagen ib/pvv 1998 (nr. 11/3253) en vb 1999 (nr. 11/3254) gegrond te worden verklaard en dient het beroep betreffende de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 (nr. 11/3252) ongegrond te worden verklaard.