HR, 26-04-2011, nr. 09/05083

Het Gerechtshof 's‑Gravenhage heeft verdachte op 7 december 2009 voor 2 eerste en tweede cumulatief/alternatief: de eendaadse samenloop van bedreiging met gijzeling, meermalen gepleegd, en belaging, voor 4 en 6: poging tot afpersing, meermalen gepleegd en voor 5 primair: bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht, meermalen gepleegd, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vier jaar. Voorts heeft het hof de tenuitvoerlegging gelast van een eerder voorwaardelijk opgelegde gevangenisstraf.

Mr. R.A.J. Verploegh, advocaat te 's‑Gravenhage, heeft cassatie ingesteld en een schriftuur ingezonden, houdende zes middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt dat het hof ten onrechte heeft aangenomen dat verdachte het opzet had om te bedreigen zoals is bewezen verklaard in feit 2 en voorts dat het hof heeft miskend dat het geven van een waarschuwing voor plannen tot ontvoering of gijzeling zelf nog geen bedreiging met die feiten inhoudt.

Als feit 2 is bewezenverklaard dat

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de advocaat van verdachte betoogd dat verdachte [slachtoffer 1] en zijn gezin niet heeft bedreigd, maar heeft gewaarschuwd voor jegens hen door anderen beraamde misdrijven. De advocaat heeft een aantal argumenten voorgehouden waaruit zou kunnen blijken dat deze waarschuwingen niet zonder grond waren.

Het hof heeft evenwel dit standpunt verworpen:

Kennelijk heeft het hof acht geslagen op hetgeen ter terechtzitting in eerste aanleg is voorgevallen, meer bepaald op het requisitoir van de officier van justitie. De officier heeft daar gewag gemaakt van een nader onderzoek naar degene die door verdachte is genoemd als opdrachtgever. Deze persoon heeft gezegd van niets te weten. Voorts blijkt deze persoon een blanco strafblad te hebben. De officier heeft ook de mogelijkheden aangegeven die verdachte zou hebben gehad als hij serieus [slachtoffer 1] had willen waarschuwen voor een op handen zijnde gijzeling.

Aldus heeft het hof de feitelijke achtergrond waarmee de verdediging de verstuurde sms-berichten wil verklaren verworpen. Dit oordeel is gebaseerd op waarderingen van feitelijke aard en kan in cassatie slechts op begrijpelijkheid worden getoetst. Naar mijn mening is dat oordeel niet onbegrijpelijk en faalt het middel.

Het tweede middel keert zich tegen de veroordeling voor belaging van de leden van het gezin [van slachtoffers]. Het hof heeft bewezen verklaard dat verdachte acht sms-berichten heeft gestuurd. De bewijsmiddelen laten slechts de conclusie toe dat er zeven berichten zijn verzonden. Voorts betoogt het middel dat er opzet noch wederrechtelijkheid was omdat verdachte [slachtoffer 1] slechts wilde waarschuwen.

Daarnaast kan volgens de steller van het middel niet blijken dat [slachtoffer 1] niet was gediend van de sms-berichten. [Slachtoffer 1] zou zelfs hebben gewild dat verdachte hem zou opbellen in plaats van sms-berichten te sturen. Tot slot voert het middel aan dat de berichten zijn verstuurd naar [slachtoffer 1] en niet naar diens gezinsleden en dat daarom geen inbreuk is gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van die andere gezinsleden.

De klacht dat er geen belaging zou zijn omdat verdachte slechts wilde waarschuwen faalt, nu het hof op niet onbegrijpelijke grond heeft aangenomen dat de door de verdediging geschetste toedracht niet aannemelijk is.

Inderdaad blijkt uit de gebezigde bewijsmiddelen dat verdachte zeven in plaats van acht sms-berichten heeft gestuurd. De Hoge Raad kan de bewezenverklaring verbeterd lezen in die zin dat de verdachte een aantal sms-berichten heeft verzonden. Zo een verbeterde lezing doet niet af aan de aard en ernst van het bewezenverklaarde. Verdachte moet hebben begrepen dat de door hem verstuurde berichten in het gezin van [slachtoffer 1] tot onrust en angst zouden leiden. De inhoud van die berichten wees immers ook op andere gezinsleden als slachtoffer van beraamde misdrijven. Dat [slachtoffer 1] meer te weten wilde komen en daarom zelf contact heeft gezocht met de afzender van de berichten doet er niet aan af dat deze berichten een ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de leden van het gezin [van slachtoffers] betekenden.

Het middel faalt.

Het derde middel klaagt ook over de veroordeling voor belaging. Het OM zou niet ontvankelijk moeten worden verklaard in de strafvervolging tegen verdachte omdat een klacht tegen verdachte ontbreekt. Als [slachtoffer 1] zelf al een klacht heeft willen inbrengen tegen verdachte dan is het OM in ieder geval niet-ontvankelijk in de vervolging voor belaging van de andere gezinsleden, omdat deze geen klacht hebben gedeponeerd.

Dienaangaande heeft het hof het volgende overwogen:

Het oordeel van het hof dat de klacht van [slachtoffer 1] zowel de wens tot vervolging van de sms-verzender als van degenen die de misdrijven zouden beramen uitdrukt, berust op een feitelijke uitleg van de klacht die is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt en die mij niet onbegrijpelijk voorkomt.

De Hoge Raad heeft uit de wetsgeschiedenis van artikel 285b Sr en uit de ratio van het klachtvereiste opgemaakt dat iedere klachtgerechtigde zelf de wens tot vervolging in een klacht moet neerleggen.1. In casu ontbreekt een klacht van de echtgenote en de kinderen. [Slachtoffer 1] kan alleen voor zichzelf een klacht uitbrengen, tenzij hij door de andere klachtgerechtigden schriftelijk is gemachtigd (artikel 164 lid 1 Sv). Het middel is gegrond. Nu het hof verdachte heeft veroordeeld voor de misdrijven van artikel 285 Sr, meermalen gepleegd, en van artikel 285b Sr in eendaadse samenloop kan de Hoge Raad zelf het openbaar ministerie alsnog niet-ontvankelijk verklaren in de vervolging van verdachte, voor zover die betrekking heeft op belaging van [slachtoffer 2] en de kinderen. Zo een ingreep doet niet af aan de aard en ernst van de feiten waarvoor verdachte is veroordeeld en heeft geen betekenis voor de maximumstraf die aan verdachte zou kunnen worden opgelegd.

Als de Hoge Raad het openbaar ministerie eigenhandig niet-ontvankelijk verklaart in de vervolging voor de belaging van de andere gezinsleden van [slachtoffer 1] komt aan dit onderdeel van het middel de feitelijke grondslag te ontvallen en faalt het middel in al zijn onderdelen.

Het vierde middel klaagt over de veroordeling voor feit 4. Het stelt dat het slachtoffer eerst kennis kreeg van de bedreiging toen de politie hem daarvan op de hoogte stelde. Een verweer van die strekking heeft het hof onbeantwoord gelaten.

Als feit 4 is bewezen verklaard dat

Het middel ziet er aan voorbij dat een bedreiging ook via indirecte weg het slachtoffer kan bereiken.2. Dat de inhoud van de sms-berichten aan [slachtoffer 3] bekend is geworden is op te maken uit bewijsmiddel 7.

Het middel klaagt ook nog dat het bewijs van feit 4 niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen omdat niet kan worden vastgesteld dat verdachte de sms-berichten heeft gezonden. Het hof heeft evenwel uit de inhoud van de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de sms-berichten van verdachte afkomstig zijn.

Het middel faalt.

Ook het vijfde middel (abusievelijk genummerd als middel IV) keert zich tegen de veroordeling voor feit 4. De advocaat van verdachte heeft in hoger beroep betoogd dat het sms-bericht dat aan [slachtoffer 3] zou zijn gestuurd in het dossier is weergegeven als een verzameling tekstflarden met tekens. De advocaat ging uit van de stelling dat de politie de flarden aan elkaar had geplakt tot een bericht. Voorts is betoogd dat niet is na te gaan of de tekst die in de tenlastelegging staat werkelijk naar de telefoon van [slachtoffer 3] is verstuurd, noch dat het om een bericht is gegaan.

Het hof heeft uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden dat sms-berichten waarvan de inhoud in de tenlastelegging is weergegeven zijn verzonden naar het nummer dat bij [slachtoffer 3] in gebruik was. Ik wijs daarbij speciaal op de inhoud van bewijsmiddel 10. Daaruit is immers op te maken dat op 4 januari 2008 het eerste deel van de tekst is verzonden naar het mobiele nummer van [slachtoffer 3] en op 7 januari 2008 het tweede deel.

Het middel faalt.

Het zesde middel keert zich tegen de veroordeling voor feit 6. De verdediging heeft aangevoerd dat het oogmerk van wederrechtelijke bevoordeling niet kan worden bewezen verklaard als degene die de sms-berichten stuurde ervan uitging dat de paarden aan [slachtoffer 4] toebehoorden. Voorts is betoogd dat de verstuurde sms-berichten de grenzen van wat in de paardenwereld als maatschappelijk betamelijk wordt gezien niet ver hebben overschreden en dat er niet is gedreigd met geweld. Dat wordt ook ondersteund door het feit dat nadien een kort geding over de paarden is gevoerd.

Het hof heeft de verdachte wel veroordeeld voor dit feit maar heeft ten onrechte verzuimd in te gaan op deze bezwaren.

Als feit 6 primair is bewezen verklaard dat

Het middel mist feitelijke grondslag voor zover het inhoudt dat het hof niet heeft gereageerd op het betoog van de verdediging. Het hof heeft immers in het arrest als zijn oordeel weergegeven dat de in feit 6 weergegeven bewoordingen, mede gelet op de context waarin zij zijn gegeven, gezien moeten worden als bedreigend. In aanmerking genomen dat de berichten toespelingen maken op onheil dat anderen die op de paarden rijden en de hond van [slachtoffer 5] zou kunnen overkomen, heeft het hof kunnen aannemen dat deze wijze van ‘onderhandelen’ neerkomt op bedreiging met geweld. Het hof heeft uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden dat verdachte [slachtoffer 5] heeft willen dwingen om de paarden terug te geven, maar ook, uit de wijze waarop verdachte is te werk gegaan, dat hij moet hebben beseft dat hij de grenzen van het maatschappelijk betamelijke — zelfs die van de paardenwereld — ver heeft overschreden.3. Of verdachte zou hebben gemeend dat [slachtoffer 4] recht had op de paarden doet er dan niet toe. Het middel faalt.

Mijn voorstel is dat de Hoge Raad het openbaar ministerie niet-ontvankelijk zal verklaren in de vervolging van verdachte voor belaging van de echtgenote en andere gezinsleden van [slachtoffer 1] en de bewezenverklaring van feit 1 verbeterd zal lezen. Dan komt aan het tweede en derde cassatiemiddel de grondslag te ontvallen. Als de Hoge Raad dit voorstel zou volgen kunnen naar mijn mening alle middelen met de aan artikel 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad het openbaar ministerie niet-ontvankelijk zal verklaren in de vervolging van verdachte voor belaging van anderen dan [slachtoffer 1], de bewezenverklaring van feit 1 verbeterd zal lezen en het beroep zal verwerpen.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden