Hof Leeuwarden, 08-07-2010, nr. 200.048.069

Bij beschikking van 12 augustus 2009 heeft de rechtbank Assen, voor zover hier aan de orde, de echtscheiding tussen partijen uitgesproken met bevel tot verdeling van de huwelijksgemeenschap met benoeming van een notaris en een onzijdig persoon. Met betrekking tot de overige nevenvoorzieningen is de zaak verwezen naar een nadere datum voor mondelinge behandeling.

Bij beroepschrift, binnengekomen op de griffie op 10 november 2009, heeft de vrouw verzocht de beschikking van 12 augustus 2009 te vernietigen op het punt van de daarbij uitgesproken echtscheiding en opnieuw beslissende primair het inleidend verzoek van de man alsnog af te wijzen, althans niet-ontvankelijk te verklaren, dan wel subsidiair, alvorens de echtscheiding uit te spreken, naar redelijkheid een termijn te bepalen binnen welke een billijke voorziening als bedoeld in artikel 1:153 BW moet worden getroffen.

Bij verweerschrift, binnengekomen op de griffie op 23 december 2009, heeft de man het verzoek bestreden en verzocht primair de vrouw niet-ontvankelijk te verklaren in het door haar ingestelde hoger beroep, dan wel subsidiair het door de vrouw ingestelde hoger beroep volledig af te wijzen.

Het hof heeft voorts kennisgenomen van de overige stukken.

Ter zitting van 17 maart 2010 is de zaak behandeld. Verschenen zijn de vrouw bijstaan door haar advocaat en de advocaat van de man. De man zelf is niet verschenen.

Partijen zijn op [datum huwelijk] in het huwelijk getreden. Vóór het huwelijk is uit hun relatie geboren de minderj[kind 1] [in 2002] te [woonplaats]. [kind 1] is voor haar geboorte op [datum erkenning] door de man erkend en daarbij is gekozen voor de geslachtsnaam van de man. Tijdens het huwelijk is voorts de minderjarige [kind 2] geboren [in 2006] te [woonplaats]. Partijen oefenen het gezag over beide kinderen gezamenlijk uit.

De man heeft zich op 19 maart 2009 gewend tot de rechtbank Assen met het verzoek de echtscheiding tussen partijen uit te spreken en de verdeling van de huwelijksgemeenschap tussen hen beiden te bevelen. Hij heeft daartoe gesteld dat het huwelijk duurzaam is ontwricht. De vrouw heeft een verweerschrift ingediend met een voorwaardelijk zelfstandig nevenverzoek, kennelijk voor het geval de echtscheiding zou worden uitgesproken, strekkende tot het vaststellen van een door de man aan haar te betalen onderhoudsbijdrage ten behoeve van de kinderen van € 150,- per kind per maand.

De rechtbank heeft bij beschikking waarvan beroep de echtscheiding tussen partijen uitgesproken. Daarbij is partijen voorts opgedragen over te gaan tot verdeling van de huwelijksgemeenschap en zijn de overige nevenvoorzieningen —met betrekking tot het gezag, de omgang en de kinderalimentatie— aangehouden. Inmiddels is op deze nevenverzoeken beslist bij beschikking van 7 oktober 2009 met dien verstande dat ten aanzien van de omgangs- dan wel zorgregeling een raadsonderzoek is bevolen.

De vrouw is van de echtscheidingsbeschikking in hoger beroep gekomen. Zij stelt in de eerste plaats dat de man niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in zijn verzoek tot echtscheiding. Zij grondt deze conclusie op het ontbreken van een ouderschapsplan zoals voorgeschreven in artikel 815 lid 3 Rv. Voorts doet de vrouw een beroep op het zogeheten pensioenverweer als bedoeld in artikel 1:153 lid 2 BW op grond waarvan eerst een toereikende voorziening dient te worden getroffen voor de bestaande en ten gevolge van de scheiding wegvallende pensioenrechten voor de vrouw, voordat de echtscheiding kan worden uitgesproken.

Op grond van artikel 815 lid 2 sub a Rv dient een verzoekschrift tot echtscheiding een ouderschapsplan te bevatten ten aanzien van de minderjarige kinderen van partijen over wie zij gezamenlijk het gezag uitoefenen. In dat kader dienen partijen in ieder geval —lid 3— afspraken te maken omtrent —kort gezegd— de wijze van verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, de wijze waarop zij elkaar informatie verschaffen en raadplegen met betrekking tot de kinderen en over de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen.

De man heeft bij zijn verzoekschrift een voorstel tot een ouderschapsplan opgenomen. Uit het verweerschrift van de vrouw en de mededelingen ter terechtzitting is voorts gebleken dat partijen geen volledige overeenstemming hebben kunnen bereiken over de onderwerpen betreffende de kinderen waarover in een ouderschapsplan een regeling dient te worden getroffen.

Het hof is dan ook van oordeel dat het inleidend verzoekschrift van de man niet het vereiste ouderschapsplan bevat. Anders dan de vrouw kennelijk ingang wil doen vinden, ligt hierin evenwel onvoldoende grond om de man (alsnog) niet-ontvankelijk te verklaren in zijn verzoek tot echtscheiding. De man heeft in zijn inleidend verzoekschrift aangegeven dat hij zijn voorstel heeft voorgelegd aan de vrouw en heeft gevraagd om een inhoudelijke reactie die, c.q. een tegenvoorstel dat, echter is uitgebleven. Hij heeft aangegeven dat ook een voorgenomen viergesprek hierover, tussen partijen en de respectieve advocaten, door toedoen van de vrouw niet is doorgegaan. Ter zitting in hoger beroep is voorts naar voren gekomen dat een dergelijk gesprek evenmin nadien heeft plaatsgevonden, terwijl partijen er evenmin in zijn geslaagd anderszins tot overleg te komen omtrent de kinderen. Van de zijde van de vrouw zijn daartoe kennelijk, naar het hof begrijpt uit haar mededelingen ter zitting, geen initiatieven ondernomen. Ook uit de verklaringen van partijen ter zitting kan worden geconcludeerd dat de communicatie tussen partijen over de kinderen met name in de periode kort na het kenbaar maken van de voorgenomen echtscheiding met de nodige strijd gepaard is gegaan. Het hof is gebleken dat deze communicatie nog immer moeizaam is en dat aldus een termijn van meer dan een jaar na de indiening van het inleidend verzoekschrift tot echtscheiding is verstreken en ook thans niet alsnog een ouderschapsplan is overgelegd. Het hof is van oordeel dat de rechtbank de man terecht in zijn verzoek tot echtscheiding heeft ontvangen.

De man heeft in zijn inleidend verzoekschrift volstaan met een voorstel en —bij gebreke van de bekendheid van de visie van de vrouw— logischerwijs geen melding gemaakt van de onderwerpen waarover wel en waarover geen overeenstemming is. De vrouw heeft in haar verweerschrift echter wel inhoudelijk gereageerd op de voorstellen van de man en heeft daarbij een zelfstandig verzoek gedaan met betrekking tot de kinderalimentatie. Hieruit heeft de rechtbank kunnen en mogen afleiden, een en ander in onderling verband en samenhang beschouwd, of en in hoeverre tussen partijen overeenstemming heeft bestaan omtrent de kinderen.

In het licht van het vorenstaande is heeft de rechtbank naar het oordeel van het hof terecht en op juiste gronden geoordeeld dat zij —na het uitspreken van de echtscheiding— bevoegd is een beslissing te nemen op de eveneens door de man (en de vrouw) verzochte nevenvoorzieningen betreffende de kinderen teneinde daarmee alsnog in een soort van ouderschapsregeling voorzien.

Aangezien tussen partijen niet in geschil is dat hun huwelijk duurzaam is ontwricht, ziet het hof in het vorenstaande aanleiding de beschikking waarvan beroep voor zover deze in hoger beroep is betrokken —de echtscheiding— te bekrachtigen.

Het gerechtshof:

bekrachtigt de beschikking waarvan beroep voor zover daarbij de echtscheiding is uitgesproken tussen partijen.

Aldus gegeven door mrs. Melssen, voorzitter, Dijkstra en Rietveld, raden, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van dit hof van donderdag 8 juli 2010 in bijzijn van de griffier.