Rb. Amsterdam, 31-01-2008, nr. AWB 07/3614 ZFW, nr. AWB 07/3615 ZFW, nr. AWB 07/3620 ZFW, nr. AWB 07/3622 ZFW

De rechtbank heeft op 14 september 2007 beroepschriften ontvangen gericht tegen de besluiten van verweerder van 24 augustus 2007 (hierna aangeduid als: de bestreden besluiten).

Het onderzoek is gesloten ter zitting van 23 november 2007.

Eisers zijn in het bezit van een ouderdomspensioen ingevolge de Algemene Ouderdomswet (AOW).

Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft eisers 3 en 4 door middel van een brief van juni 2006 geïnformeerd omtrent de op hun situatie van toepassing zijnde woonlandfactor. Eisers 3 en 4 hebben tegen deze brief een bezwaarschrift ingediend bij het CVZ. Deze bezwaren zijn ongegrond verklaard.

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) heeft bij uitspraken van 25 april 2007 de bezwaren van eisers 3 en 4 niet-ontvankelijk verklaard, zulks onder vernietiging van de terzake genomen beslissingen op bezwaar (zie onder meer de uitspraak gepubliceerd onder LJN: BA3795). De ABRvS heeft daartoe het volgende overwogen. De woonlandfactoren maken deel uit van de Regeling zorgverzekering, zijnde een algemeen verbindend voorschrift. De op eisers van toepassing zijnde woonlandfactor volgt rechtstreeks uit de regeling. Voor het bewerkstelligen van een rechtsgevolg voor eisers is nog nadere besluitvorming, zoals een besluit tot inhouding van een bijdrage aan de hand van deze woonlandfactor, noodzakelijk. Een dergelijk besluit is niet in de brief van juni 2006 van het CVZ vervat. Niet is in te zien wat de brief van juni 2006 aan de rechtssituatie van eisers verandert. Deze brief bevat derhalve niet een op enig rechtsgevolg gericht besluit, zodat geen sprake is van een besluit als bedoeld in artikel 1:3 van de Awb. De ABRvS heeft hier aan toegevoegd dat eisers tegen een besluit tot inhouding van een bijdrage op hun AOW-uitkering in rechte kunnen opkomen. Na eventuele doorzending van het bezwaarschrift door het CVZ, dient het terzake bevoegde orgaan een beslissing te nemen.

Naar aanleiding deze uitspraken van de ABRvS heeft het CVZ de bezwaarschriften van eisers onder toepassing van artikel 6:15 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) doorgezonden naar verweerder.

Verweerder heeft eisers (ook) een uitkeringsspecificatie toegezonden waarin is vermeld dat door het CVZ is bepaald dat eisers als gevolg van de invoering van de Zorgverzekeringswet (Zvw) in het woonland gebruik kunnen maken van de medische zorg, op kosten van de Nederlandse zorgverzekering. Eisers zijn daarom een bijdrage verschuldigd, welke verweerder op verzoek van het CVZ inhoudt op het ouderdomspensioen. In de onder de uitkeringsspecificaties vermelde bezwaarclausule is aangegeven dat indien een betrokkene van mening is dat verweerder ten onrechte de bijdrage inhoudt op de AOW, een bezwaarschrift kan worden ingediend bij het CVZ.

Eisers 1 en 2 hebben naar aanleiding van een dergelijke specificatie een bezwaarschrift ingediend bij het CVZ. Het CVZ heeft deze bezwaarschriften (mede) gericht geacht tegen een brief van het CVZ van december 2005. In deze brief was vermeld dat zij een Nederlands pensioen of Nederlandse uitkering ontvangen, waardoor eisers recht hebben op medische zorg in het woonland, op grond van ‘Europese regels’. Voorts is in deze brief vermeld dat eisers, om van hun recht gebruik te maken, een zogenoemd formulier 121 ontvangt, waarmee zij zich kunnen aanmelden bij een mutualiteit.

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) heeft bij uitspraken van (eveneens) 25 april 2007 de bezwaren tegen deze brief niet-ontvankelijk verklaard, zulks onder vernietiging van de terzake genomen beslissingen op bezwaar (zie onder meer de uitspraak gepubliceerd onder LJN: BA3741). De ABRvS heeft daartoe het volgende overwogen. Het recht van eisers op (zorg)prestaties volgt rechtstreeks uit de bepalingen van de Verordening. De betreffende bepalingen zijn derhalve niet eerst door toezending van de brief van december 2005 van toepassing. Deze brief bevat slechts een mededeling van het CVZ aan eisers dat deze recht hebben op (zorg)prestaties. De enkele mededeling in de informatiebrochure dat eisers overeenkomstig de Zorgverzekeringswet in Nederland een bijdrage over pensioen/uitkering verschuldigd zijn, kan evenmin als een op rechtsgevolg gerichte beslissing worden aangemerkt. Voor het bewerkstelligen van een rechtsgevolg door eisers is nog nadere besluitvorming, zoals een besluit tot inhouding van deze bijdrage noodzakelijk, dat een dergelijk rechtsgevolg wel bewerkstelligt.

De ABRvS heeft ook hier toegevoegd dat eisers tegen een besluit tot inhouding van een bijdrage op hun AOW-uitkering in rechte kunnen opkomen. Na eventuele doorzending van het bezwaarschrift door het CVZ, dient het terzake bevoegde orgaan een beslissing te nemen.

Naar aanleiding deze uitspraken van de ABRvS heeft het CVZ ook de bezwaarschriften van eisers 1 en 2 doorgezonden naar verweerder.

Bij de thans bestreden besluiten heeft verweerder de bezwaarschriften van eisers ongegrond verklaard. Verweerder heeft daartoe — samengevat — het volgende overwogen. Eisers hebben bezwaar gemaakt tegen de inhouding van de bijdragen ingevolge artikel 69 van de Zvw. In deze bepaling is onder meer neergelegd dat het CVZ belast is met de administratie van verdragsgerechtigden en met de heffing en inning van de bijdrage van deze personen. Pensioenverstrekkende organen zoals verweerder zijn ingevolge artikel 6.3.1, eerste lid, van de Regeling zorgverzekering uitsluitend belast met de inhouding en afdracht van de bijdrage en worden daartoe ingevolge de Regeling zorgverzekering door het CVZ voorzien van informatie. Door het CVZ is aan verweerder medegedeeld dat eisers op basis van een Nederlands ouderdomspensioen recht hebben op geneeskundige verzorging in het woonland en daarom bijdragen zijn verschuldigd in Nederland. Verweerder is daarom op grond van de Regeling zorgverzekering verplicht bijdragen op het ouderdomspensioen van eisers in te houden. De bezwaren gericht tegen de inhouding van de buitenlandbijdrage zijn derhalve ongegrond, aldus verweerder.

Eisers bezwaren richten zich echter niet alleen tegen de feitelijke inhouding van de bijdragen, doch ook tegen de vaststelling van het CVZ dat eisers verdragsgerechtigd zijn. Hoewel verweerder naar zijn mening gebonden is aan de vaststelling van het CVZ in deze, heeft verweerder zich in de bestreden besluiten eveneens uitgelaten omtrent de vaststelling van het CVZ dat eisers zijn aan te merken als verdragsgerechtigden. Verweerder heeft geconcludeerd dat Verordening (EEG) 1408/71 (de Verordening) en Verordening (EEG) 574/72 (de Toepassingsverordening) het toestaan om aan eisers de verplichting op te leggen zich aan te melden bij het CVZ en van eisers een bijdrage te innen. Op de bijdrage wordt de zogenoemde woonlandfactor toegepast. Naar mening van verweerder is deze woonlandfactor op juiste gronden vastgesteld. De grondslag voor de bijdrage wordt berekend aan de hand van de gemiddelde uitgaven voor zorg in Nederland voor de gehele bevolking, zodat geen enkel onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende categorieën personen. De woonlandfactor dient om de grondslag van die bijdrage in evenwicht te brengen met de situatie in het woonland van eisers. Dit geschiedt door de gemiddelde uitgaven voor de zorg in Nederland te vergelijken met de uitgaven van de zorg in het woonland van eisers. Het zou niet juist zijn om bij de berekening van de woonlandfactor rekening te houden met de uitgaven van de zorg in Nederland voor bepaalde personen van een bepaalde leeftijd of bepaald type inkomen, simpelweg omdat de door eisers verschuldigde bijdrage op geen enkele wijze afhankelijk is van leeftijd of het inkomen waarover eisers beschikken.

Eisers hebben in beroep het volgende aangevoerd. De artikelen 28 en 28 bis van Verordening 1408/71 bevatten geen dwingende aanwijsregel uit hoofde waarvan eisers van rechtswege onderworpen zijn aan het verstrekkingenregime van het woonland. Deze bepalingen belichamen een recht waarvan de gepensioneerde werknemer kan kiezen al dan niet gebruik te maken. Dit keuzerecht vloeit voort uit het systeem van Verordening (EEG) 1408/71 en artikel 29 van de daarbij behorende Toepassingsverordening. Dit mede in het licht bezien van de artikelen 39 en/of 18 van het EG-verdrag. Artikel 69 van de Zvw is in het geval van eisers niet van toepassing. Er is sprake van een ongerechtvaardigde belemmering in de zin van de artikelen 39 en 18 van het EG-verdrag, nu niet is voorzien in een keuzemogelijkheid, waardoor door een eenzijdige wijziging van de zorgverzekeringswetgeving de levensstandaard van eisers die in een andere lidstaat wonen, wordt aangetast. Deze aantasting wordt veroorzaakt door een verlaging van de dekking van zorg- en ziektekosten door gedwongen aansluiting bij het woonlandpakket, terwijl er tegelijkertijd sprake is van een verhoging van de bijdragen die eisers moeten betalen. De woonlandfactor is op onjuiste wijze berekend door de gemiddelde kosten voor alle ingezetenen te vergelijken en niet de kosten welke de lidstaten onderling verrekenen op grond van artikel 95 van de Toepassingsverordening. Bovendien is de woonlandfactor gebaseerd op cijfers welke niet uit een objectieve bron afkomstig zijn. De gehanteerde woonlandfactor is in strijd met het gelijkheidsbeginsel en het verbod van willekeur, aldus eisers.

De rechtbank overweegt als volgt.

De rechtbank:

Deze uitspraak is gedaan op 31 januari 2008 door mr. H.J. Tijselink, voorzitter en mrs. J.F.A.M. Graafland en C.G. Meeder, in tegenwoordigheid van mr. R. Grimbergen, griffier, en bekendgemaakt door verzending aan partijen op de hieronder vermelde datum.

De griffier,

De voorzitter,

Tegen deze uitspraak kunnen een belanghebbende en het bestuursorgaan gedurende zes weken na toezending van deze uitspraak hoger beroep instellen bij de Centrale Raad van Beroep te Utrecht.

Afschrift verzonden op: