Hof Arnhem-Leeuwarden, 12-05-2015, nr. 15/00263

In aanmerking genomen dat:

- de Inspecteur hoger beroep heeft ingesteld bij het Hof tegen de uitspraak van de Rechtbank inzake de in onderdeel 1.1 vermelde beschikking;

- ten gevolge van de werking van artikel 27h, derde lid van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) de werking van de uitspraak van de Rechtbank wordt opgeschort;

- het verzoek van belanghebbende tot het treffen van een voorlopige voorziening betrekking heeft op de handelwijze van de Inspecteur om belanghebbende met ingang van 1 maart 2013 niet langer als ANBI te rangschikken, is naar het oordeel van de voorzieningenrechter sprake van een rechtstreekse relatie met de aanhangige bodemprocedure, en is derhalve voldaan aan het in artikel 8:81, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) opgenomen vereiste van ‘connexiteit’.

Spoedeisend belang

Belanghebbende heeft gesteld dat sprake is van een spoedeisend belang dat het treffen van een voorlopige voorziening rechtvaardigt nu zij continue en onomkeerbare schade lijdt, welke voortduurt indien de voorlopige voorziening achterwege blijft. De Inspecteur heeft dat gemotiveerd bestreden.

De voorzieningenrechter merkt in de eerste plaats op dat de schade die Stichting [F] lijdt ten gevolge van het feit dat zij niet langer via belanghebbende giften krijgt niet als eigen schade van belanghebbende heeft te gelden en derhalve niet kan dienen als onderbouwing van het spoedeisend belang.

Voorts is de voorzieningenrechter van oordeel dat belanghebbende haar stelling niet heeft waargemaakt. Reeds na het uitbrengen van het onderzoeksrapport van de Belastingdienst heeft belanghebbende vanaf december 2012 kunnen voorzien dat het intrekken van de ANBI-status negatieve gevolgen zou (kunnen) hebben voor de stroom van giften. Zij heeft daarop niet geanticipeerd door reeds op een veel eerder tijdstip om een voorlopige voorziening te vragen, gelet op het gegeven dat zij op basis van haar eigen administratie reeds veel eerder heeft kunnen onderkennen dat en in welke mate de stroom van giften is afgenomen. Ook de Rechtbank heeft het verzoek om een voorlopige voorziening afgewezen, wat er zij van de daaraan ten grondslag gelegde motivering. Voorts heeft belanghebbende nadat zij bekend is geworden met het instellen van hoger beroep door de Inspecteur niet om een voorlopige voorziening gevraagd doch dat eerst op 27 maart 2015 gedaan nadat haar reeds duidelijk was – op grond van contacten met de griffier van het belastingteam van het Hof – dat de behandeling van het bodemgeschil op zeer korte termijn zou dienen. Op zeer korte termijn zal het Hof uitspraak doen in het bodemgeschil zo is partijen op 7 april jl. meegedeeld.

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is te dezen alles afwegend geen sprake van ‘onverwijlde spoed’ als bedoeld in artikel 8:81, eerste lid, Awb. Het verzoek is reeds op deze grond niet voor toewijzing vatbaar. Aanvullend heeft de voorzieningenrechter nog het hierna volgende overwogen.

Verzoeken; inhoudelijk

Belanghebbende heeft zich – zakelijk weergegeven – op het standpunt gesteld dat er een rechtstreeks causaal verband is tussen de beschikking waarbij de Inspecteur de status van belanghebbende als ANBI heeft ingetrokken en het volledige bedrag van de minder ontvangen giften vanaf 1 maart 2013 tot heden. Voorts heeft de Inspecteur lichtvaardig gehandeld door de status van belanghebbende te beëindigen op de wijze zoals hij dat heeft gedaan, door daarbij onder meer af te gaan op ‘signalen’ en heeft hij dientengevolge onrechtmatig gehandeld. Ook is sprake van vooringenomenheid aan de zijde van de Inspecteur. Belanghebbende heeft daardoor continue en onomkeerbare schade geleden en zal deze nog lijden tenzij de voorlopige voorziening wordt toegewezen.

De Inspecteur heeft – eveneens zakelijk weergegeven – dat verband gemotiveerd bestreden en daaraan toegevoegd dat er andere respectievelijk meer oorzaken zijn aan te wijzen welke de terugval in giften verklaren. Voorts heeft hij in overleg met belanghebbende een datum voor het beëindigen van de faciliteit gekozen en daaraan geen terugwerkende kracht verleend. Ook heeft hij de onrechtmatigheid en de gestelde lichtvaardigheid van zijn besluit gemotiveerd bestreden en heeft hij in dat kader verwezen naar het oordeel van de Rechtbank. Voorts heeft hij gesteld dat bij toewijzing van het verzoek, zowel in de primaire als in de subsidiaire variant, de Staat der Nederlanden schade lijdt.

Onrechtmatig handelen

Belanghebbende maakt haar stelling dat de Inspecteur lichtvaardig, onzorgvuldig dan wel onrechtmatig heeft gehandeld bij het beëindigen van de status van ANBI naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet waar. De voorzieningenrechter verwijst hiervoor naar het oordeel van de Rechtbank in het bodemgeschil, in het bijzonder het proces-verbaal van de mondelinge behandeling en punt 10 van de uitspraak van de Rechtbank, alwaar een vergoeding door belanghebbende van haar volledige proceskosten is afgewezen. De voorzieningenrechter sluit zich bij dat oordeel aan en maakt dat tot de zijne. Op basis van de gedingstukken kan niet worden geoordeeld dat de Inspecteur bij het nemen van de beschikking, zoals deze in de bodemprocedure in geschil is, in strijd heeft gehandeld met een wettelijk voorschrift, zijn bevoegdheid voor andere doeleinden heeft gebruikt dan waartoe deze hem is gegeven noch anderszins in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur – meer in bijzonder het zorgvuldigheidsbeginsel – heeft gehandeld. Voorts is aan de wettelijke regeling van de ANBI-status inherent dat aan het niet verlenen dan wel beëindigen van deze geprivilegieerde status financiële en fiscale gevolgen zijn verbonden. De wetgever heeft zulks onderkend en bewust aanvaard. Bijzondere feiten en/of omstandigheden waarom in afwijking van het vorenstaande in het voorliggende verzoek daar toch anders over zou moeten worden geoordeeld zijn niet komen vast te staan.

Belangenafweging

De voorzieningenrechter is van oordeel dat beide partijen een rechtens te respecteren belang hebben bij het eigen standpunt en dat – anders dan belanghebbende stelt – dit ook heeft te gelden voor de Inspecteur. Immers bij het toewijzen van het verzoek – primair dan wel subsidiair – wordt over de periode van 1 maart 2013 tot de datum waarop in rechte onherroepelijk mogelijkerwijs komt vast te staan dat belanghebbende niet als ANBI kwalificeert, in strijd met de wet giftenaftrek aan de donateurs van belanghebbende verleend welke aftrek onomkeerbaar is.

Het honoreren van het verzoek van belanghebbende neemt een te groot voorschot op de uitkomst van het bodemgeschil. Het karakter van een voorlopige voorziening verzet zich daartegen. Ook op die grond dient het verzoek te worden afgewezen.

Causaal verband intrekking ANBI-status en schade

De voorzieningenrechter is van oordeel dat belanghebbende het causaal verband tussen het intrekken van de ANBI-status van belanghebbende en de gestelde schade bestaande uit een verminderde stroom van giften, niet aannemelijk heeft gemaakt. Uit de door belanghebbende bij schrijven van 29 april 2015 overgelegde cijfermatige gegevens blijkt over een reeks van jaren een continue afname van het aantal donateurs van belanghebbende en – zo lijkt het – een daarmee samenhangende afname van het aantal giften. Ook kan niet worden geoordeeld dat geen andere oorzaken aan de daling van het geefgedrag ten grondslag liggen. Dat het volledige bedrag aan minder ontvangen giften volledig is toe te schrijven aan het beëindigen van de status van ANBI heeft belanghebbende op voorhand niet aannemelijk gemaakt. De Inspecteur heeft naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter zijn stelling wel aannemelijk gemaakt.

Anders dan belanghebbende stelt weerhoudt het lopende geschil omtrent de ANBI-status van belanghebbende haar geenszins om Stichting [F] langs andere weg te ondersteunen. De Inspecteur heeft daartoe onder meer maar niet uitsluitend gewezen op de mogelijkheid om via een of meer geldleningen in de behoefte aan financiële ondersteuning te voorzien. Belanghebbende heeft aangegeven dat niet te doen om haar moverende redenen waaronder de angst voor aansprakelijkstelling (in of buiten rechte) van haar bestuur bij het niet-terugbetalen van de lening(en).

Ook voor de donateurs van belanghebbende geldt dat indien zij het goede doel dat belanghebbende statutair nastreeft willen blijven steunen, zij ook giften kunnen doen zij het vooralsnog in onzekerheid of giftenaftrek wordt verleend. Vergelijk het doen van giften aan een instelling die op de voet van artikel 5c AWR kwalificeert als een Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI).

De voorzieningenrechter is van oordeel dat belanghebbende het causale verband als hiervoor vermeld en de onomkeerbaarheid van de schade niet, dan wel onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt. De vraag naar de omvang van de gestelde schade behoeft alsdan geen behandeling.

Overige argumenten

Belanghebbende heeft nog gewezen op de werking van artikel 27h, derde lid, AWR, dat tot gevolg heeft dat door het instellen van het hoger beroep door de Inspecteur belanghebbende tot op heden de status van ANBI is kwijtgeraakt. De wetgever heeft de situatie van een beschikking als de onderhavige naar het belanghebbende voorkomt niet onderkend. Zij meent dat de gevolgen daarvan, nu de Rechtbank haar in het gelijk heeft gesteld, niet voor haar rekening behoren te komen.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat de voormelde wettelijke regeling in de wettekst noch in de parlementaire behandeling van deze bepaling onderscheid maakt tussen aanslagen en beschikkingen zoals de onderhavige. Evenmin kan in de regeling van de ANBI een aanknopingspunt worden gevonden voor een zodanig onderscheid of nuancering. In dat verband wijst de voorzieningenrechter op artikel 11 van de Wet houdende algemeene bepalingen voor het Koningrijk. Het buiten toepassing laten van artikel 27h, derde lid, AWR gaat zijn taak te buiten en is voorbehouden aan de wetgever.

Ook het enkele gegeven dat de staatssecretaris van Financiën het door belanghebbende ingediende verzoek op basis van artikel 63 AWR (de hardheidsclausule) heeft afgewezen maakt het vorenstaande niet anders.

Slotsom

Het verzoek van belanghebbende tot het treffen van een voorlopige voorziening wordt, zowel met betrekking tot het primair als het subsidiair verzochte, daaronder begrepen het vermelden van belanghebbende op de website van de Belastingdienst als ANBI, afgewezen.