Hof 's-Hertogenbosch, 10-06-2010, nr. 09/00119

Belanghebbende is aandeelhouder van X1 B.V. Belanghebbende heeft in 2007 eenmalig een dividend van € 250.000 genoten, afkomstig uit voornoemde vennootschap. De uitkering en het genieten van dividend zijn incidenteel van aard en hielden verband met de tekst van artikel 2.12 van de Wet IB 2001 zoals deze luidde voor het jaar 2007. In verband met de dividenduitkering heeft belanghebbende om een voorlopige aanslag over 2007 verzocht. Naar aanleiding van dit verzoek is met dagtekening 15 december 2007 over het jaar 2007 een voorlopige aanslag opgelegd naar een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 250.000.

Met dagtekening 31 januari 2008 is aan belanghebbende over het jaar 2008 eveneens een voorlopige aanslag naar een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 250.000 opgelegd. Belanghebbende heeft hiertegen bezwaar aangetekend. Bij de uitspraak op bezwaar is de aanslag verminderd tot nihil. Het verzoek om proceskostenvergoeding [Hof: bedoeld is vergoeding van kosten van bezwaar] is afgewezen.

In aanvulling op de door de Rechtbank vastgestelde feiten stelt het Hof op grond van de stukken van het geding en het onderzoek ter zitting de volgende feiten en omstandigheden vast (waarbij het Hof de nummering van de Rechtbank vervolgt):

Het onder 2.1 bedoelde verzoek van belanghebbende om een voorlopige aanslag over 2007 op te leggen is gedagtekend 21 november 2007. De voorlopige aanslag 2007 is opgelegd berekend naar belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 250.000. Daarover is 22% inkomstenbelasting berekend, zijnde € 55.000. Hierop is een bedrag van € 2.043 aan heffingskortingen in mindering gebracht, waarna resteerde een berekend bedrag aan inkomstenbelasting van € 52.957. Hiermee is verrekend een voorheffing van € 35.457, zodat de voorlopige aanslag is berekend op een te betalen bedrag van € 17.500.

De vermindering van de voorlopige aanslag tot nihil is geschied bij een geautomatiseerd opgemaakt geschrift van 14 mei 2008 met het opschrift:

Op dit geschrift is onder meer vermeld: het nummer van de voorlopige aanslag, het jaar 2008 en voorts, voor zover te dezen van belang, het volgende:

Bij separate brief van 14 mei 2008 heeft de Inspecteur het in het bezwaar tegen de voorlopige aanslag over 2008 gedane verzoek tot vergoeding van de kosten van bezwaar afgewezen. Onder 'betreft' in deze brief heeft hij het volgende vermeld:

Voorts is in deze brief van 14 mei 2008, voor zover te dezen van belang, het volgende vermeld:

In artikel 7:15, lid 2 en lid 3 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) is bepaald dat de kosten, die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken, door het bestuursorgaan worden vergoed uitsluitend als (1) daar door belanghebbende om wordt verzocht en (2) het bestreden besluit wordt herroepen wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid. In artikel 7:15, lid 3 van de Awb is bepaald dat (1) het verzoek moet worden gedaan voordat de Inspecteur op het bezwaar beslist en (2) de Inspecteur op het verzoek beslist bij de uitspraak op het bezwaar.

In het onderhavige geval heeft de Inspecteur de voorlopige aanslag verminderd bij het onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakt geschrift van 14 mei 2008. In dit geschrift is uitdrukkelijk vermeld dat daartegen geen bezwaar of beroep openstaat.

In het onder 2.5 bedoelde geschrift van 14 mei 2008 is vermeld dat die brief onderdeel uitmaakt van de uitspraak op het bezwaarschrift die belanghebbende inmiddels zou hebben ontvangen of binnenkort zou ontvangen.

Uit hetgeen onder 4.2 en 4.3 is overwogen volgt, dat het Hof allereerst heeft te beoordelen of er sprake is van een voor beroep vatbare uitspraak van de Inspecteur op het bezwaar tegen de voorlopige aanslag.

Het Hof is van oordeel, dat het onder 2.5 bedoelde geschrift van 14 mei 2008 door de Inspecteur niet bedoeld is als de uitspraak op het bezwaar tegen de voorlopige aanslag, omdat het door de Inspecteur wordt aangeduid als een stuk dat onderdeel uitmaakt van de uitspraak op het bezwaarschrift, welke uitspraak belanghebbende inmiddels zou hebben ontvangen of binnenkort zou ontvangen. Voorts wordt voor de beroepstermijn en de vraag bij welke Rechtbank beroep kan worden ingediend verwezen naar de uitspraak op bezwaar.

Alhoewel in het onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakte geschrift van 14 mei 2008 uitdrukkelijk is vermeld dat geen bezwaar en beroep tegen dat geschrift openstaat en een rechtsmiddelverwijzing als bedoeld artikel 3:45 van de Awb ontbreekt is het Hof van oordeel, dat dit geschrift aangemerkt moet worden als een voor beroep vatbare uitspraak van de Inspecteur op het bezwaar tegen de voorlopige aanslag. Tegen een voorlopige aanslag kan immers ingevolge artikel 26, lid 1, aanhef, onderdeel a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen beroep, en daarmede bezwaar, worden aangetekend. De uitspraak op een bezwaar tegen een voorlopige aanslag is voor beroep vatbaar. De inhoud van het onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakte geschrift van 14 mei 2008 laat geen andere conclusie toe dan dat de Inspecteur op het tegen de voorlopige aanslag gemaakte bezwaar heeft beslist, zodat - in weerwil van de door de Inspecteur in dat geschrift in strijd met artikel 3:45 van de Awb gegeven informatie - deze beslissing voor beroep vatbaar is.

Uit hetgeen onder 4.5 en 4.6 is overwogen volgt voorts dat de Inspecteur in strijd met het bepaalde in artikel 7:15, lid 3, tweede volzin van de Awb niet in de uitspraak op het bezwaar heeft beslist op het verzoek van belanghebbende om vergoeding van de kosten van het bezwaar. Het Hof wijst hiertoe op r.o. 4.12 tot en met 4.17 van zijn uitspraak van 31 augustus 2006, nr. 05/00342, LJN: BH4780, VN 2006/59.8 (zie tevens Hof 's-Hertogenbosch, 8 juli 2005, nr. 03/02930, LJN: AU0605, VN 2005/49.3, r.o. 5.3 tot en met 5.5):

Bij separate brief van 14 mei 2008 heeft de Inspecteur op vorenbedoeld verzoek beslist. Hierbij overweegt het Hof, dat uit vaste jurisprudentie volgt dat de Inspecteur niet tweemaal uitspraak kan doen ter zake van één bezwaar, zodat de onder 2.5 vermelde brief van 14 mei 2008 ook niet als een (tweede) voor beroep vatbare uitspraak op het tegen de voorlopige aanslag ingediende bezwaar kan worden aangemerkt.

Naar aanleiding van deze laatste brief en het onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakte geschrift van 14 mei 2008 heeft belanghebbende op 2 juni 2008 beroep bij de Rechtbank ingesteld. Het tegen de onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakte geschrift van 14 mei 2008 bij de Rechtbank ingestelde beroep is, nu overigens aan de vereisten is voldaan, ontvankelijk.

De in geschil zijnde vraag

Vaststaat dat de voorlopige aanslag onjuist was, dat die onjuistheid niet aan belanghebbende is te wijten en dat de voorlopige aanslag is verminderd tot nihil. Gelet op het voorgaande moet worden beoordeeld of de vermindering van de voorlopige aanslag is geschied wegens aan de Inspecteur te wijten onrechtmatigheid.

Artikel 13 van de AWR luidt, voor zover te dezen van belang, als volgt:

Artikel 23, lid 1 en lid 2 van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 luiden, voor zover te dezen van belang, onder meer als volgt:

Uit artikel 13, lid 1 van de AWR vloeit voort dat de Inspecteur een voorlopige aanslag kan opleggen tot ten hoogste het bedrag waarop de aanslag vermoedelijk zal worden vastgesteld.

Het in artikel 23, lid 2, aanhef, onderdeel a van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 opgenomen voorschrift dat de voorlopige aanslag wordt vastgesteld op grond van de gegevens die hebben gediend ter vaststelling van de meest recente belastingaanslag over het meest recente kalenderjaar draagt het risico in zich, dat in de voorlopige aanslag ten onrechte incidentele baten worden begrepen.

Het Hof is van oordeel, dat gelet op de omstandigheid dat de Inspecteur een voorlopige aanslag kan opleggen tot ten hoogste het bedrag waarop de aanslag vermoedelijk zal worden vastgesteld een zorgvuldige vaststelling van een voorlopige aanslag meebrengt dat het onder 4.13 bedoelde risico zoveel mogelijk wordt uitgesloten. Deze zorgvuldige vaststelling dient, mede gelet op artikel 23, lid 2, aanhef, onderdeel a, slot eerste volzin van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994, onder meer te worden bereikt door met wijzigingen in de wettelijke bepalingen betreffende de heffing van de belasting op een juiste wijze rekening te houden, alsmede door rekening te houden met andere wijzigingen die voor de heffing van de belasting van belang kunnen zijn.

Het Hof is van oordeel, dat de Inspecteur niet aan de onder 4.14 vermelde zorgvuldigheid heeft voldaan. Hierbij acht het Hof het volgende van belang:

Op grond van hetgeen onder 4.15 is overwogen is het Hof voorts van oordeel, dat de Inspecteur niet alleen in het algemeen bij zogenoemd box-2 inkomen erop bedacht dient te zijn dat dit inkomen naar zijn aard incidenteel is, maar ook dat hij bij de vaststelling van de voorlopige aanslag onvoldoende acht heeft geslagen op de alleen voor het jaar 2007 geldende tariefsverlaging voor winst uit aanmerkelijk belang.

Uit het vorenoverwogene volgt, dat het Hof van oordeel is dat de voorlopige aanslag is verminderd tot nihil wegens aan de Inspecteur te wijten onrechtmatigheid als bedoeld in artikel 7:15, lid 2 van de Awb.

Aan hetgeen onder 4.17 is overwogen doen niet af de stellingen van de Inspecteur, dat de regeling van voorlopige aanslagen sterk geautomatiseerd is en dat de voorlopige aanslag is opgelegd overeenkomstig het zogenoemde Handboek Administratie Particulieren IBS (versie 1 juli 2001, supplement 22). Deze omstandigheden kunnen, mede gelet op artikel 3:2 van de Awb en artikel 3:4 van de Awb, er niet aan af doen dat de Inspecteur gehouden is zijn uit artikel 13, lid 1 van de AWR voortvloeiende wettelijke plicht te vervullen door bij het opleggen van een voorlopige aanslag deze vast te stellen tot ten hoogste het bedrag waarop de aanslag vermoedelijk zal worden vastgesteld.

Evenmin doet de stelling van de Inspecteur dat het belastingplichtigen makkelijk wordt gemaakt bezwaar te maken tegen een voorlopige aanslag doordat een standaardformulier bezwaarschrift met toelichting wordt meegezonden af aan de onder 4.17 geconstateerde onrechtmatigheid. Immers, het feit dat een onjuistheid van een voorlopige aanslag bij uitspraak op bezwaar kan worden weggenomen kan niet bewerkstelligen dat een onrechtmatig opgelegde voorlopige aanslag alsnog geacht wordt rechtmatig te zijn opgelegd.

De Inspecteur is, gelet op het vorenoverwogene, door de Rechtbank terecht veroordeeld in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar bij de Inspecteur redelijkerwijs heeft moeten maken.

Dienaangaande heeft de Inspecteur gesteld, dat het redelijkerwijs niet nodig was geweest voor belanghebbende om een gemachtigde in te schakelen. Het Hof is van oordeel, dat een belastingplichtige een grote mate van vrijheid toekomt bij de beoordeling of hij zich wenst te doen bijstaan door een beroepsgemachtigde. Het Hof is van oordeel, dat het inroepen van de beroepsgemachtigde door de belanghebbende ten behoeve van het indienen van het bezwaar tegen de aanslag niet onredelijk is (zie ook de onder 4.3 vermelde uitspraken van dit Hof en vergelijk Hoge Raad 26 maart 2010, nr. 09/01089 LJN: BL8875).

Het Hof is van oordeel dat het gewicht van het bezwaar, dat door de Inspecteur zonder meer is gevolgd door de voorlopige aanslag te verminderen, als licht moet worden aangemerkt.

Het Hof stelt de vergoeding voor de kosten van bezwaar, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op € 161 (waarde per punt) x 1 (punt) x 0,5 (gewicht van de zaak) = € 80,50.

Uit al het vorenoverwogene volgt, dat het hoger beroep van de Inspecteur ongegrond is.

Ten aanzien van de proceskosten

Kosten van het beroep

De Inspecteur heeft zich voor wat betreft het gewicht van de zaak bij de Rechtbank gerefereerd aan het oordeel van het Hof.

Het Hof verwerpt de stelling van de Inspecteur dat het redelijkerwijs niet nodig was voor belanghebbende om beroepsmatige rechtsbijstand in te roepen. Als uitgangspunt geldt dat het niet onredelijk is voor een rechtzoekende zich door een beroepsmatige rechtsbijstandverlener te doen bijstaan in een juridische procedure. Bijzondere omstandigheden die afwijking van dit uitgangspunt zouden rechtvaardigen, hebben zich niet voorgedaan. Het tegendeel doet zich voor: gelet op het feit dat door de Inspecteur tegenstrijdige en onjuiste informatie is verstrekt inzake de mogelijkheid van het instellen van beroep op het onder 2.4 vermelde geautomatiseerd opgemaakte geschrift van 14 mei 2008 en in de onder 2.5 vermelde brief van 14 mei 2008 kan het oordeel niet anders zijn dan dat het inroepen van de hulp van een gemachtigde, die zich door die informatie niet op het verkeerde been heeft laten zetten, alleszins redelijk is.

Het Hof is van oordeel dat het gewicht van de zaak voor de behandeling bij de Rechtbank dient te worden gesteld op gemiddeld. In die fase was de zaak niet meer toegespitst op de vermindering van de voorlopige aanslag, maar op het verkrijgen van een vergoeding van de kosten van het bezwaar en in dat kader op de vraag of deze vermindering is verleend wegens aan de Inspecteur te wijten onrechtmatigheid. Daarmede was de zaak een graad ingewikkelder dan in de bezwaarfase.

Het Hof stelt de vergoeding voor de kosten van het beroep, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op € 322 (waarde per punt) x 1 (punten) x 1 (gewicht van de zaak) = € 322. Hieruit volgt dat de uitspraak van de Rechtbank moet worden vernietigd.

Kosten van het hoger beroep

Nu uit 4.28 volgt dat de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken. De Inspecteur heeft zich voor wat betreft het gewicht van de zaak bij het Hof gerefereerd aan het oordeel van het Hof.

Het Hof verwerpt, onder verwijzing naar hetgeen hiervoor onder 4.26 werd overwogen, de stelling van de Inspecteur, dat het redelijkerwijs niet nodig was geweest voor belanghebbende om een gemachtigde in te schakelen.

Het Hof is van oordeel dat het gewicht van de zaak voor de behandeling bij het Hof dient te worden gesteld op zwaar. In deze fase was de zaak nog ingewikkelder dan in de voorgaande fase bij de Rechtbank.

Het Hof stelt de vergoeding voor de kosten van het hoger beroep, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op € 322 (waarde per punt) x 2 (punten) x 1,5 (gewicht van de zaak) = € 966.

Samenhangende zaken

De vergoeding van de kosten van het bezwaar, de kosten van het beroep en de kosten van het hoger beroep dienen op grond van het bovenoverwogene gesteld te worden op in totaal € 1.368,50. Daarbij wordt uitgegaan van twee samenhangende zaken waarin belanghebbenden geheel of gedeeltelijk in het gelijk zijn gesteld. Dit betreft de zaak 09/00119 en 09/00120. Het Hof zal in deze zaak en de andere hiervóór genoemde zaak een vergoeding van de kosten van het bezwaar en een proceskostenvergoeding toekennen van in totaal € 1.368,50: 2 = € 684,25.

Ten aanzien van het griffierecht

Gelet op het feit dat de uitspraak van de Rechtbank niet in stand blijft, is voor het heffen van griffierecht van de Staat inzake het hoger beroep geen plaats.

Slotsom

Uit al vorenoverwogene volgt, dat het hoger beroep van de Inspecteur ongegrond is. De uitspraak van de Rechtbank dient uitsluitend als gevolg van een hogere vergoeding van de kosten van het beroep bij de Rechtbank te worden vernietigd.