411 Voorkeur: getuigenverhoor door partijen ten overstaan van een gerechtsonderzoeker

Mijn voorkeur gaat echter uit naar de tweede optie, die correspondeert met het Engelse systeem: de advocaten van partijen horen zelf de getuigen en een gerechtsonderzoeker houdt toezicht op een regelmatig verloop van het getuigenverhoor. De belangrijkste reden daarvoor is dat ik de interventie van een gerechtsonderzoeker zie als een opmaat naar het einddoel van het – zoveel mogelijk – weghalen van het getuigenverhoor bij de rechter. Partijen kennen de feiten het beste en zijn dan ook – mits de advocaten zijn opgeleid om getuigen te horen – beter toegerust om de getuigen te ondervragen dan de rechter of de gerechtsonderzoeker. Het in één keer omgooien van het systeem (de getuigen door partijen laten horen buiten de aanwezigheid van een rechter of andere procesbegeleider/toezichthouder) is naar mijn mening een te grote en te riskante verandering, omdat geen spelregels bestaan voor het houden van getuigenverhoren en Nederlandse advocaten niet zijn opgeleid om getuigen te horen. Het horen van getuigen door de advocaten van partijen moet langzaam ingeburgerd raken. Ik roep hier ook in herinnering dat pogingen in het verleden om met schriftelijke getuigenverklaringen te werken, zoals de regeling van de RiK, het uiteindelijk niet hebben gehaald. Met de gerechtsonderzoeker als toezichthouder en meer stokken achter de deur is het – in welke vorm dan ook – horen van getuigen door partijen zelf echter het proberen waard.