HR, 29-03-2005, nr. 00800/04

Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens medeplegen van handelen in strijd met art. 26 lid 11. van de Wet wapens en munitie, meermalen gepleegd, veroordeeld tot negen maanden gevangenisstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. Verder heeft het Hof ten aanzien van de inbeslaggenomen voorwerpen beslist als in het arrest vermeld.

Namens verdachte heeft mr. R.J. Baumgardt, advocaat te Spijkenisse, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel is gericht tegen het bewijs van het voorhanden hebben.

De bewezenverklaring houdt kort gezegd in dat verdachte op 28 augustus 2001 tezamen en in vereniging met een ander of anderen verboden munitie voorhanden heeft gehad.

Uit de bewijsmiddelen blijkt onder meer het volgende.

Volgens het middel kan niet worden gezegd dat verdachte de munitie voorhanden heeft gehad, nu hij blijkens de gebezigde bewijsmiddelen de munitie uit zijn huis heeft verwijderd zodra hij van de aanwezigheid daarvan op de hoogte was gesteld.

Voor het bewijs van het voorhanden hebben als bedoeld in art. 26 lid 1 WWM is vereist dat verdachte zich in meerdere of mindere mate bewust is geweest van de aanwezigheid van de munitie.2. Verder dient er een zekere vorm van machtsuitoefening over het voorwerp te bestaan.3. Uit de bewijsmiddelen blijkt dat verdachte door zijn mededader van de inhoud van de tassen en koffers op de hoogte is gebracht en dat hij die vervolgens zelf naar buiten heeft gedragen, zodat aan deze vereisten is voldaan.

Het middel zoekt kennelijk aansluiting bij de rechtspraak over situaties waarin verboden wapens en/of munitie zijn aangetroffen in het huis van een verdachte, terwijl overigens uit de bewijsmiddelen omtrent zijn bewustheid van die aanwezigheid niets of weinig valt af te leiden. Dat probleem speelt hier niet. Blijkens de bewijsmiddelen werd de verdachte zich van de aanwezigheid van de verboden munitie (pijnlijk) bewust.

In de grond van de zaak berust het middel op de opvatting dat wie munitie tegen wil en dank onder zich krijgt, die munitie niet voorhanden heeft in de zin van art. 26 lid 1 WWM. Voor die uitleg biedt de wet geen steun. Daar komt nog bij dat als de verdachte de munitie ècht niet voorhanden had willen hebben hij niet de tassen met munitie had moeten afvoeren maar onmiddellijk de politie had moeten bellen om deze van zijn vondst op de hoogte te stellen.4. De verdachte heeft om hem moverende redenen een andere keuze gemaakt. Omdat hem een andere weg openstond, is er geen reden hem voor zijn voorhanden hebben niet aansprakelijk te houden. 's Hofs oordeel behoefde, temeer nu op dit punt geen verweer is gevoerd, geen nadere motivering en het is niet onbegrijpelijk.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat het Hof er in de strafmotivering aan is voorbijgegaan dat verdachte gevaar voor strafvervolging van zichzelf zou hebben doen ontstaan wanneer hij de politie, zoals het Hof wil, op de hoogte had gesteld van de munitie in de woning en maatregelen had genomen om verder vervoer van de munitie te voorkomen.

De strafmotivering luidt, voor zover hier van belang.

Het middel berust op de stelling dat de verdachte gevaar voor strafvervolging van zichzelf had doen ontstaan wanneer hij de politie op de hoogte had gesteld van de aanwezigheid van de munitie in de door hem verhuurde woning en maatregelen had genomen om verder vervoer van de munitie te voorkomen.

Blijkens de gebezigde bewijsmiddelen bevond de onderhavige munitie zich in een door de verdachte verhuurde woning en raakte de verdachte pas van de aanwezigheid van die munitie in die woning op de hoogte toen in de nacht van 27 op 28 augustus 2001 het inbraakalarm ging en [medeverdachte], die een sleutel van de woning had, verdachte op het allerlaatste moment, kennelijk het moment waarop deze op het punt stond de tassen met munitie uit de woning te halen, vertelde wat er in die tassen zat.

Het Hof verwijt de verdachte dat hij toen hij op de hoogte raakte van de aanwezigheid van de munitie, hij op dat moment niet meteen de politie heeft gebeld maar samen met [medeverdachte] de munitie uit de woning heeft gehaald zodat deze aan het oog van de mogelijk door het alarm gewaarschuwde politie verborgen bleef.

Anders dan het middel wil, valt niet in te zien dat de verdachte zich op dat door het Hof bedoelde moment door melding van de aanwezigheid van de munitie zou hebben blootgesteld aan gevaar voor strafvervolging. Het enkele op de hoogte raken van de aanwezigheid van munitie in een verhuurde woning brengt immers nog niet mee dat de verdachte deze voorhanden had. Dat geldt eveneens voor het in het kader van die melding verhinderen van verder vervoer van die munitie.

Het middel faalt dus bij gebrek aan feitelijke grondslag.

Het derde middel klaagt over de kwalificatie en de hoogte van de opgelegde straf. Het valt in twee klachten uiteen.

De eerste klacht behelst dat het Hof het bewezenverklaarde ten onrechte heeft gekwalificeerd als "meermalen gepleegd" en dat het Hof derhalve ten onrechte art. 57 Sr heeft aangehaald als toepasselijke wetsbepaling.

De bewezenverklaring houdt in dat verdachte de volgende munitie voorhanden heeft gehad:

Het Hof heeft geoordeeld dat het bewezenverklaarde oplevert het handelen in strijd met art. 26 lid 1 (oud) WWM, meermalen gepleegd. Het heeft verder art. 57 als toepasselijke bepaling vermeld.

Het middel voert aan dat het bewezenverklaarde, gelet op de tekst van art. 26 lid 1 (oud) WWM, slechts een enkele overtreding van deze bepaling oplevert, zodat het Hof ten onrechte heeft geoordeeld dat verdachte dit feit meermalen heeft gepleegd en dat het Hof dus ten onrechte art. 57 Sr heeft aangehaald als wettelijke bepaling waarop de oplegging van de straf is gegrond. Het middel wijst op de arresten HR 3 juni 1997, NJ 1997, 657 en HR 19 januari 1999, NJ 1999, 202.

In eerstgenoemd arrest overwoog de Hoge Raad:

Anders dan in het hiervoor aangehaalde arrest van de Hoge Raad5. is in het onderhavige geval geen sprake van munitie, behorende tot één categorie, maar van munitie behorende tot twee verschillende categorieën. Hier is immers bewezenverklaard het voorhanden hebben van munitie als bedoeld in de categorieën II onder 3°, II onder 4° en III van art. 2 lid 2 WWM.

In De Wet Wapens en Munitie, een strafrechtelijk commentaar6. wordt opgemerkt: "Niet geheel duidelijk is, hoe het voorhanden hebben van een aantal patronen diende te worden gekwalificeerd. Verdedigd kan worden dat 'munitie' een verzamelbegrip is, zodat de overtreding slechts eenmaal is gepleegd." Daarbij wordt gewezen op de conclusie bij HR 31 mei 1977, NJ 1978, 387 en de overwegingen in HR 26 maart 1985, NJ 1985, 765, die, in dezelfde richting zouden gaan. Maar daar wordt aan toegevoegd: "In HR 24 november 1987, NJ 1988, 665 lijkt echter van een andere opvatting te worden uitgegaan."

De onderverdeling van verboden munitie in categorieën hangt samen met de mate van gevaar die van de in de verschillende categorieën opgenomen wapens en munitie uitgaat en de daaruit voortvloeiende mate van onwenselijkheid dat die zich in handen van particulieren bevinden. In categorie II zijn ingedeeld de wapens en munitie die niet alleen geheel gereglementeerd zijn, maar die nimmer in handen van particulieren mogen komen.7. Als voorbeelden van wapens van categorie II noemt de MvT kanonnen, houwitzers, vuurmonden, mortieren, antitankwapens, raketlanceerwapens, een vuurwapens zonder terugstoot. Oorlogstuig dus. Als onder die categorie te begrijpen soorten munitie worden genoemd bommen en molotovcocktails.8. Daaraan zijn bij wetswijziging van 27 januari 1994 ter implementatie van Europese regelgeving toegevoegd de huidige subcategorieën onder 3° en 4°.9.

Geldt voor de munitie van categorie II dat die onder geen beding, ook niet na verleend verlof, in handen van particulieren mag komen, voor de munitie van categorie III ligt dat anders. Deze munitie mag een particulier, nadat hem daartoe verlof is verleend, onder zich hebben.10. Dit verschil vertaalt zich ook in de strafbaarstellingen met betrekking tot deze twee categorieën munitie; zie de art. 24, 26 lid 3, 28 en 33 lid 2 jo. 54 WWM.

Het strookt dus met het systeem van de WWM en met de achterliggende bedoeling van de wetgever dat het voorhanden hebben van munitie van verschillende categorieën evenzovele strafbare feiten oplevert. Daarom meen ik dat het Hof zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting het voorhanden hebben van munitie van de categorieën II en III heeft kunnen aanmerken als afzonderlijke strafbare feiten en dus terecht art. 57 Sr heeft aangehaald als toepasselijke wetsbepaling.

De onderhavige zaak komt in zoverre overeen met HR 24 november 1987, NJ 1988, 665, dat de Hoge Raad in het kwalificeren als overtreding van art. 3 Vuurwapenwet 1919, meermalen gepleegd, van het voorhanden hebben van vijf gaspatronen, een aantal losse flodders en een (groot) aantal patronen geen reden zag tot ambtshalve ingrijpen, mogelijk omdat het hier om verschillende soorten munitie ging.11.

Het oordeel van het Hof is niet in strijd hetgeen de Hoge Raad overwoog in het door het middel genoemde arrest van 19 januari 1999, NJ 1999, 249. Aan dit arrest lag ten grondslag een bewezenverklaring inhoudende dat de verdachte telkens meer dan 30 gram hennep voorhanden had gehad. Dat was gekwalificeerd als het meermalen overtreden van het in art. 3 onder C van de Opiumwet neergelegde verbod. Uit de bewijsmiddelen bleek dat een kwekerij met hennepplanten en een tas met 136 gram verwerkte hennep was aangetroffen. De Hoge Raad oordeelde dat het Hof dit gedrag terecht had gezien als het meermalen plegen van dit strafbare feit, aangezien de verdachte zowel meer dan 30 gram hennep in de vorm van hennepplanten als meer dan 30 gram verwerkte hennep voorhanden had gehad.

De eerste klacht van het middel faalt.

De tweede klacht van het middel houdt in dat het Hof, voor het geval het Hof terecht art. 57 lid 1 Sr heeft toegepast, het Hof het in het tweede lid van die bepaling opgenomen voorschrift heeft veronachtzaamd.

Uit hetgeen hiervoor is uiteengezet ten aanzien van de eerste klacht van het middel volgt dat het Hof terecht art. 57 lid 1 Sr heeft toegepast.

Ingevolge het bepaalde in art. 55 lid 1 (oud) WWM, zoals deze bepaling luidde van 15 november 2000 tot 9 augustus 2004, wordt overtreding van het in art. 26 lid 1 (oud) WWM neergelegde verbod op voorhanden hebben van munitie van categorie II en categorie III gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de derde categorie. Art. 57 lid 2 Sr schrijft voor dat in geval van meerdaadse samenloop het maximum van de ten aanzien van de 'samenlopende' strafbare feiten op te leggen straf de som van de hoogste op die feiten gestelde straffen beloopt, maar niet meer dan een derde boven het hoogste maximum.

Dit betekent dat in dit geval ten hoogste drie maanden plus een derde daarvan, dus vier maanden gevangenisstraf had mogen worden opgelegd. Het Hof heeft een gevangenisstraf opgelegd van negen maanden, waarvan zes voorwaardelijk. Het Hof heeft dus een hogere straf opgelegd dan de wet toestaat. De tweede klacht is terecht voorgesteld.

Het middel slaagt ten dele.

Het eerste en het tweede middel kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak voor wat betreft de strafoplegging, tot terugwijzing in zoverre naar het Hof dan wel tot verwijzing in zoverre naar een aangrenzend Hof om in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, alsmede tot verwerping van het beroep voor het overige.