4.3.2.3 Inhoud en reikwijdte van het deskundigenonderzoek volgens de opdracht

Bij de beoordeling van de toelaatbaarheid komt tevens aan de orde over welke in geschil zijnde feiten een partij een deskundige wil horen. De deskundige kan om een mening worden gevraagd, maar dat hoeft niet: `an expert (..) may testffl, (..) in the form of an opinion or otherwise (..)' (FRE 702). Aan de deskundige kan bijvoorbeeld worden gevraagd zich te beperken tot een feitelijke uiteenzetting zonder daaraan conclusies op zijn vakgebied te verbinden. De vragensteller is hierin richtinggevend, zowel tijdens de ondervraging door de opdrachtgevende procespartij als tijdens de cross examination. De deskundige kan echter tijdens de beantwoording zijn professionele autonomie gebruiken om enige sturing aan te brengen in de beschrijvende, adviserende of concluderende mate waarin hij verklaart. De deskundige mag ook verklaren over feiten die in geschil zijn als hij geen onderzoek naar die feiten heeft gedaan, maar zich baseert op gegevens van anderen, bijvoorbeeld op wetenschappelijk onderzoek van derden.1 Voor zover hem wordt gevraagd te verklaren over feiten die niet vaststaan, worden de vragen in hypothetische vorm gesteld en beantwoord.2

De deskundige mag verklaren over de vraag waarover rechter of jury moet oordelen (ultimate issue, FRE 704). Dit is een logisch sluitstuk van de gedachte dat in beginsel alle deskundigenbewijs is toegestaan zolang rechter of jury daarmee kan worden geholpen bij de beoordeling van de feiten.3 Een deskundigenverklaring die neer komt op een mening hoe de zaak zou moeten worden beslist of welke schadevergoeding zou moeten worden toegekend, wordt niet toelaatbaar geacht.4