3.3.1 Oogmerk van begunstiging en de afweging van rechtsbeginselen

De voorrangsregel van het oogmerk van begunstiging heeft een grote mate van verwantschap met die van het begunstigende niet-gepubliceerde beleid. In zeker opzicht is zij een nadere verbijzondering van de laatst genoemde regel. Het doorbraakarrest BNB 1979/211 is ook voor de regel van het oogmerk van begunstiging als het arrest is te beschouwen waarin de afweging van rechtsbeginselen terzake heeft plaatsvonden. Bij het begunstigende niet-gepubliceerde beleid heb ik aangegeven dat naar aanleiding van de eerste arresten de vraag aan de orde kwam of de Hoge Raad als eis stelde dat er sprake moest zijn van een groep. Vrij snel werd duidelijk dat de rechter deze eis niet stelde.1 Toch is de aanwezigheid van een groep vaak de context waarbinnen de belastingplichtige in voorkomende gevallen een vermoeden krijgt dat hij in vergelijking met anderen ongunstiger is behandeld. In een beperkt aantal arresten heeft de Hoge Raad gewicht toegekend aan het gelijkheidsbeginsel in de situatie dat de inspecteur binnen een kleine groep van belastingplichtigen onderscheid maakte tussen de belastingplichtigen. De inspecteur hanteerde in die gevallen weliswaar geen beleidsregels maar nam toch ten opzichte van een of meer belastingplichtigen een gunstiger standpunt in. In HR 28 maart 1984, nr. 22171, BNB 1984/196 kwam de Hoge Raad tot de erkenning van de voorrangsregel van het oogmerk van begunstiging.