Hof 's-Gravenhage, 04-05-2011, nr. BK-10/00221

Belanghebbende doet een beroep op de vrijstelling die geldt voor een waterverdedigingswerk (hierna ook: het werk) opgenomen in artikel 220d, eerste lid, aanhef en onderdeel g, van de Gemeentewet, artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel f, van de Uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten Wet waardering onroerende zaken en artikel 4, eerste lid, onderdeel g, van de Verordening op de heffing en de invordering van onroerende zaakbelastingen 2007 van de gemeente Nieuwkoop (hierna: de Verordening).

Voor de uitleg van het begrip waterverdedigingswerk dient te worden aangesloten bij de Keur van het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (hierna: de Keur en het schap) en de bijbehorende (concept)legger. De Keur beschrijft nauwkeurig uit welke samenstellende delen het werk bestaat en welke geboden en verboden gelden voor de verschillende zones van het werk. Het werk wordt volgens de Keur gevormd door de kernzone plus de beschermingszone en de buitenbeschermingszone.

Niet alleen het droge deel van de zogenoemde kernzone van het werk (de kade) is maatgevend voor de bepaling van het vrij te stellen deel van het perceel. De zones werken naar twee kanten: de landzijde en de waterzijde. Indien de vrijstelling voor het werk juist wordt toegepast omvat deze het gehele perceel van belanghebbende, zodat alleen de woning met ondergrond voor heffing in aanmerking komt.

De waarde van de woning dient te worden vastgesteld op €  359.665, zijnde de waarde van de opstallen van € 300.065 en de bebouwde oppervlakte van 156 m2 van € 59.600.

 De Keur bevat geen bepalingen waarin de breedte van de kruin en/of de afstand tussen de (buiten- of binnen)kruinlijn en de (buiten- of binnen)teenlijn wordt vastgesteld op een bepaald aantal meters. Uit de bij de Keur behorende tekening met het opschrift “Bovenaanzicht en dwarsdoorsnede van een dijkvak met beschermingszones, buitenbeschermingszones en invloedlijnen”, leidt de rechtbank af dat aan gene zijde van de binnenteenlijn een strook grond van 5 meter breed ligt (hierna: de extra strook) en dat daarnaast –als het om de niet-waterkerende zijde van een secundaire waterkering gaat, zoals in dit geval - een beschermingszone van 5 meter en een buitenbeschermingszone van 15 meter liggen.

 Verweerder is bij het vaststellen van de waarde van de woning ervan uitgegaan dat de kade een breedte heeft van vijf meter. Dit is in overeenstemming met hetgeen het Hoogheemraadschap schrijft in zijn in 2.1.3. vermelde brief van 26 juli 2007, althans indien daarin kan worden gelezen, zoals kennelijk verweerder doet, dat de kernzone vijf meter breed is. Deze lezing laat zich evenwel niet verenigen met de onder 2.1.2. opgenomen bepalingen van de Keur en de daarbij gevoegde tekening. De Keur bevat geen voorschriften waarin de breedte van de kruin en/of de afstand tussen de (buiten- of binnen)kruinlijn en de (buiten- of binnen)teenlijn wordt vastgesteld op een bepaald aantal meters. Derhalve dient de breedte van de kernzone van geval tot geval bepaald te worden. Uit de bij de Keur behorende tekening met het opschrift “Bovenaanzicht en dwarsdoorsnede van een dijkvak met beschermingszones, buitenbeschermingszones en invloedlijnen”, leidt de rechtbank af dat de eigenlijke waterkering – de “kernzone” – wordt begrensd door de binnenteenlijn en de buitenteenlijn, met dien verstande dat ook de extra stroken tot de “kernzone” worden gerekend.

 Naar de rechtbank uit de door eiser overgelegde, vanwege het Hoogheemraadschap vervaardigde tekening met het opschrift “Regionale_kering_keur Keurzonering” (hierna: de Keurzoneringstekening) afleidt, is de kernzone ter plaatse van de woning aanmerkelijk breder dan vijf meter. Dit strookt met het door eiser in zijn pleitnota ingenomen standpunt dat “het droge deel van de kernzone” een breedte van 10 meter en een lengte van 63 meter heeft. Verweerder heeft dit standpunt van eiser niet, althans onvoldoende gemotiveerd, weersproken, zodat de rechtbank van de juistheid ervan uitgaat. Naar het oordeel van de rechtbank vallen “het droge deel van de kernzone” en de kade samen. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat alleen “het droge deel van de kernzone” voor de beslechting van het geschil relevant is, omdat de kernzone voor het overige in de [vaarwater] gelegen is en geen deel uitmaakt van de onbebouwde grond waarop het geschil betrekking heeft.

 Tussen partijen is niet in geschil dat de kade - waarvan de oppervlakte, naar uit het vorenoverwogene volgt, 630 m2 bedraagt - dient te worden aangemerkt als een waterverdedigingswerk in de zin van de uitzondering. Deze opvatting strookt met de uitspraak van het gerechtshof te ’s-Gravenhage van 15 juli 2008, nr. BK-07/00228, LJN: BG5639, in een geschil dat eveneens de toepassing van de uitzondering met betrekking een aan de [vaarwater] gelegen perceel betrof. In deze uitspraak overweegt het Hof dat op grond van de in de uitspraak van het Hof vermelde brief van het Hoogheemraadschap van 30 juli 2007 - welke nagenoeg gelijkluidend is aan de onder 2.1.3. genoemde brief van het Hoogheemraadschap van 26 juli 2007 - dient te worden geconcludeerd dat de gehele kernzone als waterverdedigingswerk is aan te merken en dat de beschermingszone en de buitenbeschermingszone niet hiertoe behoren. De Hoge Raad heeft het tegen de uitspraak van het Hof ingestelde beroep in cassatie zonder nadere toelichting ongegrond verklaard.

 Niet is in geschil is dat de kade bij het Hoogheemraadschap in beheer is. De rechtbank sluit zich aan bij dit gemeenschappelijke standpunt van partijen, waarvan niet is gebleken dat het op een juridisch onjuist uitgangspunt berust.

 Gelet op het vorenoverwogene is de uitzondering van toepassing op een gedeelte van de onbebouwde grond, met een oppervlakte van 630 m2, doch mist zij toepassing met betrekking tot de overige onbebouwde grond, met een oppervlakte van 1.510 m2.

 Ten overvloede overweegt de rechtbank dat, zou het onder 2.4.7. genoemde gedeelte van het onbebouwde grond van 1.510 m2 (hierna: de overige grond) wél worden aangemerkt als een waterverdedigingswerk, zulks niet tot gevolg zou hebben dat de uitzondering van toepassing is. Bij dit oordeel neemt de rechtbank het volgende in aanmerking.

 Een redelijke verdeling van de bewijslast brengt mee dat eiser, die stelt dat de overige grond wordt beheerd door het Hoogheemraadschap, tegenover de gemotiveerde betwisting van deze stelling door verweerder, het beheer van de overige grond door het Hoogheemraadschap aannemelijk maakt.

 Hiertoe heeft eiser de onder 2.1.3. vermelde brief overgelegd. Uit deze brief leidt de rechtbank af dat het Hoogheemraadschap het tot zijn taak rekent de kade periodiek op te hogen, maatregelen te treffen om beschadiging van het waterverdedigingswerk te voorkomen en toezicht te houden op de staat van het waterverdedigingswerk en de naleving van de keur, doch het gewone onderhoud van de overige grond als een verantwoordelijkheid van eiser beschouwt.

 Daarnaast heeft eiser ter onderbouwing van zijn standpunt dat de overige grond wordt beheerd door het Hoogheemraadschap diverse andere stukken overgelegd, waaronder een excerpt van de Keur van het Hoogheemraadschap, een kopie van een op 26 mei 1871 verleden notariële akte, waarin voor zover hier van belang, is vastgelegd dat de toenmalige eigenaar van het land langs de [vaarwater] en het Groot-Waterschap van Woerden, een rechtsvoorganger van het Hoogheemraadschap, zijn overeengekomen dat het Groot-Waterschap van Woerden de “kade voortdurend en ten eeuwigen dage [zal] onderhouden” en correspondentie inzake de werkzaamheden van het Hoogheemraadschap in het kader van het “Watergebiedsplan Zegveld en Oud-Kamerik, peilgebied 5A-Noord, 5 G en 5H”.

 Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser met de door hem overgelegde stukken en hetgeen hij overigens heeft aangevoerd niet aannemelijk gemaakt dat de overige grond wordt beheerd door het Hoogheemraadschap. Hierbij neemt de rechtbank het volgende in aanmerking. De omstandigheid dat aan eiser als eigenaar van onbebouwde grond die deel uitmaakt van een waterkering of waarvan een waterkering deel uitmaakt, met betrekking tot de inrichting en het gebruik van de onbebouwde grond een aantal geboden en verboden is opgelegd, brengt, gezien de aard van deze geboden en verboden, niet mee dat de onbebouwde grond wordt beheerd door het Hoogheemraadschap (Hof ’s-Gravenhage, 8 april 2008, nr. BK-06/00264, LJN: BC9487).

 Uit de door eiser overgelegde stukken en hetgeen hij overigens heeft aangevoerd leidt de rechtbank af dat de door of vanwege het Hoogheemraadschap tot op heden met betrekking tot de overige grond verrichte werkzaamheden zich hebben beperkt tot het houden van toezicht en dat deze werkzaamheden in de toekomst, naast het houden van toezicht, naar redelijke verwachting uitsluitend zullen bestaan uit het voorkomen of herstellen van een doorbraak van de waterkering. Alle andere werkzaamheden met betrekking tot de overige grond dient eiser op eigen naam en voor eigen rekening uit te (laten) voeren. Ook het voorkomen van een doorbraak van de waterkering of het herstellen van de waterkering na een doorbraak, al dan niet in combinatie met de zo-even genoemde toezichthoudende taak, is onvoldoende om van beheer van de overige grond door het Hoogheemraadschap te spreken. Bij dit laatste neemt de rechtbank in aanmerking dat uit de door eiser overgelegde stukken en hetgeen hij overigens heeft aangevoerd niet blijkt dat het risico op een doorbraak van de waterkering in de komende decennia meer dan verwaarloosbaar groot is, noch dat het voorkomen of herstellen van de gevolgen van een dergelijke doorbraak tot substantiële werkzaamheden met betrekking tot de overige grond zal leiden.

 Gelet op hetgeen onder 2.4.1. tot en met 2.4.13. is overwogen, is de rechtbank van oordeel dat de waarde van de kade, waarvan de oppervlakte 630 m2 bedraagt, bij de waardebepaling van de woning buiten aanmerking moet worden gelaten en dat de waarde van de overige onbebouwde grond, met een oppervlakte van 1.510 m2, bij de waardebepaling wel in aanmerking moet worden genomen.

 Eiser heeft verklaard dat zijn beroep uitsluitend de toepassing van de uitzondering betreft en dat hij zich voor het overige kan verenigen met de vastgestelde waarde. De rechtbank vat dit standpunt aldus op dat eiser niet betwist dat de vastgestelde waarde niet te hoog is indien bij de waardebepaling, anders dan eiser verdedigt, wordt uitgegaan van een beperking van de toepassing van de uitzondering tot een oppervlakte van de 310 m2, zijnde de oppervlakte waarvan de waarde door verweerder bij de waardebepaling buiten beschouwing is gelaten. Nu de rechtbank heeft beslist dat de oppervlakte waarvan de waarde bij de waardebepaling buiten beschouwing moet worden gelaten, eveneens anders dan eiser verdedigt, 630 m2 bedraagt, ligt in eiseres standpunt met betrekking tot de waardebepaling naar het oordeel van de rechtbank besloten dat hij de door verweerder in aanmerking genomen waarde van de onbebouwde grond verminderd wil zien tot de waarde, die in de door verweerder toegepaste herleiding van de waarde van de woning uit de verkoopcijfers van andere objecten past bij een grondoppervlakte van 1.510 m2 . Uit het door verweerder overgelegde taxatierapport leidt de rechtbank af dat de waarde die verweerder bij de waardebepaling toekent aan de grond, voor zover de oppervlakte daarvan groter dan 1.500 m 2 is, € 10 per m2 bedraagt. Dit betekent dat, indien het -impliciete- standpunt van eiser wordt gevolgd, de vastgestelde waarde moet worden verlaagd met 320 x € 10, oftewel € 3.200. Artikel 26a van de Wet WOZ staat aan een verlaging van de vastgestelde waarde met een dergelijk gering bedrag in de weg.”

Bij het beroepschrift wordt een kopie van deze uitspraak gevoegd.

Het beroepschrift wordt ondertekend en bevat ten minste: