HR, 14-10-2016, nr. 16/03246

In onderdeel 1 wordt ’s-hofs oordeel dat het verzoek tot toelating tot de schuldsaneringsregeling niet-ontvankelijk is, op meer gronden bestreden.

Betoogd wordt dat het hof heeft miskend dat de één maand-termijn in artikel 287 lid 2 Fw geen vaste, dwingende termijn is. In lid 2 is immers sprake van een ‘kan’-bepaling en er is bovendien voorzien in de verlenging van de termijn door de rechter onder bijzondere omstandigheden. Deze argumenten zijn niet steekhoudend te achten. Lid 2 bevat slechts in die zin een ‘kan’-bepaling dat daarin aan de rechter de mogelijkheid wordt geboden om de schuldenaar een termijn van ten hoogste een maand te gunnen om ontbrekende gegevens alsnog te verstrekken. Het staat ter vrije beoordeling van de rechter of hij van die mogelijkheid gebruik wil maken. Verder volgt uit de woorden ‘ten hoogste’ dat de één maand-termijn als een strikte termijn is op te vatten. Er is niet daarnaast nog bepaald dat de termijn onder bijzondere omstandigheden kan worden verlengd.(2.) Bij deze juridische stand van zaken kan de nadere onderbouwing van de klacht met een verwijzing naar het belang van verzoekster om op de voet van artikel 287b Fw een verdere opschorting van het ontruimingsvonnis te verkrijgen verzoekster niet baten.

In de laatste alinea van de toelichting bij onderdeel 1 wordt erop gewezen dat verzoekster heeft gesteld dat de niet-ontvankelijkverklaring van de rechtbank aangemerkt dient te worden als een afwijzing van het verzoek, waartegen beroep openstaat.(3.) Daaraan wordt vervolgens de conclusie verbonden dat het oordeel (van het hof) dat verzoekster niet-ontvankelijk is, onjuist althans onbegrijpelijk is. Waarom dat het geval zou zijn, wordt niet (voldoende) duidelijk gemaakt. Het beroep op wat verzoekster heeft gesteld kan derhalve de klacht ook niet doen slagen.

Onderdeel 2

In onderdeel 2 zijn twee klachten opgenomen tegen de overweging ten overvloede van het hof dat het verzoek van verzoekster al had moeten worden afgewezen omdat zij minder dan tien jaren na het indienen van het verzoek toelating tot de schuldsaneringsregeling heeft gehad. Die klachten kunnen reeds wegens gebrek aan belang niet slagen. Het in onderdeel 1 tevergeefs bestreden niet-ontvankelijkheidsoordeel van het hof brengt immers reeds mee dat het door verzoekster gedane verzoek niet tot het door haar gewenste resultaat kan leiden.

Blijkens het proces-verbaal van de mondelinge behandeling op 14 juni jl. maakt de voorzitter melding van het feit dat de schuldsaneringsregeling binnen de tienjaarstermijn van artikel 288 lid 2 sub d Fw, te weten tussen 25 augustus 2004 en 25 augustus 2007, al op verzoekster van toepassing is geweest. De raadsvrouw van verzoekster bestrijdt dit feit niet; zij volstaat met de opmerking dat er in dit geval wellicht een uitzondering kan worden gemaakt.

De klacht geeft aanleiding om nog te wijzen op het arrest HR 12 juni 2009, ECLI:NL:HR:BH7357, NJ 2009, 269, waarvan de tweede alinea van rov. 3.3.1 luidt:

“Met ingang van 1 januari 2008 is in werking getreden de Wet van 24 mei 2007 houdende wijziging van de Faillissementswet in verband met herziening van de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen, Stb 192. Bij die wijziging heeft de wetgever bewust – ter vervanging van de vóór 1 januari 2008 geldende facultatieve afwijzingsgrond van artikel 288 lid 2, onder a, Fw, - gekozen voor de imperatieve afwijzingsgrond van artikel 288 lid 2, aanhef en onder d, Fw, met drie in deze bepaling genoemde uitzonderingen, die zich in het onderhavige geval niet voordoen. Anders dan de klacht betoogt, moet worden aangenomen dat de wetgever onder ogen heeft gezien dat de imperatieve afwijzingsgrond ook zou gelden voor gevallen als het onderhavige waarin de schuldenaar die binnen de tienjaarstermijn opnieuw verzoekt om toepassing van de schuldsaneringsregeling, te goeder trouw is geweest bij het ontstaan of onbetaald laten van de nieuwe schulden. Daarom is er geen ruimte voor aanvaarding van de door het middel bepleite uitzondering, die het imperatieve karakter aan de afwijzingsgrond weer zou ontnemen en daarmee afbreuk zou doen aan een van de hoofddoelstellingen van de nieuwe regeling, te weten beheersing – door het stellen van strenge toelatingseisen – van het toenemende beroep op de schuldsaneringsregeling en de daarmee gepaard gaande toenemende werklast voor rechter en bewindvoerder (vgl. de MvT, Kamerstukken II 2004-2005, 29 942, nr. 3, blz. 4 en 5).”

Zie over de toepassing van de tienjaarstermijn nader Wessels, Insolventierecht Deel IX (Schuldsaneringsregeling natuurlijke personen), 2012, nr. 9067l. Hij merkt op dat de door de Hoge Raad in 2009 met betrekking tot de tienjaarstermijn uitgezette lijn in de regel in de lagere rechtspraak wordt gevolgd, maar hij vermeldt ook enkele afwijkende uitspraken.