Internationale sociale zekerheid

Multi- en bilaterale verdragen bevatten regels die de wetgeving van één land aanwijzen. Het belangrijkste multilaterale verdrag over sociale zekerheid is de Verordening (EG) nr. 883/2004 (hierna: de Verordening). Deze geldt voor inwoners van de EU, de EER of Zwitserland. Voor het Verenigd Koninkrijk geldt de Verordening nog tot 1 januari 2021, daarna is het Handelsakkoord van 24 december 2020 van toepassing. In het daarbij behorende Protocol betreffende de coördinatie van de sociale zekerheid zijn vergelijkbare bepalingen opgenomen als in de hiervoor vermelde verordening.

Titel II van de Verordening bevat algemene en bijzondere aanwijsregels. Daarnaast staan in titel III bijzondere aanwijsregels die uitsluitend zien op prestaties bij ziekte. Voor nagenoeg alle voorkomende arbeidssituaties is een sociale zekerheidswetgeving aangewezen. Een verdere uitwerking van de aanwijsregels en procedurevoorschriften is opgenomen in de Verordening (EG) nr. 987/2009.

Nederland heeft met verschillende landen bilaterale sociale zekerheidsverdragen afgesloten. Een aantal door Nederland gesloten sociale zekerheidsverdragen zijn qua opzet vergelijkbaar met de Verordening. Deze verdragen bevatten ook exclusieve aanwijsregels. De Verordening gaat altijd voor op een bilateraal sociaal zekerheidsverdrag.

Er kan geen sprake zijn van verzekerings- en premieplicht in Nederland als een aanwijsregel de wetgeving van een ander land aanwijst. Daartegenover staat dat als een aanwijsregel de Nederlandse wetgeving aanwijst er in Nederland steeds sprake is van verzekerings- en premieplicht. Als een verdrag ontbreekt kan sprake zijn van dubbele premieheffing. De Nederlandse socialezekerheidswetgeving bevat diverse bepalingen om een dergelijke dubbele premieheffing te voorkomen of te beperken.

De verzekerde is premies volksverzekeringen verschuldigd over het wereldinkomen uit werk en woning (het premie-inkomen). Onder voorwaarden worden bepaalde inkomsten niet tot het premie-inkomen gerekend.