Hof Amsterdam, 25-11-2010, nr. P09/00244

Op grond van artikel 6.1, tweede lid, aanhef en onder c, in verbinding met het derde lid, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001) zijn als persoonsgebonden aftrekposten aan te merken, de uitgaven voor levensonderhoud van kinderen voor zover belanghebbende zich redelijkerwijs gedrongen heeft kunnen voelen tot het doen van die uitgaven.

Artikel 6.13, eerste lid, van de Wet IB 2001 bepaalt dat uitgaven voor levensonderhoud van kinderen jonger dan 30 jaar die ten minste in belangrijke mate door de belastingplichtige worden onderhouden, uitgaven voor levensonderhoud van kinderen zijn.

Ingevolge artikel 1.5 van de Wet IB 2001 juncto artikel 2 van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Uitvoeringsregeling) wordt een kind in belangrijke mate door de ouder onderhouden indien de op de ouder drukkende bijdrage in de kosten van het onderhoud van het kind ten minste € 386 per kwartaal beloopt.

In dat geval worden ingevolge artikel 36, eerste lid, onder d, van de Uitvoeringsregeling de uitgaven voor levensonderhoud van dit kind in aanmerking genomen tot een bedrag van € 330 per kalenderkwartaal indien het kind 18 jaar of ouder is (alle teksten en bedragen zoals die voor het onderhavige jaar gelden).

Vaststaat dat de oudste zoon in het derde en vierde kwartaal van 2005 geen recht heeft op een gift, voorwaardelijke gift of prestatiebeurs als bedoeld in artikel 6.14, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wet IB 2001. Ook heeft de oudste zoon in deze periode geen eigen inkomsten. Hij beschikt over een bankrekening. Deze rekening heeft in 2005 een beginsaldo van € 15.211 en een eindsaldo van € 15.439. Belanghebbende is (nader) van opvatting dat voor deze kwartalen de op haar drukkende uitgaven voor levensonderhoud van haar oudste zoon in aanmerking moeten worden genomen (naar de forfaitair vastgestelde kwartaalbedragen).

Om voor de door belanghebbende geclaimde aftrek in aanmerking te komen moet er sprake zijn van op belanghebbende drukkende kosten. Van drukken in de hier bedoelde zin is sprake indien de lasten in financiële zin ten laste van belanghebbende komen: de uitgaven moeten werkelijk door haar zijn gedaan en ook door haar worden gedragen. Nu door de inspecteur niet wordt betwist dat de uitgaven van ten minste € 386 per kwartaal (vier kwartalen) werkelijk door belanghebbende zijn gedaan en ook door haar zijn gedragen, en zulks het Hof ook aannemelijk voorkomt, zal het Hof dit tot uitgangspunt nemen.

Voorts dient onderzocht te worden of belanghebbende zich redelijkerwijs gedrongen heeft kunnen voelen tot het doen van uitgaven die haar zoon in staat stellen een bestaan te voeren overeenkomstig zijn plaats in de samenleving. Eigen inkomsten en vermogen van de ondersteunde dienen daarbij mede in aanmerking te worden genomen. Voor zover de uitgaven uit eigen middelen van de ondersteunde betaald (hadden) kunnen worden is er gelet op het bepaalde in de onder 4.1. gemelde wetsbepalingen geen sprake van een in aanmerking te nemen aftrekpost.

De omstandigheid dat de ondersteunde beschikt over een bescheiden eigen vermogen behoeft er op zichzelf niet aan in de weg te staan dat de ondersteuner zich redelijkerwijs gedrongen heeft kunnen voelen de uitgaven tot het levensonderhoud van de ondersteunde te doen (vgl. HR 20 december 2002, nr. 36.794, BNB 2003/78).

Het Hof is van oordeel dat de aanwezigheid van het spaargeld van de oudste zoon in casu niet aan aftrek bij belanghebbende voor kosten van levensonderhoud voor deze zoon in de weg staat. Een spaarsaldo van € 15.000 is weliswaar niet heel gering te noemen maar kan toch nog als bescheiden worden gekwalificeerd. Van belanghebbende kan in redelijkheid niet worden gevraagd van haar inwonende zoon te verlangen dat hij tot voorziening in de kosten van zijn levensonderhoud inteerde op dit door hem vanaf zeer jonge leeftijd bij elkaar gespaarde vermogen en dit vermogen niet intact hield om daaruit in de toekomst – bijvoorbeeld in het geval hij zelfstandig gaat wonen – grotere uitgaven te kunnen doen. Voorts beschikt deze zoon in deze periode niet over eigen inkomsten.

Onder deze omstandigheden heeft belanghebbende zich redelijkerwijs gedrongen kunnen voelen de aantasting van het vermogen van haar oudste zoon te voorkomen en de kosten voor zijn levensonderhoud (in het derde en vierde kwartaal van 2005) voor haar rekening te nemen.

Gelet op het voorgaande is er sprake van voor aftrek in aanmerking komende uitgaven van levensonderhoud en heeft de inspecteur de geclaimde aftrek voor deze twee kwartalen (2 x € 330 = € 660) ten onrechte geweigerd.

Alleenstaande-ouderkorting

De alleenstaande-ouderkorting geldt op grond van artikel 8.15, eerste lid, van de Wet IB 2001 voor de belastingplichtige die in het kalenderjaar gedurende meer dan zes maanden: geen partner heeft, een huishouding voert met een kind dat in belangrijke mate door hem wordt onderhouden en op hetzelfde woonadres als de belastingplichtige staat ingeschreven in de basisadministratie persoonsgegevens, en deze huishouding voert met geen ander dan kinderen die bij de aanvang van het kalenderjaar de leeftijd van 27 jaar niet hebben bereikt.

Ook hier dient de vraag te worden beantwoord of er sprake is van een kind dat in belangrijke mate op kosten van de ouder wordt onderhouden (de andere voorwaarden voor het in aanmerking komen voor alleenstaande-ouderkorting zijn niet in geschil). Dit dient (evenals voor de uitgaven voor levensonderhoud) te worden beoordeeld aan de hand van artikel 1.5 Wet IB 2001 in verbinding met artikel 2 van de Uitvoeringsregeling (zie onder 4.2). Beoordeeld dient te worden of er sprake is van op belanghebbende drukkende kosten in het levensonderhoud.

In artikel 8:15 van de Wet IB 2001 is niet als aanvullende eis opgenomen dat een belastingplichtige zich redellijkerwijs gedrongen moet kunnen voelen tot het onderhouden van het kind. Het Hof gaat er echter desalniettemin van uit dat geen sprake kan zijn van een op de ouder drukkende bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van een kind indien dat kind over voldoende eigen middelen beschikt om zelf in zijn levensonderhoud te voorzien (vgl. Hoge Raad, 20 december 1995, nr. 30.777, BNB 1996/75, over de voorganger van de alleenstaande-ouderkorting, de alleenstaande-ouderaftrek).

Nu de oudste zoon in 2005 slechts beschikte over de onder 2.3.1. gemelde looninkomsten, de onder 2.3.3. gemelde studiefinanciering, en voorts over een bescheiden spaarsaldo beschikte (zie 4.7.) is het Hof van oordeel dat hij niet over voldoende middelen beschikte om zelf in zijn levensonderhoud te voorzien. Nu voorts niet in geschil is dat uitgaven van minste € 386 per kwartaal werkelijk door belanghebbende zijn gedaan (zie 4.4.) en ook door haar zijn gedragen is er sprake van voor belanghebbende drukkende kosten.

Gelet op het voorgaande is het Hof van oordeel dat de oudste zoon in 2005 in belangrijke mate door belanghebbende wordt onderhouden en zij derhalve aanspraak kan maken op de alleenstaande-ouderkorting.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank vernietigd moet worden. Doende wat de rechtbank had behoren te doen zal het Hof de uitspraak op bezwaar vernietigen en het belastbaar inkomen uit werk en woning vaststellen op € 39.541 (€ 40.201 – (2x € 330)) met inachtneming van een gecombineerde heffingskorting van € 4.582.