Rb. Arnhem, 18-11-2010, nr. AWB 08/4598

Verweerder heeft aan eiser een aanslag afvalstoffenheffing (aanslagnummer [000]) voor het jaar 2008 opgelegd van € 273,96.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 29 augustus 2008 de aanslag gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen bij brief van 5 oktober 2008, ontvangen door de rechtbank op 7 oktober 2008, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Het eerste onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 14 oktober 2009 te Arnhem.

Eiser is daar in persoon verschenen. Namens verweerder zijn verschenen [gemachtigde] en [A].

Op 14 januari 2010 heeft de rechtbank het onderzoek heropend en verweerder nadere vragen gesteld.

Bij brief van 27 april 2010 heeft verweerder deze vragen beantwoord.

Bij brief van 28 mei 2010 heeft eiser op verweerders brief van 27 april 2010 gereageerd.

Het tweede onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 13 oktober 2010 te Arnhem.

Eiser is daar in persoon verschenen. Namens verweerder is verschenen [gemachtigde].

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast.

Eiser is bewoner van het perceel aan de [A-straat 1] te [Z]. Voor dit perceel geldt een verplichting tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen.

Bij besluit van de gemeenteraad van Duiven van 12 november 2007 is de Verordening reinigingsheffingen 2008 (hierna: de Verordening) vastgesteld.

De Verordening luidt – voorzover van belang – als volgt:

“(…)

HOOFDSTUK I.

Algemene bepalingen.

Artikel 1.

Inleidende bepaling.

Krachtens deze verordening worden geheven:

Voor de toepassing van het eerste lid wordt als gebruiker aangemerkt:

Indien een perceel wordt bewoond door één persoon bedraagt de belasting 75 procent van het in lid 1 genoemde bedrag.

(…)

HOOFDSTUK III.

Reinigingsrechten.

Artikel 9.

Belastbaar feit.

Onder de naam reinigingsrechten worden rechten geheven voor het door de gemeente periodiek verwijderen van bedrijfsafval van beperkte omvang of hoeveelheid door middel van door de gemeente beschikbaar gestelde duobakken.

Artikel 10.

Belastingplicht.

Belastingplichtig voor de reinigingsrechten is degene op wiens aanvraag dan wel ten behoeve van degene voor wie de dienst wordt verricht.

Artikel 11.

Maatstaf van heffing en belastingtarief.

De rechten bedragen voor het beschikbaar stellen en het ledigen van de duobakken en het verwijderen van de daarin verzamelde afvalstoffen, zoals bedoeld in artikel 9, per belastingjaar per duobak € 273,96. De duobakken worden éénmaal per week geledigd. Indien de duobakken niet wekelijks ter lediging worden aangeboden, brengt dit géén verlaging van het tarief met zich mee, dan wel ontheffing of vermindering van de verschuldigde rechten.

(…)”.

In de Programmabegroting 2008-2011 van de gemeente Duiven (hierna: de Programmabegroting) is onder meer het volgende opgenomen:

“(…)

Berekening tarieven afvalstoffenheffing/reinigingsrechten

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 2008-2011

Voor wat betreft de reinigingsrechten is rekening gehouden met 110 belastingplichtigen.

(…)”.

In geschil is of de aanslag afvalstoffenheffing terecht is opgelegd.

Eiser beantwoordt deze vraag ontkennend, verweerder bevestigend.

Eiser stelt zich op het standpunt dat de Verordening verbindende kracht mist voor de afvalstoffenheffing omdat de opbrengsten van de afvalstoffenheffing hoger zijn dan de kosten die met het beheer van huishoudelijke afvalstoffen zijn verbonden, hetgeen in strijd is met de opbrengstlimiet van artikel 15.33 van de Wet milieubeheer. Volgens eiser houden de kosten die in de Programmabegroting zijn opgenomen niet, althans niet volledig, verband met het beheer van huishoudelijk afval. Met name de kostenposten ‘Reinigen openbaar gebied’ en ‘Alle afvalstoffen inzamelen, afkomstig van…’ zijn volgens eiser geen kosten die door middel van de afvalstoffenheffing mogen worden verhaald.

Verweerder neemt het standpunt in dat de geraamde opbrengsten van de afvalstoffenheffing de geraamde kosten die aan het beheer van huishoudelijk afval zijn verbonden, niet overtreffen. Volgens verweerder kunnen de kosten van de reinigingsheffingen in dezelfde verhouding worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten als de opbrengstverhouding van beide heffingen. De belastingplichtigen voor de reinigingsrechten maken, evenals de belastingplichtigen voor de afvalstoffenheffing, gebruik van duobakken die één keer per week worden opgehaald. Voor de reinigingsrechten gaat het om 110 duobakken, aldus verweerder.

Verweerder is de mening toegedaan dat het is toegestaan om 40% van de kosten van reiniging van het openbaar gebied door te belasten in de afvalstoffenheffing en het reinigingsrecht. Tot de kosten van het reinigen van het openbaar gebied behoren onder meer de kosten van het inzamelen van verkeerd aangeboden afval, zoals het schoonmaken bij glasbakken en papiercontainers, alsmede de kosten van het vegen van de straten. Volgens verweerder luidt de volledige omschrijving van de post ‘Alle afvalstoffen inzamelen, afkomstig van …’: ‘Alle afvalstoffen inzamelen, afkomstig van huishoudens en bedrijfsafval openbare werken’. Deze post heeft betrekking op de kosten die worden gemaakt voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen bij het afvalaanbiedstation. Bij het afvalaanbiedstation wordt in beginsel geen bedrijfsafval aangeboden, aldus verweerder.

Ingevolge artikel 15.33, eerste lid, van de Wet milieubeheer kan een gemeente een heffing instellen ter bestrijding van de kosten die voor haar verbonden zijn aan het beheer van huishoudelijke afvalstoffen. Dit houdt in dat de opbrengst van de afvalstoffenheffing de kosten die aan het beheer van huishoudelijke afvalstoffen zijn verbonden niet mag overschrijden. Deze opbrengstlimiet brengt mee dat de opbrengst van de afvalstoffenheffing maximaal kostendekkend mag zijn en niet mag worden aangewend voor andere doeleinden dan die ter bestrijding van de kosten die verbonden zijn aan het beheer van huishoudelijke afvalstoffen.

Uit het arrest Hoge Raad 10 april 2009, nr. 43.747, BNB 2009/194, LJN: BC3691, volgt dat, ook al is de afvalstoffenheffing tezamen met de heffing van de reinigingsrechten in één verordening geregeld, voor de afvalstoffenheffing afzonderlijk dient te worden onderzocht of aan de opbrengstlimiet van artikel 15.33 van de Wet milieubeheer is voldaan.

Aangezien eiser heeft gesteld dat voor de afvalstoffenheffing de opbrengstlimiet is geschonden, ligt het naar het oordeel van de rechtbank op de weg van verweerder om aannemelijk te maken dat de opbrengst van de afvalstoffenheffing niet meer bedraagt dan de kosten die verband houden met het beheer van huishoudelijke afvalstoffen.

Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder hierin niet geslaagd. De rechtbank acht hierbij met name van belang dat verweerder niet inzichtelijk heeft kunnen maken welk deel van de in de Programmabegroting opgenomen kosten van de reinigingsheffingen betrekking heeft op de afvalstoffenheffing en welk deel van die kosten betrekking heeft op de reinigingsrechten. In zijn brief van 27 april 2010 heeft verweerder te kennen gegeven - en ter zitting van 13 oktober 2010 heeft verweerder dit nogmaals bevestigd - dat het onmogelijk is om deze kostentoerekening te maken omdat de hoeveelheden huishoudelijk afval en bedrijfsafval niet gemeten worden.

De enkele stelling van verweerder dat de kosten van de reinigingsheffingen naar rato van de opbrengst van de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten kunnen worden toegerekend aan beide heffingen, acht de rechtbank onvoldoende om aan de op hem rustende bewijslast te voldoen. Zonder onderbouwing, die hier ontbreekt, valt niet in te zien dat de opbrengstverhouding een geschikte maatstaf is om de door eiser ter discussie gestelde kosten van de posten ‘Reinigen openbaar gebied’ en ‘Alle afvalstoffen inzamelen, afkomstig van huishoudens en bedrijfsafval openbare werken’ over de beide reinigingsheffingen te verdelen.

Nu verweerder ten aanzien van de afvalstoffenheffing geen aparte specificatie van de kostenposten heeft gegeven, is de rechtbank van oordeel dat niet aannemelijk is geworden dat door middel van de afvalstoffenheffing slechts kosten zijn verhaald die verband houden met het beheer van huishoudelijke afvalstoffen en evenmin dat de afvalstoffenheffing niet meer dan kostendekkend is. Een en ander laat geen andere gevolgtrekking toe dan dat de tarieven van de afvalstoffenheffing niet in overeenstemming met de opbrengstlimiet van artikel 15.33 van de Wet milieubeheer zijn berekend.

De rechtbank is van oordeel dat de schending van de opbrengstlimiet in de omstandigheden van dit geval moet leiden tot algehele onverbindendheid van de tariefstelling voor de afvalstoffenheffing. Nu het naar eigen zeggen van verweerder praktisch onmogelijk is om de kosten van de reinigingsheffingen te splitsen omdat binnen de gemeente Duiven de omvang van het aangeboden huishoudelijke afval en bedrijfsafval niet wordt gemeten, is de rechtbank van oordeel dat het de gemeente op voorhand duidelijk moet zijn geweest dat door middel van de afvalstoffenheffing mogelijkerwijs kosten worden verhaald die geen verband houden met het beheer van huishoudelijke afvalstoffen. Voorts neemt de rechtbank in aanmerking dat niet vastgesteld kan worden in welke mate de opbrengst van de afvalstoffenheffing uitgaat boven het bedrag aan de kosten omdat verweerder geen inzicht kan verschaffen in de kosten die aan de afvalstoffenheffing kunnen worden toegerekend. Dit dient voor rekening van verweerder te komen.

Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat de Verordening op het punt van het tarief voor de afvalstoffenheffing onverbindend moet worden verklaard en de bestreden aanslag niet in stand kan blijven. Het beroep is gegrond.

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling, omdat niet is gesteld dat eiser kosten heeft gemaakt die op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor vergoeding in aanmerking komen.

De rechtbank: