HR, 08-11-2002, nr. 37 002

1.

informatie- en communicatietechnologie als hulpmiddel bij de didactiek;

2.

1.

Aan een in artikel 1, onder a tot en met j, bedoelde instelling, school, instituut of landelijk orgaan die, onderscheidenlijk dat participeert in een consortium, kan door de minister een aanvullende vergoeding worden verleend voor een periode van ten hoogste één jaar, voor een door het consortium uit te voeren één of meerjarig project als bedoeld in artikel 6 dat op grond van kwaliteit door de in artikel 7 bedoelde jury is geselecteerd.

(...)

(...)

Artikel 5 Aanvraag

1.

De in artikel 3, eerste lid, bedoelde aanvullende vergoeding wordt op aanvraag van een instelling, school, instituut, of landelijk orgaan, bedoeld in artikel 1, onder c tot en met j, aan de aanvrager participerend in een consortium, ter beschikking gesteld.

2.

De aanvraag bevat in ieder geval een projectvoorstel dat voldoet aan de voorwaarden van artikel 6 en in elk geval bestaat uit:

. een volledig ingevuld en ondertekend aanvraagformulier;

. een samenwerkingsovereenkomst;

. een machtiging van de aanvrager, verstrekt door de andere participanten in het consortium tot het indienen van de aanvraag.

(...)

(...)

Artikel 8 Toekenning aanvullende vergoeding

De minister stelt voor de geselecteerde projecten de aanvullende vergoeding uiterlijk in 1996 ter beschikking van de aanvrager, onder nader door hem te stellen voorwaarden met betrekking tot informatieverschaffing, verantwoording, verslaglegging en intrekking of wijziging van de aanvullende vergoeding.

(...)

1.4.

In de bij de Regeling behorende toelichting is met betrekking tot artikel 3 opgemerkt:

"De aanvullende vergoeding wordt alleen toegekend aan onderwijsgevende instellingen en landelijke organen die een reguliere bekostigingsrelatie hebben met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De reden hiervoor is het grote belang dat gehecht wordt aan aanvraag-gestuurde projecten, dat wil zeggen projecten die vanuit de praktijk van het primaire proces onderwijs tot ontwikkeling en uitvoering komen.

Onderwijsondersteunende instellingen en bedrijven waaronder particuliere onderwijsinstellingen kunnen uiteraard wel participeren in een consortium. Ook de inbreng van research-instellingen wordt uitdrukkelijk nagestreefd. Bve onderwijsinstellingen kunnen hun voordeel doen met elders voorhanden zijnde materiaal en kennis.

Een aanvrager kan tevens een coördinerende rol op zich nemen binnen het project-samenwerkingsverband (consortium) en kan een aanvraag indienen mede namens de overige uitvoerders binnen het betreffende consortium zoals bve onderwijsgevende en -ondersteunende instellingen, landelijke organen, bedrijfsleven, particuliere onderwijsinstellingen, onderzoeksinstellingen, instellingen van hoger beroepsonderwijs en uitgevers.

Binnen een consortium kan de coördinatie echter ook bij een uitvoerder liggen die niet zelf aanvrager is. Dit laat onverlet de financiële verantwoordelijkheid van de aanvrager. Externe partijen kunnen via het consortium financiële middelen ontvangen, bijvoorbeeld ten behoeve van de aankoop door het consortium van expertise."

1.5.

De subsidie-aanvraag is verzorgd door een van de deelnemende onderwijsinstellingen, A, gevestigd in R. Deze instelling fungeerde ten behoeve van het consortium als 'aanvrager' in de zin van artikel 5, lid 1, van de Regeling. De subsidie-aanvraag, die onder meer een begroting van de kosten van het project bevat, behoort tot de gedingstukken2., evenals de beschikking waarbij de subsidie is toegekend3..

A.

heeft voorts zorggedragen voor de aansturing en de coördinatie van het project. Om de subsidiegelden ter beschikking te krijgen heeft zij bovendien bepaalde administratieve verplichtingen op zich genomen.

1.6.

Tot de gedingstukken behoort ook een overeenkomst, gesloten door zes van de deelnemers aan het consortium, waaronder belanghebbende. De betreffende partijen noemen zich enerzijds 'de makers' en anderzijds 'het consortium 'scholingsmethode geautomatiseerde cliëntadministratie''. In de hier bedoelde overeenkomst zijn de rechten op het cliëntenadministratiesysteem vastgelegd. Voorzover hier van belang houdt zij in:

"EIGENAARSOVEREENKOMST

(...)

Artikel 2

De makers dragen hierbij alle rechten ten aanzien van de scholingsmethode 'geautomatiseerde Cliëntadministratie' over aan het consortium 'scholingsmethode geautomatiseerde Cliëntadministratie'. Dit consortium wordt hiermee de enige exclusieve rechthebbende op het scholingsprogramma 'geautomatiseerde Cliëntadministratie'.

(...)

Artikel 4

Het consortium zal zich inspannen exemplaren van het scholingsprogramma te verkopen aan mogelijke afnemers. Het consortium is geheel vrij in de wijze waarop zij dit doet. Het consortium bepaalt zelf de verkoopprijs die zij voor de scholingsmethode aan haar afnemers berekent alsmede de overige verkoopcondities.

(...)

Artikel 6

De makers van de scholen zullen elk worden gehonoreerd met een royalty van 12% (...) per rechtspersoon van de door het consortium gerealiseerde omzet in de 'scholingsmethode geautomatiseerde Cliëntadministratie'. De maker X zal worden gehonoreerd met een royalty van 40% (...) per rechtspersoon van de door het consortium gerealiseerde omzet in de 'scholingsmethode geautomatiseerde Cliëntadministratie'. (...) De licentierechten worden apart geregeld.

(...)

(...)"

De eigenaarsovereenkomst is gedateerd 8 april 1997.

1.7.

Wegens de door haar ten behoeve van het project verrichte werkzaamheden, kwam belanghebbende een geldsbedrag toe. Daarover heeft zij aan het consortium omzetbelasting in rekening gebracht. Een deel van deze belasting, ƒ 2.068, heeft zij aangegeven en voldaan over het tijdvak 1 januari t/m 31 maart 1997.

1.8.

Vervolgens heeft belanghebbende tegen de voldoening van de zojuist bedoelde belasting bezwaar gemaakt en de Inspecteur verzocht om teruggave van het bedrag van ƒ 2.068. Zij is van mening dat het door haar ontvangen bedrag niet aan omzetbelasting is onderworpen.

1.9.

De Inspecteur4. heeft het bezwaar afgewezen en geweigerd teruggaaf te verlenen. Hij meent dat belanghebbende tegen vergoeding diensten als bedoeld in de artikelen 1, onderdeel a, en 4, lid 1, Wet OB 1968 heeft geleverd. In zijn opvatting heeft belanghebbende de omzetbelasting terecht voldaan.

1.10.

In beroep heeft het Hof 's-Hertogenbosch belanghebbende in het gelijk gesteld5.. Het heeft beslist dat alsnog teruggaaf van voornoemde ƒ 2.068 moet worden verleend.

1.11.

Van de uitspraak van het Hof is de Staatssecretaris van Financiën in cassatie gekomen. Hij heeft één middel van cassatie aangevoerd. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

2.

De ontwikkeling van de rechtsstrijd, de uitspraak van het Hof en het middel van cassatie

2.1.

De Inspecteur heeft de belastbaarheid van de door belanghebbende ontvangen bedragen voor het Hof als volgt verdedigd6.:

"1.

(...)

2.

Belanghebbende verricht prestaties aan het consortium, namelijk advieswerkzaamheden op het gebied van de automatisering. Zij brengt hiervoor een vergoeding in rekening (belanghebbende stelt in haar beroepschrift dat zij haar inspanning tegen niet commerciële prijzen aan het consortium heeft geleverd).

3.

Artikel 1 letter a van de Wet stelt dat diensten door ondernemers in het kader van de onderneming een belastbaar feit vormen.

Artikel 4 lid 1 van de Wet stelt dat alle prestaties, niet zijnde leveringen van goederen, die tegen vergoeding worden verricht diensten zijn.

Op grond hiervan vormen de door belanghebbende aan het consortium geleverde prestaties een dienst in de zin van de Wet.

Het feit dat de prijzen niet commercieel zouden zijn doet hier niet aan af (bovendien verwacht belanghebbende in een later stadium van het project nog opbrengsten).

4.

De door belanghebbende verrichte prestaties zijn geen prestaties zoals bedoeld in artikel 11 van de Wet waarvoor geen recht op aftrek van voorbelasting bestaat (vrijgestelde prestaties). Terzake van deze prestaties is derhalve omzetbelasting verschuldigd. (...)"

2.2.

Belanghebbende heeft hiertegenover aangevoerd dat het door haar aan het consortium in rekening gebrachte bedrag (slechts) het aan haar toegekende deel van de project-subsidie vormt7..

2.3.

Het Hof heeft daarop geoordeeld:

"4.3.

(...) Uit de (...) vastgestelde feiten volgt dat belanghebbende deelnemer is aan het consortium, dat zij in de aanvraag van de subsidie in het kader van de Regeling bve-2000 voor 1996 wordt vermeld als een van de (mede-)aanvragende instellingen en dat het consortium een project heeft uitgevoerd waarvoor financiering ontvangen is. Deze financiering is niet onderworpen aan de omzetbelasting. Het Hof is daarom met belanghebbende van oordeel dat zij geen werkzaamheden heeft verricht aan het consortium, maar is werkzaam geweest als deelnemer aan het consortium. Daarvoor heeft belanghebbende een onbelaste vergoeding ontvangen, zijnde het aan haar toekomende deel van de door het consortium ontvangen financiering, bepaald volgens de voorwaarden van de Regeling bve-2000 voor 1996. De omstandigheid dat de vergoeding is ontvangen door A en vervolgens is doorbetaald aan belanghebbende doet aan het voorgaande niet af, omdat uit de (...) feiten volgt dat A in wezen binnen het consortium een kassiersfunctie vervulde."

2.4.

Het middel verwijt het Hof, dat het zijn beslissing heeft gebaseerd op een onjuiste rechtsopvatting en/of zijn uitspraak niet naar behoren heeft gemotiveerd.

3.

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6.

3.7.

4.1.

4.2.

4.3.

4.4.

4.5.

4.6.

4.7.