Hof Amsterdam, 01-10-2009, nr. 08/01038

De inspecteur heeft met dagtekening 15 december 2006 aan belanghebbende voor het jaar 2006 met nummer [1234.56.789].H60 een (eerste) voorlopige aanslag opgelegd in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV 2006) berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 81.196 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van nihil (hierna: de voorlopige aanslag).

Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 20 juni 2007, de voorlopige aanslag gehandhaafd.

Bij uitspraak van 18 augustus 2008 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd, de voorlopige aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 75.251, de inspecteur veroordeeld in de proceskosten van € 805 en de Staat gelast het griffierecht van € 39 te vergoeden.

Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 23 september 2008, aangevuld bij brief van 23 oktober 2008.

De gemachtigden hebben een verweerschrift ingediend.

Van de zijde van de inspecteur is op 26 november 2008 een ‘aanvulling hoger beroep’ ontvangen en op 20 augustus 2009 nadere stukken.

Vervolgens is op 15 september 2009 een nader stuk van de gemachtigden ontvangen en op 22 september 2009 een pleitnota van de inspecteur.

Alle stukken zijn in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 24 september 2009. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

De rechtbank heeft de volgende feiten vastgesteld (waarbij het Hof ‘eiser’ en ‘verweerder’ heeft vervangen door ‘belanghebbende’ respectievelijk ‘de inspecteur’)

“2.1. Belanghebbende houdt alle aandelen in [A] Holding BV. Deze vennootschap maakt als moedermaatschappij deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met gevoegde dochtermaatschappij [B] BV (hierna: [B]). Belanghebbende is sedert de oprichting van [B] op 26 juni 2006 als directeur aan deze vennootschap verbonden.

Daarnaast is belanghebbende al enkele jaren als adviseur verbonden aan [C] adviseurs NV. Deze vennootschap maakt als gevoegde dochtervennootschap deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met Holding [C] Nederland BV (hierna: de Holding) als moedermaatschappij.

In september 2006 hebben de Holding en [B] (in onderstaand citaat: de Aandeelhouder) een overeenkomst ondertekend (aansluitingsovereenkomst) met – voor zover hier van belang - de navolgende inhoud:

De algemene vergadering van aandeelhouders in de Holding heeft vastgesteld het Reglement Financiële Regelingen. Waar in dat reglement wordt gesproken over ‘de Aandeelhouder’ wordt mede gedoeld op [B]. Het Reglement Financiële Regelingen bevat – voor zover hier van belang - de volgende passage:

Bij aandeelhoudersbesluit van 9 juni 2006 is vastgesteld dat de Holding over de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 over de in 2.3 en 2.4 genoemde achtergestelde lening een rente zal vergoeden van 9,50%.

Eind juni 2006 heeft belanghebbende bij een bank een geldbedrag van € 205.500 geleend. In juli 2006 heeft hij dit bedrag aangewend om aan [C] adviseurs NV een achtergestelde lening te verstrekken van € 205.500 (hierna: de lening). De ter zake opgemaakte overeenkomst van lening luidt - voor zover hier van belang - als volgt:

In zijn brief van 11 oktober 2006 schrijft belanghebbende – voor zover hier van belang - aan de inspecteur:

De [voorlopige] aanslag is berekend op basis van de volgende uitgangspunten:

Loon (€ 45.574 + € 50.750) € 96.324

Rente achtergestelde lening 5.945

Inkomsten uit de eigen woning -/- 21.073 +

Belastbaar inkomen uit werk en woning € 81.196 ”

Ter zitting van het Hof hebben beide partijen te kennen gegeven dat de rechtbank deze feiten juist heeft vastgesteld.

In hoger beroep twisten partijen evenals bij de rechtbank over de vraag of het in belanghebbendes brief van 11 oktober 2006 gemelde “netto inkomen in verband met de lening” van € 5.945 behoort tot het belastbaar inkomen uit werk en woning, dan wel of de achtergestelde lening in aanmerking moet worden genomen bij het bepalen van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen. Beide partijen verdedigen dat de omstandigheid dat de inspecteur de (eerste) voorlopige aanslag na het instellen van het hoger beroep ambtshalve heeft verminderd niet in de weg staat aan een inhoudelijk oordeel van het Hof over het materiële geschil.

Nu de inspecteur de voorlopige aanslag, nadat de rechtbank ter zake had beslist, ambtshalve heeft verminderd overeenkomstig die uitspraak en het standpunt van belanghebbende, heeft hij geen belang meer bij een oordeel van het Hof over de juistheid van de voorlopige aanslag zoals die oorspronkelijk door hem is vastgesteld. Een dergelijk oordeel kan hem immers met betrekking tot deze belastingaanslag niet in een betere positie brengen omdat het Hof de vermindering van de voorlopige aanslag niet (geheel of gedeeltelijk) ongedaan kan maken.

Het betoog van de inspecteur in zijn “Aanvulling hoger beroep” dat “de definitieve aanslag – welke nog niet onherroepelijk vaststaat – van rechtswege in de plaats [kan] treden van de voorlopige aanslag”, is onjuist.

Een definitieve aanslag treedt in het wettelijke systeem zoals dat is neergelegd in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) niet in de plaats van (een) eerder opgelegde voorlopige aanslag(en). De vaststelling van een definitieve aanslag heeft – anders dan dit door uitdrukkelijke wetsbepaling het geval is bij conserverende belastingaanslagen (artikel 2, lid 5, aanhef en onderdeel b, AWR) – niet tot gevolg dat (een) eerder(e) opgelegde voorlopige aanslag(en) verval(t)(len). Voorlopige aanslagen worden (slechts) verrekend met de definitieve aanslag (artikel 15 AWR).

Belanghebbende voert terecht aan dat de ambtshalve vermindering van de voorlopige aanslag een wijziging is van een besluit in de zin van artikel 6:18, leden 1 en 2, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Gevolg daarvan is echter slechts dat de procedure thans ziet op de voorlopige aanslag zoals die ambtshalve is verminderd. Het onder 4.1. weergegeven oordeel van het Hof verandert daardoor derhalve niet.

Van de zijde van belanghebbende is voorts betoogd dat “de (definitieve) aanslag [moet] worden aangemerkt als een (nieuw) besluit in de zin van artikel 6:18. lid 3, aanhef en letter b, Awb”, waaraan hij – naar het Hof begrijpt – de conclusie verbindt dat het hoger beroep ingevolge artikel 6:19, lid 1, Awb mede de definitieve aanslag betreft.

Het Hof verwerpt dit betoog. Wil sprake kunnen zijn van een “nieuw besluit” als bedoeld in artikel 6:19, lid 1, Awb dan is daarvoor blijkens de tekst van artikel 6:18, lid 3, aanhef, in ieder geval vereist dat sprake is van een (tweede) besluit “waarvan de inhoud of strekking met het oorspronkelijke besluit overeenstemt”. Aan dit vereiste is evenwel naar ’s Hofs oordeel niet voldaan. De aan een definitieve aanslag verbonden rechtsgevolgen zijn althans voor een wezenlijk deel geheel anders dan die verbonden aan een voorlopige aanslag. Zo heeft de vaststelling van een definitieve aanslag – anders dan dit het geval is bij een voorlopige aanslag – bijvoorbeeld tot gevolg dat daarmee de belastingschuld voor het desbetreffende jaar, behoudens de bevoegdheid in bepaalde gevallen over te gaan tot navordering, definitief is vastgesteld. Een definitieve aanslag is derhalve niet aan te merken als een besluit waarvan de inhoud of strekking met een daaraan voorafgegane voorlopige aanslag overeenstemt.

Uit het vorenoverwogene volgt dat de juistheid van de aan belanghebbende over het onderhavige jaar opgelegde definitieve aanslag in deze procedure niet ter beoordeling van het Hof staat.

De omstandigheid dat belanghebbende in de uitspraak van de rechtbank een (forfaitaire) kostenvergoeding is toegekend brengt – anders dan de inspecteur kennelijk meent – niet mee dat het Hof zich ondanks de omstandigheid dat de voorlopige aanslag ambtshalve overeenkomstig het standpunt van belanghebbende is verminderd zou moeten uitlaten over het materiële geschilpunt. De ambtshalve vermindering heeft tot gevolg dat – wat er ook moge wezen van het materiële geschilpunt – belanghebbende recht heeft op vergoeding van de proceskosten in hoger beroep en dat er voorts van moet worden uitgegaan dat ook de rechtbank terecht een kostenvergoeding heeft toegekend.

Belanghebbende heeft verzocht om vergoeding van de werkelijke kosten van het geding in appèl en – alsnog – bij de rechtbank. “nu het geheel aan de inspecteur is te wijten dat het procesbelang aan de onderhavige procedure is komen te ontvallen”, hetgeen belanghebbende aanmerkt als een bijzondere omstandigheid in de zin van artikel 2, lid 3, van het Besluit proceskosten bestuursrecht.

Belanghebbende heeft omtrent de hoogte van de door hem gemaakte “werkelijke kosten” niets aangevoerd. Hij heeft dan ook onvoldoende feiten gesteld om het door hem beoogde rechtsgevolg te kunnen bewerkstelligen. Reeds hierom moet het onder 4.7. weergegeven verzoek worden afgewezen.

Bovendien is het Hof van oordeel dat – ook indien belanghebbende op zichzelf wel aan de op hem rustende stelplicht zou hebben voldaan – de vraag of een (gehele of gedeeltelijke) vergoeding van de werkelijke kosten kan worden toegekend beter kan worden beoordeeld in de procedure betreffende de definitieve aanslag omdat dan in de beschouwing kan worden betrokken of belanghebbende het gelijk aan zijn zijde heeft met betrekking tot het materiële geschilpunt en of (en zo ja: in hoeverre) de gang van zaken rond de voorlopige aanslag(en) geleid heeft tot extra kosten.

Het vorenoverwogene leidt tot de slotsom dat het hoger beroep van de inspecteur niet-ontvankelijk is bij gebreke van een belang en dat belanghebbende recht heeft op vergoeding van de in appèl gemaakte proceskosten overeenkomstig het forfaitaire tarief. Laatstbedoelde kosten berekent het Hof met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht op 2 (proceshandelingen) x 1 (gewicht van de zaak) x € 322 = € 644 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Het Hof: