Bezit te goeder trouw

Art. 3:118 BW bepaalt wanneer een bezitter te goeder trouw is. Deze goede trouw is van belang voor onder meer de verkrijgende verjaring (art. 3:99 BW) en het recht op vruchten en kostenvergoeding (art. 3:120-121 BW). Volgens lid 1 is een bezitter te goeder trouw, wanneer hij zich als rechthebbende beschouwt en redelijkerwijs mocht beschouwen.

De partij die zich op bezit te goeder trouw beroept, bijvoorbeeld omdat hij stelt door verkrijgende verjaring eigenaar te zijn geworden (art. 3:99 BW) of omdat hij de vruchten opvordert (art. 3:120 BW), zou op grond van de hoofdregel van art. 150 Rv in beginsel de stelplicht en de bewijslast daarvan dragen.

In lid 3 is evenwel een bijzondere regel van bewijslastverdeling geformuleerd: goede trouw wordt vermoed aanwezig te zijn; het ontbreken van goede trouw moet worden bewezen. Er is ten gunste van de bezitter dus sprake van een wettelijk vermoeden van goede trouw, dat voor tegenbewijs vatbaar is. De wederpartij kan er evenwel niet mee volstaan dit vermoeden te ontzenuwen, maar moet bewijs van het tegendeel leveren, aldus de wetgeschiedenis.1 De wederpartij zal dus moeten bewijzen dat de bezitter niet overeenkomstig de maatstaf van lid 1 te goeder trouw is.2 Er is hier sprake van zogenoemd tegendeelbewijs.3

Is een bezitter eenmaal te goeder trouw, dan blijft hij dat. Met de woorden dat een bezitter eenmaal te goeder trouw ‘geacht wordt’ dit te blijven, is tot uitdrukking gebracht dat hier sprake is van een onweerlegbaar wettelijk vermoeden, dat wil zeggen een vermoeden (beter gezegd: een kwalificatie) die niet voor tegenbewijs vatbaar is.4 Onverschillig of de bezitter werkelijk nog te goeder trouw is, wordt hij geacht dit te blijven als hij eenmaal te goeder trouw is geworden. De goede trouw wordt als het ware gefixeerd. Van een ‘vermoeden’ is dus eigenlijk geen sprake.5