Hof Amsterdam, 24-01-2012, nr. 200.079.276/01

Teneinde te voorkomen dat [appellant] de vermogensbeheerovereenkomst onder invloed van een onjuiste voorstelling van zaken zou aangaan, mocht van hem worden verwacht dat hij zich redelijke inspanningen getroostte om het bepaalde in de vermogensbeheerovereenkomst en daaruit voor hem voortvloeiende risico's te begrijpen, in ieder geval door zorgvuldig kennis te nemen van de inhoud van de vermogensbeheerovereenkomst met bijlage(n) en de toepasselijke algemene voorwaarden. Indien die stukken onduidelijkheden bevatten, mocht van hem worden verlangd daarover vragen te stellen. Dat lag in zijn geval des te meer voor de hand, nu [appellant] stelt, hetgeen [geïntimeerde] overigens betwist, dat hij de Nederlandse taal niet beheerste.

Bij de vermogensbeheerovereenkomst behoort ook een door [appellant] getekende bijlage ‘Risico's van effecten’, waarin onder meer het volgende is opgenomen:

In de aangehaalde tekst wordt gewezen op de enigszins beperkte liquiditeit van (onder meer) hedgefondsen. Gesteld noch gebleken is dat [appellant] daarover vragen aan [geïntimeerde] heeft gesteld. Daarnaast heeft [I.O.] van [geïntimeerde] op 12 maart 2010, tijdens de comparitie van partijen in eerste aanleg, verklaard, zo blijkt uit het proces-verbaal: ‘De heer [appellant] was ervan op de hoogte dat de redemptions (de termijn van inkoop participaties door betreffende hedge funds) 1 tot 3 maanden was. Die termijn staat altijd op de fact sheets die door hem zijn getekend.’ [appellant] heeft de verklaring van [I.O.] niet gemotiveerd betwist. Voorts mocht van [appellant] verwacht worden dat hij zorgvuldig kennis nam van de inhoud van de in de Engelse taal luidende fact sheets, te meer daar [appellant] in zijn aan [I.O.] gerichte brief van 11 november 2008 schrijft: ‘Anlässlich der Investitionsphase haben Sie sogenannte Fact Sheets übermittelt, aus denen die Entwicklung der Vergangenheit hervorging und die wesentlichen Terms & Conditions der zu erwerbenden Fonds aufgelistet waren.’ Een en ander betekent dat [geïntimeerde] [appellant] niet, zoals hij stelt, pas eind september 2008 over de inkooptermijn van 30 tot 90 dagen heeft geïnformeerd, maar reeds vanaf november 2005 door het verstrekken van de fact sheets. Nu [appellant] niet eerder dan in december 2010 (in de appeldagvaarding) een beroep op dwaling heeft gedaan, is op grond van het bepaalde in artikel 3:52 lid 1 onder c BW de rechtvordering tot vernietiging van de vermogensbeheerovereenkomst verjaard.

[appellant] erkent dat [geïntimeerde] de wereldwijde kredietcrisis ten tijde van het sluiten van de vermogensbeheerovereenkomst niet heeft kunnen voorzien. Vast staat dat als gevolg van die onvoorzienbare omstandigheid de beheerders van een groot aantal hedgefondsen de normale inkooptermijn hebben verlengd dan wel opgeschort. Gezien die uitzonderlijke omstandigheid behoefde [geïntimeerde] bij het sluiten van de vermogensbeheerovereenkomst met die verlenging dan wel opschorting geen rekening te houden. Bijgevolg rustte op [geïntimeerde] niet de verplichting [appellant] over de mogelijkheid van verlenging en/of opschorting van die termijn in te lichten. Er is derhalve geen sprake van dwaling in de zin van het bepaalde in artikel 6:228 lid 1 onder a en b BW en evenmin van wederzijdse dwaling in de zin van artikel 6:228 lid 1 onder c BW.

Uit het bovenstaande volgt dat de vermogensbeheerovereenkomst niet onder invloed van dwaling tot stand is gekomen dan wel dat het beroep op dwaling is verjaard.

Grief 1 strekt ten betoge dat [geïntimeerde] [appellant] onvoldoende heeft geïnformeerd over en gewaarschuwd voor de (kenmerkende) risico's van het beleggen in hedgefondsen.

[appellant] noemt als kenmerkende risico's van beleggingen in hedgefondsen

[appellant] stelt dat [geïntimeerde] op grond van de op haar rustende bijzonder zorgplicht hem had moet informeren over en waarschuwen voor de kenmerkende risico's. Nu zij dat niet heeft gedaan, heeft [appellant] op grond van onvolledige informatie ‘ingestemd’ met de beleggingsvoorstellen van [geïntimeerde].

Wat betreft het onder

Aldus is voorkomen dat de liquidatie van de beleggingsportefeuille van [appellant] werd bemoeilijkt door de opschorting van inkooptermijnen. Voorts is onvoldoende gesteld of gebleken dat [appellant] door de inbreng in de Sinanofondsen schade heeft geleden. Uit het vorenstaande volgt dat wat betreft de kenmerkende risico's, anders dan [appellant] stelt, niet gezegd kan worden dat [geïntimeerde] tekort is geschoten in de nakoming van de op haar rustende informatie- en waarschuwingsplicht. De grief faalt.

Met grief 2 bestrijdt [appellant] het oordeel van de rechtbank in het bestreden vonnis onder 4.5 dat niet valt in te zien waarom en op grond waarvan de beleggingsportefeuille niet passend was. [geïntimeerde] had zich vanwege de discrepantie tussen enerzijds de lage risicobereidheid van [appellant] en anderzijds een rendementsverwachting van 10% per jaar, nader dienen te verdiepen in de risicobereidheid van [appellant]. Haar zou dan zijn gebleken dat [appellant] een beperkte risicobereidheid had. Voorts waren de beleggingsvoorstellen van [geïntimeerde] niet in overeenstemming met Profiel 3, aldus nog steeds [appellant]. Dienaangaande geldt het volgende.

Vanaf het begin van de vermogensbeheerrelatie in november 2005 heeft [geïntimeerde] het overgrote deel van het beschikbare vermogen voor [appellant] belegd in hedgefondsen. In het beleggingsvoorstel van [geïntimeerde] van 3 november 2005 (productie 13 bij inleidende dagvaarding) dat [appellant] voor akkoord heeft getekend, stelde [geïntimeerde] voor (van het beschikbare vermogen van € 1,1 miljoen) € 1,0 miljoen in elf met namen genoemde hedgefondsen te beleggen. Ook de latere stortingen van in totaal € 2,1 miljoen zijn met toestemming van [appellant] belegd in hedgefondsen. De toestemming van [appellant] was steeds nodig, omdat in de vermogensbeheerovereenkomst [appellant] geen volmacht aan [geïntimeerde] heeft verleend voor het in zijn naam verrichten van aan- en verkooporders. [geïntimeerde] heeft [appellant] steeds op de hoogte gehouden van zijn beleggingen door het toesturen van zogenoemde ‘statements’. [appellant] heeft in vier jaar tijd 64 ‘statements’ ontvangen. Voorts staat vast dat [appellant] het verloop van zijn portefeuille ‘on line’ bij Theodoor Gilissen volgde en dat hij de portefeuille op reguliere basis met [I.O.] en [R.B.] van [geïntimeerde] besprak. Tijdens die besprekingen werden, indien [appellant] dat vroeg, ook de statements toegelicht en werd aanvullende informatie over het verloop van de beleggingen verstrekt. Ook staat als onvoldoende betwist vast dat een bedrag van € 300.000,- dat aanvankelijk was belegd in aandelen op verzoek van [appellant] alsnog is belegd in hedgefondsen. In het door [appellant] ondertekende ‘Inventarisatie document’ was vastgelegd dat [appellant] was ingedeeld in Profiel 3 en welk beleggingsbeleid daarbij hoorde, zodat (ook) [appellant] wist welke ‘beleggingsrestricties’ voor hem golden. Voorts heeft [geïntimeerde] onbetwist gesteld dat alle hedgefondsen waarin voor [appellant] werd belegd voorafgaand daaraan met hem zijn doorgenomen, evenals de strategie achter de beleggingen. Onder de geschetste omstandigheden mocht [geïntimeerde] er redelijkerwijs van uitgaan dat [appellant] ermee instemde dat het betrokken vermogen (vrijwel) geheel werd belegd in hedgefondsen en dat dit overeenstemde met de bedoelingen van [appellant]. [appellant] kan zich daarom achteraf niet erop beroepen dat de samenstelling van de portefeuille niet in overeenstemming was met zijn risicobereidheid en afweek van zijn risicoprofiel.

Met grief 3 bestrijdt [appellant] het oordeel van de rechtbank in het bestreden vonnis onder 4.4 dat in het midden kan blijven of [appellant] ervaring had met beleggen. [appellant] betoogt dat de rechtbank had moeten beoordelen of [appellant] beschikte over beleggingskennis waardoor hij zich bewust was van de aan zijn beleggingen in hedgefondsen verbonden (kenmerkende) risico's. De grief faalt.

Ten tijde van het aangaan van de vermogensbeheerovereenkomst belegde [appellant] dan wel had [appellant] belegd in onroerend goed in Duitsland, in Duitse scheepvaart c.v.'s en op basis van vermogensbeheer in aandelen bij ABN AMRO Bank, Merrill Lynch en Julius Bear, hetgeen bij ([I.O.] van) [geïntimeerde] bekend was. In 2001 had [appellant] aan den lijve ondervonden dat effecten (aanzienlijk) in waarde kunnen dalen. [appellant] had derhalve ten tijde van het aangaan van de vermogensbeheerovereenkomst relevante ervaring met beleggingen opgedaan. Daaruit volgt dat vraag 2 ‘Heeft u ervaring met beleggen?’ van het ‘Cliëntenprofiel’ met de omcirkeling van ‘a. Nee, ik heb nooit belegd’ niet correct is ingevuld. Voorts bekleedde [appellant] een hoge functie, Chief Executive Officer, bij General Logistics Systems B.V.; zijn bruto jaarinkomen bedroeg ruim € 1,1 miljoen. Niet alleen op grond van zijn zojuist genoemde ervaring als belegger maar ook op grond van zijn (top)functie en het daaraan te relateren denkniveau moet [appellant] in staat worden geacht zijn beleggingen in hedgefondsen en de daaraan verbonden risico's te overzien en te begrijpen. In dat verband is nog van belang dat [appellant] de beschikking had over de fact sheets van de hedgefondsen waarin [geïntimeerde] voor [appellant] belegde. Die fact sheets bevatten in de woorden van [appellant] ‘die wesentlichen Terms & Conditions der zu erwerbenden Fonds’. Voorts werd [appellant], zo volgt uit hetgeen onder 4.13 is overwogen, steeds uitvoerig geïnformeerd over de beleggingen, zowel voordat in een bepaald hedgefonds werd belegd als gedurende de tijd dat in daarin werd belegd.

Met grief 4 bestrijdt [appellant] het oordeel van de rechtbank in het bestreden vonnis onder 4.5 dat tot de zomer van 2008 het door [geïntimeerde] gevoerde vermogensbeheer niet op bezwaren van [appellant] stuitte. [appellant] betoogt dat hij weldegelijk eerder dan de zomer van 2008 bij [geïntimeerde] heeft geklaagd over de wijze waarop [geïntimeerde] de vermogensbeheerovereenkomst uitvoerde, in het bijzonder over het gebrek aan transparantie van de verstrekte informatie. Voorts betoogt [appellant] dat [geïntimeerde] niet heeft gehandeld als een redelijk handelend en redelijk bekwaam vermogensbeheerder, omdat

Wat betreft het onder (1) genoemde verwijt licht [appellant] niet toe in hoeverre de uitlatingen die [I.O.] en [S.K.] tijdens het gesprek op 3 november 2005 hebben gedaan en waarop [appellant], zo schrijft hij in zijn gespreksnotitie van dezelfde datum, heeft vertrouwd, verschillen van hetgeen is vastgelegd in de vermogensbeheerovereenkomst en wat in dat verband de meerwaarde van de Engelse vertaling zou zijn geweest. Ten aanzien van het onder (2) genoemde verwijt heeft [appellant] tijdens de comparitie van partijen in eerste aanleg verklaard dat de overzichten van de beleggingsportefeuille alleen een totaalbedrag gaven en dat hij separaat van [I.O.] inzicht in de totstandkoming van dat bedrag kreeg. In het licht van die verklaring heeft [appellant] zijn stelling dat [geïntimeerde] geen transparante en begrijpelijke informatie aan [appellant] heeft verstrekt, mede gezien de onder 4.13 vastgestelde feiten, onvoldoende toegelicht en gaat het hof daaraan voorbij. Het onder (3) genoemde verwijt inzake valuta forwardcontracten licht [appellant] niet nader toe, zodat het hof ook daaraan als onvoldoende toegelicht voorbij moet gaan. Aan de onder (4), (5) en (6) genoemde verwijten die alle betrekking hebben op de Sinanofondsen, gaat het hof voorbij omdat onvoldoende gesteld of gebleken is dat [appellant] door die tekortkomingen, aannemende dat deze vast zouden komen te staan, schade heeft geleden.

Verder stelt [appellant] dat [geïntimeerde], in strijd met zijn uitdrukkelijke instructie van 18 september 2008 tot onmiddellijke liquidatie van zijn portefeuille, in februari 2009 nog deelnemingsrechten in een drietal hedgefondsen heeft aangekocht voor een totaal bedrag van € 154.727,32. Nu [geïntimeerde] genoemde stelling gemotiveerd betwist en [appellant] ter zake geen bewijs heeft aangeboden, is hetgeen [appellant] stelt niet komen vast te staan. Bovendien blijkt uit het rapport van Ernst & Young Advisory B.V. van 9 december 2010 (productie 36 bij memorie van grieven) waarnaar [appellant] verwijst, dat genoemde deelnemingsrechten zijn ingebracht in één van de Sinanofondsen en op 23 juni 2010 zijn verkocht. Dat [appellant] door de gestelde aankopen schade heeft geleden volgt daaruit niet. Uit het vorenstaande volgt dat de vierde grief faalt.

Ten overvloede overweegt het hof nog als volgt. Tot en met 31 december 2007 is, zo volgt uit de som van de eerste negen bedragen in de laatste kolom ‘Netto waardeverandering’ van het in de conclusie van antwoord onder 21 gegeven cijfermatige overzicht van het portefeuilleverloop, de portefeuille € 543.025,- in waarde gestegen. In 2008 is de portefeuille in totaal € 1.124.368,- in waarde gedaald, hetgeen neerkomt op een verlies van 30%, uitgaande van de waarde van de portefeuille op 31 december 2007, € 2.743.024,-, vermeerderd met de storting van € 1.000.000,- in februari/maart 2008. In het licht van het feit dat de AEX in 2008 als gevolg van de wereldwijde kredietcrisis een verlies kende van 52% is onvoldoende gesteld of gebleken dat, indien het bedrag van € 3,2 miljoen was belegd in liquide beursgenoteerde aandelen, het verlies geringer zou zijn geweest dan 30%.

Gezien het voorgaande heeft [geïntimeerde] geen belang bij de behandeling van hetgeen zij verder nog heeft aangevoerd.

[appellant] heeft geen — voldoende concrete — feiten gesteld en te bewijzen aangeboden die, indien bewezen, tot een andere beoordeling kunnen leiden. Aan zijn bewijsaanbod komt derhalve geen betekenis toe voor de beslissing van de zaak, zodat dit aanbod als niet ter zake dienend wordt gepasseerd.