Rb. Zeeland-West-Brabant, 28-01-2015, nr. C/12/84397 / HA ZA 12-170

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:- het tussenvonnis van 11 december 2013- de nota voor rechter-commissaris en deskundigen van mr. Rus-van der Velde van 4 februari 2014 met taxatierapport- de nota ter descente van mr. Bosma van 4 februari 2014 met (aanvullend) taxatierapport- het proces-verbaal van descente, gehouden op 4 februari 2014- de brief van mr. Rus-van der Velde van 14 februari 2014- de akte van 11 september 2014, houdende depot deskundigenrapport

- de brief van mr. Bosma van 24 oktober 2014 met producties

- het rolbericht van mr. Rus-van der Velde van 27 oktober 2014 met producties- de brief van mr. Vermeulen van 6 november 2014 met opgave van de deskundigenkosten- de pleitnota van de zijde van de provincie- de pleitnota van de zijde van de erven [van erflater]

- de brief van mr. Vermeulen van 11 november 2014 met een aangepaste kostenopgaaf van deskundigen- de brief van mr. Rus-van der Velde van 14 november 2014- de brief van mr. Bosma van 26 november 2014- de brief van mr. Rus-van der Velde van 16 december 2014.

Bij vonnis van deze rechtbank van 11 december 2013 heeft de rechtbank mr. H.J.M. van Mierlo, dhr. J.J. Josiasse en dhr. G.N.A. Roovers van hun taak om als deskundige op te treden ontheven en mr. J.R. Vermeulen, drs. P.C. van Arnhem en ing. J. Verhagen RT tot nieuwe deskundigen benoemd.Mr. Vermeulen heeft als voorzitter van de deskundigencommissie bij brief van 26 juni 2014 het conceptdeskundigenrapport gedeponeerd. Bij brieven van 18 augustus 2014 is namens de provincie respectievelijk de erven [van erflater] op het deskundigenrapport gereageerd.De deskundigen hebben vervolgens op 11 september 2014 het definitieve deskundigenrapport gedeponeerd.De zaak is bepleit op 10 november 2014, waarvan proces-verbaal is opgemaakt.

De rechtbank

stelt het bedrag van de te dezer zake door de provincie aan de erven [van erflater] verschuldigde schadeloosstelling vast op € 173.700,00,

veroordeelt de provincie om aan de erven [van erflater] te betalen het bedrag waarmee de totale schadeloosstelling het totale voorschot te boven gaat en mitsdien tot betaling van een bedrag van € 85.041,--, vermeerderd met een rente van 2,25% daarover vanaf 28 januari 2013 tot 4 februari 2015, alsmede vermeerderd met de wettelijke rente over het bedrag van€ 85.041,-- en het bedrag van de tot 4 februari 2015 vervallen rente vanaf 4 februari 2015 tot aan de dag van voldoening,

wijst aan als nieuwsblad waarin door de griffier van deze rechtbank dit vonnis bij uittreksel zal worden geplaatst: de Provinciale Zeeuwse Courant,

veroordeelt de provincie in de kosten van het geding, tot aan deze uitspraak aan de zijde van de erven [van erflater] begroot op € 40.000,00 (inclusief BTW) ter zake van kosten van juridische bijstand, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment waarop de declaraties door de erven [van erflater] zijn voldaan tot het moment van algehele voldoening, en€ 17.847,50 (inclusief BTW) ter zake van kosten van overige deskundige bijstand,

veroordeelt de provincie tevens in de kosten van de door de rechtbank benoemde deskundigen, vastgesteld op een totaalbedrag van € 48.166,83 (inclusief BTW),

verklaart dit vonnis voor wat de veroordelingen tot betaling betreft, uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. H.A. Witsiers, mr. S.M.J. van Dijk en mr. E.K. van der Lende-Mulder Smit en in het openbaar uitgesproken op 28 januari 2015.1.

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

De rechtbank verwijst naar haar tussenvonnis van 11 december 2013. In voornoemd vonnis zijn mr. Van Mierlo, dhr. Josiasse en dhr. Roovers ontheven van hun taak om als deskundige in deze zaak op te treden. Met betrekking tot de reeds door de ontheven deskundigen gemaakte kosten is overwogen dat, alvorens de rechtbank hieromtrent een beslissing zal nemen, de ontheven deskundigen en partijen in de gelegenheid worden gesteld zich hierover uit te laten.

Bij brief van 2 januari 2014 heeft mr. Van Mierlo de declaraties met bijbehorende specificaties voor de werkzaamheden van de genoemde drie deskundigen overgelegd en verzocht tot betaling over te gaan. De declaratie van mr. Van Mierlo (waarin tevens de door mr. Franssen verrichte werkzaamheden zijn begrepen) bedraagt € 20.452,35 inclusief BTW. De declaraties van de heren Josiasse en Roovers bedragen beide € 4.446,75 inclusief BTW.

Gedaagden stellen dat de kosten van de ontheven deskundigen ingevolge de hoofdregel van artikel 50 Onteigeningswet (Ow) voor rekening van de provincie dienen te komen. Eén van de in artikel 50 Ow genoemde uitzonderingsgronden doet zich niet voor. Voorzover de rechtbank van oordeel is dat deze kosten, gezien het procesverloop, voor eigen rekening van de deskundigen zouden moeten blijven, refereren gedaagden zich aan het oordeel van de rechtbank.

Naar aanleiding van de reactie van de provincie stellen gedaagden dat het betoog van de provincie een herhaling is van haar standpunten zoals die zijn verwoord in haar brief van 14 juni 2013 (welke brief een reactie inhoudt op het verzoek van mr. Bosma namens gedaagden aan de rechtbank om het ertoe te leiden dat mr. Van Mierlo zich terugtrekt als voorzitter van de deskundigencommissie). De rechtbank heeft die standpunten bij vonnis van 10 juli 2013 niet gevolgd. Er is geen reden dat nu alsnog te doen. Bovendien hebben gedaagden zo spoedig als redelijkerwijs mogelijk was geklaagd over de ontstane situatie. De bezwaren zijn voor de rechtbank aanleiding geweest om te beslissen dat niet alleen mr. Van Mierlo, maar de voltallige deskundigencommissie zou moeten worden vervangen. De bezwaren van gedaagden zijn in zoverre door de rechtbank gehonoreerd. Ook in dat licht bezien valt niet goed in te zien dat de kosten van de ontheven deskundigen niettemin voor rekening van gedaagden zouden moeten komen.

De provincie stelt zich op het standpunt dat de kosten van de ontheven deskundigen (deels) voor rekening van gedaagden dienen te komen, althans (deels) voor rekening van mr. Van Mierlo en/of de ontheven deskundigencommissie. De kosten dienen in ieder geval niet voor rekening van de provincie te komen.

De provincie heeft aan de thans ontstane situatie part noch deel gehad. Zij verwijt gedaagden dat zij pas in een heel laat stadium, na het gereedkomen van het conceptdeskundigenrapport, hun bezwaren tegen mr. Van Mierlo aan de rechtbank kenbaar hebben gemaakt. Het had in de rede gelegen dat gedaagden, nu er vóór de benoeming van mr. Van Mierlo al enige twijfels bestonden over de objectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo, hun twijfels op dat moment aan de rechtbank kenbaar hadden gemaakt, althans in een eerder stadium aan de bel hadden getrokken. De thans gemaakte kosten hadden dan (grotendeels) voorkomen kunnen worden.

Gelet op de omstandigheden van het geval is het onredelijk om de tot nu toe gemaakte kosten van de deskundigen voor rekening van de onteigenende partij te laten komen.

De rechtbank verwijst naar de inhoud van haar beslissing van 10 juli 2013. Met betrekking tot de door mr. Van Mierlo gemaakte kosten geldt dat gedaagden hem bij brief van 20 december 2012 specifiek hebben gevraagd hoe de onafhankelijkheid wordt gewaarborgd. Zoals in de beslissing van 10 juli 2013 reeds is overwogen, had het na deze brief voor mr. Van Mierlo duidelijk moeten zijn hoe gevoelig zijn relatie met AKD in dit dossier lag.

Door desondanks gebruik te maken van de diensten van mr. Franssen en zijn werkzaamheden als voorzitter van de deskundigencommissie te (blijven) verrichten, heeft mr. Van Mierlo het risico genomen dat er gronden zouden zijn voor zijn ontheffing als deskundige. Dit risico is in de brief van 20 december 2012 tijdig aangekondigd.

Nu de bezwaren van gedaagden tegen mr. Van Mierlo als voorzitter van de deskundigencommissie bij de beslissing van deze rechtbank van 10 juli 2013 zijn gehonoreerd, heeft het risico zich gerealiseerd, hetgeen voor rekening van mr. Van Mierlo dient te blijven. Mr. Van Mierlo kan dan ook in redelijkheid geen betaling van de door hem gemaakte kosten vorderen. De door hem gemaakte kosten worden begroot op nihil.

Dit geldt niet voor (de kosten van) de deskundigen Josiasse en Roovers. Het verloop van onderhavige procedure, met als uitkomst de ontheffing van de voltallige deskundigencommissie, is niet aan hen te wijten. De door de heren Josiasse en Roovers tot nu toe gemaakte kosten dienen in redelijkheid dan ook te worden betaald. De hoogte van de declaraties is door partijen niet betwist. De door de deskundigen Josiasse en Roovers gemaakte kosten worden voor ieder afzonderlijk — conform de namens hen ingediende declaraties — begroot op € 4.446,75.

Op grond van de hoofdregel van artikel 50 lid 1 Ow komen voornoemde kosten ten laste van de onteigenende partij, de provincie. Er is geen grondslag om deze kosten ten laste van de onteigende partij, gedaagden, te laten komen.

De rechtbank

begroot de kosten van de door de rechtbank benoemde deskundigen voor mr. H.J.M. van Mierlo op nihil, voor de heer J.J. Josiasse op € 4.446,75, waarvan een gedeelte groot € 3.675,00 bestaat uit honorarium en een gedeelte groot € 771,75 bestaat uit BTW, en voor de heer G.N.A. Roovers eveneens op € 4.446,75, waarvan een gedeelte groot € 3.675,00 bestaat uit honorarium en een gedeelte groot € 771,75 bestaat uit BTW,

veroordeelt de provincie in de kosten van de door de rechtbank benoemde deskundigen, zoals hiervoor onder 4.1. begroot,

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. S.M.J. van Dijk, mr. H.A. Witsiers en mr. E.K. van der Lende-Mulder Smit en in het openbaar uitgesproken op 26 maart 2014.

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

De rechtbank verwijst naar haar tussenvonnis van 10 juli 2013. In voornoemd vonnis is overwogen dat de rechtbank mr. Van Mierlo van zijn taak als deskundige zal ontheffen. Tevens is overwogen dat de rechtbank voornemens is ook de heren J.J. Josiasse en G.N.A. Roovers van hun taak als deskundige te ontheffen.

Alvorens daartoe zal worden overgegaan zijn partijen in de gelegenheid gesteld zich, over met name het voornemen van de rechtbank de heren Josiasse en Roovers van hun taak te ontheffen, uit te laten. Aan partijen is voorts verzocht om, indien één van hen/zij van mening is/zijn dat de heer Josiasse en de heer Roovers niet als deskundige kunnen aanblijven, een zo mogelijk eensluidend voorstel te doen met betrekking tot de persoon van de te benoemen deskundigen. Tenslotte is aan partijen verzocht zich uit te laten over het tegen voornemen van de rechtbank om, in geval alle deskundigen van hun taak zullen worden ontheven, een nieuwe descente te bepalen.

Gedaagden sluiten zich aan bij het voornemen van de rechtbank om de heren Josiasse en Roovers als deskundigen van hun taak te ontheffen, aangezien zij van mening zijn dat, gegeven de beslissing om mr. Van Mierlo als deskundige van zijn taak te ontheffen en gelet op het feit dat het conceptrapport reeds gereed is, het zuiver zou zijn wanneer de voltallige deskundigencommissie van zijn taak zal worden ontheven en er een volledig nieuwe deskundigencommissie zal worden benoemd.

Gedaagden stellen als nieuwe deskundigen voor:

Gedaagden stellen voorts voor om de descente overeenkomstig de gebruikelijke gang van zaken — met schouw en hoorzitting — te laten plaatsvinden.

De provincie conformeert zich aan de wens van gedaagden om de deskundigen Josiasse en Roovers van hun taak te ontheffen. Voorts conformeert de provincie zich aan het voorstel van gedaagden met betrekking tot de nieuw te benoemen deskundigen. De provincie refereert zich tenslotte met betrekking tot het bepalen van een nieuwe descente aan het oordeel van de rechtbank. Zij merkt daarbij op dat een nieuwe descente beperkt van opzet kan zijn, nu zich na de eerdere plaatsopneming op 14 januari 2013 — behalve de voorgenomen vervanging van de deskundigencommissie — geen relevante wijzigingen hebben voorgedaan. De provincie is van oordeel dat de kosten van de nieuwe descente voor rekening van gedaagden dienen te komen.

Nu gedaagden de wens te kennen hebben gegeven om de heren Josiasse en Roovers als deskundigen van hun taak te ontheffen en de provincie zich aan deze wens heeft geconformeerd, zal de rechtbank dienovereenkomstig beslissen.

Partijen hebben overeenstemming over de persoon van de nieuw te benoemen deskundigen. Gelet hierop, alsmede gelet op het feit dat mr. J.R. Vermeulen, drs. P.C. van Arnhem en ing. J. Verhagen RA hebben verklaard vrij te staan en bereid en in staat te zijn om als deskundige op te treden, zal de rechtbank hen tot deskundigen benoemen.

Met betrekking tot de nieuw te houden descente wordt overwogen dat dit een volledige descente dient te zijn, dat wil zeggen een descente volgens de gebruikelijke gang van zaken, met voorafgaand aan de opneming van het perceel een mondelinge toelichting door partijen. Nu de voltallige deskundigencommissie wordt gewijzigd, en de nieuw te benoemen deskundigen nog geen inhoudelijke kennis van de zaak hebben, dient de procedure in zijn geheel te worden overgedaan.

De rechtbank ziet in de omstandigheden van dit geval geen aanleiding om de kosten van de nieuwe descente voor rekening van gedaagden te laten komen.

Met betrekking tot de reeds door de ontheven deskundigen gemaakte kosten wordt als volgt overwogen. Alvorens de rechtbank hieromtrent een beslissing zal nemen worden de ontheven deskundigen en partijen in de gelegenheid gesteld zich hierover uit te laten. De zaak zal hiertoe worden aangehouden en verwezen naar rol.

De rechtbank

ontheft mr. H.J.M. van Mierlo, dhr. J.J. Josiasse en dhr. G.N.A. Roovers van hun taak om als deskundige in deze zaak op te treden;

benoemt tot nieuwe deskundigen teneinde de schadeloosstelling te begroten:

benoemt mr. S.M.J. van Dijk tot rechter-commissaris om, vergezeld door de griffier, bij de opneming van het perceelsgedeelte door de deskundigen tegenwoordig te zijn;

bepaalt dat de opneming door de deskundigen van de ligging en gesteldheid van het perceelsgedeelte waarop de onteigening betrekking heeft zal plaatsvinden op dinsdag 4 februari 2014; daarbij zal vanaf 13.30 uur de zaak door partijen kunnen worden toegelicht in het projectkantoor van Zwakke Schakels, Veerhaven 5, 4511 RA te Breskens, waarna aansluitend het perceelgedeelte zal worden opgenomen;

bepaalt dat de griffier een afschrift van dit vonnis dient toe te zenden aan de (ontheven) deskundigen;

wijst de Provinciale Zeeuwse Courant aan als nieuwsblad waarin een uittreksel van dit vonnis geplaatst dient te worden;

verwijst de zaak naar de rol van 8 januari 2014, voor uitlaten ontheven deskundigen en partijen omtrent hetgeen in 3.5. is overwogen;

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. S.M.J. van Dijk, mr. H.A. Witsiers en mr. E.K. van der Lende-Mulder Smit en in het openbaar uitgesproken op 11 december 2013.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Ten slotte is vonnis bepaald.

Bij vonnis van deze rechtbank van 5 december 2012 zijn tot deskundigen benoemd om de schadeloosstelling te begroten:

Bij brief van 20 december 2012 van mr. Bosma aan mr. Van Mierlo heeft mr. Bosma mr. Van Mierlo gevraagd kort toe te lichten hoe zijn positie als voorzitter van de deskundigencommissie in deze onteigeningsprocedure zich verhoudt tot de omstandigheid dat mr. E.W.J. de Groot en mr. H.X. Botter van het kantoor van mr. Van Mierlo (AKD te Breda) voor de provincie Zeeland optreden in een vergelijkbaar onteigeningsproject in de provincie Zeeland ten behoeve van de verwezenlijking van het bestemmingsplan ‘Perkpolder’.

Bij brief van 3 januari deelt mr. Van Mierlo mee dat hij in het verleden werkzaam is geweest bij AKD, het kantoor van mr. De Groot en mr. Botter, maar dat hij per 1 juni 2011 het kantoor heeft verlaten en sindsdien als zelfstandig advocaat respectievelijk deskundige in onteigenings- en aanverwante zaken werkzaam is. Hij deelt voorts mee dat hij met AKD geen andere band heeft dan dat hij van een aantal administratieve diensten van het kantoor gebruik maakt zoals kamerhuur, secretariële ondersteuning, bibliotheek etc. waarvoor door hem aan AKD een financiële vergoeding wordt betaald. Mr. Van Mierlo deelt verder mee dat AKD geen toegang heeft tot de bij hem in behandeling zijnde dossiers en hij dat ook niet heeft tot bij AKD in behandeling zijnde dossiers. De cliënten van Mr. Bosma hebben met deze uitleg genoegen genomen.

Op 14 januari 2013 is de decente en de mondelinge toelichting gehouden. Op 16 mei 2013 is het concept-rapport door de deskundigen aan partijen verzonden.

Bij e-mailbericht van 27 mei 2013 van mr. Bosma aan mr. Van Mierlo heeft mr. Bosma mr. Van Mierlo verzocht zich uit het dossier in de onderhavige zaak terug te trekken. Mr. Bosma verwijst daartoe naar de inhoud van een brief van mw. [naam 1], geschreven namens de erven [erflater], aan hem.

Mr. Van Mierlo heeft bij brief aan mr. Bosma van 31 mei 2013 gereageerd op het e-mailbericht van mr. Bosma van 27 mei 2013 en de rechtbank in een brief met bijlagen, eveneens van 31 mei 2013, op de hoogte gesteld van de omtrent zijn optreden als deskundige gerezen problematiek.

Gedaagden verzoeken de rechtbank om het ertoe te leiden dat mr. Van Mierlo zich als voorzitter van de deskundigencommissie zal (moeten) terugtrekken. Gedaagden stellen voorop dat zij geen reden hebben om te twijfelen aan de integriteit, althans de subjectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo en /of mr. Franssen. Gedaagden twijfelen wel aan de objectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo als voorzitter van het college van deskundigen. Zij stellen daartoe het navolgende. Gedaagden hebben, na ontvangst van de conceptrapportage geconstateerd dat gelet op het daarop vermelde registratienummer, het dossier kennelijk bij AKD is geregistreerd. Gedaagden hebben daarop nader onderzoek gedaan hetgeen heeft geleid tot vragen bij de rol van mr. Franssen. Mr. Franssen blijkt naast secretaris van de deskundigencommissie, zoals hij zich heeft gepresenteerd, tevens advocaat bij AKD te zijn en collega van mr. E.W.J. de Groot en mr. H.X. Botter die voor de provincie Zeeland optreden in een onteigeningszaak die met de onderhavige vergelijkbaar is. Met deze beide advocaten heeft mr. Franssen kennelijk, gelet op publicatie van een gezamenlijk artikel in Bouwrecht van april 2013, een nauwe werkrelatie. Via mr. Franssen heeft AKD, in tegenstelling tot hetgeen mr. Van Mierlo in zijn brief van 3 januari 2012 meedeelt, wel toegang tot zijn dossiers en kan hij waarschijnlijk ook inzicht krijgen in de dossiers van AKD. Mr. Franssen lijkt bovendien het conceptrapport te hebben opgesteld gelet op de ondertekening en de aanduiding ‘twf’. In tegenstelling tot hetgeen mr. Van Mierlo in zijn brief van 3 januari 2012 heeft meegedeeld bestaan er, zo is gedaagden inmiddels duidelijk geworden, kennelijk ook inhoudelijke banden tussen mr. Van Mierlo en AKD. Gedaagden hebben grote moeite met de gang van zaken nu gebleken is dat mr. Van Mierlo helemaal niet onafhankelijk is in relatie tot AKD. Zwaar weegt voor gedaagden dat mr. Van Mierlo, nadat hem bij brief van 20 december 2012 specifiek gevraagd is hoe de onafhankelijkheid wordt gewaarborgd, hen bij brief van 3 januari 2013 onjuist heeft voorgelicht. Gedaagden zijn van mening dat mr. Van Mierio de schijn van belangenverstrengeling niet, althans onvoldoende heeft vermeden waardoor de objectieve onpartijdigheid onvoldoende is gewaarborgd. Dat mr. Van Mierlo heeft meegedeeld dat hij (eind)verantwoordelijk is doet daaraan niet af. Deze discussie had voorkomen kunnen worden indien mr. Van Mierlo geen gebruik zou hebben gemaakt van de diensten van mr. Franssen. Dat had, nu het na de brief van gedaagden van 20 december 2012 voor mr. Van Mierlo duidelijk moet zijn geweest dat zijn relatie met AKD in dit dossier gevoelig lag, ook voor de hand gelegen.

Mr. Van Mierlo deelt mee dat hetgeen door gedaagden wordt aangevoerd voor hem geen reden is om zich vrijwillig aan de zaak te ontrekken en het aan de rechtbank is om te beslissen. Mr. Van Mierlo verwijst ter onderbouwing van zijn standpunt naar de inhoud van zijn brief van 31 mei 2013 aan mr. Bosma. Mr. Van Mierlo stelt dat de omstandigheid dat mr. Franssen als zijn secretaris voor de commissie van deskundigen is opgetreden geen aanleiding kan zijn om te twijfelen aan zijn objectieve onpartijdigheid omdat hij als voorzitter van de commissie te alten tijde zelf, in overleg met zijn mede deskundigen de beslissingen neemt en alleen zelf verantwoordelijk is. Mr. Bosma weet dat volgens mr. Van Mierlo ook omdat hij zelf, evenals mr. Franssen, voor mr. Van Mierlo als secretaris voor de commissie van deskundigen is opgetreden. Het gebruik maken van stagiaires van AKD valt volgens mr. Van Mierio onder de administratieve diensten die hij tegen betaling van AKD afneemt. Mr. Van Mierlo erkent dat mr. Franssen toegang heeft tot de dossiers van AKD en vanzelfsprekend ook tot het dossier in de onderhavige zaak maar stelt dat mr. Franssen, evenals hijzelf, geen belang heeft bij kennisneming van de andere dossiers. Mr. Van Mierlo stelt voorts dat mr. Bosma van meet af aan wist hoe de feiten lagen. Mr. van Mierlo heeft bij brief aan de rechtbank van 31 mei 2013 de ontstane discussie omtrent zijn benoeming aan de rechtbank voorgelegd.

De provincie stelt zich op het standpunt dat de feiten en omstandigheden zoals door mr. Bosma vermeld in zijn brief van 4 juni 2013 geen aanleiding zijn om te twijfelen aan de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van mr. Van Mierlo als voorzitter van de deskundigencommissie. Er is geen sprake van na de brief van mr. Van Mierio van 3 januari 2013 nieuw opgekomen feiten en/of omstandigheden die niet bekend waren, althans aan mr. Bosma niet bekend hadden kunnen zijn. Ook het meewerken van mr. Franssen aan het artikel in Bouwrecht is minder relevant omdat het met de onderhavige zaak niets van doen heeft. Indien en voor zover de rechtbank van oordeel zou zijn dat mr. Van Mierlo zich als voorzitter van de deskundigencommissie moet terugtrekken is de provincie van mening dat een deel van de kosten verbonden aan de tot op heden door de deskundigencommissie verrichte werkzaamheden voor rekening van gedaagden dienen te komen omdat deze kosten voorkomen hadden kunnen worden indien gedaagden hun bedenkingen in een eerder stadium kenbaar hadden gemaakt.

De rechtbank overweegt primair dat het rapport van deskundigen in onteigeningszaken een centrale plaats inneemt wanneer partijen, zoals in de onderhavige zaak, van mening verschillen over de aan de onteigende partij toekomende schadeloosstelling. Het rapport van deskundigen, ook al is de rechtbank daaraan niet gebonden, vormt in de praktijk een belangrijk uitgangspunt voor de rechter bij het vaststellen van de schadeloosstelling. Partijen in een onteigeningsprocedure hebben er dan ook een gerechtvaardigd belang bij dat de deskundigen zowel in subjectieve als objectieve zin voldoende onpartijdig zijn. Niet in geschil is de integriteit, althans de subjectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo en/of mr. Franssen. Aan de orde is of gelet op de feiten en/of omstandigheden er aanleiding is te twijfelen aan de objectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo. De rechtbank overweegt hieromtrent als volgt.

Bij de objectieve onpartijdigheid gaat het om feiten of omstandigheden die, ongeacht de persoonlijke instelling van de deskundige, aanleiding geven voor het vermoeden dat de deskundige niet onpartijdig is. In dit opzicht is ook de te vermijden schijn van onpartijdigheid van belang. In het onderhavige geval is sprake van de volgende feiten. Er zijn bij de rechtbank twee, zo is onbestreden gesteld, vergelijkbare onteigeningszaken aanhangig waarbij de provincie optreedt als onteigenende partij. In de met de onderhavige zaak vergelijkbare zaak treden twee advocaten verbonden aan AKD op voor de provincie. Mr. Van Mierlo is weliswaar niet langer als advocaat verbonden aan AKD, maar onderhoudt daarmee wel nauwe banden. Mr. Van Mierlo houdt kantoor in hetzelfde pand, maakt volgens eigen zeggen gebruik van de secretariële ondersteuning, bibliotheek en het e-mailadres van AKD en gebruikte aanvankelijk briefpapier met het logo van het kantoor. Daarnaast maakt hij gebruik van de diensten van mr. Franssen, een advocaat verbonden aan AKD, om hem bij te staan als secretaris van de commissie van deskundigen. Mr. Franssen heeft op vakinhoudelijk gebied contact met de beide advocaten die de provincie in de vergelijkbare onteigeningszaak bijstaan. Dit blijkt uit het feit dat zij gezamenlijk een artikel in het tijdschrift Bouwrecht hebben gepubliceerd. Het door gedaagden geuite vermoeden dat mr. Franssen de conceptrapportage voor de commissie van deskundigen heeft opgesteld is onbestreden gebleven. De rechtbank is van oordeel dat als gevolg van de actieve betrokkenheid van mr. Franssen de relatie met AKD niet langer slechts van administratieve aard was, maar ook inhoudelijk vorm kreeg. Bovendien ontstond als gevolg van de samenwerking met mr. Franssen de mogelijkheid van toegang tot de dossiers van AKD en toegang van AKD tot het dossier in de onderhavige zaak. De door mr. Van Mierlo aan gedaagden bij brief van 3 januari 2013 verstrekte uitleg kwam als gevolg daarvan niet meer overeen met de feitelijke situatie, hetgeen bij gedaagden terecht vragen oproept. Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de bij gedaagden bestaande vrees dat sprake is van belangenverstrengeling objectief gerechtvaardigd is. Niet langer is sprake van objectieve onpartijdigheid van mr. Van Mierlo. Dat mr. Bosma als voormalig secretaris van de commissie van deskundigen met mr. Van Mierlo als voorzitter zou hebben moeten weten dat mr. Van Mierlo als voorzitter van de commissie te allen tijde zelf, in overleg met zijn mede deskundigen de beslissingen neemt en alleen zelf verantwoordelijk is doet daar niet aan af. Van belang is of de feiten en omstandigheden bij gedaagden aanleiding geven tot het objectief gerechtvaardigde vermoeden dat van belangenverstrengeling sprake is. Het gaat niet om de subjectieve onpartijdigheid of integriteit van mr. Van Mierlo.

De rechtbank zat op grond van hetgeen vorenstaand onder punt 4.1. en 4.2. is overwogen mr. Van Mierlo als deskundige van zijn taak ontheffen. Daarnaast overweegt de rechtbank, nu de commissie van deskundigen als één geheel optreedt en de concept-rapportage gereed is, om ook de heren J.J. Joziasse en G.N.A. Roovers van hun taak als deskundige te ontheffen. Alvorens daartoe over te gaan zal de rechtbank partijen in de gelegenheid stellen zich, over met name het voornemen van de rechtbank de heren Joziasse en Roovers van hun taak te ontheffen, uit te laten. Indien (één van) partijen van mening is (zijn) dat de heer J.J. Joziasse en de heer G.N.A. Roovers niet als deskundige kunnen aanblijven, verzoekt de rechtbank partijen een, zo mogelijk eensluidend, voorstellen te doen met betrekking tot de persoon van de te benoemen deskundigen. Vooruitlopend daarop overweegt de rechtbank ten aanzien van het verdere verloop van de procedure dat indien alle deskundigen van hun taak zullen worden ontheven een nieuwe descente zal worden bepaald. De rechtbank verzoekt partijen zich ook daarover uit te laten. De rechtbank zal iedere verdere beslissing aanhouden.

De rechtbank

Dit vonnis is gewezen door mr. S.M.J. van Dijk, mr. H.A. Witsiers en mr. E.K. van der Lende-Mulder Smit en in het openbaar uitgesproken op 10 juli 2013.