Hof Den Haag, 18-09-2019, nr. BK-17/00492

Vast staat dat belanghebbende in 2013 in Nederland woont en nog niet de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. Gelet hierop en op het bepaalde in de artikelen 2 en 6 van de Algemene ouderdomswet (AOW) en de dienovereenkomstige bepalingen in de overige volksverzekeringswetten, was belanghebbende in dat jaar Nederlands ingezetene en derhalve van rechtswege in Nederland verzekerd en premieplichtig voor de volksverzekeringen.

In afwijking van artikel 6 AOW wordt op grond van artikel 6a AOW als verzekerde aangemerkt de persoon van wie de verzekering op grond van deze wet voortvloeit uit de toepassing van bepalingen van een verdrag of van een besluit van een volkenrechtelijke organisatie. Niet als verzekerde wordt aangemerkt de persoon op wie op grond van een verdrag of een besluit van een volkenrechtelijke organisatie de wetgeving van een andere mogendheid van toepassing is.

Belanghebbende stelt dat hij, in afwijking van de in 5.1 vermelde hoofdregel, in de in geding zijnde periode niet in Nederland verzekerd en premieplichtig is. Het is aan belanghebbende feiten en omstandigheden te stellen en, gelet op de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur, aannemelijk te maken die tot de conclusie leiden dat hij in die periode niet in Nederland verzekerd en premieplichtig voor de volksverzekeringen is. Het Hof is van oordeel dat belanghebbende daarin niet is geslaagd.

De SVB heeft bij besluit van 20 maart 2018 op grond van artikel 16 van de Verordening (EG) 987/2009 aan belanghebbende een A1-verklaring afgegeven, waarin is vastgesteld dat op basis van artikel 13 van de Verordening (EG) nr. 883/2004 de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving van toepassing is.

De CRvB heeft op 28 februari 2019, ECLI:NL:CRVB:2019:852 - voor zover van belang - met betrekking tot deze A1-verklaring en de verzekeringspositie van belanghebbende het volgende overwogen:

“3.1. Voor de beoordeling van de 45 in de bijlage aangeduide beroepen is allereerst de uitspraak van de Raad van 29 december 2017 van belang. Tegen deze uitspraak, waarnaar de Raad kortheidshalve verwijst, is geen cassatieberoep ingesteld.

In de uitspraak van de Raad van 29 december 2017 is de Svb opgedragen om nieuwe besluiten te nemen op de bezwaren van [L] en betrokkenen tegen de onder 1.2 vermelde besluiten waarin de Nederlandse socialezekerheidswetgeving op betrokkenen van toepassing is verklaard vanaf het moment dat zij op de loonlijst van [L] stonden. De Svb moest daarbij beslissen en kenbaar maken aan de hand van welke graadmeters wordt beoordeeld of in Nederland wonende opvarenden van binnenvaartschepen al dan niet geacht worden een substantieel gedeelte van hun werkzaamheden te verrichten in Nederland. Verder diende de Svb opnieuw vast te stellen of betrokkenen over de periodes in geding al dan niet onderworpen zijn geweest aan de Nederlandse wetgeving.

Bij de bestreden besluiten heeft de Svb vastgesteld:

(…)

- dat vanaf het moment dat zij op de loonlijst van [L] stonden, de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing is op de 33 overige betrokkenen.

Bij het van toepassing achten van de Nederlandse socialezekerheidswetgeving op deze 33 betrokkenen heeft de Svb in aanmerking genomen dat de [O] , de [P] , de [Q] , de [R] , de [S] , de [T] en de [U] rijnvaartschepen zijn met een in Nederland gevestigde exploitant.

(…)

In de nu voorliggende gedingen moet de Raad, voor zover dat nog tussen partijen in geschil is, de vraag beantwoorden of de Svb bij de bestreden besluiten op correcte wijze uitvoering heeft gegeven aan de uitspraak van de Raad van 29 december 2017.

4. De Raad oordeelt als volgt.

(…)

4.2.6.1. In de bestreden besluiten heeft de Svb te kennen gegeven:

“Bij de beoordeling van het aantal uren dat een persoon werkzaam is in Nederland gaat de SVB uit van de vaar- en ligtijden van het binnenvaartschip waarop wordt gewerkt. De omvang van de activiteiten van het schip in Nederland wordt door de SVB gezien als indicatie voor de omvang van de werkzaamheden in Nederland van de werknemers. Daarbij kan de SVB ook rekening houden met vaartijden van het schip over eerdere dan wel latere perioden. Daarnaast wordt gekeken naar andere informatie, zoals dienstboekjes van werknemers, reisverslagen, verklaringen van individuele werknemers en algemene informatie die beschikbaar is over de binnenvaart. Naast informatie over het aantal uren dat in Nederland wordt gewerkt kijkt de SVB naar de aanknopingspunten van de arbeidsovereenkomst met een lidstaat, zoals de lidstaat van vestiging van de eigenaar en de exploitant en de thuishaven van het schip, de lidstaat van werving en of de werkzaamheden veelal aanvangen en eindigen in Nederland. Indien in het geheel geen informatie is verstrekt over het schip waarop wordt gewerkt dan besluit de SVB op beredeneerde vermoedens. In geval van binnenvaart betekent dit dat de SVB aanneemt dat wordt gevaren op een schip met een Nederlandse eigenaar en exploitant en dat er substantieel in Nederland wordt gevaren. De SVB baseert dit vermoeden op algemene informatie over de binnenvaart en het aandeel daarvan van Nederland alsmede de frequentie waarmee het Nederlandse vaarwegennetwerk wordt bevaren door binnenvaartschepen. Indien bekend, wordt bij de beoordeling rekening gehouden met informatie over de gemiddelde omvang van werkzaamheden in Nederland door vergelijkbare werknemers binnen een onderneming.”

4.2.6.2. De Svb heeft wat is weergegeven onder 4.2.6.1, nader toegelicht, in die zin dat te kennen gegeven is dat de Svb bij de beoordeling van de arbeidstijd van werknemers in de binnenvaart, de vaar- en ligtijden van de betrokken binnenvaartschepen als uitgangspunt hanteert, tenzij betrokkenen zich daarmee niet verenigen en zij tijdig, concreet, transparant en sluitend aantonen wat, gemeten over een tijdvak van voldoende lengte, hun werkelijke individuele arbeidstijd is in hun woonstaat en buiten hun woonstaat.

4.2.6.3. De Raad is van oordeel dat de onder 4.2.6.1 weergegeven graadmeters, zoals de Svb deze nader heeft toegelicht, stroken met de regels die zijn opgenomen in artikel 13 van Vo. 883/2004, artikel 14 van Vo. 987/2009, de onder 4.2.3.2 en 4.2.3.3 aangehaalde delen van de Praktische gids, en wat de Raad in zijn uitspraak van 29 december 2017 ter zake heeft overwogen. Het gegeven dat de Svb ingevolge artikel 16 van Vo. 987/2009 verplicht is om de op betrokkenen toepasselijke wetgeving onverwijld vast te stellen en daarbij ingevolge artikel 14, tiende lid, van Vo. 987/2009 rekening moet houden met de verwachte situatie in de volgende twaalf kalendermaanden, brengt met zich mee dat de Svb bij de toepassing van artikel 13 van Vo. 883/2004 – zeker ten aanzien van flexibel inzetbare werknemers zoals betrokkenen – geen graadmeters kan hanteren die in elke denkbare situatie precies passend zijn. Een zekere grofmazigheid in vaststellingsmethodiek kan worden gerechtvaardigd door het belang dat de Uniewetgever hecht aan snelle besluitvorming en het vermijden van al te veel fluctuaties in de verzekeringspositie van werknemers door – bijvoorbeeld – ziekte en verlof. Indien werkgevers en werknemers de gevolgen van deze gerechtvaardigde mate van grofmazigheid in vaststellingsmethodiek willen voorkomen, ligt het – gelet op artikel 76, vierde lid, van Vo. 883/2004 en artikel 3, tweede lid, van Vo. 987/2009 – op hun weg om tijdig, concreet, transparant en sluitend aan te tonen wat, gemeten over een tijdvak van voldoende lengte, de werkelijke individuele arbeidstijd is in en buiten de woonstaat van de werknemers in de binnenvaart die hun werkzaamheden plegen te verrichten in twee of meer EU-lidstaten.

(…)

4.3.1.1. De Svb heeft een op de gedingstukken gebaseerd overzicht overgelegd waarop, geordend per binnenvaartschip, is vermeld:

- wanneer elk van de betrokkenen op de loonlijst van [L] stond;

- op welk binnenvaartschip elk van de betrokkenen toen werkte;

- wie toen de eigenaren en exploitanten waren van de betreffende binnenvaartschepen,

- wat de Svb bij de bestreden besluiten heeft vastgesteld ten aanzien van het percentage werkzaamheden dat elk van de betrokkenen destijds in Nederland verrichtte; en

- welke socialezekerheidswetgeving de Svb bij de bestreden besluiten op elk van de betrokkenen van toepassing heeft verklaard.

4.3.1.2. [L] en betrokkenen hebben uitdrukkelijk niet betwist dat de op de door het Svb overgelegde overzicht vermelde gegevens juist zijn.

(…)

4.3.1.3. De onder 4.3.1.2 weergegeven stellingname van [L] en betrokkenen doet niet af aan wat de Raad onder punt 4.2.6.3 heeft overwogen. [L] en betrokkenen hebben – voor zover nog van belang – niet tijdig, concreet, transparant en sluitend aangetoond wat, gemeten over een tijdvak van voldoende lengte, de werkelijke individuele arbeidstijden van betrokkenen waren. Daarom gaat de Raad hierna in zijn beoordeling uit van de juistheid van wat is vermeld op het door de Svb overgelegde overzicht.

(…)

4.3.2.3. Naar het oordeel van de Raad heeft de Svb bij de bestreden besluiten die betrekking hebben op de verzekeringspositie van de opvarenden van de [O] , niet op toereikende gronden aangenomen dat betrokkenen een substantieel gedeelte van hun werkzaamheden verrichtten in hun woonstaat Nederland. De Raad heeft daarbij in aanmerking genomen dat deze betrokkenen in heel 2013 op de loonlijst van [L] hebben gestaan en in 2014 maar kort, en dat de op het overzicht vermelde percentages naar boven toe zijn afgerond, zodat valt aan te nemen dat de opvarenden van de [O] ten tijde van belang minder dan 20% in Nederland hebben gewerkt. (…) Het bestreden besluit met betrekking tot de verzekeringspositie van de betrokkene in het beroep met het registratienummer 18/2441 AOW heeft de Svb terecht en in overeenstemming met de uitgangspunten die zijn weergegeven onder 4.2.6.1 gebaseerd op beredeneerde vermoedens. Anders dan gesteld kan ten aanzien van deze betrokkene niet uit het vaartijdenboekje worden afgeleid dat hij in de periode in geding voer op de [O] .

4.3.2.4. Punt 4.3.2.3 leidt tot de conclusie dat de in de bijlage onder de nummers 1 tot en met 5 aangeduide beroepen slagen.

(…)

Conclusies betreffende de verzekeringspositie van betrokkenen

4.7.1.

Wat onder 4.1 tot en met 4.6 is overwogen leidt tot de slotsom dat de in de bijlage aangeduide beroepen 1 tot en met 5 en 25 tot en met 36 slagen en dat de overige beroepen falen.

(…)

Ten aanzien van het merendeel van de betrokkenen is, na de vernietiging van de besluiten van december 2014, bij de besluiten van februari en maart 2018 opnieuw de Nederlandse wetgeving aangewezen. Met betrekking tot de opvarenden van de [P] , de [Q] , de [V] , de [R] , de [W] de [Y] de [A1] , de [B1] en de [C1] , alsmede in zaak 18/2441, zijn de besluiten van februari en maart 2018 naar het oordeel van de Raad correct. Ten aanzien van deze betrokkenen is daarmee bij de besluiten van februari en maart 2018 in hoofdzaak hetzelfde rechtsgevolg in het leven geroepen als voortvloeide uit de vernietigde besluiten. Daaruit volgt dat deze vernietigde besluiten voor [L] niet tot schade hebben geleid.

Bijlage:

De gemachtigde van belanghebbende heeft in hoger beroep het standpunt ingenomen dat belanghebbende in 2013 op de [O] heeft gevaren. Voor de juistheid van dat standpunt is in de uitspraak van de CRvB van 28 februari 2019 geen grondslag te vinden. Gezien de verklaringen van belanghebbende zelf in de aanslagregelende fase en de bezwaarfase alsmede de verklaring van de Inspecteur dat belanghebbende in het vaartijdenboek niet voorkomt, heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat er aanleiding bestaat om van andere feiten uit te gaan dan waarvan de CRvB in zijn uitspraak is uitgegaan.

De uitspraak van de CRvB van 28 februari 2019 houdt in dat het besluit van de SVB van 20 maart 2018 in stand blijft. Dat betekent ook dat de op dezelfde datum afgegeven Al­verklaring in stand blijft. Gezien het arrest van de Hoge Raad van 5 oktober 2018, ECLI:NL:HR:2018:1725, BNB 2019/44, kan niet aan een afgegeven Al-verklaring worden voorbijgegaan zolang deze niet is ingetrokken of ongeldig verklaard. Gelet op de uitspraak van de CRvB van 28 februari 2019 in samenhang bezien met het arrest van de Hoge Raad van 5 oktober 2018 moet worden geoordeeld dat belanghebbende voor het jaar 2013 verzekerd en premieplichtig is voor de Nederlandse volksverzekeringen. Belanghebbende heeft geen recht op vrijstelling van de verschuldigde premies volksverzekeringen.

Voor zover belanghebbende stelt dat hij gerechtvaardigd vertrouwen kan ontlenen aan de uitlating van mevrouw [D1] van de Belastingdienst, inhoudende dat zij zijn zaak heeft beoordeeld en tot de conclusie is gekomen dat de schepen voor minder dan 25% van de tijd in Nederland hebben gevaren, verwerpt het Hof die stelling. Uit de gedingstukken komt niet naar voren dat de uitlating van mevrouw [D1] betrekking heeft op belanghebbende. In het door belanghebbende overgelegde citaat in de brief van 26 augustus 2016 zijn de namen van de belastingplichtigen doorgehaald. Niet is komen vast te staan dat deze in dezelfde situatie verkeren als belanghebbende in het betreffende jaar. Belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat door de Inspecteur uitlatingen zijn gedaan waaraan hij redelijkerwijs het vertrouwen kan ontlenen dat de Inspecteur de situatie van belanghebbende zoals die, gelet op de uitspraak van de CRvB, voor het jaar 2013 is komen vast te staan, heeft beoordeeld en ter zake bewust het standpunt heeft ingenomen dan wel aan belanghebbende de toezegging heeft gedaan dat belanghebbende voor 2013 geen premies volksverzekeringen is verschuldigd.

Vergoeding (im)materiële schade

De gemachtigde heeft ter zitting gesteld dat hij niet langer de overschrijding van de redelijke termijn als grond aanvoert voor zijn verzoek om de Inspecteur te veroordelen tot vergoeding van de door belanghebbende geleden (im)materiële schade.

Voor zover belanghebbende aan zijn verzoek om veroordeling van de Inspecteur tot vergoeding van door belanghebbende geleden schade ten grondslag legt dat de SVB tot tweemaal toe een besluit heeft genomen dat door de CRvB is vernietigd en daarmee onrechtmatig heeft gehandeld, merkt het Hof het volgende op. De SVB is geen partij in de onderhavige procedure en niet gezegd kan worden dat het handelen van de SVB aan de Inspecteur kan worden toegerekend. Reeds daarom wordt het verzoek afgewezen.

Voor zover het verzoek om veroordeling van de Inspecteur tot vergoeding van door belanghebbende geleden schade ziet op vergoeding van de integrale kosten van beroepsmatige rechtsbijstand, wijst het Hof dat verzoek af omdat het bezwaar, beroep en hoger beroep ongegrond zijn. Daarnaast geldt dat de Inspecteur steeds ervan is uitgegaan dat belanghebbende in Nederland was verzekerd voor de volksverzekeringen, omdat belanghebbende in 2013 voer op een schip dat voorzien was van een certificaat voor de Rijnvaart en geëxploiteerd werd door een in Nederland gevestigde exploitant, en de SVB ten behoeve van belanghebbende een A1-verklaring had gegeven waarbij de SVB hem als verzekerde in Nederland had aangemerkt voor deze periode. Niet kan worden gezegd dat de Inspecteur aldus in de bezwaar- en beroepsfase een bij voorbaat onhoudbaar standpunt heeft ingenomen en dat tot in hoger beroep heeft gehandhaafd. De Inspecteur dient zich immers te richten naar de verklaring van de SVB dat de Nederlandse wetgeving van toepassing is, zolang die verklaring niet is ingetrokken of ongeldig verklaard (vgl. HR 5 oktober 2018, ECLI:NL:HR:2018:1725, BNB 2019/44).

Het hoger beroep is op grond van het vorenoverwogene ongegrond. Voor een vergoeding van schade op grond van artikel 8:73 Awb is reeds daarom geen plaats.