HR, 04-12-2009, nr. 08/02537

Edelhoogachtbaar College,

Deze zaak betreft een verzoek op de voet van art. 17 van de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) tot vaststelling van het Nederlanderschap. Inzet is de vraag of de man die verzoekers in 1990 heeft erkend ten tijde van de erkenning Nederlander was, zodat verzoekers door de erkenning op grond van art. 4 lid 1 (oud) RWN van rechtswege het Nederlanderschap hebben verkregen.

De feiten waarvan in cassatie uitgegaan dient te worden, treft men aan in r.o. 2.2 t/m 2.9 van de beschikking van de rechtbank. Zij komen op het volgende neer.

[Verzoekers] hebben op 16 december 2005 bij de rechtbank te 's‑Gravenhage op de voet van art. 17 RWN een verzoekschrift tot vaststelling van hun Nederlanderschap ingediend. Zij hebben aangevoerd dat [betrokkene 2] Nederlander was ten tijde van de onder 2.(iii) bedoelde erkenning, zodat zij toen op grond van art. 4 lid 1 (oud) RWN van rechtswege de Nederlandse nationaliteit hebben verkregen.

Thans verweerder in cassatie, hierna: de Staat, heeft bij brief van 5 december 2007 zijn standpunt met betrekking tot het verzoek kenbaar gemaakt. Volgens de Staat bezitten [verzoekers] niet de Nederlandse nationaliteit, omdat [betrokkene 2] ten tijde van de erkenning geen Nederlander was.

Nadat de mondelinge behandeling van het verzoekschrift had plaatsgevonden, heeft de rechtbank bij beschikking van 13 maart 2008 het verzoek afgewezen. Daartoe overwoog de rechtbank onder meer het volgende:

[Verzoekers] zijn op de voet van art. 18 lid 2 RWN tegen de beschikking van de rechtbank in cassatie gekomen met drie middelen. De Staat heeft een verweerschrift ingediend en daarbij de middelen bestreden en de Hoge Raad verzocht het cassatieberoep te verwerpen.

Middel I en III lenen zich voor een gezamenlijke behandeling. Zij keren zich tegen de gronden waarop de rechtbank tot haar oordeel is gekomen dat aangenomen moet worden dat [betrokkene 2] in de periode van 14 oktober 1976 tot 1984 daadwerkelijk woonachtig was in Suriname. Kern van de door deze middelen opgeworpen klachten is dat het oordeel van de rechtbank geen steun kan vinden in het onder 2.(vi) bedoelde uittreksel van de basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente Amsterdam en dat de rechtbank aan de onder 2.(v) bedoelde verklaring van het Centraal Bureau voor Burgerzaken te Paramaribo een bewijskracht heeft toegekend die daaraan niet toekomt.

Bij de beoordeling van deze middelen dient voorop gesteld te worden dat de middelen naar mijn lezing geen klacht bevatten over de door de rechtbank aangelegde maatstaf bij de toepassing van het destijds geldende art. 5 lid 2 TOS. Zie over deze maatstaf H.A. Ahmad Ali, De Toescheidingsovereenkomst inzake nationaliteiten tussen Nederland en Suriname, diss. 1998, blz. 198–202, en de aldaar vermelde rechtspraakgegevens. Evenmin bevatten de middelen de klacht dat de rechtbank de in een procedure als de onderhavige in acht te nemen regels van stelplicht en bewijslastverdeling zou hebben geschonden. Zie daarover C.S. Poortman, Rechterlijke vaststelling van het bezit van de nationaliteit in Nederland en Duitsland, diss. 1996, blz. 125 e.v., en G.R. de Groot, Handboek Nieuw Nationaliteitsrecht, 2003, blz. 414–416.

Het oordeel van de rechtbank dat uit de omstandigheid dat in het uittreksel van de basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente Amsterdam voor de periode 1975 tot 1984 adressen van [betrokkene 2] in Nederland ontbreken, valt af te leiden dat [betrokkene 2] in die periode niet daadwerkelijk woonachtig was in Nederland, kan, feitelijk als dat oordeel is, in cassatie op juistheid niet worden onderzocht. Het oordeel is ook niet onbegrijpelijk, nu de rechtbank daarbij heeft betrokken dat [betrokkene 2] blijkens de verklaring van het Centraal Bureau voor Burgerzaken te Paramaribo vanaf 14 oktober 1976 tot 1984 stond ingeschreven op twee verschillende adressen in Paramaribo en dat [verzoekers] geen enkele informatie hebben verstrekt met betrekking tot adressen waarop [betrokkene 2] in Nederland woonachtig zou zijn geweest en ook niet hebben aangevoerd op welke wijze [betrokkene 2] in die periode in Nederland in zijn levensonderhoud zou hebben voorzien (inkomsten uit arbeid, een uitkering).

De klacht dat de rechtbank aan de verklaring van het Centraal Bureau voor Burgerzaken te Paramaribo een bewijskracht heeft toegekend die daaraan niet toekomt, moet falen. Nog daargelaten dat de klacht niet aangeeft welke verboden bewijskracht de rechtbank aan de verklaring zou hebben toegekend, is het aan de rechtbank om te bepalen welke waarde zij aan de verklaring als bewijsmiddel hecht, nu de wet ten aanzien van een dergelijke verklaring geen uitzondering kent op de hoofdregel van vrije bewijswaardering.

Voor zover middel I nog de klacht bevat dat de rechtbank het eerste lid van art. 1:10 BW heeft geschonden door uit het feit dat [betrokkene 2] vanaf 4 maart 1975 stond ingeschreven in de basisadministratie persoongegevens van de gemeente Amsterdam, zonder dat daarin staat vermeld dat [betrokkene 2] uit Nederland zou zijn vertrokken, niet af te leiden dat de woonstede in de zin van die wetsbepaling van [betrokkene 2] vanaf 4 maart 1975 onverkort in Nederland is geweest, kan het evenmin tot cassatie leiden. De klacht berust op een onjuiste rechtsopvatting: de vraag waar de woonstede van iemand zich bevindt, moet worden beantwoord aan de hand van de feitelijke omstandigheden; een GBA-inschrijving levert, anders dan het middel kennelijk wil doen geloven, geen onweerlegbaar vermoeden van woonstede op. Zie Asser-De Boer (2006), nr. 58.

Middel II is gericht tegen r.o. 2.10 en betoogt dat de rechtbank is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting, althans haar beslissing niet naar de eisen der wet heeft gemotiveerd, doordat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat [verzoekers] onvoldoende ten aanzien van de woonstede van [betrokkene 2] in Nederland hebben gesteld.

Voor zover het middel steunt op de stelling dat de rechtbank heeft miskend dat [verzoekers] destijds zeer jong waren en weinig hebben kunnen achterhalen omtrent de woontoestand van hun vader, moet het falen. Niet in te zien valt dat en waarom deze omstandigheden meebrengen dat [verzoekers] geacht moeten worden ontslagen te zijn van hun stelplicht in de onderhavige procedure.

Voor zover het middel steunt op de stelling dat rechtbank heeft miskend dat op haar de plicht rust om feiten vast te stellen en (feiten) niet slechts aan te nemen op basis van al dan niet betwiste stellingen, kan het evenmin doel treffen. De stelling mist, wat daar verder ook van zij, feitelijke grondslag, nu de rechtbank de feiten omtrent de woonplaats of werkelijk verblijf van [betrokkene 2] in de periode na de Surinaamse onafhankelijk niet heeft aangenomen op basis van al dan niet betwiste stellingen, maar heeft vastgesteld op basis van de inhoud van in het geding gebrachte bescheiden in het licht van hetgeen partijen daarover naar voren hebben gebracht.

De conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden,