Rb. Zwolle-Lelystad, 29-04-2008, nr. 07.976405-06

De onder 1 in de tenlastelegging genoemde personen waren illegaal in Nederland en mochten derhalve geen werkzaamheden verrichten, terwijl de verdachte en zijn beide broers daarvan op de hoogte waren.

Zij (of hun familie) hadden grote schulden gemaakt om de reis vanuit India naar Europa te bekostigen.

Zij spraken geen van allen de Nederlandse taal en beschikten niet over identiteitspapieren.

Zij hebben allen gewerkt in de fabriek van verdachte en zijn broers, waar zij zich bezig hielden met de fabricage van tempé en tahoe.

Zij werkten doorgaans zes dagen in de week, vaak langer dan 8 uur per dag, tegen een loon van € 800,-- per maand, minus de inhouding van huur van € 100,-- per maand; overwerk werd niet betaald.

Het door hen verrichte werk was naar Nederlandse maatstaven als zwaar te bestempelen.

Zij werden door verdachte en zijn broers gehuisvest in een woning van één van hen en verbleven daar veelal met acht personen, waarbij sommigen hun bed moesten delen.

Zij werden door verdachte van en naar hun werk vervoerd.

Zij waren niet verzekerd tegen ziektekosten.

Er werden geen belasting en sociale premies voor hen afgedragen.

Onder die omstandigheden kan worden vastgesteld dat verdachte en/of een of meer anderen het initiatief hebben genomen en doelbewust hebben gehandeld door de illegalen te vervoeren, te huisvesten en op te nemen (binnen hun woon- en arbeidsomgeving), daarbij misbruik makend van de kwetsbare positie waarin de illegalen verkeerden en met het uiteindelijke doel om aldus handelend daaruit voordeel te trekken door het verwerven van goedkope arbeidskrachten voor hun fabriek.

Daarbij overweegt de rechtbank nog dat de omstandigheid dat deze illegalen zich veelal zelf als arbeidskracht aanboden in de Sikh-tempel in Amsterdam, waardoor van een actief werven door verdachte en/of een of meer anderen ook geen sprake hoefde te zijn, onverlet laat dat onder bovengenoemde omstandigheden sprake is van een zodanig actief en doelbewust handelen dat van misbruik van een kwetsbare positie sprake is.

De vraag die vervolgens beantwoord dient te worden is of verdachte zich (samen met een of meer anderen) schuldig heeft gemaakt aan uitbuiting van de hiervoor genoemde Indiërs.

Blijkens artikel 273f, tweede lid, omvat uitbuiting tenminste gedwongen of verplichte arbeid of diensten, slavernij of met slavernij of dienstbaarheid te vergelijken praktijken.

De Nationaal Rapporteur Mensenhandel heeft in haar Vijfde rapportage Mensenhandel (Vijfde rapportage van de Nationaal Rapporteur, Den Haag, BNRM, 2007) een scherp afgebakend criterium geformuleerd aan de hand waarvan onderscheid gemaakt kan worden tussen misstanden die uitbuiting als bedoeld in artikel 273f, tweede lid, Sr. opleveren en misstanden die dat niet doen. Het criterium dat door haar Bureau is aangelegd voor de kwalificatie wel of geen uitbuiting berust ten minste op één van de volgende praktijken:

dwang, waaronder (dreigen met) fysiek of seksueel geweld of aangifte van illegaal verblijf of arbeid, misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht of van een kwetsbare positie;

slechte arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden, waaronder onredelijke werktijden, onderbetaling, gevaarlijk werk zonder de nodige bescherming, maar ook de aard van de arbeid en diensten;

meervoudige afhankelijkheid, waaronder een schuldarbeidsrelatie en afhankelijkheid van dezelfde persoon voor werk en voor bijvoorbeeld huisvesting en identiteitspapieren.

De Nationaal Rapporteur Mensenhandel resumeert aldus: Een situatie levert dus uitbuiting in de zin van artikel 273f, tweede lid, Sr. op, als tenminste één van deze problemen speelt én het slachtoffer niet de vrijheid heeft of redelijkerwijs meent te hebben om uit de arbeidssituatie te stappen.

De rechtbank kan zich geheel vinden in het hiervoor weergegeven criterium. Niet in de laatste plaats omdat genoemde Rapporteur, bij gebrek aan Nederlandse jurisprudentie, teruggegrepen heeft op internationaal geaccepteerde definities zoals die voorkomen in of voortkomen uit onder meer het EVRM (Europees Verdrag ter Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden), de Conventie inzake dwangarbeid van de ILO (International Labour Organisation), het Europees Kaderbesluit en het Palermo protocol.

Naar het oordeel van de rechtbank kan weliswaar worden gezegd dat er in het onderhavige geval sprake was van een maatschappelijk ongewenste situatie en het respectloos omgaan door verdachte en zijn broers met de illegale arbeiders door hen in een arbeidsrelatie te laten werken met lange werkdagen en -weken, zwaar werk en tegen een niet marktconform inkomen, doch dit brengt nog niet met zich mee dat ook geconcludeerd kan worden dat er sprake was van een uitbuitingssituatie zoals bedoeld in artikel 273 f van het Wetboek van Strafrecht.

Hiervoor zou sprake moeten zijn van een zodanig exces, dat van schending van fundamentele mensenrechten gesproken zou moeten worden. Bovengenoemde omstandigheden zijn naar het oordeel van de rechtbank echter onvoldoende om tot die conclusie te kunnen leiden.

Daarbij overweegt de rechtbank nog dat de Indiërs weliswaar schulden hadden gemaakt in verband met hun komst naar Nederland, maar dat zij die schulden niet aan verdachte hadden, waardoor geen sprake was van een schuldarbeidsrelatie. Evenmin hadden verdachte of zijn broers de beschikking over de identiteitspapieren van de Indiërs. Niet kan dan ook worden gezegd dat hier sprake was van een zodanige excessieve arbeidsrelatie, meervoudige afhankelijkheidsrelatie of onvrijheid dat de Indiërs redelijkerwijs geen andere keuze hadden dan te werken in het bedrijf van verdachte en zijn broers.

Op grond van het vorenstaande acht de rechtbank het oogmerk van uitbuiting niet aanwezig, zodat het onder 1 ten laste gelegde feit niet wettig en overtuigend bewezen kan worden. Verdachte moet dan ook daarvan worden vrijgesproken.

Feit 2.

Verdachte is onder 2 ten laste gelegd, dat hij samen met anderen een aantal in de tenlastelegging genoemde personen behulpzaam is geweest bij het zich verschaffen van verblijf in Nederland, terwijl hij wist dat het verblijf van die personen wederrechtelijk was.

Naar het oordeel van de rechtbank blijkt uit de te bezigen bewijsmiddelen, te weten

de verklaringen van de in de tenlastelegging onder 2. genoemde personen, de verklaringen van de verdachte, zoals afgelegd ten overstaan van opsporingsambtenaren en de verklaringen van de beide broers van verdachte, zoals afgelegd ten overstaan van opsporingsambtenaren, genoegzaam dat verdachte het hem ten laste gelegde heeft begaan.

Feit 3.

Ten laste is gelegd dat verdachte samen met anderen opdracht heeft gegeven tot, dan wel feitelijk leiding heeft gegeven aan het plegen van strafbaar handelen van een rechtspersoon, [naam B.V.]., als omschreven in artikel 69 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen.

Uit de voorhanden stukken is de rechtbank gebleken, dat verdachte, samen met zijn broer [medeverdachte], staat ingeschreven als directeur van genoemde rechtspersoon. Verdachte heeft, in tegenstelling tot zijn broer [medeverdachte], wel bemoeienis gehad met de (financiële) gang van zaken binnen de rechtspersoon. Hij heeft de in de tenlastelegging genoemde formulieren, zoals hij ten overstaan van de opsporingsambtenaren heeft verklaard, zelf ondertekend. Dat de broer van verdachte, [medeverdachte], het voor het grootste deel voor het zeggen had in het bedrijf en deze ook de financiële zaken met de boekhouder [naam] regelde, laat naar het oordeel van de rechtbank onverlet, dat verdachte een belangrijk aandeel had in het plegen van de ten laste gelegde feiten. Hij heeft, door klakkeloos aan te nemen wat hem door zijn broer aangaande de financiële gang van zaken werd verteld, tenminste willens en wetens de aanmerkelijke kans aanvaard dat zijn handelen de strafbare feiten als omschreven in de tenlastelegging zouden opleveren.

Dit feit kan dan ook bewezen worden verklaard.

Feit 4.

Met de officier van justitie en de verdediging is de rechtbank eveneens van oordeel dat het onder 4 ten laste gelegde niet wettig en overtuigend te bewijzen is. Verdachte zal dan ook van dat feit worden vrijgesproken.

Feit 5.

Ook van dit feit, deelnemen aan een criminele organisatie, moet de verdachte worden vrijgesproken. De rechtbank overweegt daarbij, dat uit de stukken die zich in het dossier bevinden en uit het verhandelde ter terechtzitting weliswaar is gebleken dat de verdachte en zijn medeverdachten zich tezamen en in vereniging schuldig hebben gemaakt aan het plegen van strafbare feiten, doch niet is komen vast te staan dat er tussen hen sprake was van een gestructureerd en duurzaam samenwerkingsverband met een vaste rolverdeling en een sterke hiërarchische structuur, met het plegen van misdrijven tot oogmerk.

STRAFBAARHEID

Het bewezene levert op:

Feit 2:

Een ander uit winstbejag behulpzaam zijn bij het zich verschaffen van verblijf in Nederland, terwijl hij weet dat dat verblijf wederrechtelijk is en terwijl het feit in vereniging wordt begaan door meerdere personen, meermalen gepleegd, telkens strafbaar gesteld bij artikel 197a van het Wetboek van Strafrecht.

Feit 3:

Opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist en onvolledig doen, terwijl het feit ertoe strekt dat te weinig belasting wordt geheven, gepleegd door een rechtspersoon, terwijl hij feitelijk leiding heeft gegeven aan de verboden gedraging, meermalen gepleegd.

De verdachte is deswege strafbaar, nu geen feiten of omstandigheden gebleken zijn die die strafbaarheid zouden opheffen of uitsluiten.

OPLEGGING VAN STRAF OF MAATREGEL

Gelet op de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, op de omstandigheden waaronder verdachte zich daaraan heeft schuldig gemaakt en op de persoon van verdachte, zoals van een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken, acht de rechtbank de na te noemen beslissing passend.

De rechtbank is in dit geval van oordeel dat een deels onvoorwaardelijke vrijheidsstraf noodzakelijk is, omdat aard en ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, gelet ook op het strafrechtelijk verleden van de verdachte, door een lichtere strafrechtelijke afdoening van de zaak miskend zouden worden. Bijzondere omstandigheden die tot een ander oordeel zouden moeten voeren, acht de rechtbank niet aanwezig.

Ten aanzien van de strafmaat heeft de rechtbank het volgende overwogen.

Verdachte heeft zich samen met anderen bezig gehouden met het voor illegaal in Nederland verblijvende personen mogelijk maken in Nederland te verblijven, hetgeen op zichzelf al een ernstig feit is dat de Nederlandse samenleving schade kan toebrengen en ook leidt tot maatschappelijk onwenselijke (arbeids)situaties voor de betrokken illegalen zoals hierboven bij feit 1 beschreven is. De rechtbank rekent het verdachte zwaar aan, dat hij en zijn mededaders die illegalen in een dergelijke onwenselijke situatie hebben gebracht en hen te laten werken onder zeer slechte arbeidsomstandigheden: lange werkdagen, werkweken van zes dagen, het moeten delen van één slaapplaats, een inkomen van niet meer dan € 800,- per maand, geen uitbetaling van overwerk en geen ziektekostenverzekering.

Naar Nederlandse maatstaven kan dit volstrekt niet door de beugel.

Daarnaast heeft verdachte zich met een aanzienlijk bedrag verrijkt door belastingfraude.

De rechtbank heeft ook mee laten wegen dat verdachte van drie van de vijf ten laste gelegde feiten zal worden vrijgesproken.

Bij haar beslissing heeft de rechtbank rekening gehouden met een de verdachte betreffend uittreksel justitiële documentatie d.d. 18 maart 2008.

De oplegging van straf of maatregel is, behalve op de reeds aangehaalde wettelijke voorschriften, gegrond op de artikelen 10, 14a, 14b, 14c, 27, 47, 51, 57 en 91 van het Wetboek van Strafrecht.

Benadeelde partij

Nu verdachte van het onder 1. ten laste gelegde zal worden vrijgesproken, moet de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaard worden in zijn vordering.