1.3 Rechtsvergelijking

Bij de bestudering van en gedachtenvorming over het eigen recht is kennisneming van andere rechtsstelsels doorgaans zinvol. Dat geldt in het algemeen, maar dit besef klinkt in het bijzonder met betrekking tot de vergoeding van immateriële schade door in de rechtspraak van de Hoge Raad. Zowel met betrekking tot de vraag in welke gevallen een recht op smartengeld dient te bestaan1 als ten aanzien van de vaststelling van de omvang van de vergoeding2 heeft de Hoge Raad de relevantie van de situatie elders uitdrukkelijk erkend. Bezien vanuit een klein land als het onze is dat 'elders' evenwel nogal omvangrijk, zodat beperking noodzaak was.

Voor de ontwerpers van het huidige recht heeft met name het Duitse recht een krachtige bron van inspiratie gevormd, waaruit bij de wettelijke vormgeving van het recht op smartengeld rijkelijk is geput. Dat, maar ook de vergelijkbaarheid in dogmatische achtergrond, de betrekkelijke vergelijkbaarheid van de Duitse samenleving met de onze en de toegankelijkheid van het onderzoeksmateriaal, maakt het Duitse recht tot een aantrekkelijk referentiekader voor bestudering en verdere vormgeving van het recht op smartengeld in Nederland. Daarbij is niet gekozen voor een afzonderlijke weergave van de Duitse situatie, maar voor een integratie van rechtsvergelijkende gegevens in het betoog.

De vergelijking met het recht in Angelsaksische landen is van een andere dimensie en heeft zich over het algemeen - in overeenstemming met de aard van die rechtsstelsels - op een meer casuïstisch niveau bewogen. Met betrekking tot de functies van het smartengeld neemt de vergelijking met Engels en Amerikaans recht niettemin een belangrijke plaats in.

Met betrekking tot enkele onderwerpen zijn ten slotte ook andere rechtsstelsels, zoals het Belgische en het Franse, in het onderzoek betrokken.