Hof 's-Hertogenbosch, 22-11-2011, nr. HD 200.028.883

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar voormeld vonnis.

Bij memorie van grieven heeft Varde onder overlegging producties zeven grieven aangevoerd en geconcludeerd tot vernietiging van het vonnis waarvan beroep en, kort gezegd, tot het alsnog toewijzen van haar vorderingen, met veroordeling van [X.] in de kosten van beide instanties.

Bij memorie van antwoord heeft [X.] de grieven bestreden.

Partijen hebben daarna de gedingstukken overgelegd en uitspraak gevraagd.

Voor de tekst van de grieven wordt verwezen naar de memorie van grieven.

De grieven richten zich niet tegen de door de kantonrechter in het bestreden vonnis onder 3.1. vastgestelde feiten. Deze feiten vormen derhalve ook in hoger beroep uitgangspunt. Het hof zal de feiten hierna weergeven en aanvullen.

Het gaat in deze zaak om het volgende.

Varde heeft [X.] vervolgens in rechte betrokken en gevorderd veroordeling van [X.] tot betaling van een bedrag van € 8.627,78 (bestaande uit voormelde hoofdsom van € 7.092,82, rente en buitengerechtelijke kosten) te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 10 januari 2008 over de hoofdsom, en met veroordeling van [X.] in de kosten van deze procedure.

Nadat [X.] gemotiveerd verweer had gevoerd, heeft de kantonrechter de vorderingen van Varde afgewezen en Varde veroordeeld in de proceskosten.

De kantonrechter hiertoe overwogen dat Varde in de onderhavige omstandigheden onvoldoende duidelijk heeft gemaakt op grond waarvan [X.] aan de vaststellingsovereenkomst is gebonden.

De kantonrechter heeft voorts overwogen:

“Vaststaat, dat Dexia aanvankelijk aan gedaagde heeft medegedeeld, dat deze laatste nog recht had op € 3.203,48 en dat Dexia dit bedrag ook aan gedaagde heeft betaald. Hiermee heeft Dexia een aanbod gedaan met betrekking tot de hoogte van de ‘restschuld’ van de overeenkomst 1. en dit aanbod is door gedaagde geaccepteerd. Tussen partijen is daarom een overeenkomst met betrekking tot de restschuld gesloten. () Dit heeft tot gevolg, dat nu overeenkomst 1. met wederzijds goedvinden beëindigd is en nu er in januari 2007 op het moment van de WCAM beschikking een rechtsgeldige overeenkomst met betrekking tot de restschuld bestond en nog steeds bestaat, er geen geschil is tussen partijen in de zin van de WCAM beschikking en de Duisenbergregeling. Er kan dan ook geen sprake van een vaststellingsovereenkomst, zoals eiseres stelt.”

De grieven I tot en met V richten zich tegen voormelde overwegingen. Deze grieven lenen zich voor gezamenlijke bespreking.

Het hof overweegt als volgt.

Dexia en [X.] hebben op 19 juni 2001 een effectenlease-overeenkomst gesloten. Dexia was op grond van deze overeenkomst verplicht voor rekening en risico van [X.] effecten aan te kopen. Op grond van deze overeenkomst rustte op [X.] onder meer de verplichting tot betaling van maandelijkse rentetermijnen en een bedrag van € 45,38 vallend 239 maanden na de aankoopdatum. Voorts vloeide uit deze overeenkomst voor [X.] de verplichting voort om bij beëindiging van overeenkomst, hetzij aan het einde van de looptijd van de overeenkomst (vallend 240 maanden na de aankoopdatum) hetzij bij tussentijdse beëindiging, de geleende hoofdsom (of het restant daarvan) terug te betalen. De geleende hoofdsom (althans het nog niet terugbetaalde deel van de lening) zou blijkens de overeenkomst in principe worden verrekend met de verkoopopbrengst van de effecten. De overeenkomst is op verzoek van [X.] tussentijds, op 1 september 2004, beëindigd. Dexia heeft vervolgens op of omstreeks 3 september 2004 een eindafrekening opgemaakt. Uit deze eindafrekening bleek dat na verrekening van het geleende bedrag en reeds gedane (vooruit-)betalingen met de verkoopopbrengst van de effecten een door Dexia aan [X.] te betalen bedrag resteerde van € 3.208,48, welk bedrag Dexia aan [X.] heeft betaald.

Het oordeel van de kantonrechter, dat door de toezending van deze eindafrekening aan [X.] en het vervolgens overmaken van het blijkens deze eindafrekening aan [X.] verschuldigde bedrag tussen Dexia en [X.] een overeenkomst is gesloten met betrekking tot de restschuld, acht het hof niet juist. Deze eindafrekening is immers niet meer en niet minder dan een uit de effectenlease-overeenkomst op Dexia rustende verplichting om bij (tussentijdse) beëindiging van de effectenlease-overeenkomst de balans (de eindafrekening) op te maken van de verkoopopbrengst van de effecten, de gedane betalingen en (het restant van) de lening, en in het geval per saldo een positief aan de afnemer toekomend bedrag resteert, dit bedrag over te maken aan de betreffende afnemer. Indien evenwel een negatief saldo resteert, vloeit uit de effectenlease-overeenkomst voort dat de afnemer dit bedrag als een uit de overeenkomst voortvloeiende verplichting aan Dexia dient te betalen.

De conclusie uit het voorgaande is dat ten tijde van de verbindendverklaring van de WCAM-overeenkomst op 27 januari 2007 tussen Dexia en [X.] geen overeenkomst bestond met betrekking tot de restschuld als door de kantonrechter aangenomen, noch een beëindigingsovereenkomst zoals door [X.] gesteld.

[X.] heeft niet betwist dat Dexia op 22 maart 2005, dat wil zeggen ongeveer een half jaar na toezending van de eindafrekening van 3 september 2004, een brief heeft gestuurd naar haar toen bij Dexia bekende adres waarin Dexia heeft uitgelegd dat de eindafrekening foutief was en dat blijkens de gecorrigeerde (en bijgevoegde) eindafrekening uit de effectenlease-overeenkomst een door [X.] te betalen schuld resteerde van € 9.570,07, zodat zulks vast staat. Varde heeft niet gemotiveerd betwist dat [X.] ten tijde van de verzending van deze brief op 22 maart 2005 reeds verhuisd was naar de [woonadres 2.] te [woonplaats 2.] en dat [X.] die brief derhalve destijds niet heeft ontvangen, zodat ook hiervan in rechte wordt uitgegaan.

Het standpunt van Varde dat [X.] contractueel gehouden was een eventuele adreswijziging door te geven aan Dexia en dat het feit dat [X.] de brief destijds niet heeft ontvangen derhalve voor haar rekening en risico dient te komen, wordt verworpen. Nog daargelaten het feit dat Varde de desbetreffende contractsbepalingen, waaruit de juistheid van haar stelling zou kunnen blijken, niet heeft overgelegd, is het hof van oordeel dat gelet op het feit dat Dexia [X.] had bericht dat de effectenlease-overeenkomst reeds in september 2004 was geëindigd met een voor [X.] positief saldo (en afrekening had plaatsgevonden) Dexia [X.] niet kan tegenwerpen dat [X.] geen adreswijziging heeft doorgegeven.

Nu gesteld noch gebleken is dat Dexia in de periode van 22 maart 2005 tot 6 maart 2007 [X.] in kennis heeft gesteld van het feit dat als gevolg van beëindiging van de effectenlease-overeenkomst een door [X.] te betalen schuld resteerde, betekent dat dat [X.] ten tijde van de aankondiging van de beschikking van het Hof Amsterdam van 25 januari 2007 op 31 januari 2007, gelet op de onjuiste informatie in de eindafrekening van 3 september 2004, nog niet met haar schade bekend kon zijn.

Vast staat dat Dexia, nadat zij - in vervolg op haar brief van 6 maart 2007 - bij brief van 12 maart 2007 aanspraak maakte op het met toepassing van de Duisenberg-Regeling nog door [X.] uit hoofde van de beëindigde effectenlease-overeenkomst verschuldigde bedrag van € 7.092,82 en [X.] vervolgens bij brief van 18 maart 2007 om tekst en uitleg vroeg, bij brief van 20 april 2007 de brief van 22 maart 2005 en de gecorrigeerde eindafrekening alsnog aan [X.] heeft doen toekomen.

Naar het oordeel van het hof kon [X.] na ontvangst van de brief van 12 maart 2007 in elk geval bekend zijn met haar schade, zodat zij vanaf dat moment als gerechtigde tot een vergoeding als bedoeld in de WCAM-overeenkomst (de Duisenberg-Regeling) had te gelden en aan de WCAM-overeenkomst gebonden was.

Ingevolge artikel 7:908 lid 3 BW kunnen ook toekomstige benadeelden (degenen die pas na de aankondiging met hun schade bekend konden zijn) na het bekend worden van hun schade zich aan de verbindendheid van de WCAM-overeenkomst onttrekken door dit schriftelijk te laten weten aan de daartoe in de overeenkomst aangewezen persoon. In dit artikel is verder neergelegd dat een partij die zich bij de overeenkomst heeft verbonden tot vergoeding van schade een gerechtigde tot vergoeding als bedoeld in de eerste zin schriftelijk een termijn van ten minste zes maanden kan stellen waarbinnen deze kan laten weten niet gebonden te willen zijn en dat daarbij tevens mededeling wordt gedaan van de naam en woonplaats van de in artikel 907 lid 2, onder f, bedoelde persoon.

Het hof is van oordeel dat [X.] nadat zij bekend kon zijn met haar schade, zijnde in elk geval na ontvangst van de brief van Dexia van 12 maart 2007, van de verbindendverklaring van de Duisenberg-Regeling en de mogelijkheid om zich hieraan te onttrekken op hoogte moet zijn geweest. Het hof heeft bij dit oordeel in aanmerking genomen:

Nu gesteld noch gebleken is dat [X.] nadat zij bekend was geworden met haar schade, zijnde in elk geval op 12 maart 2007, de vereiste opt-outverklaring heeft ingediend, is zij, wat betreft de gevolgen van de door haar gesloten effectenlease-overeenkomst, gebonden aan de WCAM-overeenkomst (Duisenberg-regeling). Dit betekent dat zij zich thans er niet meer op kan beroepen dat zij op grond van de redelijkheid en billijkheid en in verband met rechtsverwerking niet gehouden is de vordering van Dexia (thans Varde) te voldoen.

Het hof overweegt hieromtrent het nog volgende. In artikel 14.1. van de WCAM-overeenkomst (geconsolideerde tekst 8 mei 2006) is onder meer bepaald dat, behoudens uitzonderingen die hier niet aan de orde zijn, gerechtigden aan Dexia kwijting verlenen ter zake van alle vorderingen die voortvloeien uit of verband houden met de geldigheid, het aangaan en de uitvoering van effectenlease-overeenkomsten en de wijze waarop voor dergelijke overeenkomsten reclame is gemaakt of anderszins het aangaan daarvan is bevorderd, ongeacht de aard en grondslag van dergelijke vorderingen. Het hof Amsterdam heeft in zijn beschikking van 25 januari 2007 in rechtsoverwegingen 5.20. en 5.21. ter zake overwogen dat uit art. 14 van de WCAM-overeenkomst volgt dat als eenmaal de WCAM-overeenkomst verbindend is geworden de beleggers en hun eega’s die niet zijn uitgestapt óók hun vorderingen in verband met overeenkomsten die reeds door een buitengerechtelijke verklaring van de belegger of zijn eega zijn vernietigd hebben prijsgegeven. In rov. 4.9. van deze beschikking heeft hof voorts overwogen dat bij de eventueel aan een belegger toekomende rechten tegen Dexia moet worden gedacht, vooral, aan rechten ingeval de effectenlease-overeenkomst nietig is, vernietigd, ontbonden of gewijzigd wordt, dan wel ingeval die overeenkomst ongewijzigd in stand wordt gelaten maar aan Dexia wanprestatie wordt verweten, of ten slotte ingeval aan Dexia een onrechtmatige daad wordt verweten. De bedoelde rechten zijn derhalve, vooral, bevoegdheden tot het doen van een beroep op nietigheid, tot het vernietigen, tot het (doen) ontbinden of tot het (doen) wijzigen van de effectenlease-overeenkomst, rechten op terugvordering van het betaalde, op ongedaanmaking van betalingen, op bevrijding ten aanzien van de eigen verplichtingen en op schadevergoeding; dit alles geheel of ten dele.

Uit het vorenstaande volgt aldus dat de binding aan de WCAM-overeenkomst meebrengt dat de verweren die [X.] in verband met de tekortkoming van Dexia - in dit geval hierin bestaande dat [X.] pas 2 ½ jaar na de beëindiging van de effectenleaseovereenkomst is geïnformeerd dat uit de beëindigde overeenkomst een door haar te betalen schuld resteerde - zou willen voeren niet meer aan de orde kunnen komen. De WCAM-overeenkomst is immers een vaststellingsovereenkomst, een overeenkomst dus waarbij partijen een onzekerheid of geschil omtrent hetgeen rechtens tussen hen geldt beëindigen door zich te binden aan een vaststelling daarvan. Nu tussen [X.] en Dexia verschil van mening bestond over de vraag of [X.] op grond van de beëindigde effectenlease-overeenkomst nog enig bedrag aan Dexia verschuldigd was, was tussen die partijen sprake van onzekerheid in de hier bedoelde zin.

[X.] heeft de hoogte van de gevorderde hoofdsom van € 7.092,82, die Varde overigens in de memorie van grieven uitvoerig heeft toegelicht, en de verschuldigdheid van rente over deze hoofdsom (tot 10 januari 2008 € 471,04) niet, althans niet gemotiveerd, betwist. De gevorderde hoofdsom en rente zijn derhalve toewijsbaar. De grieven I tot en V slagen aldus.

Varde maakt voorts aanspraak op de door haar gemachtigde gemaakte buitengerechtelijke kosten. [X.] heeft deze nevenvordering gemotiveerd bestreden.

Het hof overweegt als volgt. De gemachtigde van Varde heeft blijkens de door partijen overlegde correspondentie voorafgaande aan het uitbrengen van de inleidende dagvaarding op 21 mei 2008 een drietal standaardbrieven aan [X.] gezonden. Dat de gemachtigde van Varde naast het sturen van deze brieven ook nog andere buitengerechtelijke werkzaamheden heeft verricht, is door [X.] gemotiveerd betwist en door Varde niet verder onderbouwd. Nu Varde ter zake ook geen gespecificeerd bewijs heeft aangeboden, wordt in rechte ervan uitgegaan dat de werkzaamheden van de gemachtigde van Varde tot het sturen van een drietal standaardbrieven beperkt is gebleven. Naar het oordeel van het hof moeten deze werkzaamheden worden aangemerkt als verrichtingen waarvoor de in artikelen 237 tot en met 240 Rv bedoelde kosten een vergoeding plegen in te sluiten, zodat de vordering ter zake wordt afgewezen. Grief VI faalt derhalve.

Slotsom

Het slagen van de grieven I tot en met V brengt mede dat het vonnis waarvan beroep wordt vernietigd en het hof, opnieuw rechtdoende, de gevorderde hoofdsom en rente alsnog zal toewijzen. [X.] heeft als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de eerste aanleg en in het hoger beroep te gelden en zal daarom in de proceskosten van beide instanties worden veroordeeld. Grief VII die is gericht tegen de proceskostenveroordeling in eerste aanleg slaagt derhalve eveneens.

Het hof:

vernietigt het vonnis van de rechtbank Breda, sector kanton, locatie Breda van 19 november 2008;

en opnieuw rechtdoende:

veroordeelt [X.] tot betaling aan Varde van een bedrag van € 7.563,86, te vermeerderen met de wettelijke rente over de hoofdsom van € 7.092,82 vanaf 10 januari 2008 tot aan de dag der voldoening;

veroordeelt [X.] in de proceskosten van beide instanties, aan de zijde van Varde tot op heden begroot op € 286,44 aan verschotten en op € 500,00 voor salaris advocaat in de eerste aanleg en op € 334,25 aan verschotten en op € 632,00 voor salaris advocaat in het hoger beroep;

verklaart voormelde veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad;

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit arrest is gewezen door mrs. J.Th. Begheyn, Th.C.M. Hendriks-Jansen en S. Riemens en in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 22 november 2011.