Rb. Rotterdam, 10-09-2014, nr. C-10-435121 - HA ZA 13-1059

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Op de voet van artikel 15 lid 2 Rv is deze zaak verwezen naar een meervoudige kamer.

Ten slotte is vonnis bepaald.

Deze zaak is op de rol gevoegd met de zaak die bij de rechtbank aanhangig is onder zaak- en rolnummer 439831 HA ZA 13-1242, die wordt gevoerd tussen Stedin en de Du Pont. Ook in die zaak wordt vandaag uitspraak gedaan.

Tussen Stedin (destijds genaamd Eneco NetBeheer BV) en Dordrecht Energy Supply Company (Desco) C.V. (hierna: Desco) is op 6 september 2001 een aansluit- en transportovereenkomst (hierna: ATO 2001) gesloten.

Beherend vennoot van Desco is Dordrecht Energy Supply Company (Desco) BV. Baanhoek Energie Project I BV en Du Pont Holding Netherlands BV (beiden behorend tot het Du Pont-concern) zijn tezamen zowel de aandeelhouders van Dordrecht Energy Supply Company (Desco) BV als de commanditaire vennoten van Desco.

Door partijen en Desco is een vaststellingsovereenkomst (hierna: de Vaststellingsovereenkomst) gesloten. In de Vaststellingsovereenkomst (ondertekend door Du Pont op 6 februari 2013, door Stedin op 15 april 2013 en door Desco op 14 februari 2013) komt – voor zover thans van belang – het volgende voor:

“Nemen in overweging:

Als onderdeel van de aansluiting van Du Pont op haar terrein aan de Baanhoekweg 22 te Dordrecht op het elektriciteitsnet van Stedin zijn aldaar door de rechtsvoorganger van Stedin begin jaren zeventig twee 50/13 kV transformatoren met toebehoren geplaatst, waarvoor Du Pont een bijdrage in de aansluitkosten heeft betaald.

Eind jaren negentig is Desco opgericht voor de energievoorziening van met name Du Pont en sindsdien handelt Desco, feitelijk ten behoeve van Du Pont, in relatie met Stedin.

Op 6 september 2001 is tussen Desco en Stedin een aansluit- en transportovereenkomst gesloten, waarin onder meer werd overeengekomen dat met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2000 voor de transformatoren een separate huurovereenkomst zou worden gesloten.

Door omstandigheden is die overeenkomst niet gesloten en is tussen Partijen vanaf 2007 discussie ontstaan over de verplichting om de huurovereenkomst te sluiten en zo ja tegen welke voorwaarden en welke huurprijs.

De discussie heeft erin geresulteerd dat Stedin een procedure tegen Desco en Du Pont aanhangig heeft gemaakt bij de rechtbank Dordrecht onder rolnummer HA ZA 10-2422.

In die procedure vordert Stedin de transformatoren als haar eigendom terug alsmede schadevergoeding.

In reconventie hebben Du Pont en Desco de hoogte van de sinds juli 2006 door Stedin in rekening gebrachte periodieke vergoeding voor de aansluiting ten behoeve van Du Pont op het elektriciteitsnet van Stedin aan de orde gesteld en het naar de mening van du Pont en Desco teveel betaalde teruggevorderd.

Partijen zijn met elkaar te rade gegaan over een minnelijke oplossing van de tussen hen bestaande geschillen.

Daarbij is overeengekomen dat de contracten met terugwerkende kracht op naam van Du Pont worden gesloten.

Zijn op 21 december 2010 het volgende overeengekomen:

Artikel 1

Du Pont en Desco betwisten niet langer het eigendomsrecht van Stedin op de transformatoren en toebehoren en zullen op het eerste verzoek meewerken aan het ter bevestiging van het eigendomsrecht vestigen van een zakelijk recht.

Tussen Du Pont en Stedin is alsnog met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2001 de als bijlage 1 aangehechte Verhuurovereenkomst gesloten. (…)

(…)

Artikel 2

Terzake van de aansluiting is Stedin alleen gehouden tot onderhoud en niet tot vervanging. De periodieke aansluitvergoeding voor (de componenten: de knip, de verbinding en de beveiliging van) de aansluiting betreft daarom alleen onderhoud (het onderhoudsdeel) en niet ook vervanging (het kapitaalsdeel).

De aansluit- en transportovereenkomst wordt door Desco per 1 januari 2011 met terugwerkende kracht overgedragen aan Du Pont, met welke overdracht Stedin instemt.

De inhoud van dit artikel 2 zal worden opgenomen in de dienovereenkomstig te wijzigen en op naam van Du Pont te stellen aansluit- en transportovereenkomst.

Artikel 3

De in artikel 1, lid 3, 4 en 6, en de laatste zin van artikel 2, lid 2 genoemde bedragen zullen binnen 30 dagen na dagtekening van deze overeenkomst worden gefactureerd en zullen binnen 30 dagen na factuurdatum worden betaald en/of gecrediteerd.

De advocaat van) Du Pont heeft op 3 april 2013 het volgende aan (de advocaat van) Stedin schriftelijk bericht:

“(…) Uit de hiervoor genoemde brieven en e-mails maak ik op dat Stedin pas onderhoud en de storingsdienst met betrekking tot de transformatoren, waaronder het noodzakelijke onderhoud aan het besturingspaneel zal uitvoeren, de factuur van Desco inzake bodemsaneringskosten zal betalen en tot creditering van het bedrag aan periodieke aansluitvergoedingen zal overgaan wanneer Du Pont en Desco:

Met het voorgaande is sprake van (toerekenbare) tekortkomingen in de nakoming door Stedin van de tussen haar en Du Pont en Desco geldende Overeenkomsten.

(…)

Ik wend mij hierbij nogmaals tot u, met een laatste en zeer dringend verzoek aan Stedin om de Overeenkomsten volledig en vrijwillig na te komen.

In dat verband het volgende.

2. Overeenkomsten

Tussen Stedin en Du Pont en Desco zijn de Overeenkomsten van kracht.

(…)

Kortom, er kan geen twijfel over bestaan dat de Overeenkomsten tussen Stedin, Du Pont en Desco van kracht zijn. Stedin, Du Pont en Desco zijn dan ook gebonden aan de Overeenkomsten en moeten deze nakomen. Daarbij werken de ATO en de Verhuurovereenkomst terug tot 1 januari 2000.

Du Pont en Desco hebben in een eerder stadium, voordat zij de Overeenkomsten hebben ondertekend, Stedin een aantal keer er op gewezen dat de Overeenkomsten naar hun mening in strijd zijn met de wet, waaronder de Elektriciteitswet 1998 (“E’98”) en artikel 5:20 Burgerlijk Wetboek (“BW”), en Stedin verzocht om de Overeenkomsten aan te passen. Stedin heeft echter aangegeven daartoe niet bereid te zijn en heeft zelfs meermaals gedreigd Du Pont en Desco te zullen afsluiten indien zij niet tot ondertekening van de Overeenkomsten zouden overgaan. De Overeenkomsten zijn bijgevolg door Du Pont en Desco ondertekend zonder dat zij eerst in overeenstemming met de wet zijn gebracht.

3. Eigendom transformatoren

(…) De eigendom van de transformatoren staat tussen Stedin, Du Pont en Desco echter niet meer ter discussie.

De transformatoren zijn zowel naar het oordeel van Stedin als naar de wens van Du Pont en Desco eigendom van Stedin.

Dat de transformatoren eigendom van Stedin zijn volgt uit artikel 5:20 lid 2 BW en is ook neergelegd in de Overeenkomsten,. (…)

De transformatoren vallen onder de definitie van ‘net’ in de zin van artikel 1 lid 1 onder 1 E’08. Bijgevolg is voor de bepaling van de eigendom niet de hoofdregel van artikel 5:20 lid 2 BW van toepassing en wordt de eigendom van de transformatoren niet verticaal nagetrokken door de grond van Du Pont waarop zij staan.

Op grond van de bijzondere eigendomsregeling voor netten in artikel 5:20 lid 2 BW berust de eigendom van de transformatoren bij Stedin als de bevoegde aanlegger van de transformatoren (…).

Daarbij is in artikel 1.1 Vaststellingsovereenkomst vastgesteld dat Du Pont en Desco niet langer het eigendomsrecht van Stedin op de transformatoren betwisten.

Met de Vaststellingsovereenkomst (en de ATO en de Verhuurovereenkomst) is de discussie tussen enerzijds Du Pont en Desco en anderzijds Stedin over de eigendom van de transformatoren waarvan in het verleden sprake was derhalve beëindigd.

(…)

Het feit dat Du Pont, Desco en Stedin het er over eens zijn dat de transformatoren eigendom van Stedin zijn en Du Pont en Desco de eigendom van de transformatoren niet betwisten sluit evenwel niet geheel uit dat de transformatoren tegen de wens van Desco, Du Pont en Stedin toch eigendom van Desco zijn, doordat zij mogelijk door bestanddeelvorming onderdeel van het net van Desco en bijgevolg eigendom van Desco zijn. Daarbij is in de huidige situatie niet uitgesloten dat derden er gerechtvaardigd op kunnen vertrouwen dat de transformatoren eigendom van een ander dan Stedin zijn.

Gelet op de situatie waarin Du Pont, Desco en Stedin zich nu bevinden achten Du Pont en Desco het van groot belang dat de status van de transformatoren – nog verder – wordt verduidelijkt, zodat bestanddeelvorming met het net van Desco is uitgesloten en ook jegens derden duidelijk komt vast te staan dat Stedin geldt als eigenaar van de transformatoren. (…)

Uitdrukkelijk zonder de eigendom van Stedin ten aanzien van de transformatoren ter discussie te willen stellen, merk ik nog op dat anders dan in de Overeenkomsten is bepaald met de vestiging van een recht van opstal het eigendomsrecht van Stedin niet kan worden “bevestigd”. Dat de transformatoren eigendom zijn van Stedin volgt immers uit artikel 5:20 lid 2 BW. Van verticale natrekking op grond van artikel 5:20 lid 1 BW van de transformatoren met de grond van Du Pont is geen sprake. Bijgevolg is geen sprake van een situatie waarin een opstalrecht verticale natrekking kan doorbreken en zo eigendom kan bevestigen. De vestiging van een opstalrecht ter bevestiging van het eigendomsrecht van Stedin is gelet op het voorgaande dan ook niet in lijn met de wet, in het bijzonder artikel 5:20 lid 2 BW, en om die reden niet mogelijk. Gelet op het voorgaande is een vestiging van een opstalrecht ter bevestiging van het eigendomsrecht van Stedin echter ook niet nodig. Door middel van de hiervoor genoemde inschrijving van de eigendom van Stedin in de openbare registers kan de door Stedin en Du Pont en Desco gewenste bevestiging van de eigendom van Stedin worden gerealiseerd.

4. Onderhoud bedieningspaneel

(…)

5. Factuur en creditfactuur

(…)

6. Tot slot

Du Pont en Desco kunnen helaas niet anders dan concluderen dat er sprake is van (toerekenbare) tekortkomingen in de nakoming door Stedin van de tussen Stedin en Du Pont geldende Overeenkomsten. Bovendien maakt Stedin door de wijze waarop zij zich jegens Du Pont en Desco opstelt misbruik van haar (economische) machtspositie. (…)

Du Pont en Desco houden en stellen Stedin daarbij geheel aansprakelijk voor alle schade die voortvloeit uit een (toerekenbare) tekortkoming in de nakoming van haar contractuele verplichtingen onder de Overeenkomsten en/of voortvloeiend uit onrechtmatig handelen van Stedin jegens Du Pont en/of Desco.

Ik benadruk dat Du Pont en Desco evenwel hopen dat Stedin zal overgaan tot ondertekening van de Overeenkomsten en nakoming van al haar contractuele verplichtingen onder de Overeenkomsten en tot inschrijving van haar eigendomsrecht van de transformatoren in de openbare registers (…).”

De Pont vordert na wijziging van eis, kort en zakelijk weergegeven:

primair: een verklaring voor recht dat de Overeenkomsten strijdig zijn met de wet;

subsidiair: een verklaring voor recht dat de Overeenkomst inzake aansluiting en transport en elektriciteit, de Verhuurovereenkomst en/of de Vaststellingsovereenkomst strijdig zijn met de wet,

met veroordeling van Stedin in de proceskosten.

Du Pont legt aan haar vorderingen ten grondslag dat zowel de Verhuurovereenkomst als de Aansluitovereenkomst in strijd is met de artikelen 10 lid 9, 16 lid 1 onder a, b, c, e, f en j, 27 lid 2 onder e, 28 leden 1 en 2 en artikel 29 van de Elektricteitswet 1998 (hierna: de E’98) en de artikelen 2.2.1, 2.3.1, 2.4.1 en 3.2.1 van de TarievenCode Elektriciteit (hierna: de TC) in onderlinge samenhang.

De Verhuurovereenkomst voorziet erin dat Du Pont de twee Transformatoren huurt van Stedin en dat Du Pont daarvoor een onderhoudsvergoeding aan Stedin betaalt, terwijl dit op grond van de E’98 en de TC niet is toegestaan. De kosten van de Transformatoren zijn kosten van het net van Stedin en derhalve ‘diepe aansluitkosten’. Deze kosten worden gesocialiseerd via de transporttarieven die Stedin bij afnemers op haar net in rekening mag brengen en mogen niet door Stedin (ook nog) individueel aan Du Pont in rekening worden gebracht.

In de Aansluitovereenkomst wordt ervan uitgegaan dat Du Pont over een aansluiting op het net van Stedin beschikt. Echter, Du Pont is aangesloten op het net van Desco, en Desco beschikt met haar particuliere elektriciteitsnet over een aansluiting op het net van Stedin. Daarbij is aan de primaire zijde van de Transformatoren geen sprake van een ‘aansluiting’ in de zin van artikel 1 lid 1 onder b E’98. Deze verbinding bevindt zich immers binnen hetzelfde net van Stedin. Stedin kan derhalve haar contractuele verplichting die zij op grond van de Aansluitovereenkomst heeft per definitie niet nakomen. Daarbij komt nog dat het Stedin op grond van de E’98 en de TC verboden is om vergoedingen voor de aansluiting en voor het transport van elektriciteit naar de installatie van Du Pont in rekening te brengen.

Daar de Verhuurovereenkomst en de Aansluitovereenkomst in strijd zijn met de E’98 en de TC valt daarmee ook de Vaststellingsovereenkomst weg omdat daarin is bepaald dat in geval van strijdigheid tussen de Vaststellingsovereenkomst en de Aansluitovereenkomst, de Aansluitovereenkomst prevaleert en dat in geval van strijdigheid tussen de Vaststellingsovereenkomst en de Verhuurovereenkomst, de Verhuurovereenkomst prevaleert.

Stedin voert hiertegen het volgende aan.

De Verhuurovereenkomst

Het net van Stedin is met de installatie van Du Pont verbonden aan de primaire zijde van de Transformatoren. De Transformatoren worden door Stedin verhuurd aan Du Pont en maken onderdeel uit van de installatie van de afnemer (ongeacht of die installatie heeft te gelden als een particulier net/GDS). Een transformator is een hulpmiddel dat afhankelijk van het overdrachtspunt onderdeel uitmaakt van een net of van een installatie. Het is niet zo dat iedere transformator op zichzelf een net is.

De Transformatoren zijn evenmin zelfstandige netten in de zin van artikel 5:20 lid 2 BW.

Het net van Stedin eindigt bij de beveiliging. De beveiliging, de meter en het overdrachtspunt bevinden zich aan de primaire zijde van de Transformatoren. Achter de beveiliging begint de installatie van Du Pont inclusief de door Du Pont gehuurde Transformatoren. De Transformatoren zijn onderdeel van de installatie achter de aansluiting.

Omdat de Transformatoren geen ‘net’ zijn in de zin van de E’98 is de tariefregulering uit hoofde van die wet niet van toepassing.

Du Pont heeft sinds de jaren ’70 de beschikking over de twee Transformatoren. Het zou onrechtvaardig zijn indien de huurkosten over alle overige afnemers gesocialiseerd worden. Bovenal zou het in strijd zijn met het kostenveroorzakingsbeginsel dat dwingendrechtelijk ten grondslag ligt aan de tariefregulering, waarin alleen de kosten van efficiënt netbeheer mogen worden doorberekend. Inefficiënte kosten zal de ACM niet in aanmerking nemen bij het vaststellen van de transporttarieven van Stedin zodat deze kosten ten laste zullen komen van (het netto-resultaat van) Stedin.

De Aansluitovereenkomst

Een aansluiting ontstaat niet spontaan. Daarvoor zijn afspraken nodig in de vorm van een aansluit- en transportovereenkomst met de netbeheerder. Deze afspraken zijn gemaakt tussen Stedin en Du Pont. Du Pont heeft in navolging van de ATP 2001 gekozen voor de bepaling van het overdrachtspunt aan de primaire zijde van de Transformatoren, op Du Ponts verzoek is de Aansluitovereenkomst op haar naam gesteld, Du Pont heeft de Aansluitovereenkomst ondertekend en er bestaat geen aansluit- en transportovereenkomst tussen Stedin en Desco.

De partij die met de netbeheerder contracteert en met het net van Stedin is verbonden heeft te gelden als afnemer op het net van Stedin.

De Vaststellingsovereenkomst

Er is geen sprake van strijd met de door Du Pont genoemde wetsbepalingen. Voor zover er al strijd zou bestaan met enige dwingende wetsbepaling geldt dat in een vaststellingsovereenkomst daarvan kan worden afgeweken. Er is immers geen sprake van strijd met de goede zeden of de openbare orde; er zijn uitsluitend vermogensrechtelijke posities vastgesteld. Daar komt nog bij dat de Vaststellingsovereenkomst inmiddels volledig tussen partijen is uitgevoerd, mede op vordering van Du Pont, met uitzondering van de in artikel 1.1. van die Vaststellingsovereenkomst genoemde vestiging van het opstalrecht.

in conventie

De vordering onder 3.1.1

toerekenbare tekortkoming van Du Pont?

De rechtbank

In conventie

wijst de vordering af;

veroordeelt Stedin in de proceskosten, aan de zijde van Du Pont begroot op € 3.624, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de achtste dag na dagtekening van het vonnis tot aan de dag der voldoening;

veroordeelt Stedin, indien zij niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan de veroordeling voldoet, tot betaling van € 131,00 aan nakosten, verhoogd met € 68,00 aan betekeningskosten in het geval betekening van de executoriale titel plaatsvindt (vermeerderd met de wettelijke rente over de nakosten vanaf veertien dagen na aanzegging van de nakosten aan Stedin tot aan de dag der voldoening);

verklaart de veroordelingen onder 8.2 en 8.3 uitvoerbaar bij voorraad;

In reconventie

wijst de vordering af;

veroordeelt Du Pont in de proceskosten, aan de zijde van Stedin begroot op € 904, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de achtste dag na dagtekening van het vonnis tot aan de dag der voldoening;

veroordeelt Du Pont, indien zij niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan de veroordeling voldoet, tot betaling van € 131,00 aan nakosten, verhoogd met € 68,00 aan betekeningskosten in het geval betekening van de executoriale titel plaatsvindt (vermeerderd met de wettelijke rente over de nakosten vanaf veertien dagen na aanzegging van de nakosten aan Du Pont tot aan de dag der voldoening);

verklaart de veroordelingen onder 8.6 en 8.7 uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. C. Bouwman, mr. A. Eerdhuijzen en mr. D. van Dooren en in het openbaar uitgesproken door mr. A. Eerdhuijzen op 10 september 2014.[2294; 1729; 2457]