Rb. Alkmaar, 21-01-2009, nr. 103438 / HA ZA 08-535

Voor het procesverloop tot 24 september 2008 verwijst de rechtbank naar het tussen partijen gewezen en op die datum uitgesproken tussenvonnis.

Ter uitvoering van dat vonnis heeft op 19 november 2008 een comparitie van partijen plaatsgevonden, waarvan proces-verbaal is opgemaakt.

Ten slotte is vonnis bepaald.

[eiser] exploiteert een aannemingsbedrijf.

[eiser] vordert - verkort en zakelijk weergegeven - dat de rechtbank bij uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis [gedaagden] c.s. hoofdelijk zal veroordelen tot betaling aan [eiser] van een bedrag van [euro] 29.253,01, te vermeerderen met de wettelijke rente hierover vanaf

Vast staat dat tussen partijen een overeenkomst van aanneming van werk tot stand is gekomen. Voor wat betreft de aanvaarding van de offerte van 20 juni 2007 blijkt dat uit de ondertekening van de opdrachtbevestiging door [gedaagden] c.s. Voor wat betreft de aanvullende offertes van 28 augustus 2007 en 9 oktober 2007 geldt dat [gedaagden] c.s. niet hebben betwist dat deze offertes door hen zijn geaccepteerd. Daaraan kan worden toegevoegd dat [eiser] overeenkomstig de offertes werkzaamheden heeft uitgevoerd, die ook zijn gefactureerd en betaald. Daarnaast heeft [eiser] ook mondeling overeengekomen meerwerk uitgevoerd, dat gedeeltelijk is betaald. De kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden staat tussen partijen niet ter discussie.

Omvang overeengekomen werkzaamheden

Het eerste punt van geschil betreft de omvang van de overeengekomen werkzaamheden, nu [gedaagden] c.s. zich op het standpunt stellen dat tot de offerte van

Vast staat dat [gedaagden] c.s. tijdens de verbouwing hebben besloten de woning te Hoorn niet zelf te gaan bewonen, maar deze te verkopen en dat daarop met [eiser] besproken is welke gevolgen dit had voor de verdere uitvoering van de overeengekomen werkzaamheden. De strekking van de verklaringen ter comparitie van beide partijen is dat tussen hen is afgesproken, dat de woning "casco" ofwel "verkoopklaar" zou worden opgeleverd en dat de werkzaamheden die verband hielden met de specifieke bewonerswensen zouden komen te vervallen. Overeenkomstig een dergelijke afspraak zijn de werkzaamheden die niet kwamen te vervallen ook uitgevoerd en afgerond.

Partijen verschillen van mening over de vraag op welke wijze de verbouwingswerkzaamheden moeten worden afgerekend. [gedaagden] c.s. voeren aan dat met [eiser] de afspraak is gemaakt dat hij de afrondende werkzaamheden op basis van redelijkheid en billijkheid bij hen in rekening zou brengen. Ter comparitie heeft de heer [gedaagde sub 2] echter verklaard dat [gedaagden] c.s. er van uit gingen dat alles in redelijkheid en goed onderling overleg zou worden opgelost. Verder heeft hij verklaard dat [gedaagden] c.s. daarbij hebben aangenomen dat de werkzaamheden die niet zouden worden uitgevoerd op het offertebedrag in mindering zouden worden gebracht op basis van de gangbare prijzen. In het licht van de feitelijke stellingen van [gedaagden] c.s. die veeleer als een uiting van teleurstelling achteraf moeten worden beschouwd, had het op de weg van [gedaagden] c.s. gelegen het bestaan van de afspraak - die in juridische zin als een wijzing van de overeenkomst moet worden gekwalificeerd - nader te onderbouwen. Dit geldt te meer nu de heer [gedaagde sub 2] eerlijkheidshalve heeft aangegeven zich niet bewust te zijn geweest van de "spelregels" op basis waarvan [eiser] de eindafrekening heeft opgesteld, en dat, als hij zich hiervan wel bewust was geweest, hij gepaste maatregelen zou hebben genomen.

Nu [gedaagden] c.s. het bestaan van een afspraak die neerkomt op een wijziging van de aannemingsovereenkomst onvoldoende hebben ingekleed, dient aan dit verweer te worden voorbijgegaan.

Het voorgaande leidt tot de tussenconclusie dat de feitelijke afspraak om bepaalde overeenkomen werkzaamheden niet uit te voeren, moet worden gekwalificeerd als een gedeeltelijke tussentijdse opzegging van de aannemingsovereenkomst, zoals bedoeld in artikel 7:764 BW. Bij een tussentijdse gedeeltelijke opzegging van de aannemings-overeenkomst zal de opdrachtgever ingevolge lid 2 van genoemd artikel de voor het gehele werk geldende prijs moeten betalen, verminderd met de besparingen die voor de aannemer uit de opzegging voortvloeien, tegen aflevering door de aannemer van het reeds voltooide werk.

[gedaagden] c.s. hebben aangevoerd dat zij de besparingen "erg krap" berekend vonden in vergelijking met de prijzen die [eiser] heeft berekend voor de wel uitgevoerde werkzaamheden en in vergelijking met de prijzen die zij op het internet hadden gevonden voor vergelijkbare werkzaamheden. [gedaagden] c.s. hebben daarom herhaaldelijk om specificaties van de besparingen gevraagd, en toen antwoord uitbleef zelf een schatting van de besparingen gemaakt en het - niet betwiste - restant van de aanneemsom alsnog aan [eiser] betaald. [gedaagden] c.s. gaan er hierbij echter aan voorbij dat de grootte van een besparing niet kan worden gelijk gesteld met de anders uitgegeven kosten van de realisering. In het kader van de besparing worden immers de materialen verrekend tegen de inkoopprijs. Posten als gederfde winst en marge op het materiaal blijven daarbij buiten de besparing.

Bij toepassing van de regel van verrekening op basis van artikel 7:764 lid 2 BW voor een aannemingsovereenkomst met een vaste aanneemsom rust de bewijs[eiser] ten aanzien van de besparingen die de opdrachtgever stelt, op deze laatste. Hoewel bij de totstandkoming van de aannemingsovereenkomsten geen sprake is geweest van een zogenoemde "open begroting" en de calculatie van de aanneemsom de opdrachtgever in beginsel dus niet aangaat, overweegt de rechtbank dat in het kader van de afrekening ingevolge genoemd artikel op de aannemer - die immers op de feiten zit - een belangrijke mededelingsplicht rust. Met andere woorden: de aannemer zal de opdrachtgever in staat moeten stellen het bewijs te leveren. In het licht van deze mededelingsplicht kunnen [gedaagden] c.s. worden gevolgd in hun stelling dat [eiser] tot op heden in gebreke is gebleven met het geven van een afdoende specificatie en onderbouwing van de besparingen. In het bijzonder mag van [eiser] worden verwacht dat hij een specificatie van de besparingen geeft, waarbij een onderscheid wordt gemaakt in materiaalkosten, arbeid (uren x tarief) en overige kosten (met een uitsplitsing daarvan).

De rechtbank zal de zaak naar de nader te noemen rolzitting verwijzen voor het nemen van een akte met voormeld doel aan de zijde van [eiser], waarna [gedaagden] c.s. in de gelegenheid worden gesteld hun stellingen ten aanzien van de besparingen bij akte nader in te vullen en te onderbouwen, waarna - alvorens verder te beslissen - [eiser] de gelegenheid krijgt voor antwoordakte.

Overige posten

[gedaagden] c.s. hebben als productie 5 bij conclusie van antwoord een berekening overgelegd, op basis waarvan zij het bedrag hebben gebaseerd dat zij meenden nog aan [eiser] verschuldigd te zijn ([euro] 11.845,26). Deze berekening bestaat naast de besparingen (de eerste groep posten) uit nog drie categorieën.

De tweede groep posten bestaat uit minderwerk ten opzichte van de werkomschrijving van Buro [naam buro] die niet op de facturen van [eiser] als minderwerk zijn opgevoerd. Op verrekening van deze posten ter grootte van [euro] 6.030,- kunnen [gedaagden] c.s. niet met vrucht aanspraak maken, gelet op de hiervoor onder 4.2 weergegeven tussenconclusie, dat van de aannemingsovereenkomst geen andere werkzaamheden deel uitmaken dan genoemd in de offerte en dat de werkomschrijving derhalve niet leidend is voor de omvang van de overeengekomen werkzaamheden. Met andere woorden: niet-uitgevoerde werkzaamheden die niet ook tot de aannemingsovereenkomst behoren, kunnen niet voor verrekening in aanmerking komen.

De derde groep posten bestaat uit gespecificeerd en betaald meerwerk, dat volgens de werkomschrijving van Buro [naam buro] in de offerte zit of zou moeten zitten. Ook het beroep op verrekening van deze posten strandt op de overweging dat in de werkomschrijving werkzaamheden zitten, die door [eiser] niet in de offerte zijn aangeboden. Gesteld noch gebleken is dat het nader overeengekomen, uitgevoerd en betaald meerwerk zoals in deze derde groep posten is opgesomd, werkzaamheden betrof die al in de oorspronkelijke offerte waren begrepen en derhalve twee keer zijn betaald.

De vierde groep posten betreft het niet gespecificeerde meerwerk op de factuur van 11 december 2007 dat [gedaagden] c.s. te hoog voorkomt, met daarbij genoemd de bedragen die zij wel redelijk achten. Het betreft hier de posten: "hek met buren", "watergoot nabij achtergevel" en "reparatie wand slaapkamer 1e verdieping". Als niet weersproken staat vast dat sprake is van mondeling opgedragen meerwerk dat is uitgevoerd en dus moet worden betaald. In artikel 7:752 lid 1 BW is bepaald dat indien bij het sluiten van de overeenkomst de prijs niet is bepaald, de opdrachtgever een redelijke prijs verschuldigd is. [eiser] heeft het in rekening gebrachte bedrag voor de desbetreffende meerwerkposten niet gespecificeerd, zodat de vraag of het bedrag dat [eiser] voor het meerwerk gerekend heeft redelijk is, thans niet kan worden beantwoord. Om die reden zal [eiser], op wie op dit punt de bewijs[eiser] rust, in de gelegenheid worden gesteld om bij akte bedoeld meerwerk nader te specificeren, waarop [gedaagden] c.s. bij antwoordakte kunnen reageren. Met voormeld doel zal de verdere behandeling van de zaak worden aangehouden.

Al het voorgaande leidt tot de navolgende beslissingen.

DE BESLISSING

De rechtbank: