Rb. Amsterdam, 20-04-2005, nr. 297949 / H 04.2841

Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet (voldoende) betwist, en op grond van de in zoverre niet bestreden inhoud van overgelegde bewijsstukken, staat het volgende vast.

[eisers] c.s. vorderen om bij vonnis, uitvoerbaar te verklaren bij voorraad:

? voor recht te verklaren dat de verveelvoudiging, openbaarmaking en (verdere) exploitatie van beeldmateriaal waarvan TTG c.s. weten of redelijkerwijs kunnen vermoeden dat dit afkomstig is van de gestolen camera van [eiseres2], inbreuk maken op het auteursrecht, het portretrecht en de privacy van [eisers] c.s. en tegenover hen ook overigens onrechtmatig zijn;

? TTG c.s. onmiddellijk na betekening van dit vonnis te verbieden enig verder gebruik te (doen) maken van beeldmateriaal waarvan zij weten of redelijkerwijs kunnen vermoeden dat dit afkomstig is van de gestolen digitale camera van [eiseres2], op straffe van een dwangsom van € 50.000,= voor ieder beeld- of geluidsfragment dat in strijd met dit verbod zou worden gebruikt;

? TTG c.s. hoofdelijk te veroordelen tot betaling van een schadevergoeding van € 25.000,=, te vermeerderen met wettelijke rente vanaf 26 mei 2004, althans vanaf 19 augustus 2004 tot aan de dag van voldoening;

? TTG c.s. te bevelen de onder 4 van het petitum van de dagvaarding weergegeven rectificatie te plaatsen in het na betekening van dit vonnis eerstvolgende nummer van het tijdschrift Privé op de onderste helft van pagina drie (waarop het hoofdredactioneel en de inhoudsopgave zijn afgedrukt) ter grootte van een halve pagina, in rode letters op een witte achtergrond, opgemaakt in vier kolommen en overigens naar goed drukkersgebruik; op straffe van een hoofdelijke dwangsom van € 200.000,= voor elke week of gedeelte daarvan dat aan dit bevel niet volledig zou blijken te zijn voldaan,

met hoofdelijke veroordeling van TTG c.s. in de kosten van deze procedure.

[eisers] c.s. stellen daartoe dat TTG c.s., door het materiaal uit de gestolen camera te verwerven en te publiceren in Privé, bewust inbreuk hebben gemaakt op hun privacy, zoals die wordt beschermd door artikel 8 EVRM. Die schending bestaat ten eerste uit de herkomst en de wijze van verkrijging. Ten tweede behoren de beelden zelf evident tot de intieme familiekring en zijn zij niet bestemd om ooit in beeld of woord openbaar te worden gemaakt. De beelden hebben geen nieuwswaarde, noch was er enig ander actueel publiek belang dat openbaarmaking noodzakelijk of redelijk maakte. De diefstal van de camera van [eiseres2] was weliswaar een nieuwsfeit, maar in de berichtgeving daarover was publicatie van de foto's zelf niet nodig. Voorts heeft TTG inbreuk gemaakt op het portretrecht van [eisers] c.s. zoals dat wordt beschermd door de artikelen 20 en 21 Auteurswet en op hun auteursrecht als bedoeld in artikel 6 Auteurswet.

TTG c.s. voeren aan dat TTG op 10 mei 2004 telefonisch is benaderd door het Argentijnse mediabedrijf Atlantida met de vraag of Privé belangstelling had voor een aantal foto's van [eiseres2] en [eiser1], die tijdens hun vakantie in Argentinië waren genomen. Atlantida gaf te kennen dat zij de foto's zelf al had gepubliceerd of zou gaan publiceren in de door haar uitgegeven bladen. Nadat TTG de foto's in lage resolutie (ongeschikt voor publicatie) had bekeken, heeft zij ze op 11 mei 2004 aangekocht. Bij het bekijken van de foto's in een hoge resolutie viel op dat de foto's afkomstig leken te zijn van verschillende professionele en/of particuliere fotografen, maar dat een aantal foto's wel erg in de privé-sfeer leek te zijn genomen. Toen de RVD op 13 mei 2004 liet weten dat de camera van [eiseres2] was gestolen, heeft TTG Atlantida gevraagd of zich tussen de aangeboden foto's ook foto's bevonden die afkomstig waren van de gestolen camera. Atlantida ontkende dat ten stelligste. Gelet op de informatie van de RVD heeft TTG Atlantida echter meegedeeld slechts één foto te zullen afnemen, namelijk de foto die uiteindelijk op de voorpagina en op pagina 4 van Privé nummer 21 is geplaatst. Op het moment dat de RVD het persbericht uitbracht hadden allerlei Argentijnse bladen, televisiestations en internetsites al foto's en filmpjes kennelijk afkomstig van het gestolen beeldmateriaal openbaar gemaakt. Verschillende Nederlandse websites toonden foto's en filmpjes van die websites of verwezen ernaar met links. Op 13 mei 1994 zond SBS Shownieuws een paar filmpjes van die websites. In Nederland hebben alle landelijke dagbladen, actualiteitenrubrieken en televisiejournaals op en na 13 mei 2004 aandacht besteed aan de diefstal van de camera en de publicatie van de filmpjes en foto's door Argentijnse media en Nederlandse websites. TTG had geen enkele aanwijzing dat de bewuste foto deel uitmaakte van het gestolen beeldmateriaal. TTG c.s. beroepen zich op de vrijheid van expressie zoals die wordt beschermd door artikel 10 EVRM. Zij menen dat het belang van TTG om een artikel te publiceren over de gestolen camera van [eiseres2] zwaarder moet wegen dan het belang van [eisers] c.s. om hun persoonlijke levenssfeer te beschermen. TTG c.s. erkennen dat de diefstal van een camera een grove inbreuk op de privacy van [eisers] c.s. is, maar TTG heeft niets met deze diefstal te maken, aldus TTG c.s.

Ter comparitie van partijen hebben [eisers] c.s. na verweer van TTG c.s. erkend dat de stelling in de dagvaarding dat de door Privé gepubliceerde foto van [eiseres2] in cyclaamkleurige kleding is gemaakt op het huwelijksfeest van [broer eiser1] onjuist is; deze is op een feest in Argentinië gemaakt.

De rechtbank zal allereerst de vraag beantwoorden of TTG c.s. met de publicatie in Privé inbreuk hebben gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van [eisers] c.s. Indien een dergelijke inbreuk zich voordoet, zal worden beoordeeld of die openbaarmaking tegenover [eisers] c.s. ook onrechtmatig is. Daarbij moet het belang van [eisers] c.s. bij bescherming van hun persoonlijke levenssfeer worden afgewogen tegen het recht van TTG c.s. op vrijheid van expressie, met inachtneming van alle bijzonderheden van dit geval.

Vaststaat dat de gestolen camera van [eiseres2] zowel foto- als filmopnamen bevatte. De RVD heeft op 13 mei 2004 een persbericht doen uitgaan waarin wordt gewaarschuwd dat [eisers] c.s. bezwaar maken tegen publicatie van beelden uit die camera omdat die alle betrekking hebben op hun privésfeer. TTG heeft de waarschuwing in zoverre ter harte genomen dat zij bij ontvangst van het materiaal heeft besloten een aantal foto's niet te publiceren. Zij heeft echter in Privé wel de voorpagina van Caras afgedrukt en zeer gedetailleerd bescheven wat op de overige foto's was te zien, waaronder ook details die tot nu toe onbekend waren en evident tot de privésfeer van [eisers] c.s. behoren. Daarmee is inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van [eisers] c.s.

Bij de hiervoor onder 6 bedoelde belangenafweging wordt het volgende in aanmerking genomen.

Uit het hoofdredactionele commentaar van [gedaagde2] en het artikel van [gedaagde3] blijkt dat TTG c.s. wisten dat de foto op de voorpagina van Caras en de overige beschreven beelden afkomstig waren uit de gestolen camera. TTG c.s. hebben dan ook willens en wetens voordeel getrokken uit onrechtmatig verkregen beelden door die voorpagina in Privé af te drukken en de overige foto's te beschrijven.

De foto op de voorpagina van Caras is gemaakt met de camera van [eiseres2], zodat sprake is van een in opdracht gemaakt portret waarvoor de artikelen 19 en 20 Auteurswet een verregaande bescherming bieden, waarbij toetsing aan een redelijk belang als bedoeld in artikel 21 Auteurswet niet aan de orde komt. [eisers] c.s. kunnen zich immers op grond van de eerst genoemde artikelen zonder meer verzetten tegen publicatie van deze foto zonder hun toestemming. TTG is geen maker in de zin van die artikelen en heeft geen toestemming van [eisers] c.s. tot publicatie; integendeel, de RVD heeft van tevoren gewaarschuwd dat publicatie onrechtmatig zou zijn. Het beroep van TTG c.s op het citaatrecht van artikel 15a Auteurswet wordt verworpen, nu dat recht niet is bedoeld om publicatie te rechtvaardigen van een foto die TTG niet bevoegd is te publiceren. TTG c.s. kunnen zich niet verschuilen achter het handelen van de uitgever van Caras.

De diefstal van de camera en de openbaarmaking van de daarvan afkomstige beelden door diverse andere media waren weliswaar nieuwsfeiten, maar de publicatie van de voorpagina van Caras en de beschrijving van de overige foto's uit de gestolen camera voegen daaraan uit een oogpunt van nieuwswaarde niets toe. Zij geven slechts informatie over details uit het privé-leven van [eisers] c.s. De berichtgeving over de diefstal had in redelijkheid ook op een andere wijze kunnen geschieden, zonder de foto af te drukken en zonder de overige foto's te beschrijven. Openbaarmaking dient geen publiek belang: zij levert geen enkele bijdrage aan het publieke debat over een maatschappelijk relevante kwestie en heeft geen ander doel dan de bevrediging van de nieuwsgierigheid van een sensatiebelust publiek, waarbij koppen als: "Alles over [eiseres2]'s verboden foto's!" de aandacht van dat publiek moeten trekken.

Het feit dat [eisers] c.s. publieke figuren zijn die een openbare functie vervullen maakt niet dat zij hoeven te dulden dat foto's die met hun eigen camera louter in de privésfeer zijn gemaakt en uitsluitend bestemd zijn voor gebruik in de familiekring, aan de openbaarheid worden prijsgegeven, hetzij door publicatie van de foto's zelf, hetzij door een beschrijving van hetgeen daarop te zien is. Er zijn immers genoeg andere gelegenheden waarbij de pers zonder enig bezwaar foto's van [eisers] c.s. kan maken en publiceren.

TTG c.s. konden niet weten en hadden ook geen reden om aan te nemen dat de op de voorpagina en bij het artikel van [gedaagde3] geplaatste foto waarop [eiseres2] een cyclaamkleurig ensemble draagt afkomstig was van het gestolen materiaal. Er circuleerden in diezelfde tijd immers foto’s niet afkomstig van het gestolen materiaal waarop zij dezelfde cyclaamkleurige kleding droeg. Die foto's zijn kennelijk bij dezelfde gelegenheid gemaakt, gezien ook de overige personen die daarop zichtbaar zijn. TTG c.s. hebben een aantal van die foto's in het geding gebracht, waaronder een foto op de voorpagina van het weekblad Weekend van 19 mei 2004, een week voor de publicatie in Privé. Een duidelijk verschil tussen de in Privé gepubliceerde foto en die andere foto's (zoals [eisers] c.s. hebben aangevoerd, met als argument dat de eerste is gemaakt binnenshuis en de laatste buitenshuis, bij aankomst van het prinselijk paar bij het feest) is niet te zien. TTG c.s. mochten er dan ook redelijkerwijs van uitgaan dat deze foto niet onder het door de RVD aangekondigde verbod viel. Ook de stelling dat [eisers] c.s. zich tegen de publicatie van deze foto kunnen verzetten omdat het hier gaat om een in opdracht gemaakt portret als bedoeld in artikel 20 Auteurswet gaat niet op, nu zij daartoe onvoldoende hebben gesteld. Niet is komen vast te staan dat deze foto afkomstig is uit de gestolen camera. Daarom moet worden aangenomen dat het gaat om een portret in de zin van artikel 21 Auteurswet. In dat verband is onvoldoende gesteld of gebleken voor het oordeel dat een redelijk belang zich tegen de publicatie verzet als bedoeld in dat artikel. [eisers] c.s. kunnen zich evenmin beroepen op het auteursrecht van de maker van deze foto, nu gesteld noch gebleken is wie de maker is en zij dat recht niet namens de maker kunnen inroepen. Niet is gebleken van feiten of omstandigheden op grond waarvan publicatie van die foto overigens onrechtmatig zou zijn.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van [eisers] c.s., door de publicatie van de voorpagina van Caras en de beschrijving van de overige foto's die afkomstig zijn van de gestolen camera, ongerechtvaardigd en onrechtmatig is. Bovendien is met de afbeelding van de voorpagina van Caras inbreuk gemaakt op het portretrecht van [eisers] c.s. De bescherming van hun persoonlijke levenssfeer moet onder alle omstandigheden van dit geval zwaarder wegen dan het recht van TTG c.s. op vrijheid van expressie.

De rechtbank acht het verbod niet te onbepaald. TTG weet cq kan verifiëren om welke foto’s het gaat. Op grond van het voorgaande zijn de vorderingen als volgt toewijsbaar. De hieruit voortvloeiende beperking van de vrijheid van expressie is gebaseerd op de wet en naar het oordeel van de rechtbank in een democratische samenleving gerechtvaardigd en noodzakelijk.

[eisers] c.s. hebben er voldoende belang bij dat TTG c.s. ook aan de lezers van Privé laten weten dat TTG c.s. hier te ver zijn gegaan. De rectificatie zal als volgt worden geformuleerd. De dwangsommen wordt gemaximeerd. Ook de toekenning van schadevergoeding wordt door het onrechtmatig handelen van TTG c.s. voldoende gerechtvaardigd. Daarbij is, naast de hiervoor al gemaakte belangenafweging, ook van belang dat deze rechtbank al eerder (bij vonnis van 25 februari 2004, nummer H 03.1880 / 270459) heeft geoordeeld dat TTG de persoonlijke levenssfeer van [eisers] c.s. heeft geschonden. De wettelijke rente wordt toegewezen vanaf de dag van dagvaarding.

TTG c.s. worden als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de proceskosten.