HR, 24-11-2009, nr. 08/05209

Verdachte heeft op 17 februari 2006 een telefoongesprek gevoerd in Nederweert (C326) terwijl hij zegt nooit in Nederweert geweest te zijn; E24). I.e.g, zijn GSM was er wel. En waarom van belang: het is voor overvallers bepaald niet ongebruikelijk dat de te overvallen locatie tevoren wordt afgelegd. In het open-lijngesprek wordt hierover ook gesproken.

In de woning van verdachte is een (opengevouwen) kaart van Limburg aangetroffen (G36). De opmerking in de pleitnota dat verdachte in de Regio bekend was neemt niet weg dat verdachte zelf stelt nimmer in Nederweert geweest te zijn.

Verdachte wordt een halfuur na de overval met een kogelwond bij het ziekenhuis afgeleverd door een man met een bivakmuts. Ik heb geen foto's aangetroffen waarop te zien is dat verdachte inderdaad uit die Golf stapt die er staat.

Maar dan rijst de vraag hoe hij daar dan gekomen moet zijn? Bovendien komt verdachte vlak nadat de Golf is gearriveerd in beeld en zegt hij bij binnenkomst dat hij door de man die hem heeft neergeschoten is gebracht. Degene die hem bracht droeg een bivakmuts. De overvallers droegen ook bivakmutsen. De man met de bivakmuts lijkt geen contact te willen hebben met het personeel. Nadat hij heeft aangebeld bij het MMC, springt hij de auto in aan de passagierszijde, waarna de auto meteen wegrijdt (C239–290). Er was dus ook nog een bestuurder.

Verdachte heeft het nimmer over meer dan één persoon gehad. Hoe dan ook. Deze man wilde kennelijk uitdrukkelijk voorkomen dat hij zou worden herkend. Maar waarom heeft hij [verdachte] dan überhaupt naar het Ziekenhuis gebracht en desnoods niet wat verder van de ingang, wat meer uit het zicht afgezet? De gang van zaken wijst m.i. op iemand die m.b.t. verdachte geen enkel risico wilde lopen. Kennelijk was deze persoon er veel aan gelegen om verdachte zo snel mogelijk te laten helpen. Daarom reed hij naar de ingang en drukte zelf op de bel. Familie, een maat? Veel waarschijnlijker dan een volstrekt onbekende schutter die [verdachte] veel verder van de ingang — waar camera's hangen — verwijderd, zou hebben afgezet.

Verdachte komt lopend het ziekenhuis binnen en is bij bewustzijn. Volgens getuige [getuige 1] schopt en bonst hij tegen de deur en roept hij om hulp en zegt dat hij beschoten is. Ook moet hij zijn naam geven. Hij is, m.a.w. aanspreekbaar en kennelijk, gelet op de omstandigheden nog krachtig genoeg om kabaal te maken en tegen de deur te schoppen. Volgens chirurg Scheltinga is hij kort voor de operatie stabiel, niet in shock en goed aanspreekbaar. Volgens mw. Eijkelenboom zijn bij het betreden van het ziekenhuis de vitale functies intact en was er op dat moment geen sprake van functieverlies. De polsslag is regelmatig, de bloeddruk laat normale waarden zien.

Desondanks weet de man die er ondanks zijn schotverwonding kennelijk toch wel heel redelijk aan toe is, helemaal niets te melden over degene die hem heeft neergeschoten, waar dat precies is gebeurd, wie hem bracht, wie er nog meer in de auto zaten (minstens twee anderen) de reisroute, duur van de autorit, het verloop van de avond en nacht etc. etc.

Volgens [slachtoffer 2] droegen de overvallers donkere kleding. Op de beelden die getoond zijn op zitting op 21 mei zag ik een duidelijk verschil tussen de lichtblauwe broeken van het verplegend personeel en de broek van verdachte die duidelijk donkerder was. M.i. tegen het zwarte aan.

Uit de getuigenverklaring van [getuige 3] bij de RC dd 14 juni 06 blijkt dat verdachte in het MMC niet wilde dat de politie of familie gewaarschuwd werd. Dat is toch heel gek. Want verdachte zal weten dat de eerste uren na een schietincident hele belangrijke uren zijn voor de politie als je de toedracht en daders wilt achterhalen. Maar als je betrokken bent bij een overval is het laatste watje wil natuurlijk dat de politie je komt bezoeken. En al helemaal niet, dat dat meteen gebeurt. Als er nog sporen kunnen worden gevonden. Volgens [getuige 1] (RC 24-05-06) wilde hij niet zeggen wie hij was. Dat past naadloos in dat beeld en past anderzijds weer helemaal niet bij een man die door een onbekende is neergeschoten in Eindhoven en wiens vader maanden later —verdachte zit dan overigens wel vast — een advertentie in de krant laat zetten om getuigen op te sporen. Waarom gebeurt dat dan niet meteen, zou je denken.

Naarmate de afstand tussen de PD en het ziekenhuis groter is, wordt de kans dat je met de schietpartij in verband wordt gebracht natuurlijk wel kleiner. Dat zou kunnen verklaren waarom verdachte naar Veldhoven gaat terwijl er veel dichterbij ziekenhuizen zijn. Oa in Geldrop.

Al deze aspecten dienen te worden betrokken bij de beantwoording van de vraag hoe waarschijnlijk —gelet op het bewijsmateriaal— de hypothese is dat verdachte een van de overvallers is geweest.

(…)

Op carnavalsmaandag 27 februari 2006 uur rijdt [slachtoffer 1], vergezeld van zijn partner [slachtoffer 2], kort vóór 04.55 hun auto de garage in van hun woning aan de [a-straat 1] te [plaats]. In de garage stappen zij uit de auto. Terwijl [slachtoffer 1] richting het halletje dat grenst aan de garage loopt, wordt [slachtoffer 2] in de garage bedreigd met een vuurwapen door een onbekende persoon, die donker gekleed is en een bivakmuts over zijn hoofd draagt. Zij hoort vervolgens schoten en ziet even later dat twee overvallers een derde, (zwaar)gewonde overvaller ondersteunen op hun weg naar buiten: alle drie donker gekleed en met een bivakmuts over het hoofd.

Om 04.55 uur doet [slachtoffer 2] een 112-melding van deze overval.

Na aankomst van de politie om 05.02 uur treft een agent [slachtoffer 1] zwaargewond liggend aan in het genoemde halletje. In datzelfde halletje wordt de revolver van [slachtoffer 1] aangetroffen, met hierin drie hulzen.

Om 05.17 uur overlijdt [slachtoffer 1] als gevolg van schotletsel.

Om 05.27 uur wordt verdachte vanuit een auto afgezet bij de EHBO post van het Maxima Medisch Centrum te Veldhoven door een onbekende persoon met een bivakmuts op zijn hoofd. Bij onderzoek bleek verdachte een kogel in zijn bovenbuik te hebben, welke operatief is verwijderd en door de politie in beslag is genomen.

De advocaat-generaal heeft betoogd dat verdachte een van de overvallers van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] was. Ter onderbouwing van dat standpunt voert hij het volgende aan. De kogel die verwijderd is uit de bovenbuik van verdachte is afkomstig uit de aangetroffen revolver van [slachtoffer 1]. Deze conclusie trekt hij op grond van de volgende in onderling verband te beschouwen feiten en omstandigheden, zich daarbij baserend op de Bayesiaanse methode voor de interpretatie van bewijs:

De verdediging betwist dat er wettig en overtuigend bewijs is dat verdachte een dader van de genoemde overval is. Kortheidshalve verwijst het hof naar de pleitnotities van 49 bladzijden met bijlagen.

Kern van de bewijsconstructie van de advocaat-generaal is de conclusie van mevrouw Pauw-Vugts dat het ‘waarschijnlijk’ is dat de kogel verwijderd uit de bovenbuik van verdachte afkomstig is uit de revolver van [slachtoffer 1].

De door de deskundige gebruikte classificatie ‘waarschijnlijk’ is de derde categorie van waarschijnlijkheid op een schaal van vijf. De eerste categorie geeft een waarschijnlijkheid weer die aan zekerheid grenst en de tweede categorie een waarschijnlijkheid met geringe twijfel.

In de definitie van mevrouw Pauw-Vugts geeft de categorie ‘waarschijnlijk’ de volgende mate van waarschijnlijkheid:

Het hof oordeelt dat de categorie ‘waarschijnlijk’ zonder nader bewijs een onvoldoende mate van zekerheid geeft over de vraag of de kogel uit de bovenbuik van verdachte is afgevuurd uit de revolver van [slachtoffer 1] om het wettig bewijs te vormen dat verdachte een van de daders van de overval in [plaats] was.

Als nader bewijs voert de advocaat-generaal de omstandigheden aan die weergegeven zijn onder b t/m h.

Naar het oordeel van het hof zijn een deel van deze feiten en omstandigheden (g en h) niet als bewijs in strafrechtelijke zin te beschouwen, zodat daar geen betekenis aan toekomt.

Vervolgens heeft het hof zich de vraag gesteld of de omstandigheden onder b, c, d, e, en f, in onderling verband beschouwd, voldoende nader wettig bewijs opleveren naast de omstandigheid onder a.

Het hof beantwoordt die vraag negatief. De omstandigheden onder b, c, d, e en f zijn ieder voor zich en in onderling verband beschouwd te indirect en te weinig significant om in voldoende mate bij te dragen aan de omstandigheid onder a, om de voor bewezenverklaring wettelijk vereiste zekerheid te bereiken dat verdachte een van de daders van de overval in [plaats] was.

De Bayesiaanse methode van interpretatie van bewijs, zoals door de advocaat-generaal weergegeven, doet daar niet aan af om twee redenen. Allereerst omdat het enkele feit dat de ene hypothese (verdachte is de dader) waarschijnlijker is dan een andere hypothese (verdachte is neergeschoten in Eindhoven) nog niet per definitie met zich brengt dat ten aanzien van de waarschijnlijkere hypothese de wettelijk vereiste drempel van zekerheid tot bewezenverklaring genomen is. Vervolgens niet om de volgende redenen. De advocaat-generaal poneerde de stelling dat het scenario van verdachte (verdachte is neergeschoten in Eindhoven) dermate onwaarschijnlijk is dat er bij de beantwoording van de vraag of verdachte een van de daders van de overval te [plaats] is ‘geen ruimte meer is voor enige of geringe twijfel aan betrokkenheid bij de overval, die de loutere wetenschappelijke benadering op het eerste gezicht nog openliet’ (requisitoir bladzijde 16). Deze stelling miskent dat in het wettelijke bewijsstelsel een ongeloofwaardige verklaring van een verdachte alleen tot bewijs van zijn daderschap kan bijdragen indien met wettelijke bewijsmiddelen aangetoond kan worden dat die ongeloofwaardige verklaring een leugen is die bestemd is om de waarheid te bemantelen. Van die wettelijke bewijsmiddelen is echter geen sprake. Overigens merkt het hof op dat de Bayesiaanse methode zoals toegepast door de advocaat-generaal, uitgaat van de onjuiste veronderstelling dat verdachte verklaard heeft dat hij in Eindhoven is neergeschoten. Verdachte heeft dat niet verklaard, maar wel dat hij niet weet waar en door wie hij neergeschoten is, waarbij hij de mogelijkheid van neerschieten in Eindhoven noemt.

Uit bovenstaande volgt dat het hof onvoldoende wettige bewijsmiddelen aanwezig acht om tot bewezenverklaring te komen dat verdachte een van de daders van de overval te [plaats] is, zodat met betrekking tot géén van de ten laste gelegde varianten tot een bewezenverklaring kan worden gekomen. Hieruit volgt weer dat verdachte integraal zal worden vrijgesproken.

Volgens het wettelijk systeem dient de overtuiging van de rechter gebaseerd te zijn op wettige bewijsmiddelen die de bewezenverklaring dragen. Omdat die laatste ontbreken kan het hof niet toekomen aan de vraag of het hof ervan overtuigd is dat verdachte de overval in [plaats] mede gepleegd heeft.

Daaraan doet niet af dat het hof tijdens de beraadslaging tot het oordeel is gekomen dat het de verklaring van verdachte niet gelooft dat hij niet weet waar en wanneer de operatief bij hem verwijderde kogel in zijn lichaam terecht gekomen is, alsmede dat hij niet weet wie de man met bivakmuts was die hem afgezet heeft bij het Maxima Medisch Centrum te Veldhoven.’