ABRvS, 29-12-2010, nr. 200908691/1/R1.

HVM komt op tegen de in het uitwerkingsplan op haar percelen voorziene noordelijke ontsluitingsweg, waardoor haar percelen worden doorkruist en een reëel gebruik van de woning en de percelen volgens haar niet meer mogelijk is. Daarbij voert zij aan dat Midden-Delfland in strijd handelt met zijn eigen uitgangspunt om zoveel mogelijk rekening te houden met eigendomsgrenzen, terwijl haar perceel wordt doorkruist. Zij brengt naar voren dat in het uitwerkingsplan ten onrechte twee ontsluitingswegen zijn opgenomen, terwijl in het bestemmingsplan drie ontsluitingswegen waren voorzien. Volgens HVM is de daardoor ontstane verdeling van het gebied niet in verhouding, zodat de verkeersafwikkeling niet gelijkmatig zal plaatsvinden en door de grootte van het middengebied courante, commerciële verkaveling van het bedrijventerrein niet mogelijk is. Verder voert HVM aan dat ten onrechte de in het bestemmingsplan op haar perceel voorziene reclamezuil niet als mogelijkheid in het uitwerkingsplan is opgenomen, terwijl de voorziene zuil op het perceel dat in eigendom is van de gemeente Midden-Delfland wel in het uitwerkingsplan is opgenomen.

Het college heeft geen reden gezien om het uitwerkingsplan in strijd met een goede ruimtelijke ordening of anderszins in strijd met het recht te achten en heeft het plan goedgekeurd. Hij deelt het standpunt van Midden-Delfland ten aanzien van de zienswijze en acht deze zienswijze na afweging van de belangen ongegrond.

Midden-Delfland heeft aangegeven dat gezocht is naar een zo beperkt mogelijk aantal ontsluitingen en dat de noordelijke ontsluitingsweg niet willekeurig is gekozen, maar ten zuiden van de woning van HVM en tussen de woningen Harnaskade 20 en 22 door is geprojecteerd. Voorts stelt Midden-Delfland dat een symmetrische verdeling van het bedrijventerrein ten opzichte van de ontsluitingswegen niet noodzakelijk is en dat door het realiseren van twee in plaats van drie ontsluitingswegen geen sprake is van een onaanvaardbare toename van het verkeer op de noordelijke ontsluitingsweg. Volgens Midden-Delfland blijkt uit het rapport van Goudappel Coffeng van 19 juni 2009 dat het geluidsniveau in de woning van HVM bij twee of drie ontsluitingswegen gelijk blijft. Verder geeft Midden-Delfland aan dat de interne verkaveling nog niet actueel is omdat de gronduitgifte nog gaande is, waarbij de kavelgrootte kan variëren om tegemoet te komen aan een gedifferentieerde vraag. Ten aanzien van de reclamezuil heeft Midden-Delfland aangegeven dat vanuit oogpunt van verkeersveiligheid in het uitwerkingsplan is gekozen voor een beperking van het aantal zuilen ten opzichte van het bestemmingsplan.

De Afdeling overweegt dat het college ten onrechte voldoende onderbouwd heeft geacht waarom er binnen de in het bestemmingsplan gegeven mogelijkheden voor het realiseren van ontsluitingswegen voor kon worden gekozen om in het uitwerkingsplan te voorzien in een ontsluitingsweg op het perceel van HVM, op, naar zij stelt, voor haar belastende wijze, terwijl de andere twee indicatieve ontsluitingswegen niet zijn opgenomen en in plaats daarvan is gekozen voor één andere ontsluitingsweg. De enkele stelling dat de ligging van de noordelijke ontsluitingsweg mede is bepaald door de ligging tussen de woningen Harnaskade 20 en 22 in, is in dat verband niet toereikend, nog daargelaten dat deze woningen op de plankaart van het uitwerkingsplan, anders dan op de plankaart van het bestemmingsplan, niet de specifieke aanduiding ‘te handhaven woning’ hebben gekregen en ter zitting door HVM is gesteld en door Midden-Delfland niet is weersproken dat deze woningen inmiddels zijn aangekocht door Midden-Delfland. Dat een symmetrische verdeling van het bedrijventerrein niet noodzakelijk is, geeft evenmin een onderbouwing voor de keuze van het voorzien in de noordelijke ontsluitingsweg. Voor zover het college zich met Midden-Delfland ten aanzien van de gevolgen van verkeerstoename voor de woning van HVM onder verwijzing naar het rapport van Goudappel Coffeng op het standpunt heeft gesteld dat het nauwelijks verschil maakt of er twee of drie ontsluitingswegen worden gerealiseerd, heeft HVM erop gewezen dat volgens de in het rapport opgenomen tabel met verkeersintensiteiten het totale aantal verkeersbewegingen bij twee ontsluitingswegen sterk afneemt ten opzichte van het totaal bij drie ontsluitingswegen, hetgeen opvallend is gelet op de ingekaderde ligging van het gebied en de doorkruising van het bedrijventerrein door de ontsluitingswegen. Door het college en Midden-Delfland is hiervoor geen toereikende verklaring gegeven.

Anders dan HVM betoogt, geeft het bestemmingsplan geen recht op een reclamezuil op haar perceel, doch de Afdeling acht niet inzichtelijk gemaakt waarom de in het bestemmingsplan op het perceel van HVM geprojecteerde reclamezuil niet in het uitwerkingsplan is opgenomen, terwijl een andere geprojecteerde zuil op een perceel dat in eigendom is bij de gemeente Midden-Delfland wel in het uitwerkingsplan is opgenomen. Voor zover het college met Midden-Delfland heeft aangegeven dat hier overwegingen van verkeersveiligheid aan ten grondslag liggen, is niet onderbouwd dat en waarom daaromtrent sprake is van gewijzigde inzichten sinds het vaststellen van het bestemmingsplan en evenmin waarom dit leidt tot het niet opnemen van de zuil op het perceel van HVM en wel tot het opnemen van de zuil op de gronden van de gemeente.

Uit het vorengaande volgt dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met de bij het voorbereiden van een besluit te betrachten zorgvuldigheid en niet berust op een deugdelijke motivering.

Midden-Delfland brengt naar voren dat de minister niet-ontvankelijk is in zijn beroep, omdat deze geen zelfstandig rechtstreeks bij het besluit betrokken belang heeft, nu niet hij maar de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (thans: Infrastructuur en Milieu; hierna: de minister van VROM) op grond van artikel 3.28 van de Wet ruimtelijke ordening (hierna: de Wro) bevoegd is een rijksinpassingsplan vast te stellen.

Ingevolge artikel 3.28, eerste lid, van de Wro, zoals dit gold ten tijde van het nemen van het bestreden besluit, kan de minister van VROM, indien sprake is van nationale belangen, de gemeenteraad en provinciale staten gehoord, voor de daarbij betrokken gronden een inpassingsplan vaststellen met uitsluiting van de bevoegdheid van de gemeenteraad en van provinciale staten om voor die gronden een bestemmingsplan onderscheidenlijk een inpassingsplan vast te stellen.

Ingevolge het tweede lid zijn de afdelingen 3.1 en 3.2, met uitzondering van artikel 3.8, vierde en zesde lid, van overeenkomstige toepassing, met dien verstande dat voor ‘bestemmingsplan’ ‘inpassingsplan’ wordt gelezen en voor ‘gemeentebestuur’ ‘de minister van VROM’, en dat met betrekking tot artikel 3.1 en afdeling 3.2 de minister van VROM in de plaats treedt van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en wethouders.

Ingevolge het derde lid wordt het inpassingsplan geacht deel uit te maken van het bestemmingsplan of de bestemmingsplannen waarop het betrekking heeft.

Ingevolge artikel 3.35, eerste lid, zoals dit gold ten tijde van het nemen van het bestreden besluit, kan bij wet of een besluit van de minister van VROM of een Onzer andere Ministers, in overeenstemming met het gevoelen van de ministerraad, worden bepaald dat de verwezenlijking van een onderdeel van het nationaal ruimtelijk beleid wenselijk maakt dat:

Ingevolge het tweede lid wordt in een wet of besluit als bedoeld in de aanhef van het eerste lid strekkende tot vaststelling van een inpassingsplan de Minister aangewezen die, in afwijking van artikel 3.28, tweede lid, in de plaats treedt van het college van burgemeester en wethouders en gezamenlijk met de minister van VROM in de plaats treedt van de gemeenteraad.

Ingevolge het derde lid wordt in een wet of besluit als bedoeld in de aanhef van het eerste lid strekkende tot gecoördineerde voorbereiding en bekendmaking van besluiten de Minister aangewezen die eerstverantwoordelijk is voor de gecoördineerde voorbereiding en bekendmaking. Deze Minister kan van andere bestuursorganen de medewerking vorderen, die voor het welslagen van de coördinatie nodig is. Die bestuursorganen verlenen de van hen gevorderde medewerking. Tevens kan worden bepaald dat deze Minister en de minister van VROM wie het mede aangaat gezamenlijk met uitsluiting van een in eerste aanleg bevoegd bestuursorgaan, een voor bedoelde verwezenlijking benodigd besluit op aanvraag of ambtshalve nemen.

In een brief van 3 oktober 2005 heeft de staatssecretaris van VROM de colleges van burgemeester en wethouders en van gedeputeerde staten geadviseerd om bij de vaststelling van streek- en bestemmingsplannen en van de tracés van bovengrondse hoogspanningslijnen, dan wel wijzigingen in bestaande plannen of van bestaande hoogspanningslijnen, zoveel mogelijk te vermijden dat nieuwe situaties ontstaan, waarbij kinderen langdurig in een gebied rond bovengrondse hoogspanningslijnen verblijven, waarbinnen het jaargemiddelde magnetische veld hoger is dan 0,4 μT (dit gebied wordt hierna aangeduid als: de magneetveldzone). Reden hiervan is volgens de brief dat een zwak, maar statistisch relevant verband bestaat tussen het optreden van leukemie bij kinderen en het langdurig verblijven in de magneetveldzone van bovengrondse hoogspanningslijnen door die kinderen. In bijlage 1 bij de brief is vermeld dat voor langdurige blootstellingen wordt uitgegaan van kinderen in de leeftijdscategorie tot 15 jaar die wonen of verblijven in scholen, crèches en kinderopvangplaatsen die zijn gelegen in magneetveldzones. Onder ‘nieuwe situaties’ wordt volgens de bijlage verstaan: nieuwe streek- en bestemmingsplannen en nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen, dan wel wijziging van bestaande streek- en bestemmingsplannen en wijzigingen aan bestaande bovengrondse hoogspanningslijnen.

Dit advies is aan de hand van een advies van de Gezondheidsraad van 21 februari 2008 bevestigd en verduidelijkt bij de brief van de minister van VROM van 4 november 2008. Volgens die brief worden tot ‘gevoelige bestemmingen’ woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen met de daarbij behorende erven gerekend. Sportvelden, speeltuinen en zwembaden worden daaronder niet verstaan. Voor de omschrijving van het begrip erf wordt in de brief aangesloten bij de definitie van de term in het Besluit bouwvergunningsvrije en licht-bouwvergunningplichtige bouwwerken, zodat gronden, aansluitend op een woning die ingericht zijn ten dienste van de woning, beschouwd worden als erf. Als ‘langdurig verblijf’ wordt verblijf van minimaal 14 tot 18 uur per dag gedurende minimaal één jaar beschouwd, aldus de brief.

In de planologische kernbeslissing ‘pkb Randstad 380 kV verbinding’ van 7 januari 2008 is besloten de rijkscoördinatieregeling toe te passen en is de minister aangewezen als projectminister als bedoeld in artikel 39a van de WRO. Het rijksinpassingsplan ‘Inpassingsplan Wateringen Zoetermeer (380 kV leiding)’ is op 28 augustus 2009 door de minister en de minister van VROM gezamenlijk vastgesteld. Hieruit volgt, mede gelet op artikel 3.35, tweede en derde lid, van de Wro, dat de minister als belanghebbende ten aanzien van het uitwerkingsplan is aan te merken.

De Afdeling ziet voorts geen aanleiding om het Bedrijvenschap te volgen in haar stelling dat, omdat het rijksinpassingsplan gelet op artikel 3.28, derde lid, van de Wro geacht wordt deel uit te maken van de bestemmingsplannen waarop het betrekking heeft, de minister geen procesbelang heeft. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat in het uitwerkingsplan de oprichting van gevoelige objecten mogelijk wordt gemaakt binnen de magneetveldzone van de in het rijksinpassingsplan voorziene 380 kV-verbinding en, zoals wordt overwogen in de uitspraak van heden in zaak nr. 200908100/1/R1 (www.raadvanstate.nl) het op de weg van onder meer de minister ligt om de afweging te maken als bedoeld in het advies van de staatssecretaris van VROM van 3 oktober 2005 en de daarop betrekking hebbende brief van de minister van VROM van 4 november 2008 inzake hoogspanningslijnen en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid (hierna tezamen genoemd: het advies van VROM) of de gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone, die redelijkerwijs niet vermeden kunnen worden, redelijkerwijs ter plaatse kunnen worden gehandhaafd.

TenneT en de minister betogen dat het college zich ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat het uitwerkingsplan niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening, nu ten tijde van het goedkeuringsbesluit het rijksinpassingsplan was vastgesteld en daarmee geen rekening is gehouden in het uitwerkingsplan. Volgens hen was het rijksinpassingsplan een relevante planologische ontwikkeling, die reeds bij de vaststelling van het uitwerkingsplan door Midden-Delfland voorzienbaar was, gelet op de vaststelling van voormelde planologische kernbeslissing van 7 januari 2008, de bekendmaking van het tracé bij brief van 23 mei 2008, het voorbereidingsbesluit van 18 december 2008 en de terinzagelegging van het ontwerprijksinpassingsplan van april tot juni 2009. Midden-Delfland had binnen de grenzen van het bestemmingsplan vanuit een goede ruimtelijke ordening dan ook rekening moeten houden met de voorziene 380 kV-verbinding. Nu het uitwerkingsplan bouwhoogtes toelaat die in strijd zijn met het rijksinpassingsplan, is het uitwerkingsplan in zoverre niet uitvoerbaar, hetgeen niet getuigt van een goede ruimtelijke ordening, aldus TenneT en de minister. Verder betogen zij dat bij het uitwerkingsplan het advies van VROM niet consequent is toegepast, nu gevoelige objecten binnen de magneetveldzone van de 380 kV-verbinding zijn toegestaan, terwijl deze ten aanzien van de net buiten het plangebied aanwezige 150 kV-verbinding, gelet op artikel 3, eerste lid, van de planvoorschriften van het uitwerkingsplan, niet zijn toegestaan.

Het college heeft geen reden gezien het uitwerkingsplan in strijd met een goede ruimtelijke ordening of anderszins in strijd met het recht te achten en heeft het plan goedgekeurd. Hij deelt het standpunt van Midden-Delfland ten aanzien van de zienswijzen en acht deze zienswijzen na afweging van de belangen ongegrond.

Midden-Delfland stelt zich op het standpunt dat het uitwerkingsplan niet in de weg staat aan het rijksinpassingsplan, omdat het rijksinpassingsplan op grond van artikel 3.28 van de Wro deel gaat uitmaken van het bestemmingsplan en dus de bepalingen van het uitwerkingsplan opzij zet. De planologische inpassing van de hoogspanningsverbinding en de magneetveldzones, en daarmee het wegbestemmen van gevoelige bestemmingen, is volgens Midden-Delfland de verantwoordelijkheid van de minister van VROM. Midden-Delfland geeft aan dat indien het de planologische beperkingen als gevolg van het tracé dient vast te leggen in het uitwerkingsplan, de gemeente daarvoor het planschaderisico draagt.

De minister en de minister van VROM hebben in het kader van artikel 3.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening Midden-Delfland gelegenheid geboden te reageren op het voorontwerp van het rijksinpassingsplan vanaf 24 december 2008 tot 2 maart 2009. Het ontwerprijksinpassingsplan heeft ter inzage gelegen van 24 april 2009 tot en met 4 juni 2009 en het rijksinpassingsplan is op 28 augustus 2009 vastgesteld. Met ingang van 6 september 2009 heeft het rijksinpassingsplan zes weken ter inzage gelegen.

Ingevolge artikel 6.1 van de regels van het rijksinpassingsplan zijn de voor ‘Leiding — Hoogspanningsverbinding II’ aangewezen gronden, behalve voor de andere daar voorkomende bestemming(en), mede bestemd voor de aanleg, het beheer en het onderhoud van een gecombineerde bovengrondse 380 kV/150 kV hoogspanningsverbinding, met de daarbij behorende bouwwerken, geen gebouwen zijnde.

Ingevolge lid 6.2 gelden voor het bouwen de volgende regels:

Ingevolge lid 6.3 kan het college van burgemeester en wethouders ontheffing verlenen van de bouwregels voor het bouwen overeenkomstig de andere daar voorkomende bestemming(en), indien de belangen en de veiligheid van de betrokken hoogspanningsverbinding niet worden geschaad en de leidingbeheerder gedurende drie weken in de gelegenheid is gesteld schriftelijk advies uit te brengen dan wel zoveel eerder als het advies is uitgebracht.

Op de gronden waarop het rijksinpassingsplan is voorzien rusten in het bestemmingsplan de bestemmingen ‘Bedrijven — uit te werken’ en ‘Gemengde doeleinden — uit te werken’ en in het uitwerkingsplan de bestemmingen ‘Bedrijfsdoeleinden — B -’, ‘Gemengde doeleinden — GD -’ en ‘Verkeersdoeleinden — V -’.

Niet in geschil is dat met het uitwerkingsplan op de hiervoor bedoelde gronden bouwmogelijkheden worden geboden die strijdig zijn met het rijksinpassingsplan.

In beginsel moeten alle feiten en omstandigheden die zich tot aan het nemen van het besluit omtrent de goedkeuring hebben voorgedaan in aanmerking worden genomen. Nu het college op 22 september 2009 heeft besloten omtrent de goedkeuring van het uitwerkingsplan en op dat moment het rijksinpassingsplan was vastgesteld, diende het college bij de goedkeuring van het uitwerkingsplan rekening te houden met het rijksinpassingsplan en de daarin voorziene 380 kV-verbinding, ook al was dat besluit nog niet in werking getreden. Dit klemt te meer nu het ontwerprijksinpassingsplan reeds ter inzage had gelegen en Midden-Delfland door de minister en TenneT in een zienswijze tegen het ontwerpuitwerkingsplan op de samenloop met het rijksinpassingsplan was gewezen. De Afdeling stelt vast dat het college, in navolging van Midden-Delfland, in het geheel niet heeft bezien of er reële mogelijkheden zijn om het bestemmingsplan uit te werken op een wijze waarbij rekening wordt gehouden met het rijksinpassingsplan. Onder de hiervoor omschreven omstandigheden had het college uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening zich er evenwel van moeten vergewissen of voor de gemeente een reële uitwerking van het bestemmingsplan binnen de grenzen van de bij dat plan gegeven regelen en met inachtneming van het advies van het ministerie van VROM mogelijk was. Dat het rijksinpassingsplan op grond van artikel 3.28, derde lid, van de Wro in de plaats treedt van het bestemmingsplan en het uitwerkingsplan maakt dat niet anders. In deze situatie heeft het college ten onrechte ingestemd met bouwmogelijkheden die onverenigbaar zijn met hetgeen in het rijksinpassingsplan is vastgelegd. In het hiervoor weergegeven advies van de minister van VROM is opgenomen dat zoveel mogelijk dient te worden vermeden dat nieuwe situaties ontstaan, waarbij kinderen langdurig in de magneetveldzone rond bovengrondse hoogspanningslijnen verblijven. Niet in geschil is dat kinderopvang en woningen als gevoelige bestemmingen als bedoeld in het advies van VROM dienen te worden aangemerkt. Voorts kunnen binnen de bestemming ‘Gemengde doeleinden — GD -’ woningen en ten behoeve van educatieve, sociaal-medische, sociaal-culturele, levensbeschouwelijke, sport- en recreatieve voorzieningen en voorzieningen ten behoeve van openbare dienstverlening andere gevoelige bestemmingen worden gerealiseerd. Niet is aannemelijk gemaakt door het college of Midden-Delfland dat een reële uitwerking met inachtneming van het advies van VROM, dat Midden-Delfland blijkens artikel 3, eerste lid, van de planvoorschriften van het uitwerkingsplan en zoals ook ter zitting is bevestigd, tot het zijne heeft gemaakt, niet mogelijk is. Door in het uitwerkingsplan kinderopvang toe te staan op alle locaties binnen de bestemming ‘Bedrijfsdoeleinden — B -’ en woningen en andere gevoelige bestemmingen binnen de bestemming ‘Gemengde Doeleinden — GD -’ en aldus geen rekening te houden met de voorziene 380 kV-verbinding, is niet zoveel als redelijkerwijs mogelijk voorkomen dat nieuwe situaties ontstaan, waarbij kinderen langdurig in de magneetveldzone rond bovengrondse hoogspanningslijnen verblijven. Voorts kan het binnen de bestemmingen ‘Bedrijven — B -’, ‘Gemengde doeleinden — GD -’ en ‘Verkeersdoeleinden — V -’ toestaan van bouwhoogten die gelet op de in het rijksinpassingsplan voorziene bestemming ‘Leiding-Hoogspanningsverbinding II’ bij inwerkingtreding daarvan niet zullen kunnen worden gerealiseerd, niet in overeenstemming met een goede ruimtelijke ordening worden geacht. Het bestemmingsplan verplichtte niet tot het voorzien in de gevoelige bestemmingen en de hoogtebepalingen ter hoogte van de voorziene 380 kV-verbinding. Overigens heeft het Bedrijvenschap aangegeven dat zij thans in overleg is met TenneT inzake mogelijke inpassing van het bedrijventerrein met inachtneming van het rijksinpassingsplan. De stelling van Midden-Delfland dat indien het rekening had moeten houden met het rijksinpassingsplan, de gemeente het daaruit volgende planschaderisico zal moeten dragen, kan worden gepasseerd, nu niet aannemelijk is gemaakt dat zodanige schade zich zal kunnen voordoen gelet op de ruime uitwerkingsmogelijkheden van dit bestemmingsplan. Evenmin ziet de Afdeling aanleiding voor het oordeel dat indien Midden-Delfland rekening had moeten houden met het rijksinpassingsplan, dit de door hem ingestelde rechtsmiddelen tegen het rijksinpassingsplan bij voorbaat illusoir zou maken, nu dit er niet aan in de weg staat dat die rechtsmiddelen zouden kunnen leiden tot aangepaste besluitvorming.

Uit het vorengaande volgt dat het bestreden besluit is genomen in strijd met een goede ruimtelijke ordening.

De conclusie is dat hetgeen HVM heeft aangevoerd aanleiding geeft voor het oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met de bij het voorbereiden van een besluit te betrachten zorgvuldigheid als bedoeld in artikel 3:2 van de Awb en dat het niet berust op een deugdelijke motivering, als bedoeld in artikel 3:46 van de Awb. Het beroep is gegrond.

Hetgeen de minister en TenneT hebben aangevoerd geeft aanleiding voor het oordeel dat het plan is vastgesteld in strijd met artikel 11 van de WRO. Door het plan niettemin goed te keuren, heeft het college gehandeld in strijd met dit artikel in samenhang met artikel 10:27 van de Awb. De beroepen zijn gegrond.

Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. De Afdeling ziet gelet op het vorenstaande aanleiding zelf voorziend goedkeuring te onthouden aan het uitwerkingsplan.

Het college dient ten aanzien van TenneT en HVM op na te melden wijze tot vergoeding van de proceskosten te worden veroordeeld. Van voor vergoeding in aanmerking komende proceskosten van de minister is niet gebleken.