Aanhef

Bossen bieden een grote variëteit aan ecologische, economische en sociale voordelen, waaronder hout, andere bosproducten en milieudiensten die van essentieel belang zijn voor de mensheid, zoals handhaving van de biodiversiteit en de functies van het ecosysteem en bescherming van het klimaatsysteem.

Als gevolg van de wereldwijde, groeiende vraag naar hout en houtproducten en de institutionele en bestuurlijke tekortkomingen die aanwezig zijn in de bosbouwsector in een aantal houtproducerende landen.

Illegale houtkap is een zeer ernstig probleem van groot internationaal belang. Het vormt een belangrijke bedreiging voor de bossen, want het draagt bij tot de ontbossing en aantasting van de bossen, die verantwoordelijk zijn voor 20 % van de wereldwijde CO₂-emissies. Illegale houtkap bedreigt de biodiversiteit en ondermijnt duurzaam bosbeheer en duurzame bosontwikkeling, met inbegrip van de commerciële levensvatbaarheid van marktdeelnemers die volgens de geldende wetgeving opereren. Het draagt ook bij tot woestijnvorming en bodemerosie en kan extreme weersomstandigheden en overstromingen verergeren. Bovendien heeft illegale houtkap ook sociale, politieke en economische implicaties die vaak de ontwikkeling van goed bestuur ondermijnen, en een bedreiging vormen voor lokale gemeenschappen die voor hun overleven van het bos afhankelijk zijn, en kan het in verband worden gebracht met gewapende conflicten. Het aanpakken van het probleem van de illegale houtkap in het kader van deze verordening levert naar verwachting op een kosteneffectieve wijze een belangrijke bijdrage aan de EU-inspanningen tot tempering van de klimaatverandering en moet worden gezien als een aanvulling op de activiteiten en toezeggingen van de Unie in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering.

In Besluit nr. 1600/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juli 2002, tot vaststelling van het Zesde Milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap (3) worden de volgende prioritaire acties vastgesteld: bestudering van de mogelijkheden om actieve maatregelen te nemen ter voorkoming en bestrijding van de handel in illegaal gekapt hout, en continuering van de actieve deelname van de Unie en de lidstaten in de uitvoering van de mondiale en regionale resoluties en overeenkomsten over kwesties die verband houden met bossen.

In de mededeling van de Commissie van 21 mei 2003, getiteld ‘Wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (FLEGT): voorstel voor een EU-actieplan’, is een pakket maatregelen voorgesteld ter ondersteuning van de internationale inspanningen om het probleem van de illegale houtkap en de daarmee samenhangende handel uit de wereld te helpen in de context van de algemene inspanningen van de Unie om te streven naar een duurzaam bosbeheer.

Het Europees Parlement en de Raad hebben onderkend dat de Unie moet bijdragen tot de wereldwijde inspanningen om het probleem van de illegale houtkap aan te pakken, en zij hebben die mededeling derhalve verwelkomd.

In overeenstemming met het doel van die mededeling, namelijk ervoor zorgen dat alleen houtproducten die overeenkomstig de nationale wetgeving van het houtproducerende land zijn geproduceerd, de Unie binnen kunnen komen, voert de Unie met houtproducerende landen (‘partnerlanden’) onderhandelingen over vrijwillige partnerschapsovereenkomsten (‘FLEGT VPA's’) die de partijen juridisch verplichten een vergunningenstelsel in te voeren en de handel in hout en houtproducten waarop die FLEGT VPA's betrekking hebben, te reguleren.

Gezien de grote schaal en de urgentie van het probleem, moet de bestrijding van de illegale houtkap en de daarmee samenhangende handel actief worden gesteund, moet het FLEGT VPA-initiatief worden aangevuld en versterkt, en moet een grotere synergie tot stand worden gebracht tussen beleid dat erop gericht is de bossen in stand te houden en beleid dat streeft naar een hoog niveau van milieubescherming, onder meer door de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit te bestrijden.

De inspanningen van de landen die met de Unie in het kader van FLEGT een VPA hebben gesloten, en de in de VPA's vervatte beginselen, met name ten aanzien van de definitie van het begrip legaal geproduceerd hout, moeten worden erkend en landen moeten meer worden aangemoedigd in het kader van FLEGT een VPA te sluiten. Ook moet rekening worden gehouden met het feit dat in het kader van het FLEGT-vergunningenstelsel alleen overeenkomstig de betrokken nationale wetgeving gekapt hout en houtproducten afkomstig van dit hout naar de Unie worden uitgevoerd. Daartoe moet hout dat is verwerkt in de in de bijlagen II en III bij Verordening (EG) nr. 2173/2005 van de Raad van 20 december 2005 inzake de opzet van een FLEGT-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de Europese Gemeenschap (4) genoemde producten van oorsprong uit de in bijlage I bij die verordening genoemde partnerlanden worden beschouwd als legaal gekapt, op voorwaarde dat zij aan die verordening en de bepalingen ter uitvoering daarvan voldoen.

Er moet rekening worden gehouden met het feit dat de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (Cites) van de bij die overeenkomst aangesloten partijen eist dat zij alleen een Cites-uitvoervergunning afgeven wanneer een soort die in de Cites-lijst is opgenomen, met name overeenkomstig de wetgeving van het uitvoerende land is verzameld. Derhalve moet hout, opgenomen in de lijsten in de bijlage A, B of C bij Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad van 9 december 1996 inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer (5) als legaal gekapt worden beschouwd, op voorwaarde dat het aan die verordening en de bepalingen ter uitvoering daarvan voldoet.

Ermee rekening houdend dat het gebruik van gerecycleerd hout en houtproducten moet worden aangemoedigd en dat het tot een onevenredige last voor marktdeelnemers zou leiden wanneer dergelijke producten ook onder deze verordening zouden vallen, moeten gebruikt hout en houtproducten die hun levenscyclus hebben voltooid, en die anders als afval zouden worden verwijderd, worden uitgesloten van het toepassingsgebied van deze verordening.

Een van de maatregelen van deze verordening moet het voor het eerst op de interne markt brengen van illegaal gekapt hout of producten van dergelijk hout verbieden. Rekening houdend met de complexiteit van illegale houtkap, en met de onderliggende factoren en de effecten daarvan, moeten specifieke maatregelen worden genomen, zoals die welke beogen het gedrag van de marktdeelnemers te beïnvloeden.

In de context van het FLEGT-actieplan kunnen de Commissie en, waar nodig, de lidstaten studies en onderzoek verrichten en steunen naar de mate waarin illegale houtkap plaatsvindt en de aard van de illegale houtkap in de verschillende landen en deze informatie voor het publiek toegankelijk maken, alsmede de praktische begeleiding van marktdeelnemers steunen inzake de geldende wetgeving in de houtproducerende landen.

Bij gebreke van een internationaal overeengekomen definitie van illegale houtkap moet op grond van de wetgeving van het land waar het hout is gekapt, met inbegrip van administratieve bepalingen alsmede de implementatie in dat land van de relevante internationale overeenkomsten waarbij dat land is aangesloten, worden bepaald wat onder illegale houtkap wordt verstaan.

Veel houtproducten ondergaan talrijke processen voordat en nadat zij voor de eerste maal op de interne markt zijn gebracht. Om onnodige administratieve lasten te voorkomen, moeten enkel de marktdeelnemers die hout en houtproducten voor de eerste maal op de interne markt brengen zich houden aan het stelsel van zorgvuldigheidseisen, terwijl een handelaar in de distributieketen moet worden verplicht om basisinformatie te verstrekken over de leverancier en de koper zodat het hout en de houtproducten kunnen worden getraceerd.

Uitgaande van een stelselmatige aanpak, moeten marktdeelnemers die hout of houtproducten voor de eerste maal op de interne markt aanbieden, passende stappen nemen om zich ervan te vergewissen dat er geen illegaal gekapt hout en producten van dergelijk hout op de interne markt worden aangeboden. Daartoe moeten marktdeelnemers de nodige zorgvuldigheid betrachten om door middel van een stelsel van maatregelen en procedures het risico te minimaliseren dat zij illegaal gekapt hout en producten daarvan op de interne markt brengen.

Het stelsel van zorgvuldigheidseisen omvat drie elementen die inherent zijn aan risicobeheer: toegang tot informatie, risicobeoordeling en beperking van het onderkende risico. Het stelsel van zorgvuldigheidseisen moet toegang bieden tot informatie over de bronnen en leveranciers van hout en houtproducten die voor het eerst op de interne markt worden gebracht, waaronder relevante informatie zoals naleving van de toepasselijke wetgeving, het land van herkomst, de soorten en de hoeveelheid, en in voorkomend geval de subnationale regio en de kapconcessie. Op grond van deze informatie dienen marktdeelnemers een risicobeoordeling te verrichten. Wanneer een risico is onderkend, dienen de marktdeelnemers dit risico te beperken op een wijze die evenredig is met het onderkende risico, om te voorkomen dat illegaal gekapt hout en producten daarvan op de interne markt worden gebracht.

Om onnodige administratieve lasten te voorkomen, moet van marktdeelnemers die reeds gebruikmaken van systemen of procedures die voldoen aan de eisen van deze verordening, niet worden verlangd nieuwe systemen op te zetten.

Om goede praktijken in de bosbouwsector te erkennen, mogen certificering of andere regelingen van derde partijen die controle op de naleving van de geldende wetgeving omvatten, worden gebruikt in de risicobeoordelingsprocedure.

De houtsector is van groot belang voor de economie van de Unie. Organisaties van marktdeelnemers zijn belangrijke actoren in de sector, aangezien zij de belangen van de marktdeelnemers op grote schaal vertegenwoordigen en contact onderhouden met veel verschillende belanghebbenden. Die organisaties beschikken ook over de deskundigheid en de capaciteit om de toepasselijke wetgeving te analyseren en het naleven ervan door hun leden te vergemakkelijken, maar mogen die competenties niet gebruiken om de markt te domineren. Om de uitvoering van deze verordening te vergemakkelijken en tot de ontwikkeling van goede praktijken bij te dragen, moet erkenning worden verleend aan organisaties die stelsels van zorgvuldigheidseisen hebben opgesteld die de voorschriften van deze verordening naleven. Erkenning en de intrekking van erkenning van toezichthoudende organisaties moeten op een eerlijke en transparante wijze geschieden. Er moet een lijst van dergelijke erkende organisaties worden bekendgemaakt om de marktdeelnemers in staat te stellen van dergelijke organisaties gebruik te maken.

De bevoegde autoriteiten moeten met regelmatige tussenpozen controles uitvoeren op de toezichthoudende organisaties om na te gaan of zij daadwerkelijk voldoen aan de verplichtingen krachtens deze verordening. Bovendien moeten de bevoegde autoriteiten zich inspannen om controles uit te voeren als zij beschikken over relevante informatie, met inbegrip van door derden geuite bezwaren.

De bevoegde autoriteiten moeten erop toezien dat de marktdeelnemers daadwerkelijk de in deze verordening neergelegde verplichtingen vervullen. Daartoe moeten de bevoegde autoriteiten officiële controles uitvoeren, eventueel in overeenstemming met een plan, die ook controles kunnen omvatten in de gebouwen van marktdeelnemers en controles ter plaatse en moeten zij kunnen eisen dat marktdeelnemers waar nodig corrigerende maatregelen nemen. Bovendien moeten de bevoegde autoriteiten zich inspannen om controles uit te voeren als zij beschikken over relevante informatie, met inbegrip van door derden geuite bezwaren.

De bevoegde autoriteiten moeten een register van de controles bijhouden en de relevante informatie moet toegankelijk worden gemaakt overeenkomstig Richtlijn 2003/4/EG van het Europees Parlement en de Raad van 28 januari 2003 inzake de toegang van het publiek tot milieu-informatie (6).

Gezien het internationale karakter van illegale houtkap, moeten de bevoegde autoriteiten onderling en met de overheidsdiensten van derde landen en met de Commissie samenwerken.

Om het marktdeelnemers die hout of houtproducten op de interne markt aanbieden gemakkelijker te maken te voldoen aan de voorschriften van deze verordening, mogen lidstaten, waar nodig bijgestaan door de Commissie, met het oog op de situatie van kleine en middelgrote bedrijven, technische en andere bijstand verlenen aan marktdeelnemers en de uitwisseling van informatie faciliteren. Deze bijstand ontslaat marktdeelnemers niet van hun plicht om de nodige zorgvuldigheid te betrachten.

Handelaren en toezichthoudende organisaties moeten afzien van maatregelen die de verwezenlijking van de doelstelling van deze verordening in gevaar kunnen brengen.

De lidstaten moeten ervoor zorgen dat overtredingen van deze verordening, onder andere door marktdeelnemers, handelaren en toezichthoudende organisaties, met doeltreffende, evenredige en afschrikwekkende straffen worden bestraft. In nationale regelgeving mag worden bepaald dat, nadat er doeltreffende, evenredige en afschrikwekkende straffen zijn toegepast wegens overtredingen van het verbod om illegaal gekapt hout of producten van dergelijk hout op de interne markt aan te bieden, dergelijk hout of houtproducten niet noodzakelijkerwijs vernietigd hoeven te worden maar in plaats daarvan voor het algemeen belang mogen worden gebruikt of aangewend.

Om aan de doelstelling van deze verordening te voldoen, moet de Commissie de bevoegdheid krijgen om, overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), gedelegeerde handelingen vast te stellen met betrekking tot procedures voor de erkenning en de intrekking van erkenningen van toezichthoudende organisaties, met betrekking tot risicobeoordelingscriteria die nodig kunnen zijn ter aanvulling van die waarin deze verordening voorziet en met betrekking tot de lijst van hout en houtproducten waarop deze verordening van toepassing is. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij de voorbereiding passend overleg pleegt, onder meer van deskundigen.

Om te zorgen voor uniforme omstandigheden voor uitvoering, moeten er uitvoeringsbevoegdheden worden verleend aan de Commissie om gedetailleerde voorschriften goed te keuren ten aanzien van de frequentie en de aard van de controles door de bevoegde autoriteiten op de toezichthoudende organisaties en op de stelsels van zorgvuldigheidseisen behalve ten aanzien van verdere relevante risicobeoordelingscriteria. Overeenkomstig artikel 291 van de VWEU worden de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren, vooraf volgens de gewone wetgevingsprocedure bij verordening vastgelegd. In afwachting van de vaststelling van die nieuwe verordening blijft Besluit 1999/468/EG van de Raad van 28 juni 1999 tot vaststelling van de voorwaarden voor de uitoefening van de aan de Commissie (7) verleende uitvoeringsbevoegdheden van toepassing, met uitzondering van de regelgevingsprocedure met toetsing, die niet van toepassing is.

Marktdeelnemers en de bevoegde autoriteiten moeten een redelijke termijn krijgen om zich voor te bereiden om aan de eisen van deze verordening te voldoen.

Aangezien de doelstelling van deze verordening, te weten de bestrijding van illegale houtkap en de daarmee samenhangende handel, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt en derhalve, vanwege haar reikwijdte, beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat deze verordening niet verder dan wat nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken,