Rb. Leeuwarden, 23-08-2007, nr. 82458 / HA RK 07-72

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Op 1 juli 1999 is [verzoeker] als werknemer van Welsec betrokken geweest bij een bedrijfsongeval te Harlingen. [verzoeker] heeft toen met een verfspuitpistool verf in zijn linkerhand gespoten, waardoor hij gewond is geraakt. [verzoeker] is tweemaal aan zijn hand geopereerd in het ziekenhuis Medisch Centrum Leeuwarden. Ondanks dat er op enig moment een reële dreiging was dat [verzoeker] zijn linkerhand zou verliezen, is de hand somatisch volledig hersteld.

Welsec was op het moment van het ongeval verzekerd bij Delta Lloyd. Delta Lloyd heeft de zaak in behandeling genomen, en heeft op 22 februari 2000 namens Welsec aansprakelijkheid erkend (hierna wordt Welsec aangeduid als Delta Lloyd omdat Delta Lloyd hierna namens Welsec is opgetreden).

Bij brief van 4 april 2000 heeft revalidatiearts drs. H. Laman G.G.Z. Leeuwarden om een psychiatrische beoordeling van [verzoeker] gevraagd omdat [verzoeker] aangaf zijn linkerhand in het geheel niet te gebruiken, terwijl de hand volgens hem, het revalidatieteam en de [verzoeker] behandelend plastisch chirurg dr. J.J. van der Biezen volledig was hersteld.

Op 23 januari 2003 is [verzoeker] op gezamenlijk verzoek van partijen onderzocht door psychiater prof. dr. F.A.M. Kortmann, hoogleraar transculturele psychiatrie.

Dr. Kortmann heeft van zijn bevindingen een rapport op gesteld.

In dat op 28 januari 2003 gedateerde rapport komt dr. Kortmann op basis van een anamnese van [verzoeker] en een heteroanamnese van de echtgenote van [verzoeker] tot de conclusie dat het huidige toestandbeeld van [verzoeker] zeer ernstige beperkingen tot gevolg heeft met betrekking tot de beroepsactiviteiten van [verzoeker], de activiteiten in zijn dagelijks leven en hobby's, bezigheden in de recreatieve sfeer en sportbeoefening. [verzoeker] leidt, aldus nog steeds dr. Kortmann in zijn rapport van 28 januari 2003, een nagenoeg geheel passief, mutistisch en initiatiefloos bestaan, afgewisseld met ongericht motorische onrust.

Onder de aanhef anamnese luidt het rapport: "Betrokkene gedraagt zich in mijn spreekkamer nagenoeg mutistisch. Hij geeft nauwelijks tot geen anamnestische informatie. Hij kan niet aangeven waardoor hij in zijn zo'n slechte conditie is gekomen.

Onder de aanhef heteroanamnese van echtgenote luidt het rapport, voor zover hier van belang: Vóór het ongeval zou betrokkene normaal gefunctioneerd hebben. Na het ongeval is het steeds slechter met hem gegaan. Hij zou niets meer kunnen onthouden of zich herinneren. Hij zit de hele dag passief in zijn stoel. Televisie kijken gaat niet omdat hij niet tegen het geluid van de televisie kan. Hij leest geen kranten en onderneemt geen enkele activiteit meer. Ongeveer twee keer per week gaat zijn echtgenote met hem uit wandelen."

Onder "Psychiatrisch onderzoek" rapporteert dr. Kortmann onder meer: "Spontaan komt hij niet tot enige vorm van gesprek. Op eenvoudige vragen naar feitelijke informatie antwoordt hij in het geheel niet, of doet dit na een lange stilte met de korte zin "ik weet het niet". Antwoorden blijken achteraf ook vaak niet juist te zijn. Zo zegt hij met veel moeite dat hij twee kinderen heeft, terwijl zijn echtgenote vertelt dat ze vier kinderen hebben."

Onder "Diagnotische overwegen" is vermeld:

?"- Status na ernstig trauma van de linker hand

Bij brief van 29 april 2004 heeft Delta Lloyd aan [verzoeker] voorgesteld het advies van dr. Kortmann te volgen, en derhalve neurologisch onderzoek te laten doen.

Op enig moment heeft Delta Lloyd het Fraude Informatie Systeem Holland, een door verzekeraars gebruikt systeem dat mede dient ter opsporing en voorkoming van fraude, geraadpleegd, waarin is opgenomen dat [verzoeker] na de datum van het ongeval bij verschillende verkeersongevallen betrokken is geweest, waarbij hij zelf een motorvoertuig bestuurde. Als gevolg hiervan is bij Delta Lloyd twijfel ontstaan over de aard en ernst van het [verzoeker] opgelopen letsel. Delta Lloyd heeft [verzoeker] van haar bevindingen op de hoogte gesteld.

Bij brief van 13 juli 2006 heeft de advocaat van [verzoeker] Delta Lloyd bericht dat [verzoeker] slechts bekend is met een schade van zijn broer die een ongeval heeft gehad in Spanje en een ongeval in Echtenerbrug en dat hij verder van niets weet.

Nadat [verzoeker] aan Delta Lloyd te kennen had gegeven geen prijs te stellen op een persoonlijk gesprek, heeft Delta Lloyd de advocaat van [verzoeker] op 17 juli 2006 een aantal schade-aangifteformulieren gestuurd, waarop de advocaat van [verzoeker] bij brief van 25 augustus 2006 (onder meer) als volgt heeft gereageerd: "Van de tien evenementen zijn er twee geweest waar hij zelf schuld aan had. De twee ruitbreuken en de aanrijding te Spanje zijn geschied toen hij, of zelf niet chauffeerde, of de auto had uitgeleend aan zijn zwager respectievelijk zijn broer. De overige vijf evenementen zijn buiten zijn schuld geweest. Cliënt heeft steeds gereden in auto's met automaat omdat hij één arm niet kan gebruiken. Hij rijdt bijzonder weinig kilometers, behalve indien hij, zoals het geval in Spanje, wel als passagier in de auto zat maar door zijn broer werd gereden. Dat hij daarbij een pechvogel blijkt te zijn is wel duidelijk. De auto is niettemin voor hem één van de weinige mogelijkheden om zich buiten de deur te begeven omdat lopen voor hem een kwelling is. Het feit dat hij met enige regelmaat, zij het niet overdreven vaak, met zijn auto lokaal op pad is, kan mijns inziens niet leiden tot de conclusie dat hij tot enige werkzaamheden in staat is."

Delta Lloyd heeft vervolgens onderzoeksbureau Extensive te Lisse opdracht gegeven, een voor [verzoeker] geheim te gehouden, observatieonder¬zoek te doen naar de bewegingen van [verzoeker]. Dit onderzoek heeft op maandag 22 mei 2006, woensdag 24 mei 2006 en maandag 29 mei 2006 plaatsgevonden. Van het onderzoek is een dvd met video-opnamen gemaakt en een op 31 mei 2006 gedateerd verslag, waarvan een fotomap onderdeel uitmaakt. Uit het observatieonderzoek blijkt (onder meer) dat de onderzochte persoon gedurende die drie dagen overdag druk in de weer is, veelvuldig een auto bestuurt en sociale contacten onderhoudt.

Op 10 oktober 2006 is [verzoeker] door Delta Lloyd in een persoonlijk gesprek geconfronteerd met het beeldmateriaal. [verzoeker] heeft toen tegen Delta Lloyd gezegd dat niet hij, maar zijn neef, op de beelden is te zien. [verzoeker] heeft verder geen informatie over de neef gegeven, ondanks verzoeken daartoe van Delta Lloyd.

Delta Lloyd heeft [verzoeker] aan voorschotten een bedrag van € 19.537,80 betaald. Op 11 oktober 2006 heeft Delta Lloyd aan [verzoeker] laten weten dat, gezien de bevindingen tijdens de observatie, waaruit volgens Delta Lloyd naar voren komt dat [verzoeker] zijn linkerarm volledig kan gebruiken, zij met deze gedane betalingen aan haar verplichtingen heeft voldaan. Delta Lloyd weigert om nog verder mee te werken aan onderzoek naar letsel dat [verzoeker] als gevolg van het hem overkomen bedrijfsongeval zou hebben geleden.

[verzoeker] is tot op heden voor 80 - 100% afgekeurd door het UWV.

[verzoeker] verzoekt de rechtbank een voorlopig deskundigenbericht te gelasten met benoeming van twee deskundigen omdat volgens [verzoeker] aansluitend op een neurologisch onderzoek, een actuarieel onderzoek nodig.

[verzoeker] verzoekt om als deskundige te benoemen drs. E.R.P. Brunt, neuroloog verbonden aan het Universitair Medisch Centrum te Groningen en hem de volgende vragen voor te leggen:

[verzoeker] vindt dat Delta Lloyd ten onrechte weigert verdere medewerking te verlenen aan onderzoek naar het hem als gevolg van het bedrijfsongeval opgelopen letsel.

[verzoeker] voert aan dat hij wil dat het door Delta Lloyd gestaakt medisch expertisetraject wordt voortgezet door middel van een neurologisch onderzoek, zoals dr. Kortmann heeft voorgesteld, teneinde zijn kansen in een proces in te kunnen schatten. Delta Lloyd daarentegen stelt zich op het standpunt dat neurologisch onderzoek niet nodig is omdat uit het beeldmateriaal van het observatieonderzoek blijkt dat [verzoeker] geen enkele beperking ondervindt aan zijn arm. Delta Lloyd voert aan zich niet aan de indruk te kunnen onttrekken dat [verzoeker] zijn letsel simuleert, waardoor [verzoeker] met het indienen van het onderhavige verzoek misbruik maakt van bevoegdheid, dan wel dat een zwaarwegend belang toewijzing van het verzoek in de weg staat.

De rechtbank stelt in dit kader voorop dat naar vaste jurisprudentie een voorlopig deskundigenonderzoek als bedoeld in artikel 202 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering ertoe kan dienen een partij de mogelijkheid te verschaffen aan de hand van het uit te brengen deskundigenbericht zekerheid te verkrijgen omtrent de voor de beslissing van het geschil relevante feiten en omstandigheden en aldus beter te kunnen beoordelen of het raadzaam is de procedure te beginnen. Aan de rechter die heeft te oordelen over het verzoek een dergelijk onderzoek te gelasten, komt geen discretionaire bevoegdheid toe. Hij dient het onderzoek in beginsel te gelasten, mits het daartoe strekkende verzoek terzake dienend en voldoende concreet is en feiten betreft die met het deskundigenonderzoek bewezen kunnen worden. Dit is echter anders indien de rechter op grond van in zijn beslissing te vermelden feiten en omstandigheden van oordeel is dat het verzoek in strijd is met een goede procesorde, dat van de bevoegdheid toepassing van dit middel te verlangen, misbruik wordt gemaakt - bijvoorbeeld omdat verzoeker wegens onevenredigheid van de over en weer betrokken belangen in redelijkheid niet tot het uitoefenen van die bevoegdheid kan worden toegelaten - of dat het verzoek moet afstuiten op een ander door de rechter zwaarwichtig geoordeeld bezwaar.

Tussen partijen is niet in geschil dat het in beginsel mogelijk is dat het [verzoeker] overkomen bedrijfsongeval waarbij in zijn (linker)hand verf is gekomen, tot hersenbeschadiging leidt, hetgeen [verzoeker] vreest. Dr. Kortmann vraagt zich af of de verfinjectie toxische effecten heeft gehad op de hersenen, en of er sprake is van een vroege vorm van dementie. Het gevraagde deskundigenbericht leent zich om inzicht te verschaffen in de huidige en toekomstige (verwachte) neurologische gezondheidssituatie van [verzoeker]. Ook kan de deskundige worden gevraagd in welke hypothetische neurologische situatie [verzoeker] zich zou hebben bevonden als het ongeval nooit had plaatsgevonden. Omdat het verzoek terzake dienend en voldoende concreet is en feiten betreft die met het deskundigenonderzoek bewezen kunnen worden, zal het derhalve in beginsel moeten worden toegewezen. Eigenlijk betwist Delta Lloyd dit ook niet. Delta Lloyd voert aan dat één van de afwijzingsgronden zich voordoet.

De rechtbank volgt Delta Lloyd niet in haar betoog dat uit het beeldmateriaal van het observatieonderzoek al volgt dat [verzoeker] geen neurologisch letsel heeft, of dat [verzoeker] dergelijk letsel simuleert. In feite stelt Delta Lloyd ook niet dat [verzoeker] letsel simuleert; Delta Lloyd stelt slechts dat zij zich niet aan de indruk kan onttrekken dat [verzoeker] letsel simuleert. De enkele indruk die bij Delta Lloyd is ontstaan dat [verzoeker] geen neurologisch letsel heeft, levert niet één van de in de jurisprudentie gevormde afwijzingsgronden op en staat derhalve toewijzing van het verzoek niet in de weg.

Delta Lloyd heeft vooral benadrukt dat psychiater dr. Kortmann zijn conclusies heeft gebaseerd op heel ander gedrag van [verzoeker] dan [verzoeker] gedurende het observatieonderzoek heeft getoond. Hoewel [verzoeker] niet erkent degene te zijn van wie het beeldmateriaal is gemaakt, motiveert [verzoeker] zijn betwisting daarvan evenmin. Tot het - overgelegde - verslag van het observatieonderzoek behoort een fotomap met foto's van de geobserveerde persoon, diens woning en auto's. De rechtbank kan [verzoeker] niet volgen in zijn stelling dat op die foto's de geobserveerde persoon niet zou zijn te herkennen. Met name foto's 15 en 21 geven een voldoende duidelijk beeld van het gezicht van de betreffende persoon. Ook heeft [verzoeker] in eerste instantie verklaard dat niet hij, maar zijn neef op het beeldmateriaal van het observatieonderzoek voorkomt. Tegen deze achtergrond lag het naar het oordeel van de rechtbank op de weg van [verzoeker] om zijn verweer dat hij niet is geobserveerd, nader te onderbouwen. [verzoeker] heeft dat niet gedaan, zodat er in deze verzoekschrift¬procedure van uit gegaan kan worden dat het [verzoeker] is, die is geobserveerd. De rechtbank deelt de zienswijze van Delta Lloyd dat de wijze waarop [verzoeker] zich in mei 2006 gedraagt, niet op het gedrag lijkt waarvan dr. Kortmann in zijn rapport van januari 2003 is uitgegaan. Uit het observatieonderzoek blijkt dat [verzoeker] overdag druk doende is, in een auto rijdt en sociale contacten onderhoudt, terwijl [verzoeker] volgens dr. Kortmann een nagenoeg geheel passief, mutistisch en initiatiefloos bestaan leidt, afgewisseld met ongericht motorische onrust. Op voorhand valt niet uit te sluiten dat het beeldmateriaal invloed heeft op de psychiatrische diagnoses van dr. Kortmann, hoewel daarbij moet worden aangetekend dat het onderzoek van dr. Kortmann in januari 2003 is geweest, en het observatie¬onderzoek in mei 2006. Onduidelijk is hoe het in mei 2006 geobserveerde gedrag van [verzoeker] zich verhoudt tot de stelling van [verzoeker] bij verzoekschrift van mei 2007 dat hij het gebruik van zijn linkerarm vrijwel is verloren. Echter: of, en in hoeverre dit alles medisch relevant is om het al dan niet bestaan van neurologisch letsel vast te stellen, moet aan de deskundige worden overgelaten en geldt niet als een in de jurisprudentie onwikkelde afwijzingsgrond.

Delta Lloyd wil dat de rechtbank dr. Kortmann de vraag voorlegt of hij zijn conclusies, waaronder zijn aanbeveling om nader neurologisch onderzoek te verrichten handhaaft na het zien van het beeldmateriaal. Dit maakt evenwel geen onderdeel uit van het onderhavige verzoek van [verzoeker]. Delta Lloyd heeft ook geen zelfstandig verzoek daartoe ingesteld. [verzoeker] verzoekt thans om neurologische expertise, niet om psychiatrische expertise noch om een bevestiging van de eerder door dr. Kortmann vastgestelde psychiatrische diagnose. [verzoeker] verwijst in zijn verzoek alleen naar het rapport van dr. Kortmann om daarmee zijn verzoek om een voorlopig deskundigenbericht van een neuroloog te onderbouwen, nu dit door dr. Kortmann wordt voorgesteld. Voor een voorlopig neurologisch deskundigenonderzoek is een aanbeveling van een psychiater niet vereist. Het feit dat naar aanleiding van het observatieonderzoek vragen te stellen zijn bij de uitgangspunten waarop dr. Kortmann zijn rapport heeft gebaseerd, staat niet automatisch toewijzing van het verzoek van [verzoeker] in de weg. Het is, zoals hiervoor al is overwogen, maar de vraag of een neuroloog het voor zijn onderzoek nodig vindt om acht te slaan op het onderzoek dat dr. Kortmann in januari 2003 heeft verricht en/of op het observatieonderzoek dat op verzoek van Delta Lloyd heeft plaatsgevonden. De rechtbank laat aan het de deskundige over te beoordelen of voor zijn onderzoek relevant is of [verzoeker] nu wel of niet zijn linkerarm (heeft) gebruikt, al dan niet volledig, en of hij nog slechts beperkte cognitieve mogelijkheden heeft, zo hij stelt. Dit geldt ook voor de samenstelling van de verf. De rechtbank gaat er van uit dat als de deskundige, zoals door dr. Kortmann is verondersteld, voor zijn onderzoek moet weten hoe de verf is samengesteld, [verzoeker] die informatie aan de deskundige kan verschaffen.

Het voorgaande leidt tot de (tussen)conclusie dat het verzoek tot het houden van een voorlopig neurologisch deskundigenonderzoek zal worden toegewezen.

De rechtbank zal thans ingaan op het subsidiair door Delta Lloyd gevoerde verweer, waarbij Delta Lloyd bezwaar maakt tegen de deskundige die [verzoeker] wil benoemen, en de door [verzoeker] geformuleerde vraagstelling. De rechtbank onderschrijft niet het door [verzoeker] ingenomen standpunt dat dit geen relevant verweer zou zijn vanwege het ontbreken van discretionaire bevoegdheid. Hoewel de rechtbank bij een verzoek als het onderhavige geen discretionaire bevoegdheid toekomt, is een beoordeling naar de maatstaf van: of men in het gegeven geval toewijzing van het verzochte als aangewezen aanmerkt, welke discretionaire beoordeling door de Hoge Raad is verworpen, iets (wezenlijk) anders dan de (vervolg)beslissing(en) hoeveel deskundigen de rechter wil benoemen, wie hij als deskundige wil benoemen en welk vragen hij aan de deskundige voorlegt. De wetgever heeft de rechter bij deze beslissingen geheel vrijgelaten. Naar het oordeel van de rechtbank miskent [verzoeker] met zijn standpunt de toepasselijkheid van de bepalingen omtrent het deskundigenbericht - op grond waarvan de rechter de vraagstelling bepaalt (art. 194 lid 1 Rv) - ten aanzien van het voorlopig deskundigenbericht, zie de schakelbepaling in art. 205 lid 1 Rv. Indien het standpunt van [verzoeker] gevolgd zou moeten worden, valt niet in te zien welke meerwaarde een voorlopig deskundigenbericht nog zou hebben ten opzichte van het rapport van een partijdeskundige.

Delta Lloyd maakt bezwaar tegen de benoeming van neuroloog dr. E.R.P. Brunt. Delta Lloyd vreest dat deze deskundige zijn oordeel volledig baseert op de afgenomen anamnese. De deskundige moet zich volgens Delta Lloyd niet alleen een oordeel vormen naar aanleiding van het verhaal van [verzoeker], maar moet ook het beeldmateriaal bestuderen. Nog daargelaten dat de deskundige op grond van deze beschikking al op de hoogte is van het bestaan van het beeldmateriaal, zal de rechtbank om de vrees van Delta Lloyd weg te nemen, de neuroloog vragen de vragen eveneens te beantwoorden na bestudering van het beeldmateriaal.

De rechtbank vindt wat betreft de aan de te benoemen neuroloog te stellen vragen, aanleiding aan te sluiten bij de vragen zoals die zijn ontwikkeld door de Projectgroep medische deskundigen in de rechtspleging van de Vrije Universiteit in samenwerking met de Interdisciplinaire Werkgroep Medische Deskundigen. De rechtbank knoopt daarbij vast aan de vragen zoals die zijn gepubliceerd op de website van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Partijen leggen niet uit waarom zij van die in de branche tot stand gekomen vragen afwijken. [verzoeker] onderbouwt zijn stelling dat de IWMD vraagstelling voor hem (deels) niet aanvaardbaar is, niet.

[verzoeker] verzoekt verder om een voorlopig actuarieel onderzoek, waarbij hij antwoord wil op de vraag welk verlies hij aan arbeidsvermogen lijdt als gevolg van het hem overkomen ongeval. Delta Lloyd maakt bezwaar tegen een dergelijk onderzoek. De rechtbank deelt dit bezwaar. In dit stadium bestaat geen zicht op het antwoord op de vragen of de (psychische en/of neurologische) klachten die [verzoeker] na het herstel van zijn hand heeft (gehad) ongevalsgevolg zijn, en zo ja tot welk moment en of [verzoeker] geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt is voor het eigen beroep en zo ja of dit ook geldt voor ander passend werk. Wat deze laatste vragen betreft, is het feit dat [verzoeker] tot op heden voor 80 - 100% is afgekeurd door het UWV, niet relevant voor de civiele (causale) toerekening.

De rechtbank is van oordeel dat dit door [verzoeker] gewenste onderzoek prematuur is, en daarmee in strijd met een goede procesorde. Dit deel van het verzoek zal worden afgewezen.

Delta Lloyd vindt dat de rechtbank [verzoeker] moet gelasten om alle medische gegevens van voor en na het onderzoek aan neuroloog dr. Brunt te verstrekken, waarbij [verzoeker] zijn huisarts volgens Delta Lloyd zou moeten machtigen om de ontbrekende gegevens en het volledige huisartsendossier, over de tien jaar voorafgaand aan het ongeval, aan neuroloog Brunt te zenden, met een afschrift van deze gegevens aan de medisch adviseur van Delta Lloyd. Ter gelegenheid van de mondelinge behandeling heeft [verzoeker] laten weten dat hij dr. Brunt op verzoek alle medische informatie zal verschaffen die neuroloog Brunt wenselijk acht. Overwogen wordt voorts dat [verzoeker] er een gerechtvaardigd belang bij heeft dat zijn privacy niet verder wordt aangetast dan in het kader van deze procedure noodzakelijk is. In het onderhavige geval, waarin door Delta Lloyd anders dan die van een goede procesorde, geen omstandigheden zijn gesteld waaruit kan worden afgeleid dat Delta Lloyd in deze stand van de procedure een zwaarwegend belang heeft om kennis te nemen van het volledige medische dossier, is de rechtbank van oordeel dat vooralsnog kan worden volstaan met het overleggen van het volledige medische dossier aan Brunt. Het zal aan Brunt worden overgelaten om te beoordelen of het medische dossier van [verzoeker] aanleiding geeft om te veronderstellen dat er sprake is van andere feiten en omstandigheden, die van belang zijn voor de vraag of de door [verzoeker] gestelde beperkingen ook zouden zijn ingetreden zonder ongeval en zo ja, in welke mate. Indien Brunt tot een dergelijk oordeel komst, dient deze informatie - gelet op de processuele belangen van Delta Lloyd - vervolgens ook aan de medisch adviseur van Delta Lloyd te worden verstrekt.

De rechtbank ziet in de omstandigheid dat Delta Lloyd aansprakelijkheid voor het [verzoeker] overkomen bedrijfsongeval heeft erkend aanleiding om te bepalen dat het voorschot op de kosten van de deskundige door Delta Lloyd moet worden gedeponeerd. Dit voorschot zal daarom door Delta Lloyd moeten worden betaald.

De rechtbank

draagt de deskundige op om tot het onderzoek over te gaan na bericht van de griffier, dat het voorschot is betaald en om binnen 3 maanden na ontvangst van dit bericht een schriftelijk en ondertekend rapport in te leveren ter griffie van deze rechtbank;

6. bepaalt dat de procureur van [verzoeker] de processtukken in kopie aan de deskundige doet toekomen;

Deze beschikking is gegeven door mr. G.A.M. Peper en in het openbaar uitgesproken op 23 augustus 2007, in tegenwoordigheid van de griffier.?