HR, 24-05-2016, nr. 15/02438

HR, 24-05-2016, nr. 15/02438

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Uitspraak 24‑05‑2016

Inhoudsindicatie

Medeplegen van diefstal gevolgd van geweld en bedreiging met geweld tegen een politieagent o.a. door tegen de politieauto aan te rijden. Klacht met verwijzing naar de Nijmeegse scooterzaak over het bewezenverklaarde medeplegen van (bedreiging met) geweld, nu het hof niet heeft vastgesteld wie de bestuurder van de auto is geweest. CAG: ‘s Hofs kennelijke oordeel dat het betrekkelijk onverschillig is wie er achter het stuur heeft gezeten nu verdachten voldoende nauw en bewust met elkaar hebben samengewerkt en verdachte de aanmerkelijke kans op de koop heeft toegenomen dat de bestuurder tegen de politieauto met daarin politieagent X zou aanrijden, geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting omtrent medeplegen, en is niet onbegrijpelijk. HR: art. 81.1 RO. Samenhang met 14/05109.

Partij(en)

24 mei 2016

Strafkamer

nr. S 15/02438

BKL

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof Amsterdam van 3 oktober 2014, nummer 23/004777-12, in de strafzaak tegen:

[verdachte] , geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1989.

1. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal P.C. Vegter heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De raadsman heeft daarop schriftelijk gereageerd.

2. Beoordeling van het middel

Het middel kan niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81, eerste lid, RO, geen nadere motivering nu het middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

3. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Dit arrest is gewezen door de vice-president W.A.M. van Schendel als voorzitter, en de raadsheren J. de Hullu en Y. Buruma, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 24 mei 2016.

Conclusie 29‑03‑2016

Inhoudsindicatie

Medeplegen van diefstal gevolgd van geweld en bedreiging met geweld tegen een politieagent o.a. door tegen de politieauto aan te rijden. Klacht met verwijzing naar de Nijmeegse scooterzaak over het bewezenverklaarde medeplegen van (bedreiging met) geweld, nu het hof niet heeft vastgesteld wie de bestuurder van de auto is geweest. CAG: ‘s Hofs kennelijke oordeel dat het betrekkelijk onverschillig is wie er achter het stuur heeft gezeten nu verdachten voldoende nauw en bewust met elkaar hebben samengewerkt en verdachte de aanmerkelijke kans op de koop heeft toegenomen dat de bestuurder tegen de politieauto met daarin politieagent X zou aanrijden, geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting omtrent medeplegen, en is niet onbegrijpelijk. HR: art. 81.1 RO. Samenhang met 14/05109.

Nr. 15/02438

Zitting: 29 maart 2016

Mr. P.C. Vegter

Standpunt/conclusie inzake:

[verdachte]

Het cassatieberoep richt zich tegen het arrest van het gerechtshof Amsterdam van 3 oktober 2014, waarbij de verdachte wegens 1 subsidiair “medeplegen van opzetheling”, 2 “diefstal door twee of meer verenigde personen” en 3 en 4 “telkens: diefstal waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft door middel van braak, gevolgd van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om, bij betrapping op heter daad, aan zichzelf of andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen” is veroordeeld.

Tegen deze uitspraak is namens de verdachte cassatieberoep ingesteld.

Mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, heeft tijdig één middel van cassatie voorgesteld.

Er bestaat samenhang met de zaak 14/05109. In deze zaak zal ik vandaag ook concluderen.

Het middel klaagt dat het onder feit 3 en 4 bewezenverklaarde medeplegen van geweld en bedreiging met geweld niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid. In de toelichting op het middel wordt daartoe aangevoerd dat (1) niet is vastgesteld dat de verdachte over een rijbewijs dan wel de rijvaardigheid beschikte die benodigd is om de auto (hierna de Audi) te besturen en de daarmee bewezenverklaarde ‘capriolen’ uit te halen en (2) dat de plotselinge manoeuvre van de agent Q118 met de Volvo meebrengt dat het opzet op de aanrijding alsmede het bewezenverklaarde opzet op het medeplegen van dit geweld kwestieus is.

Vooropgesteld moet worden dat het bestanddeel “door twee of meer verenigde personen” als bedoeld in art. 312, tweede lid onder 2, Sr kan worden opgevat als ‘medeplegen’ in de zin van art. 47 Sr.1.Om van medeplegen te kunnen spreken is in ieder geval ‘een bewuste en nauwe samenwerking’ tussen verdachte en zijn medeverdachte(n) vereist. Aan die samenwerking kan in de praktijk op verschillende manieren invulling worden gegeven. Niet noodzakelijk is dat medeplegers een zelfde rol of dezelfde gedragingen verrichten. Sterker nog, zolang sprake blijft van voldoende nauwe en bewuste samenwerking is niet steeds vereist dat een medepleger zelf enige uitvoeringshandeling verricht. Bij het aannemen van deze ’passieve deelneming’ dient wel enige terughoudendheid te worden betracht en zal nader bewijs nodig zijn voor de vereiste nauwe samenwerking. Zo zal de enkele omstandigheid dat naast de verdachte een tweede persoon tijdens het misdrijf aanwezig is en deze persoon zich daar niet van distantieert zonder nadere motivering in het algemeen onvoldoende zijn om tot een bewezenverklaring voor medeplegen te komen. Om in de woorden van De Hullu te spreken, zal het antwoord op de vraag ‘waarom het belang van de bijdrage van een minder zichtbaar handelende medepleger voldoende substantie had’ nadere motivering behoeven.2.

7. Het hof heeft overwogen dat niet kan worden vastgesteld wie de bestuurder van de Audi is geweest op het moment dat de Audi achteruit inreed op de overdwars op de weg staande Volvo met daarin agent Q118. Wel is komen vast te staan dat de verdachte één van de drie inzittenden van de Audi was.3.Voorts staat in cassatie vast dat de verdachte zich samen met de andere twee verdachten schuldig heeft gemaakt aan de tenlastegelegde voorafgegane diefstallen met braak.4.Tot slot heeft het hof overwogen dat zowel het medeplegen van de bedreiging met geweld als het medeplegen van het geweld wettig en overtuigend kunnen worden bewezen. Daarbij heeft het hof de volgende feiten en omstandigheden in aanmerking genomen:

(i) de verdachte en zijn medeverdachten hebben agent Q118 op een dreigende wijze aangekeken (tijdens het inhalen van de Volvo);

(ii) de verdachte en zijn medeverdachten zijn na het klemrijden alle drie uitgestapt en op agent Q118 afgerend;

(iii) de verdachte en zijn medeverdachten zijn vervolgens alle drie weer ingestapt in de Audi;

(iv) de Audi is daarna met opzet tegen de Volvo met daarin agent Q118 aangereden;

(v) vervolgens hebben verdachte en zijn medeverdachten gezamenlijk hun weg in de Audi vervolgd.

8. Hieruit heeft het hof de gevolgtrekking gemaakt dat de verdachte in elk geval heeft deelgenomen aan de bedreiging met geweld, daar hij terzake van de bedreiging zelf uitvoeringshandelingen heeft verricht (ik begrijp: het dreigend kijken en het uitstappen en dreigend op agent Q118 afrennen). Het middel klaagt hier verder niet over.5.Voorts trekt het hof hieruit ook de conclusie dat de verdachte - voor zover hij zelf al niet de bestuurder van de Audi was6.- in elk geval als inzittende van de Audi met voornoemd geweld heeft ingestemd en dat de rollen van de bestuurder en de twee overige inzittenden onderling inwisselbaar zijn geweest. In andere woorden, het hof schaart ook de geweldshandeling gepleegd door de bestuurder van de Audi onder het medeplegen en neemt daarmee aan dat de verdachte op zijn minst voorwaardelijk opzet heeft gehad op de aanmerkelijke kans dat zijn medeverdachte op de agent in zou rijden. De eerste deelklacht van het middel moet hierop stranden. Ten eerste omdat het middel kennelijk gebaseerd is op de veronderstelling dat voor medeplegen nodig is dat de verdachte zelf de geweldshandeling heeft gepleegd - quod non - en ten tweede omdat het van weinig realiteitszin bij de steller van het middel getuigt aan te nemen dat alleen een verdachte met een rijbewijs, respectievelijk voldoende rijvaardigheid het bewezenverklaarde gevaarzettende verkeersgedrag kan vertonen en de bewezenverklaarde geweldshandeling kan plegen.

9. Voorts is ook niet onbegrijpelijk het in de overwegingen van het hof besloten liggende oordeel dat de vereiste bewuste en nauwe samenwerking tussen de bestuurder en zijn bijrijders ook door andere factoren wordt ingevuld. Dat de verdachte samen met zijn twee mededaders is uitgestapt en dreigend op de agent Q118 is afgerend duidt er mijns inziens op dat het opzet van de verdachte er mede op gericht was de agent Q118 te doen stoppen respectievelijk te intimideren teneinde de (verdere) vlucht na de gepleegde inbraken veilig te stellen. Verdachtes handelen past in het algemene beeld van drie daders die koste wat kost aan een mogelijke achtervolging en inrekening door de politie wensten te ontkomen. Hierbij mag niet onvermeld blijven dat de daders de inbraken gezamenlijk hebben gepleegd, gezamenlijk in de gestolen (!) Audi op de vlucht zijn geslagen, zelf de confrontatie met de agent Q118 hebben opgezocht door hem te gaan achtervolgen, hem klem te rijden en gezamenlijk dreigend op hem af te rennen, na de confrontatie met de agent Q118 gezamenlijk de vlucht hebben hervat, onderweg een stopteken van het arrestatieteam hebben genegeerd, doorgereden zijn naar België, daar de Audi hebben verlaten, zich lopend hebben opgesplitst waarna de drie verdachten uiteindelijk toch door de (achtervolgende) politie zijn aangehouden. Dit duidt niet op een scenario waarin de verdachte tegen wil en dank slechts als passagier in de Audi heeft gezeten.

10. Tegen deze achtergrond getuigt het kennelijke oordeel van het hof, dat het betrekkelijk onverschillig is wie er achter het stuur heeft gezeten nu de verdachten voldoende nauw en bewust met elkaar hebben samengewerkt7.en dat de verdachte de aanmerkelijke kans dat de bestuurder van de Audi de Volvo met daarin agent Q118 aan zou rijden op de koop heeft toegenomen, dan ook niet van een onjuiste rechtsopvatting omtrent medeplegen, noch is het onbegrijpelijk.8.Met name niet - en ik merk het nog maar even op - nu de bestuurder van de Audi de Volvo eerst al bijna van de weg had gereden en vervolgens heeft klemgereden door voor de Volvo te gaan rijden en vol op de rem te gaan staan met het risico dat de agent Q118 niet op tijd had kunnen remmen en - met hoge snelheid - achterop de Audi zou zijn gebotst. Door als verdachte dan weer in de Audi in te stappen neem je het zeer gevaarzettende rijgedrag met de daarbij horende risico’s en mogelijke geweldshandelingen mijns inziens op de koop toe. Daar hoort ook bij dat de omstandigheid dat de agent Q118 aan deze intimidatie heeft geprobeerd te ontkomen door te trachten zijn Volvo in een slip te keren waardoor de Volvo dwars op de weg is komen te staan, onder het (voorwaardelijk) opzet van de verdachte en zijn medeverdachten kan worden geschaard. Bovendien valt niet in te zien welk juridisch relevant verschil ten aanzien van de geweldscomponent valt te bespeuren tussen het met flinke kracht inrijden op een recht, dan wel overdwars op de weg stilstaande auto. Voor zover de steller van het middel lijkt te suggereren dat de agent Q118 het aan zijn eigen verkeersgedrag te danken heeft dat hij het slachtoffer is geworden van het door de verdachte en zijn medeverdachten gepleegde geweld gaat mij dat te ver.

11. Het middel faalt en kan worden afgedaan met de aan art. 81, eerste lid, RO ontleende motivering. Toepassing van art. 80a RO laat zich denken.

12. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

13. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.