HR, 20-01-2012, nr. 11/04184

Het cassatieverzoekschrift bevat twee middelen. Middel 1 klaagt dat het hierboven onder (i) omschreven oordeel innerlijk tegenstrijdig is. Enerzijds zou het hof ten onrechte hebben aangenomen dat het verstekvonnis bindend is tussen [verzoekster] en [betrokkene 1], anderzijds zou het hof met de woorden ‘in beginsel’ hebben aangegeven dat er ruimte bestaat om van dat uitgangspunt af te wijken.

Art. 236 Rv bepaalt dat beslissingen die de rechtsbetrekking in geschil betreffen en zijn vervat in een in kracht van gewijsde gegaan vonnis, in een ander geding tussen dezelfde partijen bindende kracht hebben. De hiervan te onderscheiden bewijskracht van een civiel vonnis is (daarentegen) vrij: het hangt van de omstandigheden van het geval af of en zo ja welke waardering de rechter aan het vonnis in een eerder geding hecht2..

Voor zover het middel klaagt dat het hof ten onrechte toepassing heeft gegeven aan art. 236 Rv, mist het feitelijke grondslag. In rov. 3.4 neemt het hof de juistheid van de inhoud van het verstekvonnis ‘in beginsel’ als uitgangspunt en oordeelt dat [verzoekster] in dat licht onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij ten aanzien van het ontstaan van de schuld aan [betrokkene 1] ter goeder trouw is geweest. Daarmee heeft het hof veeleer onderkend dat de bewijskracht van een civiel vonnis vrij is.

Voor zover het middel klaagt over de (bewijs)waardering van het verstekvonnis, geldt dat een dergelijk oordeel in cassatie slechts op begrijpelijkheid kan worden getoetst3.. Ter zake van het ontstaan en onbetaald laten van de schuld aan [betrokkene 1] en het niet instellen van een rechtsmiddel tegen het verstekvonnis, heeft [verzoekster] gesteld dat haar nauwelijks een verwijt kan worden gemaakt gelet op de (psychische) omstandigheden waarin zij verkeerde4. en daarbij gewezen op de inhoud van een psychologisch onderzoek van 18 mei 20105., waaruit o.m. blijkt dat [verzoekster] voldoet aan de criteria van een ernstige en chronische depressieve stemmingsstoornis, een paniekstoornis met agorafobie, een sociale fobie en een posttraumatische stresstoornis. Hoewel dat niet met zoveel woorden blijkt uit de desbetreffende rechtsoverweging, volgt uit een lezing van het gehele arrest dat het hof deze stellingen niet over het hoofd heeft gezien. De stellingen figureren in een samenvatting van het beroepschrift van [verzoekster] in rov. 3.3, waarin het hof een en ander aldus formuleert, dat [verzoekster] reeds jaren ernstige psychische klachten heeft waardoor haar functioneren en mogelijkheden tot adequaat handelen, zoals het op juiste wijze reageren op de destijds betekende dagvaarding en het verstekvonnis, (ernstig) beperkt waren. In rov. 3.5 is het hof wederom op de stellingen ingegaan in het kader van [verzoekster]’ beroep op art. 288 lid 3 Fw, welke hieronder bij de bespreking van middel 2 aan de orde komt. Het oordeel van het hof dat onvoldoende aannemelijk is gemaakt dat [verzoekster] ter goeder trouw is geweest, is niet onbegrijpelijk. Het overgelegde rapport biedt immers geen grondslag voor de stelling dat het in het verstekvonnis toegewezen bedrag onjuist is. Evenmin kan uit het rapport worden afgeleid welke ziektebeelden zich hebben voorgedaan ten tijde van het ontstaan en het onbetaald laten van de schuld aan [betrokkene 1], noch in welke mate zij daarop van invloed zijn geweest. Het middel faalt.

Middel 2 richt zich tegen het hiervoor onder (ii) weergegeven oordeel en betoogt dat het hof een te beperkte uitleg danwel toepassing heeft gegeven aan art. 288 lid 3 Fw in het licht van de stellingen van [verzoekster] dat:

Art. 288 lid 3 Fw verleent aan de rechter een discretionaire bevoegdheid om een schuldsaneringsverzoek toe te wijzen ook al is niet voldaan aan art. 288 lid 1 onder b Fw. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat lid 3 vooral ziet op de mogelijkheid dat de rechter een schuldenaar met psychosociale of verslavingsproblematiek toelaat, indien die schuldenaar voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij of zij de omstandigheden die bepalend zijn geweest voor het ontstaan of onbetaald laten van de schulden onder controle heeft gekregen, hetgeen zal moeten blijken uit de door de schuldenaar getroffen maatregelen en het bestaan van een stabiele leefsituatie om aan de saneringsverplichtingen te kunnen voldoen6..

Het hof heeft niet aannemelijk geacht dat van de zo-even genoemde situatie sprake is. Dit feitelijke oordeel, welke in cassatie enkel op begrijpelijkheid kan worden getoetst, getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is voldoende gemotiveerd. Het berust op het recente ontstaan van schulden en de nog in het verschiet liggende intensieve behandeling. Met de recente ontstaansdata doelde het hof op de schulden aan ING uit 2007 en 2009 als gevolg van een roodstand op de betaalrekening van [verzoekster]. Naar het in cassatie onbestreden oordeel van het hof zijn deze schulden ontstaan doordat [verzoekster] haar uitgavenpatroon in die periode niet goed had aangepast aan haar inkomen (rov. 3.4). Wat betreft de intensieve behandeling refereerde het hof kennelijk aan de voornoemde, door [verzoekster] overgelegde rapportage van 18 mei 2010. Daaruit blijkt onder meer dat [verzoekster] is geadviseerd een behandeling in eerste instantie te richten op haar Posttraumatische stresstoornis, en dat [verzoekster] heeft aangegeven in te zien dat zij nog een lange weg heeft te gaan.

Ik concludeer tot verwerping.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

A-G