Hof Arnhem-Leeuwarden, 04-12-2014, nr. 21-005927-13

hij op meerdere tijdstippen op of omstreeks 17 februari 2010 te Apeldoorn, in geval (telkens) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [aangever 1] heeft gedwongen tot de afgifte van meerdere, althans één mobiele telefoon(s) en/of telefooncontract(en), in elk geval van enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [aangever 1], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s), en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en)

welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond(en) dat verdachte en/of diens mededader(s)

- terwijl die [aangever 1] in de auto zit bij verdachte en/of diens mededader(s), tegen die [aangever 1] heeft/hebben gezegd dat hij meerdere, althans één telefoonabonnement(en) moest afsluiten, omdat hij anders problemen zou krijgen en/of

- terwijl die [aangever 1] bang was dat hij in elkaar geslagen zou worden en/of dat zijn familie bedreigd zou worden en/of

- tegen die [aangever 1] heeft/hebben gezegd “Mondje dicht en geen politie, anders komen er problemen”, althans woorden van gelijke dreigende strekking en/of aard;

hij op meerdere tijdstippen op of omstreeks 17 februari 2010 te Apeldoorn, in elk geval (telkens) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 1] heeft bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één mobiele telefoon(s), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- terwijl die [aangever 1] in de auto zit bij verdachte en/of diens mededader(s), tegen die [aangever 1] gezegd dat hij meerdere, althans één telefoonabonnement(en) moest afsluiten, omdat hij anders problemen zou krijgen en/of

- terwijl die [aangever 1] bang was dat hij in elkaar geslagen zou worden en/of dat zijn familie bedreigd zou worden en/of

- tegen die [aangever 1] gezegd “Mondje dicht en geen politie, anders komen er problemen”, althans woorden van gelijke dreigende aard of strekking en/of

- tegen die [aangever 1] gezegd dat het contract uit het archief gehaald zou gaan worden en/of

- tegen die [aangever 1] gezegd welk adres hij moest opgeven bij de telefoonwinkel(s) en/of

- (telkens) nadat die [aangever 1] het telefoonabonnement had afgesloten tegen die [aangever 1] gezegd dat hij de tas met de telefoon moest afgeven,

- waardoor die [aangever 1] werd bewogen tot afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of het afsluiten van meerdere, althans één, telefoonabonnement(en),

- terwijl die [aangever 1] rekeningen van de telefoonmaatschappij(en) heeft ontvangen;

hij op meerdere tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 februari 2010 tot en met 18 maart 2010 te Deventer en/of te Apeldoorn, in elke geval (telkens) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 2] heeft bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- tegen die [aangever 2] gezegd dat als zij tenminste tien telefoonabonnementen zou afsluiten, zij daar geld voor zou krijgen en/of

- tegen die [aangever 2] gezegd dat hij verdachte en/of diens mededader(s) iemand kende(n) die het/de abonnement(en) uit het systeem zou halen en/of

- aan die [aangever 2] een adres gegeven dat zij moest opgeven bij de telefoonwinkel(s),

- waardoor die [aangever 2] werd bewogen tot afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of het afsluiten van meerdere, althans één, telefoonabonnement(en),

- terwijl die [aangever 2] een bedrag van 150 euro heeft ontvangen van verdachte en/of diens mededader(s) en/of

- terwijl die [aangever 2] wel rekeningen van de telefoonmaatschappij(en) heeft ontvangen;

hij op meerdere tijdstippen op of omstreeks 18 maart 2010 te Deventer en/of te Apeldoorn, in elk geval (telkens) in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [aangever 3] heeft gedwongen tot de afgifte van meerdere, althans een, mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [aangever 3], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s), en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en)

welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond(en) dat verdachte en/of diens mededader(s)

- tegen die [aangever 3] heeft/hebben gezegd dat zij meerdere, althans één, telefoonabonnement(en) af moest sluiten op haar naam en/of

- tegen die [aangever 3] heeft/hebben gezegd dat ze moest doen wat hij, verdachte, en/of diens mededader(s) zei(den), want anders zouden ze haar huis opzoeken en/of

- die [aangever 3] heeft/hebben uitgescholden en/of tegen die [aangever 3] heeft/hebben gezegd dat ze de lul zou zijn als ze niet deed wat hij, verdachte, en/of diens mededader(s) wilde(n) en/of dat ze haar wat aan zouden doen;

hij op meerdere tijdstippen of omstreeks 18 maart 2010 te Deventer en/of te Apeldoorn, althans in elk geval (telkens) Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 3] heeft bewogen tot de afgifte van meerdere, althans een, mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- aan die [aangever 3] gevraagd of zij geld wilde verdienen en/of

- tegen die [aangever 3] gezegd dat zij meerdere, althans één, telefoonabonnement(en) af moest sluiten op haar naam en/of

- tegen die [aangever 3] gezegd welk adres zij moest opgeven bij de telefoonwinkel(s) en/of

- tegen die [aangever 3] gezegd dat hij verdachte en/of diens mededader(s) iemand kende(n) die de gegevens uit het systeem zou halen en/of

- tegen die [aangever 3] gezegd dat ze moest doen wat hij, verdachte, en/of diens mededader(s) zei(den), want anders zouden ze haar huis opzoeken en/of

- die [aangever 3] uitgescholden en/of gezegd dat ze de lul zou zijn als ze niet deed wat hij, verdachte, en/of diens mededader(s) wilde(n) en/of dat ze haar wat aan zouden doen,

- waardoor die [aangever 3] werd bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of het afsluiten van meerdere, althans één, telefoonabonnement(en) en/of

- terwijl die [aangever 3] wel rekeningen van de telefoonmaatschappij(en) heeft ontvangen;

hij op meerdere tijdstippen op of omstreeks 11 februari 2011 te Apeldoorn, in elk geval (telkens) in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 4] heeft bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten meerdere, althans één, telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- die [aangever 4] verteld dat hij verdachte en/of diens mededader(s) een methode wist(en) om veel geld te verdienen en/of die [aangever 4] verteld dat hij zich nooit meer zorgen hoefde te maken over geld en/of drugs en/of

- die [aangever 4] verteld dat hij veel geld kon verdienen door meerdere, althans één, telefoonabonnement(en) af te sluiten en/of

- die [aangever 4] verteld dat hij 3000 euro per telefoon kon verdienen en/of

- die [aangever 4] verteld dat hem niets kon gebeuren, omdat hij verdachte en/of diens mededader(s) mensen kende(n) (die in de telefoonwinkels werkten) die het/de abonnement(en) ongedaan konden maken en/of hackers kende(n) die [aangever 4] naam konden laten verdwijnen en/of

- bij de ABN AMRO bank 10 euro, althans een geldbedrag, gestort op de rekening van [aangever 4] en/of

- waardoor die [aangever 4] werd bewogen tot afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

- terwijl die [aangever 4] 40 euro en/of verdovende middelen heeft ontvangen van verdachte en/of diens mededader(s) en/of

- terwijl die [aangever 4] wel rekeningen van de telefoonmaatschappij heeft ontvangen;

hij op meerdere tijdstippen op of omstreeks 18 februari 2011 te Arnhem en/of te Apeldoorn, in elk geval (telkens) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 5] en/of [aangever 6] heeft/hebben bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- via de msn en/of ping die [aangever 6] gevraagd of zij snel geld wilde verdienen en/of zij 1000 euro voor een uurtje wilde verdienen en/of

- die [aangever 6] uitgelegd dat zij een pinpas en/of een ID kaart nodig had en/of 18 jaar moest zijn en/of

- tegen die [aangever 6] gezegd dat het legaal was en/of

- tegen die [aangever 6] en/of [aangever 5] gezegd dat haar/hun gegevens uit het systeem verwijderd zouden worden,

- waardoor die [aangever 5] en/of [aangever 6] werd(en) bewogen tot afgifte van meerdere, althans één, mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of het afsluiten van meerdere, althans één, telefoonabonnement(en),

- terwijl die [aangever 6] en/of [aangever 5] geen bedrag heeft/hebben ontvangen van verdachte en/of diens mededader(s) en/of

- terwijl die [aangever 6] en/of [aangever 5] wel rekeningen van de telefoonmaatschappij heeft ontvangen;

hij op meerdere tijdstippen in of omstreeks de periode van 19 augustus 2009 tot en met 21 augustus 2009 te Apeldoorn, in elk geval (telkens) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [aangever 7] heeft bewogen tot de afgifte van meerdere, althans één mobiele telefoon(s) en/of contract(en), in elk geval van enig goed, en/of tot het aangaan van een schuld, te weten het afsluiten van meerdere, althans één telefoonabonnement(en),

hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- tegen die [aangever 7] gezegd dat ze op zeer eenvoudige wijze aan geld kon komen en/of

- die [aangever 7] verteld dat ze 1000 euro, althans een geldbedrag, kon verdienen als ze meerdere, althans één, telefoonabonnement(en) op haar naam zette en/of

- waardoor die [aangever 7] werd bewogen tot afgifte van meerdere, althans één mobiele telefoon(s) en/of contract(en) en/of tot het afsluiten van meerdere, althans één, telefoonabonnement(en),

- terwijl die [aangever 7] geen bedrag heeft ontvangen van verdachte en/of diens mededader en/of

- terwijl die [aangever 7] wel rekeningen van de telefoonmaatschappij heeft ontvangen;

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Het hof heeft uit het onderzoek ter terechtzitting niet door de inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging bekomen dat verdachte het onder 1 primair, 1 subsidiair, 1 meer subsidiair, 2 primair, 3 primair, 3 subsidiair, 3 meer subsidiair, 4 primair, 5 primair, 6 primair en 6 subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, zodat verdachte daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Overweging over de tenlastegelegde mensenhandel

Het hof gaat ervan uit dat, waar aan verdachte ten laste is gelegd het strafbare feit van artikel 273f lid 1 onder ten vierde van het Wetboek van Strafrecht, aan de termen in de tenlastelegging dezelfde betekenis toekomt als in de delictsomschrijving.

Artikel 273f lid 1 van het Wetboek van Strafrecht luidt, voor zover van belang, als volgt:

Als schuldig aan mensenhandel wordt met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie gestraft:

…

4°. degene die een ander met een van de onder 1° genoemde middelen dwingt of beweegt zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van arbeid of diensten of zijn organen beschikbaar te stellen dan wel onder de onder 1° genoemde omstandigheden enige handeling onderneemt waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat die ander zich daardoor beschikbaar stelt tot het verrichten van arbeid of diensten of zijn organen beschikbaar stelt.

Uit de totstandkomingsgeschiedenis van deze bepaling blijkt dat deze deel uitmaakt van de wetgeving die strekt tot uitvoering van een aantal internationale instrumenten die ertoe strekken uitbuiting te voorkomen en strafbaar te stellen. Uit de wetsgeschiedenis blijkt niet dat de wetgever aan artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht, in het bijzonder het bepaalde onder ten vierde, een ruimere strekking heeft willen geven.1.Dat heeft tot gevolg dat de delictsomschrijving en – nu in de tenlastelegging dezelfde woorden zijn gebezigd – de tenlastelegging aldus dienen te worden gelezen dat “uitbuiting” daarvan deel uitmaakt, in die zin dat aan de in de delictsomschrijving (en in de tenlastelegging) voorkomende termen, ‘het verrichten van arbeid of diensten’ een zodanige uitleg wordt gegeven dat het gaat om arbeid en/of diensten die vanwege hun aard (zoals prostitutiewerkzaamheden) en/of omstandigheden waaronder die werkzaamheden worden verricht (bijvoorbeeld geen betaling, lange werkdagen etc.) – in combinatie met een in artikel 273f lid 1 onder 1 genoemd middel – een situatie van uitbuiting opleveren.

Naar het oordeel van het hof ligt het – nu de kern van artikel 273f lid 1 onder ten vierde de strafbaarstelling van uitbuiting betreft – meer voor de hand om het vereiste van uitbuiting aan te merken als impliciet bestanddeel en ligt het minder voor de hand om dit aan te merken als voorwaarde voor kwalificatie.2.

In zijn arrest van 27 oktober 2009 (ECLI:NL:HR:2009:BI7099) heeft de Hoge Raad als volgt overwogen:

“Het in art. 273a, eerste lid, (oud) Sr voorkomende bestanddeel (oogmerk van) uitbuiting is in de wet niet gedefinieerd, anders dan door de opsomming in het tweede lid van een aantal vormen van uitbuiting, waaronder gedwongen of verplichte arbeid of diensten. Blijkens de (…) memorie van toelichting doelt deze bepaling op een verscheidenheid aan moderne vormen van slavernij, waarbij als voorbeeld wordt genoemd een extreem lange werkweek tegen onevenredig lage betaling onder slechte werkomstandigheden. De vraag of - en zo ja, wanneer - sprake is van 'uitbuiting' in de zin van de onderhavige bepaling, is niet in algemene termen te beantwoorden, maar is sterk verweven met de omstandigheden van het geval. Bij de beantwoording van die vraag komt in een geval als het onderhavige onder meer betekenis toe aan de aard en duur van de tewerkstelling, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt, en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald. Bij de weging van deze en andere relevante factoren dienen de in de Nederlandse samenleving geldende maatstaven als referentiekader te worden gehanteerd. (…)”.

Uit het voorgaande vloeit voort dat een gedraging als het “afsluiten van een telefoonabonnement” niet zonder meer is aan te merken als arbeid of dienst tot het verrichten waarvan iemand wordt gedwongen of bewogen zich beschikbaar te stellen. Voor bewezenverklaring is vereist dat op grond van de omstandigheden van het geval uitbuiting komt vast te staan, waarbij onder meer betekenis toekomt aan de aard en duur van de tewerkstelling, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald en dat bij de weging van deze en andere relevante factoren de in de Nederlandse samenleving geldende maatstaven als referentiekader dienen te worden gehanteerd. Het hof zal deze vraag voor elk tenlastegelegd feit afzonderlijk dienen te beantwoorden.

Overweging over de tenlastegelegde oplichting

Voor het antwoord op de vraag of uit door een verdachte gebezigde leugenachtige mededelingen kan worden afgeleid dat het slachtoffer door een samenweefsel van verdichtsels werd bewogen tot afgifte van een goed, tot het verlenen van een dienst, tot het ter beschikking stellen van gegevens, tot het aangaan van een schuld of tot het teniet doen van een inschuld als bedoeld in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht, komt het aan op alle omstandigheden van het geval. Tot die omstandigheden behoren de vertrouwenwekkende aard, het aantal en de indringendheid van de (geheel of gedeeltelijk) onware mededelingen in hun onderlinge samenhang, de mate waarin de in het algemeen in het maatschappelijk verkeer vereiste omzichtigheid degene tot wie de mededelingen zijn gericht aanleiding had moeten geven de onwaarheid te onderkennen of zich daardoor niet te laten bedriegen en de persoonlijkheid van het slachtoffer (onder meer Hoge Raad 10 juni 2014, ECLI:NL:HR:2014:1366).

Toepassing voor wat betreft vrijspraken

Wat feit 1 primair en subsidiair betreft stelt het hof voorop dat het geen geloof hecht aan de verklaringen van aangever voor zover daarin gesproken wordt van geweld of verbale dreigingen van de kant van verdachte en de medeverdachte.

Door verdachten is aan aangever verteld dat hij geld kon verdienen door het afsluiten van telefoonabonnementen en vervolgens aan hen de daarbij behorende telefoons te geven, dat zij die telefoons zouden verkopen en hij een deel van de opbrengst zou krijgen. Ook is hem gezegd dat hij geen rekeningen zou krijgen. Aangever had geld nodig. Hij heeft “meegedaan” door op één dag een vijftal abonnementen af te sluiten en de telefoons aan de verdachten af te geven, waarbij hij bij de telefoonwinkels telkens een verkeerd adres op gaf. Aangever heeft daarvoor geld gekregen. In ieder geval één van de verdachten ging telkens met hem mee.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. [aangever 1]’s activiteiten zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor hem geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting.

Het hof acht het onder 1 meer subsidiair tenlastegelegde evenmin bewezen. In het bijzonder is niet bewezen dat [aangever 1] door het gebruik van de vermelde oplichtingsmiddelen is bewogen tot het afsluiten van de telefoonabonnementen. Hij heeft zelf verklaard dat hij daartoe is gebracht door geweld of bedreiging met geweld, maar het hof acht het gebruik van die middelen niet bewezen. Ook uit de verklaringen van de verdachte kan het causaal verband tussen het afsluiten van de telefoonabonnementen en het gebruik van de in de tenlastelegging vermelde middelen niet worden afgeleid.

Wat feit 2 primair betreft stelt het hof vast dat de gang van zaken – kort gezegd – als volgt is geweest.

[aangever 2] had geld nodig. Zij kwam in contact met verdachte en zijn medeverdachte. Zij zijn naar haar toe gekomen en hebben haar uitgelegd wat zij moest doen en hoe het zou werken. Haar werd gezegd dat ze er geld voor zou krijgen als zij tenminste tien telefoonabonnementen zou afsluiten en de telefoons aan hen zou geven. Ze zou geen abonnementen op haar naam krijgen omdat een vriend die de verdachte en zijn medeverdachte bij een telefoonzaak hadden, die abonnementen uit het systeem zou halen, zo werd haar verteld en dat geloofde ze ook. Ze heeft vervolgens een drietal abonnementen afgesloten, waarbij de verdachten haar begeleidden. Ze heeft 150 euro ontvangen.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. [aangever 2]’s activiteiten zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor haar geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden, waaronder haar lage IQ, valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting.

Wat feit 3 primair en subsidiair betreft stelt het hof vast dat aangeefster wisselend heeft verklaard over de gang van zaken. Het hof acht niet bewezen dat er sprake is geweest van geweld of bedreiging met geweld dan wel met andere feitelijkheden. Aangeefster had geld nodig. Zij heeft op basis van aanwijzingen van de verdachte en zijn medeverdachte op één dag, vergezeld van de verdachten dan wel één van hen, een tweetal telefoonabonnementen afgesloten en de telefoons aan hen gegeven. Zij heeft hier ook geld voor gekregen.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. De activiteiten van aangeefster zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor haar geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting.

Het hof acht – evenals de rechtbank – het meer subsidiair tenlastegelegde evenmin bewezen. In het bijzonder is niet bewezen dat [aangever 3] door het gebruik van de vermelde oplichtingsmiddelen is bewogen tot het afsluiten van de telefoonabonnementen. Aangeefster heeft immers zelf verklaard niet in het verhaal te geloven dat al haar gegevens uit het systeem van de telefoonwinkel zouden worden gehaald.

Wat feit 4 primair betreft acht het hof niet bewezen dat aangever door verdachte onder invloed van drugs is gebracht noch dat aangever onder invloed van drugs was toen hij op aanwijzingen en met begeleiding van verdachte op één dag twee telefoonabonnementen heeft afgesloten. Wel heeft verdachte tegen aangever gezegd dat hij geen rekening zou krijgen. Aangever heeft de telefoons aan verdachte gegeven, die ze vervolgens heeft verkocht. Aangever heeft een deel van de opbrengst ontvangen.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. De activiteiten van aangever zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor hem geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting.

Wat feit 5 primair betreft: verdachte heeft de aangeefsters gevraagd of zij wat wilden verdienen. Deze zijn daarop ingegaan, nadat hen is verteld wat zij zouden moeten doen en dat zij geen rekening zouden ontvangen. Zij hebben elk een drietal telefoonabonnementen afgesloten en de telefoons aan de verdachten afgegeven. Aangeefsters hebben geen geld ontvangen.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkenen meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. De activiteiten van aangeefsters zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor hen geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting. Daaraan doet niet af dat aangeefsters niet hebben gedeeld in de opbrengst.

Wat feit 6 primair betreft stelt het hof vast dat verdachte aangeefster vertelde dat zij geld kon verdienen door telefoonabonnementen af te sluiten en de bijbehorende telefoons aan hem af te geven. Hij zou ze verkopen. Zij heeft op één dag drie abonnementen afgesloten en op een tweede dag gepoogd nog een abonnement af te sluiten. Zij heeft van verdachte geld gekregen.

Naar het oordeel van het hof is er in het bijzonder gelet op de aard en duur van de tewerkstelling – voor zover daarvan al kan worden gesproken –, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald, in dit geval geen sprake van uitbuiting. De activiteiten van aangeefster zijn beperkt gebleven tot het afsluiten van enkele abonnementen op één dag, terwijl van noemenswaardige beperkingen voor haar geen sprake is. Ook uit de overige omstandigheden, waaronder de in de tenlastelegging genoemde omstandigheden betreffende de schuldsanering, de verstandelijke beperking en het begeleid wonen, valt niet af te leiden dat er sprake is van uitbuiting.

Het hof acht – evenals de rechtbank – het subsidiair tenlastegelegde evenmin bewezen. In het bijzonder is niet bewezen dat er sprake is van een samenweefsel van verdichtsels waardoor aangeefster bewogen zou zijn, nu niet méér is komen vast te staan dan dat haar gezegd is dat ze op zeer eenvoudige wijze geld zou kunnen verdienen door telefoonabonnementen op haar naam te zetten.

Bewezenverklaring

Door wettige bewijsmiddelen, waarbij de inhoud van elk bewijsmiddel -ook in onderdelen- slechts wordt gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop het blijkens de inhoud kennelijk betrekking heeft, en waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 2 subsidiair, 4 subsidiair en 5 subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:

Wat feit 4 subsidiair betreft heeft de raadsman vrijspraak bepleit op de grond dat er van niet meer dan één (relevante) leugen sprake zou zijn. Hetgeen door verdachte tegenover aangever is gezegd, wordt echter door het hof gezien als een samenweefsel van verdichtsels.

Het onder 2 subsidiair en 5 subsidiair bewezen verklaarde levert op, telkens:

Medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd.

Het onder 4 subsidiair bewezen verklaarde levert op:

Oplichting, meermalen gepleegd.

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

De officier van justitie heeft geëist dat verdachte wordt veroordeeld ter zake van alle primair tenlastegelegde feiten tot een gevangenisstraf van 24 maanden.

De rechtbank Gelderland heeft de verdachte ter zake van de feiten 1 meer subsidiair, 2 subsidiair, 4 subsidiair en 5 subsidiair veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 16 maanden, waarvan vier maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld ter zake van alle primair tenlastegelegde feiten tot een gevangenisstraf van twee jaren.

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. Het hof komt tot andere straffen dan waartoe is gerequireerd door de advocaat-generaal en die welke zijn opgelegd door de rechtbank. Dit houdt in het bijzonder verband met de verschillen in de aard van de bewezen verklaarde feiten, met het aantal bewezen verklaarde feiten en de inschatting van de ernst van de feiten.

Het hof heeft bij de straftoemeting in het bijzonder in aanmerking genomen -en vindt daarin de redenen die tot de keuze van een deels onvoorwaardelijke vrijheidsstraf van de hierna aan te geven duur leiden- dat verdachte enkele personen heeft opgelicht op de bewezen verklaarde wijze. Deze personen hebben als gevolg daarvan in feite meegedaan aan gedragingen waarbij onjuiste gegevens werden gegeven aan telefoonwinkels en waardoor zij uiteindelijk zelf in aanzienlijke financiële problemen zijn gekomen.

Het hof houdt er echter ook rekening mee dat de slachtoffers van de acties van verdachte wisten dat zij onjuiste gegevens doorgaven en dat zij dat mede deden om zelf geen rekeningen te krijgen voor de door hen afgesloten telefoonabonnementen.

Het hof neemt in aanmerking dat verdachte eerder is veroordeeld wegens vermogensdelicten.

Het hof neemt verder in aanmerking de omstandigheid dat het inmiddels om “oude” feiten gaat.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 7.929,48. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van € 1.732,37. Niet is gebleken dat de benadeelde partij zich in hoger beroep opnieuw heeft gevoegd. Het hof heeft daarom in hoger beroep te oordelen over de gevorderde schadevergoeding voor zover deze in eerste aanleg is toegewezen.

De verdachte wordt niet schuldig verklaard ter zake van het onder 1 ten laste gelegde handelen waardoor de gestelde schade zou zijn veroorzaakt. De benadeelde partij kan daarom in haar vordering niet worden ontvangen.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 2.970,82. De benadeelde is in de vordering bij het vonnis waarvan beroep niet-ontvankelijk verklaard. Niet is gebleken dat de benadeelde partij zich in hoger beroep opnieuw heeft gevoegd, zodat de vordering thans niet meer aan de orde is.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 2.287,20. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van € 571,80. Niet is gebleken dat de benadeelde partij zich in hoger beroep opnieuw heeft gevoegd. Het hof heeft daarom in hoger beroep te oordelen over de gevorderde schadevergoeding voor zover deze in eerste aanleg is toegewezen.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het onder 4 subsidiair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering zal worden toegewezen.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 5.136,42. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van € 1.284,10. Niet is gebleken dat de benadeelde partij zich in hoger beroep opnieuw heeft gevoegd. Het hof heeft daarom in hoger beroep te oordelen over de gevorderde schadevergoeding voor zover deze in eerste aanleg is toegewezen.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het onder 2 subsidiair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering zal worden toegewezen.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

Het hof heeft gelet op de artikelen 14a, 14b, 14c, 36f, 47, 57, 63 en 326 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1 primair, 1 subsidiair, 1 meer subsidiair, 2 primair, 3 primair, 3 subsidiair, 3 meer subsidiair, 4 primair, 5 primair, 6 primair en 6 subsidiair ten laste gelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 2 subsidiair, 4 subsidiair en 5 subsidiair ten laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 2 subsidiair, 4 subsidiair en 5 subsidiair bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 6 (zes) maanden.

Bepaalt dat een gedeelte van de gevangenisstraf, groot 2 (twee) maanden, niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten omdat de verdachte zich voor het einde van een proeftijd van 2 (twee) jaren aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, of artikel 27a van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Verklaart de benadeelde partij [aangever 1] in haar vordering tot schadevergoeding niet-ontvankelijk.

Verwijst de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [aangever 2] ter zake van het onder 2 subsidiair bewezen verklaarde tot het bedrag van € 1.284,10 (duizend tweehonderdvierentachtig euro en tien cent) bestaande uit € 1.159,10 (duizend honderdnegenenvijftig euro en tien cent) materiële schade en € 125,00 (honderdvijfentwintig euro) immateriële schade en veroordeelt de verdachte die, evenals zijn mededader, hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, met dien verstande dat indien en voor zover de een aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan, de ander daarvan in zoverre zal zijn bevrijd, om dit bedrag tegen een behoorlijk bewijs van kwijting te betalen aan de benadeelde partij.

Bepaalt dat voormeld toegewezen bedrag aan materiële en immateriële schadevergoeding vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 1 februari 2010 tot aan de dag der algehele voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [aangever 2], een bedrag te betalen van € 1.284,10 (duizend tweehonderdvierentachtig euro en tien cent) bestaande uit € 1.159,10 (duizend honderdnegenenvijftig euro en tien cent) materiële schade en € 125,00 (honderdvijfentwintig euro) immateriële schade, bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 22 (tweeëntwintig) dagen hechtenis, met dien verstande dat de toepassing van die hechtenis de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet opheft.

Bepaalt dat voormelde betalingsverplichting ter zake van de materiële en immateriële schade vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 1 februari 2010 tot aan de dag der algehele voldoening.

Bepaalt dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Bepaalt dat indien en voor zover de mededader van de verdachte voormeld bedrag heeft betaald, verdachte in zoverre is bevrijd van voornoemde verplichting tot betaling aan de benadeelde partij of aan de Staat.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [aangever 4] ter zake van het onder 4 subsidiair bewezen verklaarde tot het bedrag van € 571,80 (vijfhonderdeenenzeventig euro en tachtig cent) ter zake van materiële schade en veroordeelt de verdachte om dit bedrag tegen een behoorlijk bewijs van kwijting te betalen aan de benadeelde partij.

Bepaalt dat voormeld toegewezen bedrag aan materiële schadevergoeding vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 11 februari 2011 tot aan de dag der algehele voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [aangever 4], een bedrag te betalen van € 571,80 (vijfhonderdeenenzeventig euro en tachtig cent) als vergoeding voor materiële schade, bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 11 (elf) dagen hechtenis, met dien verstande dat de toepassing van die hechtenis de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet opheft.

Bepaalt dat voormelde betalingsverplichting ter zake van de materiële schade vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 11 februari 2011 tot aan de dag der algehele voldoening.

Bepaalt dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Aldus gewezen door

mr. J.A.W. Lensing, voorzitter,

mr. M.L.H.E. Roessingh-Bakels en mr. J.D. den Hartog, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. L. Gereke, griffier,

en op 4 december 2014 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

mr. M.L.H.E. Roessingh-Bakels is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.