Rb. Oost-Nederland, 26-03-2013, nr. 08/700002-11

5.1

5.2

5.3

-

verklaringen van getuigen in Nederland afgelegd door voornamelijk leden van de familie [familie];

-

door rechtshulpverzoek verkregen verklaringen van getuigen in Armenië, waaronder de ouders en broer van aangeefster;

-

door rechtshulpverzoek verkregen verklaring van een getuige in Duitsland genaamd [getuige 1];

-

verklaringen afgelegd bij de rechter-commissaris in het kader van een gerechtelijk vooronderzoek;

-

door rechtshulpverzoek verkregen informatie van autoriteiten uit Armenië, Italië en Duitsland;

-

tapgesprekken en observaties,

steeds meer twijfels omtrent het waarheidsgehalte van de gedane aangifte, hetgeen bij verbalisanten uiteindelijk tot de conclusie leidt dat aangeefster een valse aangifte heeft gedaan.

De officier van justitie heeft deze conclusie overgenomen en besloten dat verdachte moest worden aangehouden voor het doen van een valse aangifte als bedoeld in artikel 188 Wetboek van Strafrecht.

De rechtbank is van oordeel dat deze conclusie op zijn minst voorbarig is.

In de kern komt het er op neer dat de rechtbank aan de hand van wettige bewijsmiddelen de vraag zal dienen te beantwoorden of verdachte naar waarheid heeft verklaard over haar gedwongen verblijf in het door haar beschreven “witte huis”.

In dat kader dient vooropgesteld te worden dat het is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt om, binnen de door de wet getrokken grenzen, van het beschikbare materiaal datgene tot het bewijs te bezigen wat hem uit een oogpunt van betrouwbaarheid daartoe dienstig voorkomt en datgene terzijde te stellen wat hij voor het bewijs van geen waarde acht, zonder dat hij van zijn oordeel omtrent de keuze en de betrouwbaarheid van het door hem gekozen bewijsmateriaal in zijn uitspraak rekenschap hoeft af te leggen. In een aantal gevallen echter, ook indien de feitenrechter tot een vrijspraak komt, zal de feitenrechter zijn beslissing nader dienen te motiveren. Dat is onder meer het geval indien het openbaar ministerie, zoals in deze zaak, ter zake de bewijsvoering een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt heeft ingenomen (vgl. HR 13 juni 2006, LJN AV8527). Die motiveringsplicht gaat echter niet zo ver dat bij de niet-aanvaarding van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt op ieder detail van de argumentatie moet worden ingegaan (vgl. HR 11 april 2006, LJN AU9130).

Met de officier van justitie constateert de rechtbank in dit verband dat op grond van de hiervoor beschreven onderzoeksbevindingen op onderdelen kritische kanttekeningen kunnen worden geplaatst bij de juistheid van de door verdachte verstrekte informatie omtrent haar persoonlijke omstandigheden, de situatie rondom de vlucht vanuit Armenië en aankomst in Nederland en het verblijf in het door haar beschreven witte huis. Zo blijkt uit door rechtshulp verkregen gegevens van een andere gezinssamenstelling en van een andere genoten opleiding dan door verdachte bij haar aangifte opgegeven. Ook herkent verdachte op een haar getoonde foto niet de persoon, die - zoals uit onderzoek is vastgesteld - haar vanuit Armenië begeleidde naar Nederland, en ook heeft niet deze persoon, zoals verdachte beweert, maar kennelijk zij zelf een visum voor deze reis geregeld. Verder heeft verdachte, in tegenstelling tot haar verklaring bij de politie, als reisbagage wel een koffer bij zich gehad. Bovendien is aan de hand van een analyse van mastgegevens niet kunnen worden vastgesteld dat de begeleidster onderweg naar het ziekenhuis werdgebeld, waardoor verdachte, zoals zij heeft verklaard, aan haar aandacht wist te ontsnappen.

Wat hier ook van zij, deze hiaten met betrekking tot de door verdachte gedane aangifte, dragen naar het oordeel van de rechtbank in objectieve zin in onvoldoende mate bij om de juistheid van het beweerdelijk gedwongen verblijf van verdachte in het witte huis te kunnen ontkrachten.

Dat geldt in gelijke mate voor de door de officier van justitie in het kader van de bewijsvoering opgevoerde Interpol informatie uit Armenië, verklaringen van getuigen en afgeluisterde telefoongesprekken, waaruit zou moeten blijken dat verdachte met het verhaal over de gedwongen prostitutie in het witte huis, slechts het werkelijke doel van haar komst naar Nederland, namelijk om hier te trouwen met [getuige 2], heeft willen verbloemen. Ook met betrekking tot deze getuigenverklaringen dient wat betreft het waarheidsgehalte de nodige behoedzaamheid te worden betracht, nu deze evenals de hiervoor bedoelde verklaring van verdachte, enkele discrepanties bevatten. Zo heeft de getuige [getuige 1] verklaard op de dag van aankomst van verdachte op Schiphol in het Armeens een telefoongesprek te hebben gevoerd met zijn ouders in Armenië, waardoor hij door een Armeense man - naar de rechtbank begrijpt de begeleider van verdachte - zou zijn gevraagd of er een koffer naar zijn adres gestuurd mocht worden. Onderzoek heeft echter aangetoond dat het beweerdelijke telefoongesprek niet is gevoerd. Opvallend is voorts dat de telefoon van de getuige [getuige 3] de dag voordat verdachte zich bij de politie in Hengelo meldt, wordt gepeild in het nabijgelegen Borne. De getuige [getuige 3] beweert echter daar nimmer te zijn geweest. Uit onderzoek is ook vastgesteld dat de getuigen [getuige 4] en haar zoon [getuige 2] vrij kort voor de komst van verdachte naar Nederland, in Armenië zijn geweest en gedurende dat verblijf voor een bedrag van € 3.775,= hebben gepind. Beide getuigen ontkennen evenwel geld te hebben gepind.

De getuige [getuige 2] zou blijkens zijn verklaring met de hiervoor genoemde [getuige 1] in contact zijn gekomen via chatgesprekken op het internet, waarbij zijn zuster [getuige 5] hem zou hebben geholpen bij het chatten. Laatstgenoemde, gehoord als getuige onder ede bij de rechter-commissaris, ontkent echter haar broer te hebben geholpen met chatten.

Behalve deze getuigenverklaringen dient ook de door de officier van justitie in het kader van haar bewijsvoering genoemde, uit Armenië afkomstige informatie van Interpol, waaruit zou moeten blijken dat verdachte naar Nederland zou zijn gekomen om hier in het huwelijk te treden, naar het oordeel van de rechtbank met de nodige terughoudendheid te worden bezien. Die informatie zou namelijk het resultaat zijn van een met de ouders van verdachte op 3 mei 2010 gevoerd “operationeel vraaggesprek”, terwijl betrokkenen, zoals de officier van justitie ter terechtzitting heeft aangegeven, op dat moment niet wisten dat zij met politieambtenaren van doen hadden. De inhoud van deze informatie moet hierdoor als zodanig onvoldragen worden gekenmerkt, dat daaraan in het kader van de waarheidsvinding naar het oordeel van de rechtbank geen betekenis kan toekomen.

Het vorenstaande, in onderling verband en samenhang bezien, leidt tot het oordeel dat de rechtbank de betrouwbaarheid en de juistheid van deze bewijsmiddelen onvoldoende kan wegen. Ander onafhankelijk en objectief bewijsmateriaal, bijvoorbeeld verkregen aan de hand van observaties en/of waarnemingen door onafhankelijke getuigen, op grond waarvan onomstotelijk kan worden vastgesteld dat verdachte zich in de door haar genoemde periode elders bevond en dat er aldus geen sprake is geweest van een gedwongen verblijf van verdachte in het door haar beschreven witte huis en daarmee van mensenhandel, ontbreken, of kunnen -voor zover aanwezig- op hun betrouwbaarheid en juistheid niet worden getoetst. Dit alles impliceert dat de rechtbank uit het onderzoek ter terechtzitting niet door de inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging heeft bekomen dat de verdachte het onder 1 tenlastegelegde heeft begaan, zodat zij daarvan dient te worden vrijgesproken.

Nu niet bewezen kan worden dat van een valse en/of onjuiste aangifte van mensenhandel sprake is, is daarmee ook de grondslag aan de onder 2 subsidiair tenlastegelegde oplichting komen te ontvallen en dient verdachte ook van dat feit te worden vrijgesproken.

5.4