Hof 's-Hertogenbosch, 15-11-2012, nr. 20-000299-12

behoudens contra-indicaties - niet anders kan zijn dan dat de verdachte de aanmerkelijke kans op het desbetreffende gevolg heeft aanvaard.

Uit de gebezigde bewijsmiddelen, in het bijzonder de verklaring van verdachte en de ter terechtzitting getoonde camerabeelden, is gebleken dat verdachte al rennend in volle vaart met kracht met een knuppel en met zijn elleboog tegen het hoofd van [slachtoffer] heeft geslagen, waardoor deze [slachtoffer] ten val is gekomen.

Naar haar uiterlijke verschijningsvorm kan deze gedraging van verdachte worden aangemerkt als zo zeer gericht op het gevolg, te weten het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, dat het - behoudens contra-indicaties waarvan te dezen niet is gebleken - niet anders kan zijn dan dat verdachte de aanmerkelijke kans op het desbetreffende gevolg heeft aanvaard.

Het hof acht derhalve wettig en overtuigend bewezen dat verdachtes opzet gericht is geweest op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel aan [slachtoffer], zodat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan zware mishandeling.

Ten aanzien van feit 2

De verdediging heeft gesteld dat verdachte dient te worden vrijgesproken van het onder 2 ten laste gelegde feit. Daartoe is aangevoerd dat geen sprake was van opzet, ook niet in de zin van voorwaardelijk opzet, om [slachtoffer] van het leven te beroven. Gesteld is dat het latere slachtoffer een vuurwapen in zijn hand had, dat verdachte dat vuurwapen wilde afnemen en dat toen een worsteling is ontstaan waarbij het dodelijke schot is gevallen. Verdachte zou, zoals hij dat noemt, een “bokkenpoot” hebben aangelegd bij het latere slachtoffer om te voorkomen dat hij, verdachte, zou worden neergeschoten. Voorts is aangevoerd dat de verklaring van de [getuige A] onbetrouwbaar is en derhalve niet voor het bewijs mag worden gebruikt.

Het hof overweegt dienaangaande het volgende.

[getuige A] heeft vanuit haar woning, blijkens het dossier, zicht gehad op de plaats waar het slachtoffer is neergeschoten en de omgeving daarvan. [getuige A] heeft zowel bij de politie, als bij de rechter-commissaris en ter terechtzitting in hoger beroep een verklaring afgelegd over hetgeen zij die ochtend heeft gezien. In de kern komt het er op neer dat zij op 1 januari 2011, omstreeks 7.50 uur wakker werd van rumoer, zij naar het kantoortje in haar woning ging, naar buiten keek en een hoopje op straat heeft zien liggen. Vervolgens heeft [getuige A] gezien dat een man liep in de richting van het hoopje. [getuige A] heeft verklaard dat de man bij het hoopje is blijven stilstaan en vervolgens één van zijn armen heeft gestrekt in de richting van het hoopje. Vrijwel gelijktijdig heeft [getuige A] een knal gehoord. De man is hierop omgedraaid en weggelopen.

Anders dan de verdediging is het hof van oordeel dat de verklaring van de [getuige A] betrouwbaar is en voor het bewijs kan worden gebezigd. Het hof neemt daarbij ook in aanmerking dat deze verklaring niet in strijd is met hetgeen op de camerabeelden te zien is en dat hetgeen zij heeft verklaard niet onverenigbaar is met de tijd gedurende welke verdachte buiten het bereik van de camera’s is geweest, te weten meer dan twintig seconden.

Tevens overweegt het hof dat de bevindingen van het NFI zoals neergelegd in het rapport “Schotrestenonderzoek naar aanleiding van het schietincident in Tilburg op 1 januari 2011” van 24 juni 2011, inhoudende dat er geen sporen zijn aangetroffen die wijzen op een schootsafstand kleiner dan 25 centimeter, evenmin onverenigbaar zijn met de lezing van [getuige A].

Mede op basis van deze getuigenverklaring staat naar het oordeel van het hof vast dat het dodelijke schot niet is gevallen tijdens een worsteling tussen verdachte en het slachtoffer, zoals verdachte van meet af aan heeft verklaard. Het hof acht de verklaring van verdachte op dit punt ongeloofwaardig.

Het hof betrekt daarbij voorts het volgende.

De verdachte heeft gedetailleerd over de beweerdelijke worsteling verklaard en hij verklaarde onder meer dat hij zag dat [slachtoffer] zijn hand wilde optillen, dat hij, verdachte zijn linkervoet op de rechterschouder van [slachtoffer] zette zodat hij niet omhoog kon komen, dat hij, verdachte met zijn twee handen de rechterhand van [slachtoffer] vast had zodat die laatste zijn hand niet omhoog kon doen en dat hij, verdachte, met zijn gewicht op [slachtoffer]’s rechterarm leunde om extra kracht te kunnen zetten zodat [slachtoffer] zijn hand niet kon bewegen (dossierp. 1283). Hij heeft tevens verklaard dat hij de benen van [slachtoffer] heeft zien spartelen en dat hij hem zijn knie heeft zien intrekken om een draai te kunnen maken (dossierp. 1325).

Op de camerabeelden, zoals getoond ter terechtzitting in hoger beroep, is evenwel te zien dat de benen van het slachtoffer, behoudens twee korte schokken, niet meer bewegen na de klap tegen het hoofd met de knuppel en de val op de grond.

Voorts houdt een verslag van het Nederlands Forensisch Instituut van 31 maart 2011 van een expertmeeting, gehouden op 16 maart 2011, onder meer het volgende in:

“3. Op de camerabeelden is te zien dat de benen van het slachtoffer – op het tweemaal omhoog komen na – stil liggen. Kan het slachtoffer geworsteld hebben met de dader, terwijl zijn benen zo stil lagen?

Nee. Het slachtoffer had geen dwarslaesie. Hij kan bewusteloos geweest zijn. In dat geval heeft hij niet kunnen worstelen. Mocht hij bij bewustzijn zijn geweest, dan had hij niet kunnen worstelen zonder zijn benen te bewegen.”

Tevens bevindt zich bij de stukken een rapport van dr. R.P. Kleyweg, neuroloog, van 11 oktober 2012. Dit rapport is opgesteld naar aanleiding van een vraag die de raadsman ter terechtzitting in hoger beroep van 19 juli 2012 voorgelegd wenste te zien aan een neuroloog, en houdt onder meer het volgende in:

“Er wordt mij gevraagd de volgende vraag te beantwoorden:

‘Is het (medisch) verklaarbaar dat de benen van het slachtoffer (vrijwel) stil lijken te liggen terwijl diens handen trachten een voorwerp te (blijven) vasthouden? Deze vraag dient te worden beantwoord voor de fase gelegen tussen het moment waarop het slachtoffer, als gevolg van het optreden van verdachte, op de grond is gevallen en het daarna gelegen moment waarop het slachtoffer door de kogel is geraakt.’

(…)

Derhalve lijkt het in deze casus medisch niet goed verklaarbaar dat de benen van het slachtoffer (vrijwel) stil lijken te liggen terwijl diens handen trachten een voorwerp bewust te (blijven) vasthouden. Het onbewust vasthouden van een voorwerp in een kortdurende kramp, waarbij de persoon bewusteloos is, is mogelijk.”

Gelet op bovenstaande hecht het hof geen geloof aan verdachtes lezing dat en hoe hij heeft geworsteld met het slachtoffer, zoals hierboven kort weergegeven.

Het hof stelt derhalve een andere feitelijke gang van zaken vast dan door de verdediging is gesteld. Het hof stelt vast dat verdachte van het - na de slag op het hoofd ten val gekomen - slachtoffer het vuurwapen heeft afgepakt, bij het slachtoffer is weggelopen, en vervolgens weer is teruggelopen naar het slachtoffer en staand bij het slachtoffer, het slachtoffer op korte afstand in zijn lichaam heeft geschoten.

Aldus heeft, naar het oordeel van het hof, verdachte het slachtoffer opzettelijk van het leven beroofd.

Zoals reeds overwogen onder het kopje ‘Partiële vrijspraak’ acht het hof niet bewezen dat dit is gebeurd na kalm beraad en rustig overleg, zodat het hof komt tot een bewezenverklaring van het impliciet subsidiair ten laste gelegde feit, doodslag.

De beslissing dat het bewezen verklaarde onder 1, 2 en 3 door de verdachte is begaan berust op de feiten en omstandigheden als vervat in de hierboven bedoelde bewijsmiddelen, in onderlinge samenhang beschouwd.

Elk bewijsmiddel wordt - ook in zijn onderdelen - slechts gebruikt tot bewijs van dat bewezen verklaarde feit, of die bewezen verklaarde feiten, waarop het, blijkens zijn inhoud, betrekking heeft.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde en van de verdachte

De raadsman heeft ter terechtzitting in hoger beroep verweer gevoerd ten aanzien van de strafbaarheid van de feiten en de verdachte. De verdediging heeft gesteld dat verdachte een beroep op noodweer dan wel noodweerexces toekomt en dat verdachte op grond daarvan dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging. Het hof heeft het verweer van de verdediging zo begrepen dat dit verweer zowel ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde (zware mishandeling al dan niet met voorbedachte raad) en het onder 2 ten laste gelegde (moord subsidiair doodslag) is gevoerd.

Ten aanzien van feit 1 heeft de verdachte in het bijzonder aangevoerd dat er tumult was op straat en dat hij hoorde en zag dat dit zich afspeelde tussen het latere [slachtoffer], verdachtes vriendin [vriendin verdachte] en – naar later bleek – [betrokkene A]. Op een gegeven moment zag verdachte dat [slachtoffer] met gestrekte arm stond en wees in de richting [vriendin verdachte]. De voorgeschiedenis van de betrekkingen tussen verdachte, [vriendin verdachte] en het slachtoffer, de omstandigheid dat het slachtoffer bekend stond als vuurwapengevaarlijk en het feit dat verdachte op de hoogte was van de bedreigingen door het slachtoffer geuit tegen [vriendin verdachte], hebben verdachtes inschatting van de situatie ter plekke op 1 januari 2011 en verdachtes angst en handelen bepaald, aldus de raadsman.

Ten aanzien van feit 2 heeft de raadsman aan het vorenstaande toegevoegd dat de verdachte zag – toen het slachtoffer op de grond lag – dat deze een vuurwapen in zijn hand had en dat verdachte, omdat hij niet in zijn rug wilde worden geschoten, het wapen heeft getracht af te pakken hetgeen resulteerde in een worsteling.

Het hof overweegt dienaangaande als volgt.

Voor een geslaagd beroep op noodweer in de zin van artikel 41, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht dient het gepleegde feit te zijn geboden door de noodzakelijke verdediging - waarmee onder meer de proportionaliteitseis tot uitdrukking wordt gebracht - van een eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding waaronder onder omstandigheden mede is begrepen een onmiddellijk dreigend gevaar voor zo een aanranding.

De hiervoor genoemde proportionaliteitseis strekt ertoe om niet ook dan een gedraging straffeloos te doen zijn indien zij - als verdedigingsmiddel - niet in redelijke verhouding staat tot de ernst van de aanranding.

Voor wat betreft het verweer ten aanzien van feit 1 dat de verdachte heeft gehandeld ter noodzakelijke verdediging van zijn vriendin [vriendin verdachte] overweegt het hof het navolgende.

Verdachtes stelling dat er - kort gezegd - tumult was op straat vindt bevestiging in de verklaringen van [betrokkene A], [vriendin verdachte] en de camerabeelden. Hieruit blijkt ondermeer dat er over en weer geduwd en geslagen is tussen [slachtoffer] en [vriendin verdachte]. Dat [slachtoffer] met gestrekte arm wees op [vriendin verdachte] vindt bevestiging in de verklaring van [vriendin verdachte] (p. 1798) en in de camerabeelden. Dat er in het verleden spanningen waren tussen [vriendin verdachte] en [slachtoffer] vindt eveneens bevestiging in het dossier. Het dossier houdt hieromtrent onder meer in dat in september/oktober 2007 [vriendin verdachte] de relatie met [slachtoffer] na ongeveer twee jaar heeft verbroken en dat vanaf die tijd er problemen zijn gerezen. In de periode van 19 oktober 2007 tot en met 16 oktober 2010 zijn door [vriendin verdachte] diverse malen meldingen en aangiftes gedaan tegen [slachtoffer] van bedreiging met een vuurwapen, poging doodslag, mishandeling, stalking en belediging (p. 2329-2336).

Dat er in de nacht van oud op nieuw ook spanningen waren tussen [slachtoffer] en verdachte en [vriendin verdachte] vindt eveneens bevestiging in het dossier. Zo heeft [betrokkene A] verklaard dat, toen hij en [vriendin verdachte] samen op straat liepen, zij gebeld werd. Hij herkende de stem van [bijnaam slachtoffer] (het hof begrijpt: [slachtoffer]). [slachtoffer] schreeuwde door de telefoon en was aan het schelden. [betrokkene A] heeft ook verklaard dat hij hoorde dat [slachtoffer] eraan kwam. [slachtoffer] is ook daadwerkelijk gekomen en heeft tweemaal (in de lucht) geschoten met een vuurwapen (p. 1997).

Dat [slachtoffer] vuurwapengevaarlijk zou zijn blijkt niet alleen hieruit maar is door de verdachte zelf reeds tijdens diverse verhoren naar voren gebracht. Zo heeft hij onder meer verklaard: “We waren beide paranoia denk ik. [slachtoffer] en ik hebben beiden een reputatie, dat we een vuurwapen hebben en deze ook kunnen gebruiken. Ik zou liegen als ik zou zeggen, dat ik niet bang was van [slachtoffer]. Ik was erg op mijn hoede.” (p. 1304). In antwoord op de vraag waarom hij sprintte net voor hij [slachtoffer] met zijn elleboog/het stuk hout sloeg antwoordde hij: “Ik wilde snel handelen. Ik merkte aan de situatie, dat er angst was bij [vriendin verdachte] en [bijnaam betrokkene A] (het hof begrijpt: [betrokkene]). Ik zag dat [vriendin verdachte] haar handen op haar hoofd had en [betrokkene A] [slachtoffer] en [vriendin verdachte] uit elkaar hield met zijn handen i.p.v. met zijn lichaam. Ik wilde [slachtoffer] verrassen met mijn klap. Als hij mij eerder zou hebben gezien, dan ik de klap gaf, dan was ik verwond geweest. Ik vermoed, dat hij mij dan vermoord had.” (p. 1311).

Dat verdachtes vrees dat [slachtoffer] op 1 januari 2011 een vuurwapen bij zich zou hebben, niet ongegrond was, blijkt ondermeer uit de verklaringen van [betrokkene A] (p. 1997), hiervoor aangehaald, en [vriendin verdachte] (p. 1798). [betrokkene A] heeft tevens verklaard dat [slachtoffer], tijdens het tumult tussen [betrokkene A], [vriendin verdachte] en [slachtoffer], tweemaal met dat wapen in de lucht heeft geschoten (p. 1997). Het was tijdens dit tumult tussen deze personen dat de verdachte ineens kwam aangerend en [slachtoffer] sloeg.

Het hof acht de door de verdachte geschetste gang van zaken aannemelijk. Naar het oordeel van het hof was sprake van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van [vriendin verdachte], en was verdediging geboden.

Hoewel verdachte het vuurwapen op het moment dat hij, verdachte, ingreep niet heeft gezien, hield hij er niet onbegrijpelijk - en naar achteraf bleek terecht - ernstig rekening mee dat [slachtoffer] een vuurwapen bij zich droeg. De gekozen wijze van verdediging en de uitvoering daarvan kunnen in de gegeven omstandigheden als ‘geboden’ worden aangemerkt.

Het hof acht het handelen van verdachte waar het onder 1 bewezen verklaarde betrekking op heeft, in de bovengenoemde omstandigheden dan ook proportioneel en gerechtvaardigd door de omstandigheden van het geval.

Het beroep op noodweer slaagt en verdachte zal ten aanzien van feit 1 worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Ten aanzien van het onder 2 bewezen verklaarde feit overweegt het hof als volgt.

Naar het oordeel van het hof is niet aannemelijk geworden dat na het moment waarop de verdachte het vuurwapen van [slachtoffer] heeft afgenomen nog sprake was van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding waartegen verdachte zich moest verdedigen of van een onmiddellijk dreigend gevaar voor zo een aanranding. [slachtoffer] was op dat moment ontwapend en lag weerloos op de grond.

Het beroep op noodweer ten aanzien van het onder 2 bewezen verklaarde slaagt derhalve niet.

Indien door de verdediging tevens een beroep is gedaan op (extensief) noodweerexces geldt wat betreft het door de rechter in te stellen onderzoek het volgende. Van overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging kan slechts sprake zijn indien:

een trui, kleur paars, maat M;

twee schoenen, kleur bruin, maat 42, merk Cruijff;

een broek, merk Diesel, maat 31;

een jas, kleur zwart, ICE kort, grijze hond op rugzijde;

een BXS boxer, kleur zwart, maat L;

een blouse, kleur beige, Tommy Hilfiger;

twee sokken, kleur blauw;

een onderbroek, maat M, merk Armani;

een pet, kleur zwart met rood/groene strepen, merk Gucci;

een vest met capuchon, kleur zwart, merk Dolce&Gabbana.

Aldus gewezen door

mr. E.S.G.N.A.I. van de Griend, voorzitter,

mr. J. Huurman-van Asten en mr. R.M. Peters, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. M.C.H. Verhoeven-van der Heijden, griffier,

en op 15 november 2012 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

mr. Peters is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.