4.3.4.1 De keuze om een deskundigenadvies in te winnen

Spanje heeft in 2001 een beweging gemaakt in de richting van de Angelsaksische autonomie van partijen ten aanzien van de inschakeling van deskundigen. Op 8 januari 2001 is een vernieuwd wetboek van civiel procesrecht (Ley de Enjuiciamiento) in werking getreden. Onder het voordien geldende recht (Ley de Enjuiciamiento van 1881) benoemde de rechter een deskundige als hij voor de beslissing andere dan juridische kennis of ervaring nodig had waarover hij niet beschikte. Partijen hadden geen aanspraak op benoeming van een deskundige door de rechter. De deskundige werd gezien als hulppersoon van de rechter.1 Het deskundigenadvies (dictamen pericial) strekte een partij meestal tot bewijs.2 In deze gang van zaken voorziet het in 2001 ingevoerde wetboek evenzeer (art. 339 LEC).3 Sinds 2001 bestaat hiervoor echter een alternatief; namelijk inschakeling van deskundigen door een partij voorafgaand aan de procedure.4 Voordien had een door een partij in het geding gebracht deskundigenadvies niet de bewijskracht van een in opdracht van de rechter uitgebracht deskundigenadvies en was onduidelijk in hoeverre het als schriftelijk bewijsstuk kon dienen.5 Sinds 2001 kan een partij een door haar ingewonnen deskundigenadvies in de procedure overleggen (art. 336 lid 1 LEC, art. 337 lid 1 LEC, art. 338 LEC). De deskundige kan vervolgens ter zitting worden gehoord. Het door een partij ingewonnen deskundigen-advies behoort geen ex parte advies te zijn waarin vooral de stellingen van die partij worden onderbouwd. De deskundige moet in het advies naar waarheid en met de grootst mogelijke objectiviteit zonder bevoordeling van één van partijen ingaan op de relevante aspecten van de zaak op zijn vakgebied (art. 335 lid 2 LEC).6

In plaats van zelf een deskundigenadvies in te winnen, kan een partij de rechter vragen een deskundige te benoemen. De rechter geeft aan het verzoek gevolg als hij van oordeel is dat het deskundigenadvies nodig is voor de verdere beslissing van de zaak.7 De rechter kan steeds ambtshalve deskundigen inschakelen, ook als door (een) partij(en) ingewonnen deskundigenadviezen in het geding zijn gebracht. De kosten van de door partijen en de rechter ingewonnen deskundigen-adviezen komen steeds ten laste van (een) partij(en).