159 Loser pays … maar niet altijd

Alle onderzochte stelsels huldigen het loser pays-beginsel, maar bij de vaststelling wie loser is en wie pays zijn verschillen geconstateerd tussen Engeland enerzijds en Duitsland en België anderzijds. Laatstgenoemde stelsels gaan uit van een meer technische vaststelling van (de mate van) het gelijk en lijken in dat opzicht op het Nederlandse stelsel. De partij, wier vordering geheel of gedeeltelijk is toegewezen, heeft gelijk en krijgt een (proportionele) kostenvergoeding toegewezen op basis van het tariefstelsel. Indien beide partijen (on)gelijk krijgen dan kan de rechter beslissen dat de kosten worden gecompenseerd. De discretionaire ruimte van de rechter bij de proceskostenbeslissing is hoofdzakelijk beperkt tot het bepalen waar het omslagpunt ligt. Enige ruimte om van de hoofdregel af te wijken heeft de rechter wel in beide stelsels, maar daarbij dient hij de nodige terughoudendheid te betrachten. Veel meer ruimte voor een van de loser pays-regel afwijkende proceskostenveroordeling heeft de rechter in Engeland, die bij de beslissing rekening kan houden met tal van in de CPR genoemde omstandigheden. Op basis van de issue-based approach kan de rechter zelfs oordelen dat de winnende partij (een deel van) de kosten van de verliezer moet vergoeden. De court’s discretion ten aanzien van de bepaling van ‘het gelijk’ staat kortom voorop bij de Engelse proceskostenbeslissing.