Rb. 's-Hertogenbosch, 09-07-2012, nr. 01/089029-04

"Nadat wij verbalisanten getuige [getuige 6] hadden meegedeeld dat wij van de politie Eindhoven waren en verzochten haar te spreken, verklaarde zij: "Dan gaat het over [verdachte]". Wij verbalisanten hebben dit bevestigd en vroegen haar te verklaren wat zij over [verdachte] kon verklaren". Daarna legde zij de hierboven geciteerde verklaring af, waarin zij in detail vertelde wat zij wist over het delict. Over de door [getuige 6] afgelegde verklaringen hebben de verbalisanten nog het volgende gerelateerd. "Gedurende dit eerste verhoor werden door ons verbalisanten, slechts enkele aanvullende of verduidelijkende vragen gesteld naar aanleiding van wat [getuige 6] verklaarde. Het "spontane" verhaal zoals [getuige 6] dat vertelde was dusdanig uitgebreid en gedetailleerd dat dit juist door niet direct door te vragen het meest objectief en betrouwbaar kon worden geacht. (...) Vanaf het derde verhoor werd pas daadwerkelijk doorgevraagd, zodat de eerste en tweede verklaring haar spontane en neutrale verklaring bleven. Bij het doorvragen werd bewust op verscheidene onderwerpen bevraagd, in verschillende chronologie, volgorde en onderdelen om zo de betrouwbaarheid van de verklaring te kunnen toetsen."42

De rechtbank merkt in dat verband nog op dat [getuige 6] al op een eerder moment, dus voordat de politie haar voor het eerst verhoorde, al aan haar vriend, [persoon], heeft verteld over de moord. Hij verklaarde dat hij eind 2008 met [getuige 6] naar Eindhoven is gereden. "Onderweg naar Eindhoven begon [getuige 6] spontaan te vertellen dat haar ex [verdachte] iemand omgelegd had. [Getuige 6] vertelde dat [verdachte] dit in opdracht had gedaan van iemand genaamd [alias]. (...) Op het moment dat zij dit vertelde zag ik de angst in haar gezicht."43 Op verzoek van de verdediging is [getuige 6] op 14 september 2010 bij de rechter-commissaris gehoord. Daar heeft ze in grote lijnen herhaald wat ze al eerder bij de politie had verklaard. "Bij de politie heb ik de waarheid verklaard", aldus [getuige 6].44

De rechtbank wijst tot slot op de overeenkomsten tussen de verklaringen van [getuige 6] en de NN-getuige.

Het voorgaande brengt de rechtbank tot de conclusie dat de getuigenverklaringen van [getuige 6] betrouwbaar en geloofwaardig zijn en daarom kunnen worden gebruikt voor het bewijs.

Bewijsuitsluiting van de verklaring van de NN-getuige?

Volgens de verdediging is de beslissing van de raadkamer om de NN-getuige de status van bedreigde getuige toe te kennen, ontoereikend gemotiveerd. Daarbij heeft de verdediging gewezen op de overweging ten overvloede van de rechter-commissaris in zijn beschikking van 11 oktober 2011. Daarin stelt de rechter-commissaris dat er "voorts inhoudelijke redenen zijn, waarom de rechter-commissaris van oordeel is dat de NN-getuige niet als bedreigde

getuige moet worden gehoord, gelet op de daaraan uit dien hoofde verbonden beperkingen, nu dit mogelijk een schending van het beginsel van een fair trial in de strafzaak met zich kan brengen". Deze overweging is voor de verdediging aanleiding geweest ter zitting een voorwaardelijk getuigenverzoek te doen: als de rechtbank de verklaring van de NN-getuige als bewijsmiddel wil bezigen, dan dient de rechter-commissaris als getuige te worden gehoord. De verdediging wil dan de rechter-commissaris nader ondervragen over de geciteerde zinsnede en daarmee naar zijn bedenkingen tegen het toekennen van de status van bedreigde getuige.

De rechtbank wijst dit voorwaardelijk verzoek af en overweegt daartoe het volgende.

Volgens vaste jurisprudentie kan de zittingsrechter slechts bij hoge uitzondering treden in het oordeel van de raadkamer dat de getuige moet worden gehoord als bedreigde getuige. In zijn arrest van 10 september 2002 heeft de Hoge Raad hierover het volgende overwogen.

De wetgever heeft de beantwoording van de vraag of een getuige terecht als een bedreigde getuige in de zin van artikel 226a Sv is aangemerkt, willen onttrekken aan het oordeel van de zittingsrechter, tenzij aan de wijze van totstandkoming of aan de inhoud van een door de rechter ingevolge artikel 226a en/of 226b Sv gegeven bevel dat bij het verhoor van die getuige diens identiteit verborgen wordt gehouden, zodanige fundamentele gebreken kleven dat gebruikmaking door de zittingsrechter van de resultaten van het nadien op de voet van artikel 226d Sv afgenomen verhoor van deze getuige, zou indruisen tegen het recht van verdachte op een eerlijk proces, zoals gewaarborgd in artikel 6 EVRM (Hoge Raad, 10 september 2002, LJN: AF0556).

De rechtbank is niet gebleken van zodanige fundamentele gebreken in de beschikking van de raadkamer. De beschikking is niet onbegrijpelijk gemotiveerd en aan de formele vereisten van de 226a-procedure is voldaan. Dat de rechter-commissaris tot een ander oordeel kwam, maakt dit niet anders. Gelet daarop zou het horen van de rechter-commissaris strijdig zijn met het gesloten stelsel van rechtsmiddelen. De rechtbank neemt daarbij mede in aanmerking dat de verdediging de rechter-commissaris niet wil horen over hetgeen door hem is waargenomen, maar om hem nadere vragen te stellen over zijn bedenkingen in het kader van artikel 6 EVRM tegen het toekennen van de status van bedreigde getuige (zie Hoge Raad 18 mei 1999, LJN: ZD1336).

De raadsman heeft voorts aangevoerd dat de beperking van het ondervragingsrecht van de verdediging dient te worden gecompenseerd. Naar het oordeel van de rechtbank is in dit geval deze beperking voldoende gecompenseerd. Weliswaar kon de verdediging niet bij het verhoor aanwezig zijn, maar dit gold ook voor de officier van justitie, zodat de equality of arms was verzekerd. De verdediging heeft schriftelijke vragen kunnen indienen.

De raadsman heeft ter zitting gesteld dat de NN-getuige een aantal vragen niet hoefde te beantwoorden, maar dit is feitelijk onjuist. Blijkens het proces-verbaal van verhoor heeft de rechter-commissariss bij sommige vragen de antwoorden van de NN-getuige wel gehoord, maar niet laten opnemen in het proces-verbaal in verband met het afschermen van de getuige. Artikel 226, derde lid, Sv biedt de rechter-commissaris deze mogelijkheid. Mede gezien het bepaalde in het eerste lid van dit artikel dient het dan wel te gaan om vragen die de identiteit van de bedreigde getuige aan het licht kunnen brengen. Het is de rechtbank niet gebleken dat in dit geval aan dat vereiste niet is voldaan. De rechter-commissaris heeft overigens de niet geverbaliseerde antwoorden wel kunnen gebruiken om de betrouwbaarheid van de verklaring van de NN-getuige te toetsen.

De rechtbank zal bovendien het bewijs dat verdachte het ten laste gelegde feit heeft begaan, niet uitsluitend of in beslissende mate gronden op verklaringen van de NN-getuige.

Naar het oordeel van de rechtbank is dan ook het voor het bewijs bezigen van de verklaring van de NN-getuige niet in strijd met het in artikel 6 EVRM vastgelegde recht op een eerlijk proces.

Alternatieve scenario's

De verdediging heeft enkele alternatieve scenario's geschetst, op basis waarvan verdachte zou moeten worden vrijgesproken.

Allereerst heeft de verdediging de mogelijkheid geopperd dat verdachte uit grootspraak, om stoer te doen, tegen derden heeft verteld dat hij de fatale schoten heeft gelost. Dit scenario is in tegenspraak met de verklaring van verdachte zelf. Ter zitting heeft hij immers verklaard, dat hij tegen niemand heeft verteld [slachtoffer] te hebben vermoord.

Ter zitting heeft de verdediging nog het volgende alternatieve scenario geschetst.

[slachtoffer] is naar de plaats delict gelokt vanwege de aflevering van vaten chemicaliën die hij had verdonkeremaand. De resten amfetamine die in de laadruimte van de bestelbus zijn aangetroffen, wijzen daarop. In plaats van de kopers staat een aantal lieden klaar om hem de vaten afhandig te maken. Vervolgens knalt een van hen [slachtoffer] neer. De getuigenverklaringen van [getuige 1], [getuige 4] en [getuige 5] ondersteunen deze mogelijkheid. [getuige 1] heeft verklaard een aannemersbusje te hebben zien wegrijden; [getuige 4] heeft een (bestel)auto zien staan; [getuige 5] heeft meerdere stemmen gehoord. Stel dat ook verdachte hierbij was, dan staat daarmee nog niet vast dat hij ook de schutter is geweest.

De rechtbank acht dit scenario niet geloofwaardig. Een van de conclusies uit het forensisch dossier luidt, dat er geen enkele forensische aanwijzing is voor de betrokkenheid van een andere dader dan verdachte.45 Het geschetste scenario gaat bovendien geheel voorbij aan de, naar het oordeel van de rechtbank betrouwbare en geloofwaardige verklaringen van de

NN-getuige en [getuige 6]. Beiden hebben verklaard dat verdachte tegen hen heeft gezegd, dat hij het alleen heeft gedaan. Hun beider verklaring wordt niet weerlegd door de getuigen [getuige 1], [getuige 4] en [getuige 5]. [getuige 5] heeft op 100 meter van de plaats delict "in de bebossing" twee mensen met elkaar horen praten.46 Uit haar verklaring valt niet op te maken, waar precies die twee personen zich volgens haar hebben bevonden. Zij moet de stemmen bovendien hebben gehoord geruime tijd voordat de fatale schoten zijn gelost. In haar verklaring zegt zij immers niets over het horen van knallen of schoten, terwijl die toch op grote afstand hoorbaar moeten zijn geweest. Dat de getuigen [getuige 1] en [getuige 4] (en overigens ook [getuige 2]) een (bestel) auto hebben zien staan of wegrijden, is op zich nog geen aanwijzing dat er meerdere personen betrokken waren bij het doodschieten van

[slachtoffer]. Verdachte heeft overigens ook zelf niet verklaard dat hij met meerdere personen op de plaats delict is geweest om [slachtoffer] vaten chemicaliën afhandig te maken. Volgens verdachte heeft hij daar alleen maar in de omgeving gejogd.

Conclusie: verdachte heeft de fatale schoten gelost.

Op grond van de getuigenverklaringen van de NN-getuige en [getuige 6] en het DNA-profiel van verdachte op de sigarettenpeuk, in onderlinge samenhang bezien, acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte op 8 oktober 2002 de fatale schoten heeft gelost.

Voorbedachte raad?

In zijn arrest van 28 februari 2012 heeft de Hoge Raad het volgende overwogen over het bestanddeel voorbedachte raad.

Voor een bewezenverklaring van dit bestanddeel moet komen vast te staan dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of genomen besluit en hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven. Bij de vraag of er sprake is van voorbedachte raad gaat het bij uitstek om een weging en waardering van het concrete geval door de rechter, waarbij deze het gewicht moet bepalen van de aanwijzingen die voor of tegen het bewezen verklaren van voorbedachte raad pleiten. De vaststelling dat de verdachte voldoende tijd heeft gehad om zich te beraden op het te nemen of het genomen besluit vormt weliswaar een belangrijke objectieve aanwijzing dat met voorbedachte raad is gehandeld, maar behoeft de rechter niet ervan te weerhouden aan contra-indicaties een zwaarder gewicht toe te kennen (Hoge Raad 28 februari 2012, LJN: BR2342).

In dit concrete geval kent de rechtbank gewicht toe aan de volgende feiten en omstandigheden.

[getuige 6] en de NN-getuige hebben verklaard dat verdachte naar de bestelbus is gelopen en dat hij vrijwel meteen nadat het portier(raam) was geopend op het slachtoffer is gaan schieten. Die verklaringen passen in de resultaten van het forensisch onderzoek. Het schotrestenonderzoek van het NFI heeft uitgewezen dat de schootsafstand tussen het vuurwapen en het hoofd van het slachtoffer 25 tot 75 cm. bedroeg. De technische recherche heeft uit de vindplaatsen van de patroonhulzen geconcludeerd dat het wapen door het geopend raam naar binnen is gestoken en dat er toen is geschoten.47. Er is geschoten op het hoofd en het hart van het slachtoffer, wat wijst op een doelbewuste, gerichte actie met de bedoeling het slachtoffer te doden. De inschotopening onder de linkeroksel van het slachtoffer wijst erop dat deze slechts heeft geprobeerd zich af te weren voor de schoten.

Uit niets blijkt dat verdachte in reactie op een daad van het slachtoffer heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsbeweging. Het beeld dat uit het forensisch onderzoek en de verklaringen van [getuige 6] en de NN-getuige ontstaat, is dat van een liquidatie. Inherent aan een dergelijke levensberoving is nu juist het planmatige karakter ervan.

Gelet op deze feiten en omstandigheden acht de rechtbank het bestanddeel voorbedachte raad wettig en overtuigend bewezen.

Medeplegen?

Op basis van de verklaringen van de NN-getuige en [getuige 6], in samenhang met de bevindingen uit het forensisch onderzoek, acht de rechtbank bewezen dat verdachte als enige heeft geschoten. De rechtbank laat daarbij in het midden of verdachte heeft gehandeld in opdracht van een derde, al dan niet tegen beloning. De NN-getuige en [getuige 6] noemen verschillende personen als opdrachtgever. Voor het overige zijn er geen aanwijzingen dat verdachte heeft gehandeld in nauwe samenwerking met een derde. Gelet hierop zal de rechtbank verdachte dan ook vrijspreken van het bestanddeel medeplegen.

De bewezenverklaring.

Op grond van de feiten en omstandigheden die zijn vervat in de hierboven uitgewerkte bewijsmiddelen in onderling verband en samenhang bezien, komt de rechtbank tot het oordeel dat wettig en overtuigend bewezen is dat verdachte

op 08 oktober 2002 te Son, gemeente Son en Breugel, opzettelijk en met voorbedachten rade [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet en na kalm beraad en rustig overleg, met een vuurwapen op het hoofd en bovenlichaam van die [slachtoffer] geschoten, tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven bewezen is verklaard, is naar het oordeel van de rechtbank niet bewezen. Verdachte zal hiervan worden vrijgesproken.

De strafbaarheid van het feit.

Het bewezen verklaarde levert op het in de uitspraak vermelde strafbare feit, voorzien en strafbaar gesteld bij artikel 289 van het Wetboek van Strafrecht. Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van het feit uitsluiten.

De strafbaarheid van verdachte.

Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten. Verdachte is daarom strafbaar voor hetgeen bewezen is verklaard.

Oplegging van straf en/of maatregel.

De eis van de officier van justitie.

De officier van justitie acht bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan "moord". Zij vordert dat verdachte daarvoor zal worden veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 18 jaar onder aftrek van de tijd die verdachte voor deze zaak in voorarrest heeft doorgebracht. Tevens vordert zij de opheffing van de schorsing van het tegen verdachte verleende bevel tot voorlopige hechtenis.

Een kopie van de vordering van de officier van justitie is aan dit vonnis gehecht.

Het standpunt van de verdediging.

Verdachte en zijn raadsman hebben zich op het standpunt gesteld dat verdachte van het ten laste gelegde moet worden vrijgesproken. De raadsman heeft nog aangegeven dat in vergelijkbare zaken gevangenisstraffen van gemiddeld 12 tot 15 jaar worden opgelegd.

Het oordeel van de rechtbank.

Algemeen.

Bij de beslissing over de straf die aan verdachte dient te worden opgelegd, heeft de rechtbank gelet op de aard van het bewezen verklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan. Ook heeft de rechtbank rekening gehouden met de persoon en de persoonlijke omstandigheden van verdachte en met de ernst van het door verdachte gepleegde strafbare feit, zoals deze tot uitdrukking komt in het wettelijke strafmaximum. Verder heeft de rechtbank acht geslagen op rechterlijke uitspraken betreffende strafbare feiten, die vergelijkbaar zijn met het delict in deze strafzaak.

Factoren ten nadele van verdachte.

Verdachte heeft [slachtoffer] vermoord door van dichtbij meerdere kogels in diens lichaam te schieten. Het gaat hier om een buitengewoon ernstig feit. Het opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven beroven, behoort tot de zwaarste categorie delicten die het Wetboek van Strafrecht kent.

Deze moord draagt het karakter van een koelbloedige liquidatie. Een dergelijk bruut delict, gepleegd op een voor ieder toegankelijke plaats, schokt de rechtsorde en veroorzaakt in de samenleving gevoelens van angst en onveiligheid. Voor de nabestaanden betekent de dood van [slachtoffer] een onomkeerbaar verlies van een dierbare. Het heeft diep ingegrepen in hun leven, zoals blijkt uit de slachtofferverklaring die door een van de nabestaanden ter zitting is voorgelezen. Dat verdachte geen inzicht heeft willen geven in zijn motieven, maakt het onbegrip voor de moord en daarmee het verdriet voor de nabestaanden des te groter.

De rechtbank weegt verder in het nadeel van verdachte mee, dat hij ten tijde van het delict in 2002 al een aanzienlijk strafblad had. Daarop stonden vooral vermogensdelicten, waarvan een aantal met gebruik van of bedreiging met geweld. Verder is verdachte meermalen veroordeeld voor mishandeling en openlijk geweld. In 2001 is verdachte nog veroordeeld tot 36 maanden gevangenisstraf (waarvan 8 maanden voorwaardelijk) voor een afpersing. Het ging daarbij om een gewapende overval op een winkel.

Over de mate waarin de bewezen verklaarde moord aan verdachte kan worden toegerekend, overweegt de rechtbank het volgende.

In verband met de eerder genoemde overval op de winkel hebben een psycholoog en een psychiater in februari 2001 een Pro Justitia rapportage uitgebracht over verdachte.

Volgens klinisch-psycholoog drs. Van Eynde wees het persoonlijkheidsonderzoek op "reeds jarenlang bestaande sterke antisociale en afhankelijke trekken bij een man met een opvallend criminele habitus". Hij vertoont maar in zeer beperkte mate empathisch vermogen. De persoonlijkheidsstructuur "doet psychopathisch aan". Kenmerkend hiervoor is zijn "impulsieve en extreem egocentrische levensstijl". Hij was echter volgens de psycholoog niet lijdende aan een ziekelijke stoornis en/of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens. Betrokkene was volgens de psycholoog volledig toerekeningsvatbaar.

Psychiater dr. Kaiser constateerde dat er bij betrokkene sprake was van een antisociale persoonlijkheidsstoornis, maar dat deze niet leidde tot vermindering van de wilsvrijheid van betrokkene. Ook de psychiater concludeerde dat betrokkene volledig toerekeningsvatbaar was.

Op 4 maart 2010 is verdachte voor een psychiatrisch consult voorgeleid bij justitieel forensisch psychiater Van Rijn. Tijdens dit consult heeft verdachte te kennen gegeven niet te zullen meewerken aan enig gedragskundig onderzoek.

Naar het oordeel van de rechtbank zijn er al met al geen aanwijzingen voor verminderde toerekeningsvatbaarheid van verdachte ten tijde van het delict. De rechtbank zal verdachte het delict dan ook volledig toerekenen.

Conclusie.

Alle hiervoor genoemde feiten en omstandigheden in aanmerking nemend, is de rechtbank van oordeel dat alleen een langdurige onvoorwaardelijke gevangenisstraf recht doet aan de ernst van het delict. De rechtbank ziet geen gronden verdachte een andere vrijheidsstraf op te leggen dan de officier van justitie heeft gevorderd.

Toepasselijke wetsartikelen.

De beslissing is gegrond op de artikelen 10, 27 en 289 van het Wetboek van Strafrecht.

DE UITSPRAAK

Verklaart het ten laste gelegde bewezen zoals hiervoor is omschreven.

Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt hem daarvan vrij.

Het bewezen verklaarde levert op het misdrijf:

Moord.

Verklaart verdachte hiervoor strafbaar.

Legt op de volgende straf.