HvJ EU, 06-09-2018, nr. C-527/16

Met zijn tweede prejudiciële vraag, onder a), wenst de verwijzende rechter te vernemen wat de bindende kracht van het draagbaar document A1 is, indien een voorafgaande procedure voor de Administratieve Commissie noch tot overeenstemming noch tot intrekking van de omstreden documenten heeft geleid.

In zijn toelichting geeft de verwijzende rechter aan dat deze vraag duidelijkheid moet verschaffen of ‘niet in elk geval na een procedure voor de Administratieve Commissie die niet tot overeenstemming heeft geleid (in die zin dat de organen van beide lidstaten daarna van de geldigheid en juistheid van de verklaring uitgaan) en er evenmin in heeft geresulteerd dat het omstreden document wordt ingetrokken (hetzij omdat de Administratieve Commissie geen advies van die strekking heeft uitgebracht, hetzij omdat het orgaan van afgifte het advies niet heeft opgevolgd), de bindende kracht van het document wordt doorbroken en het mogelijk wordt om een procedure tot vaststelling van de verplichte verzekering in te leiden’.

Uit de verwijzingsbeslissing en de bij het Hof ingediende opmerkingen blijkt dat de betrokken lidstaten in het onderhavige geval de zaak aanhangig hebben gemaakt bij de Administratieve Commissie, die een besluit heeft genomen met betrekking tot de intrekking van de betrokken draagbare documenten A1. Bovendien blijkt eruit dat die documenten na de procedure bij die commissie niet door het bevoegde Hongaarse orgaan zijn ingetrokken.32.

In die omstandigheden ben ik van mening dat de tweede prejudiciële vraag, onder a), aldus moet worden begrepen dat in wezen moet worden vastgesteld of het draagbaar document A1 ook bindend is in een situatie als in het hoofdgeding, waarin de Administratieve Commissie een besluit heeft genomen met betrekking tot de intrekking van dit document, maar het orgaan dat het document heeft afgegeven het niet heeft ingetrokken.33.

Het ziekenfonds van Salzburg en de Oostenrijkse, de Belgische, de Tsjechische34. en de Franse regering stellen in wezen voor om die vraag ontkennend te beantwoorden. In dit verband voeren die partijen en belanghebbenden met name aan dat het in artikel 4, lid 3, VEU neergelegde beginsel van loyale samenwerking wordt geschonden indien het orgaan dat het draagbaar document A1 heeft afgegeven, niet overgaat tot ongeldigverklaring of intrekking ervan overeenkomstig het besluit van de Administratieve Commissie. De andere partijen en belanghebbenden die opmerkingen bij het Hof hebben ingediend, betogen daarentegen dat de procedure voor de Administratieve Commissie geen invloed heeft op de bindende kracht van het draagbaar document A1. Ik deel die overtuiging en wel om de volgende redenen.

Om te beginnen moet worden vastgesteld dat deze zaak zich onderscheidt van die waarin het arrest A-Rosa Flussschiff35. is gewezen, aangezien in het onderhavige geval de betrokken lidstaten een procedure hebben ingeleid voor de Administratieve Commissie, die een besluit met betrekking tot de intrekking van de betrokken draagbare documenten A1 heeft genomen.36. Mijns inziens doet dit verschil evenwel niets af aan de gevolgtrekking die uit dit arrest kan worden afgeleid en die op vaste rechtspraak van het Hof berust37., dat de E 101-verklaring (nu: draagbaar document A1) zowel de socialezekerheidsorganen van de lidstaat waar arbeid wordt verricht als de rechterlijke instanties van die lidstaat bindt.

Ik ben namelijk van mening dat een uitlegging van artikel 5, lid 1, van verordening nr. 987/2009 in die zin dat het draagbaar document A1 in een situatie als die in het hoofdgeding zijn bindende kracht verliest, in feite erop zou neerkomen dat bindende kracht wordt verleend aan de besluiten van de Administratieve Commissie. Een dergelijk gevolg is echter onverenigbaar met het huidige regelgevingskader.

In dit verband zij eraan herinnerd dat het Hof in het arrest Romano38. heeft opgemerkt dat zowel uit het primaire recht inzake de door de Raad van de Europese Unie aan de Commissie verleende bevoegdheden ter uitvoering van de door hem vastgestelde regels, als uit het door het [EEG-]Verdrag ingevoerde gerechtelijke stelsel volgt dat een orgaan als de Administratieve Commissie door de Raad niet kan worden gemachtigd ‘normatieve besluiten’ vast te stellen. Volgens het Hof kan een besluit van een dergelijk orgaan weliswaar een hulpmiddel zijn voor de instellingen die belast zijn met de toepassing van het Unierecht, maar kan het die instellingen niet verplichten, bij de toepassing van de voorschriften van de Unie een bepaalde methode of een bepaalde uitlegging te volgen. Het Hof heeft hieruit afgeleid dat het litigieuze besluit van de betrokken Administratieve Commissie de verwijzende rechter ‘niet bond’.39.

Hoewel men zich zeker kan afvragen of deze rechtspraak na de wijzigingen die met name door het Verdrag van Lissabon in het primaire recht zijn aangebracht, nog van toepassing is, met name met betrekking tot de mogelijkheid om aan een orgaan als de Administratieve Commissie de bevoegdheid te verlenen handelingen te verrichten die rechtsgevolgen zullen hebben40., blijkt uit niets dat de Uniewetgever daadwerkelijk heeft beoogd om de Administratieve Commissie een dergelijke bevoegdheid te verlenen.

Artikel 72 van verordening nr. 883/2004, dat de taken van de Administratieve Commissie opsomt, bepaalt namelijk in punt a) dat die commissie tot taak heeft ‘alle vraagstukken van administratieve of interpretatieve aard, voortvloeiende uit de bepalingen van [verordening nr. 883/2004], van [verordening nr. 987/2009] en van enige overeenkomst of regeling die in het kader daarvan tot stand zal komen, te behandelen, onverminderd het recht van de betrokken autoriteiten, organen en personen om gebruik te maken van de rechtsmiddelen, en zich te wenden tot de rechterlijke instanties, bedoeld bij de wetgevingen van de lidstaten, bij [verordening nr. 883/2004] en bij het Verdrag’.41. Het Hof heeft met betrekking tot de nagenoeg identieke bepaling in artikel 43 van de voormalige verordening nr. 342. geoordeeld dat ‘het gezag der beslissingen van [de Administratieve Commissie] wordt omschreven door artikel 43 zelf’ en dat ‘deze tekst de rechtsmacht van de bevoegde rechter om de rechtmatigheid en de inhoud der bepalingen van [verordening nr. 3] te beoordelen, onverlet laat en te dien aanzien aan de beslissingen van [die commissie] slechts de waarde toekent van een advies’.43.

Wat bovendien het inleiden van een procedure voor de Administratieve Commissie betreft, bepaalt artikel 76, lid 6, van verordening nr. 883/2004 dat, als er binnen een redelijke termijn geen oplossing wordt gevonden, de betrokken autoriteiten die commissie kunnen inschakelen. Artikel 5, lid 4, van verordening nr. 987/2009 verduidelijkt nog dat de Administratieve Commissie tracht binnen zes maanden na de datum waarop de zaak aan haar is voorgelegd, een voor beide zijden aanvaardbare oplossing te vinden.44. Uit de formulering ‘tracht […] een voor beide zijden aanvaardbare oplossing te vinden’, die eveneens wordt gebruikt in artikel 6, lid 3, van verordening nr. 987/2009 en in besluit nr. A1 van de Administratieve Commissie45., blijkt mijns inziens duidelijk dat de procedure voor deze commissie niet bindend is.46.

De rechtspraak van het Hof met betrekking tot de E 101-verklaring berust mijns inziens ook op de premisse dat de besluiten van de Administratieve Commissie niet bindend zijn. In die rechtspraak heeft het Hof de keuzes geïdentificeerd die een lidstaat heeft in geval van een meningsverschil met één of meer lidstaten over de toepasselijke socialezekerheidswetgeving in een concreet geval.47. Volgens het Hof dient eerst de dialoog te worden aangegaan met het orgaan dat het betrokken document heeft afgegeven. Mochten de betrokken organen het niet eens worden, dan staat het hun vervolgens vrij de zaak voor te leggen aan de Administratieve Commissie. Indien die commissie er niet in slaagt een voor de bevoegde organen aanvaardbare oplossing te vinden, heeft de lidstaat van ontvangst ten slotte de mogelijkheid — met behoud van eventuele mogelijkheden van beroep in rechte in de lidstaat van het afgevende orgaan — een niet-nakomingsprocedure in de zin van artikel 259 VWEU bij het Hof in te leiden.48. Het Hof noemt in die context echter niet de mogelijkheid om krachtens artikel 263 VWEU de nietigheid van het besluit van de Administratieve Commissie in te roepen, hetgeen mijns inziens toch logisch zou zijn geweest indien het Hof van oordeel zou zijn dat de besluiten van die commissie bindend waren.49.

Op grond van het voorgaande kom ik tot de slotsom dat de besluiten van de Administratieve Commissie in geschillen tussen twee of meer lidstaten over de in een bepaald geval toepasselijke wetgeving onder de huidige regeling van de verordeningen nr. 883/2004 en nr. 987/2009 niet bindend zijn. Hieruit volgt mijns inziens dat de procedure voor de Administratieve Commissie niet van invloed is op de bindende kracht van een draagbaar document A1.

Ik ben met andere woorden van mening dat zelfs in een situatie als in het hoofdgeding, waarin de betrokken lidstaten de zaak op grond van artikel 76, lid 6, van verordening nr. 883/2004 en artikel 5, lid 4, van verordening nr. 987/200950. aan de Administratieve Commissie hebben voorgelegd, en deze commissie een besluit heeft genomen met betrekking tot de intrekking van het draagbaar document A1, dit document bindende kracht heeft zolang het niet door het orgaan van afgifte is ingetrokken of ongeldig verklaard.

Dit geldt mijns inziens ook ingeval de lidstaat van het orgaan van afgifte zijn verplichtingen op grond van het in artikel 4, lid 3, VEU neergelegde beginsel van loyale samenwerking in het kader van een procedure voor de Administratieve Commissie niet nakomt. Indien de lidstaat van ontvangst van mening is dat eerstgenoemde lidstaat verplichtingen die op grond van het Unierecht op hem rusten, niet is nagekomen, heeft hij de mogelijkheid een beroep wegens niet-nakoming in te stellen op grond van artikel 259 VWEU dan wel de Commissie te verzoeken dat zij actie onderneemt tegen de betrokken lidstaat.51.

Gelet op het voorgaande geef ik het Hof in overweging om op de tweede prejudiciële vraag, onder a), te antwoorden dat een draagbaar document A1 ook bindend is in een situatie als in het hoofdgeding, waarin de Administratieve Commissie een besluit heeft genomen met betrekking tot de intrekking van dit document, maar het orgaan van afgifte niet is overgegaan tot intrekking ervan.

Met zijn tweede prejudiciële vraag, onder b), wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of het draagbaar document A1 ook bindend is indien het is afgegeven nadat de socialeverzekeringsplicht van de betrokken werknemer in de lidstaat van ontvangst is vastgesteld, en of het document — bij een bevestigend antwoord op die vraag — terugwerkende kracht heeft.

Eerst stel ik vast dat deze vraag niet, zoals de Hongaarse regering stelt, hypothetisch is. Deze regering betoogt met name dat niet is aangetoond dat het bevoegde Hongaarse orgaan in het onderhavige geval draagbare documenten A1 heeft afgegeven met terugwerkende kracht, nadat de Oostenrijkse autoriteiten hadden vastgesteld dat de betrokken werknemers onderworpen waren aan het Oostenrijkse socialezekerheidsstelsel.

Ik breng in herinnering dat het Hof in het kader van een procedure op grond van artikel 267 VWEU uitsluitend bevoegd is om zich op basis van de door de nationale rechterlijke instantie vermelde feiten over de uitlegging van een Unierechtelijke bepaling uit te spreken. Het Hof is bijgevolg niet bevoegd om over de feiten van het hoofdgeding te beslissen, aangezien dit tot de uitsluitende bevoegdheid van de nationale rechter behoort.52. De verwijzende rechter vermeldt in zijn verwijzingsbeslissing dat de betrokken draagbare documenten A1 voor een deel met terugwerkende kracht zijn afgegeven en voor een deel na de vaststelling dat de betrokken werknemers onderworpen waren aan het Oostenrijkse socialezekerheidsstelsel.53. Hieruit volgt dat de tweede vraag, onder b), dient te worden beantwoord.

Evenals Alpenrind, Martin-Meat en Martimpex-Meat, de Tsjechische, de Ierse, de Hongaarse en de Poolse regering en de Commissie, maar anders dan het ziekenfonds van Salzburg, de Oostenrijkse, de Belgische en de Duitse regering54., ben ik van oordeel dat die vraag bevestigend moet worden beantwoord. Om de hieronder genoemde redenen ben ik namelijk van mening dat het draagbaar document A1 ook bindend is indien het is afgegeven nadat is vastgesteld dat de betrokken werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst, en dat dit document in een dergelijk geval terugwerkende kracht kan hebben.

Zoals de verwijzende rechter aangeeft, blijkt uit de rechtspraak van het Hof dat de E 101-verklaring terugwerkende kracht kan hebben. Zo heeft het Hof vastgesteld dat het bevoegde orgaan met de afgifte van die verklaring slechts verklaart dat de betrokken werknemer gedurende de gehele periode waarin hij op het grondgebied van een andere lidstaat arbeid verricht, aan de wettelijke regeling van de lidstaat van het orgaan van afgifte onderworpen blijft. Het Hof vervolgt dat die verklaring weliswaar bij voorkeur vóór het begin van de betrokken periode dient te worden afgegeven, maar dat zij eveneens gedurende die periode en zelfs na afloop ervan kan worden afgegeven. In deze omstandigheden, aldus het Hof, verzet niets zich ertegen, dat de E 101-verklaring eventueel terugwerkende kracht heeft.55.

Die rechtspraak is mijns inziens mutatis mutandis ook van toepassing op het nieuwe regelgevingskader.56. In deze context bepaalt artikel 15 van verordening nr. 987/2009, dat betrekking heeft op de procedure voor de toepassing van met name artikel 12 van verordening nr. 883/2004, in lid 1 uitdrukkelijk: ‘Indien een persoon zijn werkzaamheid uitoefent in een andere lidstaat dan de op grond van titel II van [verordening nr. 883/2004] bevoegde lidstaat, stelt de werkgever of, in het geval van iemand die geen werkzaamheid in loondienst verricht, de betrokkene zelf, indien mogelijk van tevoren, het bevoegde orgaan van de lidstaat waarvan de wetgeving van toepassing blijft, daarvan in kennis. Dit orgaan verstrekt de in artikel 19, lid 2, van [verordening nr. 987/2009] bedoelde verklaring aan de betrokkene en stelt onverwijld informatie betreffende de overeenkomstig […] artikel 12 van [verordening nr. 883/2004] op de betrokkene van toepassing zijnde wetgeving ter beschikking van het orgaan dat is aangewezen door de bevoegde autoriteit van de lidstaat waar de werkzaamheid wordt uitgeoefend.’57.

De verwijzende rechter werpt evenwel de vraag op of het draagbaar document A1 ook bindende kracht heeft indien het pas is afgegeven nadat is vastgesteld dat de betrokken werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst. Volgens deze rechter zou men namelijk van mening kunnen zijn dat stukken waarmee een dergelijke verzekeringsplicht wordt vastgesteld ook ‘documenten’ zijn, zoals bedoeld in artikel 5, lid 1, van verordening nr. 987/2009, hetgeen zou inhouden dat die stukken eveneens bindend zijn voor de autoriteiten van de andere lidstaten.

Die redenering overtuigt mij niet.

Ten eerste is een dergelijke uitlegging volgens mij in strijd met de bewoordingen van verordening nr. 987/2009. Artikel 5, lid 1, van die verordening heeft immers betrekking op documenten die door het orgaan van een lidstaat voor de toepassing van de verordeningen nr. 883/2004 en nr. 987/2009 worden afgegeven over iemands situatie en de bewijsstukken daarvan.58. Een beslissing met betrekking tot de vaststelling dat iemand is onderworpen aan het socialezekerheidsstelsel van een lidstaat gaat niet ‘over’ iemands situatie in de zin van artikel 5, lid 1, van verordening nr. 987/2009, maar beoogt mijns inziens veeleer iemands rechtspositie vast te stellen. Bovendien verstrekt het bevoegde orgaan van de lidstaat waarvan de wetgeving op grond van een bepaling van titel II van verordening nr. 883/2004 van toepassing is volgens de bewoordingen van artikel 19, lid 2, van verordening nr. 987/2009 op verzoek van de betrokkene of de werkgever een verklaring dat die wetgeving van toepassing is.59. Een beslissing met betrekking tot de vaststelling dat iemand onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van een lidstaat daarentegen wordt niet afgegeven ‘op verzoek van de betrokkene of de werkgever’ in de zin van laatstgenoemde bepaling, maar veeleer op initiatief van de betrokken autoriteiten.

Ten tweede dient in aanmerking te worden genomen dat de Uniewetgever, zoals ik in deze conclusie heb uiteengezet, bij de vaststelling van artikel 5, lid 1, van verordening nr. 987/2009 beoogde de rechtspraak van het Hof over de bindende kracht van de E 101-verklaring te codificeren.60. Die rechtspraak heeft alleen betrekking op de E 101-verklaringen (nu het draagbaar document A1) en niet op andere soorten documenten.61. Bovendien lijkt mij in dit verband dat het arrest Banks e.a. een situatie betrof die overeenkwam met die in het hoofdgeding, voor zover de E 101-verklaringen op zijn minst voor een deel waren afgegeven nadat was vastgesteld dat de betrokken werknemers verzekerd waren via het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst.62. Die omstandigheid heeft echter het oordeel van het Hof dat die verklaringen bindend waren, niet beïnvloed.

Ten derde kan naar mijn oordeel een uitlegging volgens welke een beslissing waarbij wordt vastgesteld dat iemand onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van een lidstaat, kan worden gekwalificeerd als een ‘document’ als bedoeld in artikel 5, lid 1, van verordening nr. 987/2009, tot ongewenste en zelfs willekeurige uitkomsten leiden. Een dergelijke benadering zou immers, zoals de Poolse regering aanvoert, een race tegen de klok tussen de autoriteiten van de lidstaten kunnen veroorzaken, waarin elk van hen probeert om als eerste een beslissing af te geven dat een persoon onderworpen is aan zijn eigen socialezekerheidsstelsel, hetgeen ten koste zou gaan van de rechtszekerheid van de betrokken personen.63. In een dergelijk scenario zou elke lidstaat er immers een financieel belang bij hebben de eerste te zijn.

Gelet op het voorgaande geef ik het Hof in overweging om op de tweede prejudiciële vraag, onder b), te antwoorden dat het draagbaar document A1 ook bindend is indien het is afgegeven na de vaststelling dat de betrokken werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst, en dat dit document in een dergelijk geval terugwerkende kracht kan hebben.

Ik voeg hieraan toe dat de vraag of het orgaan van afgifte, door een draagbaar document A1 af te geven nadat is vastgesteld dat de betrokken werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst, mogelijk de krachtens artikel 4, lid 3, VEU op hem rustende verplichting tot loyale samenwerking heeft geschonden, of dat de betrokken autoriteiten in een dergelijk geval wellicht overeenkomstig artikel 6 van verordening nr. 987/2009 hadden moeten handelen, niet afdoet aan de bindende kracht van dit document.64. Voorts herinner ik eraan dat een lidstaat die van mening is dat een andere lidstaat de op grond van het Unierecht op hem rustende verplichtingen niet is nagekomen, de mogelijkheid heeft een beroep wegens niet-nakoming krachtens artikel 259 VWEU in te stellen.65.

De derde prejudiciële vraag betreft de uitlegging van de voorwaarde van niet-vervanging, die is opgenomen in artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004.66. De verwijzende rechter geeft aan dat deze vraag slechts wordt gesteld voor het geval het draagbaar document A1 onder bepaalde voorwaarden slechts een beperkte bindende kracht zou hebben. Gezien het antwoord dat ik het Hof in overweging geef op de eerste en de tweede prejudiciële vraag, is het derhalve in beginsel niet noodzakelijk de derde prejudiciële vraag te beantwoorden.

Niettemin zal ik voor alle zekerheid — en gelet op het feit dat de derde prejudiciële vraag centraal staat in het geschil tussen de Republiek Oostenrijk en Hongarije, dat de achtergrond vormt van het hoofdgeding67. — hieronder ingaan op die vraag.

Artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 luidde: ‘Degene die werkzaamheden in loondienst verricht in een lidstaat voor rekening van een werkgever die daar zijn werkzaamheden normaliter verricht, en die door deze werkgever wordt gedetacheerd om voor zijn rekening werkzaamheden in een andere lidstaat te verrichten, blijft onderworpen aan de wetgeving van de eerstbedoelde lidstaat, mits de te verwachten duur van die werkzaamheden niet meer dan 24 maanden bedraagt en de betrokkene niet wordt uitgezonden om een ander te vervangen.’68. Tijdens de litigieuze periode in het hoofdgeding is de formulering ‘[mits] de betrokkene niet wordt uitgezonden om een ander te vervangen’ vervangen door de formulering ‘[mits] de betrokkene niet wordt uitgezonden om een andere gedetacheerde persoon te vervangen’.69.

De verwijzende rechter twijfelt over de draagwijdte van die voorwaarde van niet-vervanging en met name over de vraag of die voorwaarde wordt geschonden in een situatie als in het hoofdgeding, waarin de vervanging niet geschiedt door detachering door dezelfde werkgever, maar doordat een andere werkgever detacheert. In dit verband wijst die rechter erop dat de personen die door Martimpex-Meat gedurende de litigieuze periode werden gedetacheerd in werkelijkheid geen werknemers van die vennootschap vervingen, maar waarschijnlijk werknemers van Martin-Meat.70. Voorts vraagt de verwijzende rechter of het in dit verband van belang is of beide werkgevers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd [derde prejudiciële vraag, onder a)] of dat beide werkgevers op personeel en/of organisatorisch vlak met elkaar zijn verweven [derde prejudiciële vraag, onder b)].

Voor het Hof worden twee standpunten over de uitlegging van de voorwaarde van niet-vervanging in artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 verdedigd.

Volgens de eerste benadering, die bepleit wordt door het ziekenfonds van Salzburg, de Oostenrijkse, de Belgische, de Tsjechische, de Duitse en de Franse regering en de Commissie, verzet de voorwaarde van niet-vervanging zich tegen elke vervanging van gedetacheerde werknemers, ongeacht of die detachering plaatsvindt door dezelfde werkgever of door verschillende werkgevers. Hieruit volgt volgens hen dat deze voorwaarde wordt geschonden wanneer werkgever B een werknemer naar een andere lidstaat detacheert om werk te verrichten dat voorheen door een werknemer werd verricht die door werkgever A was gedetacheerd, en dat het hierbij niet van belang is of beide werkgevers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd of dat zij op personeel en/of organisatorisch vlak met elkaar zijn verbonden. Deze ruime uitlegging van de voorwaarde van niet-vervanging komt mutatis mutandis overeen met de uitlegging in de Praktische gids van de Administratieve Commissie.71.

Volgens de tweede benadering, die bepleit wordt door Alpenrind en de Hongaarse en de Poolse regering, dient de voorwaarde van niet-vervanging strikter te worden uitgelegd. Zij betogen namelijk dat die voorwaarde niet wordt geschonden indien er sprake is van detacheringen door verschillende werkgevers, waarbij niet van belang is of beide werkgevers in dezelfde lidstaat gevestigd zijn.72.

Beide benaderingen zijn gebaseerd op heel verschillende perspectieven. Volgens de eerste benadering dient de voorwaarde van niet-vervanging niet alleen te worden bezien vanuit het gezichtspunt van de lidstaat van herkomst maar ook vanuit dat van de lidstaat van ontvangst. Deze voorwaarde verzet zich er volgens die benadering dus tegen dat bepaalde taken of functies in de lidstaat van ontvangst permanent worden vervuld door gedetacheerde werknemers die niet zijn onderworpen aan het socialezekerheidsstelsel van die lidstaat.

In feite impliceert deze benadering ten eerste dat werkgever B geen gebruik kan maken van de regeling van artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 door zijn werknemers naar een andere lidstaat te detacheren om een dienst te leveren, indien werkgever A die regeling voordien heeft gebruikt om dezelfde dienst in die lidstaat te leveren, en ten tweede dat de degene voor wie de dienst in de lidstaat van ontvangst bestemd is (in dit geval Alpenrind) niet de mogelijkheid heeft om gebruik te maken van verschillende opeenvolgende overeenkomsten met verschillende ondernemingen voor de uitvoering van dezelfde werkzaamheden door gedetacheerde werknemers die niet onderworpen zijn aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat van ontvangst.

De tweede benadering daarentegen is gebaseerd op het perspectief van de lidstaat van herkomst en van de werkgever die werknemers detacheert. Volgens deze benadering is alleen van belang of er vanuit het gezichtspunt van die werkgever wel of geen sprake is van vervanging van gedetacheerde werknemers.

Allereerst dient te worden vastgesteld dat de verwijzingsbeslissing geen aanwijzingen bevat dat bij de feiten in het hoofdgeding sprake is van fraude of misbruik.73. Ik ga derhalve ervan uit dat de derde prejudiciële vraag geen betrekking heeft op bijzondere gevallen van fraude of misbruik.

Vervolgens stel ik vast dat de verwijzingsbeslissing geen aanwijzingen bevat dat in het onderhavige geval sprake is van personele en/of organisatorische banden tussen de betrokken werkgevers, te weten Martin-Meat en Martimpex-Meat, en evenmin aanwijzingen over de aard van dergelijke, eventueel bestaande banden.74. Met zijn derde prejudiciële vraag, onder b), vraagt de verwijzende rechter zich niettemin af of het bestaan van dergelijke banden tussen de betrokken werkgevers van belang is voor de uitlegging van artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004.75.

In de volgende analyse zal ik in de eerste plaats de vraag onderzoeken of de voorwaarde van niet-vervanging van artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 zich, ingeval er geen personele en/of organisatorische banden tussen de betrokken werkgevers bestaan, ertegen verzet dat een werkgever een werknemer naar een andere lidstaat detacheert om werk te verrichten dat voordien werd verricht door een gedetacheerde werknemer van een andere werkgever (sectie 2).

Ik vermeld nu al dat die vraag mijns inziens ontkennend moet worden beantwoord. Om de hieronder genoemde redenen ben ik namelijk van mening dat die ruime uitlegging van de voorwaarde van niet-vervanging ongefundeerd is en dat niets aan een detachering door werkgever B overeenkomstig artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 in de weg staat, wanneer werkgever A dit voordien heeft gedaan.

In de tweede plaats zal ik de subvragen a) en b) van de derde prejudiciële vraag onderzoeken, waarmee de verwijzende rechter in wezen wenst te vernemen of de omstandigheid dat beide werkgevers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd of dat er personele en/of organisatorische banden tussen hen bestaan, van invloed kan zijn op het antwoord dat op de derde prejudiciële vraag moet worden gegeven. In dit verband zal ik eerst uitleggen waarom volgens mij de plaats waar de betrokken werkgevers gevestigd zijn, niet relevant is voor de voorwaarde van niet-vervanging (sectie 3). Vervolgens zal ik kort ingaan op het geval dat de betrokken werkgevers op personeel en/of organisatorisch vlak met elkaar verweven zijn (sectie 4).

Met zijn derde prejudiciële vraag, onder a), wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de omstandigheid dat de betrokken werkgevers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd, van invloed kan zijn op het antwoord op de derde prejudiciële vraag.

Het lijdt voor mij geen twijfel dat die vraag ontkennend moet worden beantwoord.

In bovenstaande analyse is namelijk niet gebleken van feiten of omstandigheden die een onderscheid rechtvaardigen naargelang van de vestigingsplaats van de betrokken werkgevers. Naar mijn oordeel verzet de voorwaarde van niet-vervanging in artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 zich er dus niet tegen dat een werkgever een werknemer detacheert voor het verrichten van werkzaamheden die voordien werden verricht door een werknemer die door een andere werkgever was gedetacheerd, ongeacht of die werkgevers al dan niet in dezelfde lidstaat zijn gevestigd.

Derhalve geef ik het Hof in overweging om op de derde vraag, onder a), te antwoorden dat het voor de beantwoording van de derde prejudiciële vraag niet van belang is of de betrokken werkgevers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd.

Met zijn derde prejudiciële vraag, onder b), wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de omstandigheid dat de betrokken werkgevers op personeel en/of organisatorisch vlak met elkaar zijn verweven van invloed kan zijn op het antwoord op de derde prejudiciële vraag.

Ik breng in herinnering dat ik in bovenstaande analyse met betrekking tot de uitlegging van de voorwaarde van niet-vervanging in artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 ervan ben uitgegaan dat er geen personele en/of organisatorische banden tussen de betrokken werkgevers bestonden.94. Ook herinner ik eraan dat de verwijzende rechter geen aanwijzingen heeft verstrekt dat er in casu sprake is van personele en/of organisatorische banden tussen de betrokken werkgevers, en evenmin aanwijzingen over de aard van dergelijke, eventueel bestaande banden.95.

In die omstandigheden beperk ik mij tot de vaststelling dat in het geval dat sprake is van personele en/of organisatorische banden tussen de betrokken werkgevers, mijns inziens moet worden onderzocht of die werkgevers met de detacheringen beoogden de voorwaarde van niet-vervanging van artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 te omzeilen. Immers, volgens vaste rechtspraak van het Hof kunnen justitiabelen het Unierecht niet inroepen in geval van fraude of misbruik en mag de Unieregeling niet zo ruim worden toegepast dat zij misbruik door marktdeelnemers zou dekken.96.

De verwijzende rechter heeft evenwel geen aanwijzing verstrekt dat bij de feiten van het hoofdgeding sprake is van fraude of rechtsmisbruik.97. In die omstandigheden hoeft het Hof zich hierover naar mijn oordeel niet uit te spreken.

Gelet op het voorgaande geef ik het Hof in overweging om op de derde prejudiciële vraag, onder b), te antwoorden dat ingeval de betrokken werkgevers op personeel en/of organisatorisch vlak met elkaar verweven zijn, onderzocht moet worden of die werkgevers met de detacheringen beogen de voorwaarde van niet-vervanging van artikel 12, lid 1, van verordening nr. 883/2004 te omzeilen.