Rb. Arnhem, 02-03-2005, nr. 110701

een conclusie van repliek;

een conclusie van dupliek met producties.

Ten slotte is vonnis bepaald.

De vaststaande feiten

[eiser in vrijwaring] heeft gevorderd dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, Allianz zal veroordelen om [eiser in vrijwaring] te vrijwaren en Allianz zal veroordelen om aan [betrokkene] te betalen al hetgeen waartoe [eiser in vrijwaring] bij onherroepelijke uitspraak in de procedure met rolnummer 03-1886 zal worden veroordeeld. [eiser in vrijwaring] legt aan zijn vordering ten grondslag dat indien hij schadeplichtig wordt gehouden in de hoofdzaak, deze schade valt onder de dekking van de met Schiedam Verzekeringen gesloten aansprakelijkheidsverzekering en daarom gedragen dient te worden door Allianz, als rechtsopvolgster van Schiedam Verzekeringen.

Allianz voert gemotiveerd verweer. Daarop zal, voor zover relevant, in het navolgende worden ingegaan.

De beoordeling van dit geschil

Het meest verstrekkende verweer van Allianz is dat de vordering tot nakoming van [eiser in vrijwaring] op grond van art. 3:307 lid 1 BW is verjaard. In dit artikel is bepaald dat de rechtsvordering tot nakoming van een verbintenis uit overeenkomst tot een geven of een doen verjaart door verloop van vijf jaren na de aanvang van de dag, volgende op die waarop de vordering opeisbaar is geworden. In het algemeen geldt dat de vordering van de verzekerde jegens zijn aansprakelijkheids-verzekeraar eerst opeisbaar wordt wanneer de gelaedeerde de verzekerde aanspreekt. Dat [eiser in vrijwaring] geacht moet worden eerder te hebben geweten dat zijn handelen tot een schadeclaim van [betrokkene] zou kunnen leiden, zoals Allianz stelt, doet dan (wat daarvan overigens ook zij) niet ter zake. [betrokkene] heeft op 14 februari 2003 [eiser in vrijwaring] aansprakelijk gesteld. [eiser in vrijwaring] heeft dat bij brief van 17 februari 2003 bij Alllianz gemeld. Voorzover niet reeds met die brief de lopende verjaringstermijn op de in art. 3:317 BW bedoelde wijze is gestuit, heeft stuiting in ieder geval plaats gevonden op grond van art. 3:316 BW, door het uitbrengen van de dagvaarding op 2 maart 2004. Op dit moment is een nieuwe verjaringstermijn van vijf jaren gaan lopen. Het verweer faalt dus.

Allianz heeft zich in de tweede plaats op het standpunt gesteld dat de opzetclausule van toepassing is (bepaling 4.1 van de APV83) zodat zij op die grond niet gehouden is [eiser in vrijwaring] verzekeringsdekking te verlenen. Volgens vaste rechtspraak heeft deze opzetclausule

Allianz heeft zich erop beroepen dat het zekerheidsbewustzijn bij [eiser in vrijwaring] aanwezig moet zijn geweest. Zij heeft daartoe ten eerste aangevoerd dat een feit van algemene bekendheid is dat misbruik vrijwel zeker tot (psychische) klachten leidt en dat reeds om die reden [eiser in vrijwaring] zich destijds van de schadelijkheid van zijn gedragingen bewust moet zijn geweest. Daarnaast is uit door Allianz geciteerde verklaringen van [eiser in vrijwaring], die zijn opgenomen in de processen-verbaal van verhoor door de politie, af te leiden dat hij zich er terdege van bewust was dat het bij [betrokkene] toegebrachte letsel het gevolg van zijn handelen zou zijn. Dit geldt temeer nu [eiser in vrijwaring] in de strafprocedure niet als ontoerekeningsvatbaar is aangemerkt en derhalve als een normaal begaafd persoon moet worden beschouwd.

Niet in geschil is dat [eiser in vrijwaring] de bij [betrokkene] toegebrachte psychische schade niet heeft beoogd. Nog daargelaten of in de periode van 1985-1990 een feit van algemene bekendheid was dat seksueel misbruik per definitie tot psychische schade kan leiden, is beslissend of de dader, [eiser in vrijwaring], zich ervan bewust was dat het in feite bij [betrokkene] toegebrachte psychische letsel het gevolg zou zijn van zijn gedragingen. Uit de in dat verband door Allianz genoemde verklaringen van [eiser in vrijwaring] tegenover de politie blijkt dat [eiser in vrijwaring] zich destijds realiseerde dat zijn gedrag fout was en dat hij (achteraf) inziet dat dit gezien de verhouding, tussen hem als volwassene en [betrokkene] als ‘jong’ en minderjarig meisje, nooit had mogen gebeuren. Uit enkel die verklaringen kan echter niet worden afgeleid dat hij zich ervan bewust is geweest dat [betrokkene] daardoor psychische schade kon leiden. Dat hij zich hier bewust van is geweest valt te minder aan te nemen nu hij tegenover de politie heeft verklaard dat hij juist door [betrokkene] gedwongen is - wat daar ook van zij - om seksuele handelingen met haar te verrichten omdat zij het anders zou doorvertellen aan zijn echtgenote (processen-verbaal van verhoor van 9 juli 2002, producties 2 en 3 bij de conclusie van antwoord in vrijwaring). Die verklaringen duiden er niet op dat [eiser in vrijwaring] in die situatie zich bewust is geweest van de mogelijke psychische gevolgen voor [betrokkene]. Allianz heeft zich er voorts op beroepen dat het zekerheidsbewustzijn bij [eiser in vrijwaring] moet worden afgeleid uit het feit dat hij in de strafprocedure niet als ontoerekeningsvatbaar is aangemerkt, maar dat wil nog niet zonder meer zeggen dat [eiser in vrijwaring] zich ervan bewust was dat psychisch letsel het zekere gevolg van zijn gedragingen zou zijn. Allianz heeft op dit punt geen concrete feiten en omstandigheden gesteld die - indien zij worden bewezen - tot de conclusie kunnen leiden dat [eiser in vrijwaring] zich er van bewust is geweest dat psychisch letsel het zekere gevolg van zijn handelwijze zou zijn. Voor een bewijsopdracht is dan ook geen plaats. De conclusie is dat het beroep op de opzetclausule niet slaagt.

Allianz heeft voorts aangevoerd dat [eiser in vrijwaring] in strijd met het bepaalde in art. 283 WvK en bepaling 5.1 van de APV83 te laat, want niet ‘onverwijld’, zijn schade heeft gemeld en dat hij, eveneens in strijd met genoemde bepaling 5.1, zijn aansprakelijkheid heeft erkend. Allianz is hierdoor in haar belangen geschaad waardoor [eiser in vrijwaring] zijn rechten uit de verzekering heeft verloren.

Het beroep van Allianz op art. 283 WvK faalt reeds omdat niet tijdige melding volgens dat artikel leidt tot schadevergoeding, niet tot verlies van rechten. Blijft over het beroep op bepaling 5.1 van de APV83. Een redelijke uitleg van deze polisbepaling brengt met zich dat als de in dat artikel bedoelde ‘gebeurtenis’ heeft te gelden het feitelijk handelen waardoor het letsel wordt teweeggebracht, in beginsel niet de aansprakelijkheidsstelling door de benadeelde. Gelet op de aard en de strekking van de schademeldingsplicht ontstaat deze plicht niet eerder dan nadat de verzekerde op de hoogte is van het toegebrachte letsel of daarvan redelijkerwijze op de hoogte behoorde te zijn en hij redelijkerwijze rekening moest houden met de reële mogelijkheid dat hij zou worden aangesproken tot vergoeding van de daaruit voortvloeiende schade. Door Allianz zijn geen feiten of omstandigheden gesteld die, indien bewezen, met zich brengen dat [eiser in vrijwaring] in de periode tussen 1985-1990 op de hoogte was of redelijkerwijze moest zijn van het [betrokkene] toegebracht psychisch letsel en dat hij redelijkerwijze rekening moest houden met de mogelijkheid dat hij voor de schade zou kunnen worden aangesproken. Het standpunt van Allianz dat het meldingsmoment dan in elk geval omstreeks 9 juli 2002 moet hebben gelegen, het moment waarop [eiser in vrijwaring] door de politie is gehoord na aangifte door [betrokkene] van seksueel misbruik, houdt ook geen stand. Bekendheid van [eiser in vrijwaring] met het bij [betrokkene] toegebrachte letsel blijkt niet uit de processen-verbaal van verhoor van [eiser in vrijwaring]. Door Allianz zijn geen andere feiten of omstandigheden gesteld die tot een ander oordeel leiden. Het moment waarop [eiser in vrijwaring] in elk geval geacht moet worden wel op de hoogte te zijn geweest van het aan [betrokkene] toegebrachte letsel en rekening moest houden met de mogelijkheid dat hij zou worden aangesproken tot vergoeding van door haar geleden schade is de datum van ontvangst van haar brief van 14 februari 2003 met daarin zijn aansprakelijkheidsstelling. [eiser in vrijwaring] heeft hiervan ‘onverwijld’

Ten slotte heeft Allianz zich op het standpunt gesteld dat gezien het bepaalde in art. 3:40 BW de verzekeringsovereenkomst geen dekking kan bieden voor bewust veroorzaakte schade, hetgeen bovendien in strijd is met de (bij de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst) in acht te nemen redelijkheid en billijkheid (6:2 jo 6:248 BW). Allianz heeft hieraan ten grondslag gelegd dat een aansprakelijkheids-verzekering, waarvoor jaarlijks slechts een beperkt bedrag betaald wordt, “absoluut” niet bedoeld is om de gevolgen van gewelddadig en buitensporig gedrag, zoals het herhaald seksueel misbruiken van een minderjarige, te dekken. Dit verweer moet worden verworpen. Voor zover Allianz hiermee heeft bedoeld te betogen dat het gedrag van [eiser in vrijwaring] strafrechtelijk verboden is, leidt dit gegeven op zichzelf niet tot nietigheid van de verzekering. Er zijn meer schadeveroorzakende gedragingen die strafrechtelijk verboden zijn, zoals bijvoorbeeld geweldsmisdrijven, die op zichzelf in de polis (in bepaling 3.1) niet van dekking zijn uitgesloten en waarvan ook niet algemeen wordt aangenomen dat zij niet verzekerbaar zouden moeten zijn. Ten aanzien van dergelijke delicten ligt de grens van dekking kennelijk alleen in de opzetclausule. Dat de dader van seksueel misbruik bevrediging van eigen behoeften nastreeft onderscheidt hem ook niet wezenlijk, want dat kan van de dader van een geweldsdelict die aan zijn drift toegeeft ook worden gezegd. Bij deze stand van zaken is er geen reden om over de verzekerbaarheid van aansprakelijkheid voor schade door seksueel misbruik anders te oordelen dan over verzekerbaarheid van schade door andere strafrechtelijk verboden gedragingen. Daarop stuit ook het beroep af dat Allianz in dit verband heeft gedaan op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid.

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat de eventuele aansprakelijkheid van [eiser in vrijwaring] jegens [betrokkene] gedekt is door zijn bij Schiedam Verzekeringen, het huidige Allianz, gesloten aansprakelijkheidsverzekering. Allianz zal dan ook worden veroordeeld tot vergoeding van al hetgeen waartoe [eiser in vrijwaring] in de hoofdzaak jegens [betrokkene] zal worden veroordeeld.

Als de in het ongelijk gestelde partij zal Allianz worden veroordeeld in de kosten van deze vrijwaringsprocedure.

veroordeelt Allianz om jegens [eiser in vrijwaring] te betalen al hetgeen waartoe [eiser in vrijwaring] bij onherroepelijke uitspraak in de procedure met het rolnummer 03-1886 mocht worden veroordeeld;

veroordeelt Allianz in de kosten van de vrijwaringsprocedure, tot op heden aan de zijde van [eiser in vrijwaring] bepaald op € 83,78 voor verschotten en € 1.158,- voor salaris procureur;

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

wijst het meer of anders gevorderde af.