Hof 's-Gravenhage, 15-04-2009, nr. 22-004820-07

Voorgeschiedenis

Op 4 augustus 2004 wordt door de broer van de verdachte, [medeverdachte 1], aangifte gedaan van wederrechtelijke vrijheidsberoving, afpersing en mishandeling op 31 juli 2004.1 Op 17 augustus 2004 worden door [medeverdachte 1] op het politiebureau, aan de hand van foto’s, [slachtoffer 1] en [getuige 1] aangewezen als daders van deze feiten.2

Laatstgenoemde is door de rechtbank te ’s-Gravenhage op 6 april 2005 veroordeeld voor onder meer deze feiten.3 Ook [medeverdachte 2] doet op 5 augustus 2004 aangifte van mishandeling met geweld gepleegd door twee mannen.4 Al deze feiten zouden te maken hebben met een financieel conflict dat [slachtoffer 1] met [betrokkene 1] had. [slachtoffer 1] zou [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] bij dit conflict hebben betrokken omdat zij een familierelatie hebben met [betrokkene 1] – [betrokkene 1] is de partner van de zus van [medeverdachte 1], welke zus de dochter is van [medeverdachte 2] - en deze destijds in Suriname zou verblijven.5

Vermissing van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2]

Op 13 augustus 2004 wordt aangifte gedaan van de vermissing van [slachtoffer 1], geboren op [geboortedag] 1979 te [geboorteplaats] en [slachtoffer 2], geboren op [geboortedag] 1980 te geboorteplaats. Zij zouden op 12 augustus 2004 omstreeks 10.30 uur in een rode Volkswagen Golf naar Den Haag zijn gereden.6 Deze auto wordt twee weken later, op 25 augustus 2004, leeg aangetroffen in de [C-straat] in Den Haag.7

Aantreffen slachtoffers [B-straat]

In een pand, gelegen aan de [B-straat] te Den Haag en in eigendom toebehorende aan [medeverdachte 1]8, wordt op 23 september 2004 door “bloed- en lijkenhonden” in een afgesloten en onbereikbare ruimte achter het toilet een bloed- en lijkengeur waargenomen. Na voltooiing van de sloopwerkzaamheden worden op 25 september 2004 twee lijken in een blok beton aangetroffen. De lichamen zijn in transparante folie en in een vloerbedekking verpakt.9 Het blijken de lichamen te zijn van de vermiste [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2].10

Doodsoorzaak

Uit sectie blijkt dat het slachtoffer [slachtoffer 1] door 43 tot 45 steek- en snijwonden met één of meer scherpe, smalle voorwerpen om het leven is gebracht. In het lichaam worden 46 scherprandige huidperforaties aan borst, buik, rug, beide flanken, hals, hoofd, rechterbeen en armen aangetroffen. De letsels aan de armen kunnen passen bij afweer. Het oplopen van de letsels verklaart het overlijden zonder meer, op basis van orgaan- en weefselbeschadiging van onder meer borstkas, hart en longen.11

Uit sectie blijkt dat het slachtoffer [slachtoffer 2] door tenminste 29 steek- en snijwonden met één of meer scherpe, smalle voorwerpen om het leven is gebracht. In het lichaam worden 33 huidperforaties aangetroffen aan borst, buik, rug, rechter- en linkerarm, rechteroksel, hals, hoofdhuid en rechterhand.

De letsels aan de rechterhand passen bij afweer. Het oplopen van de letsels verklaart het overlijden zonder meer, op basis van orgaan- en weefselbeschadiging van onder meer borstkas, hart, bovenste holle ader, longen en middenrif.12

Onderzoek [A-straat]

Nadat de medeverdachten [medeverdachte 4]13 en [medeverdachte 3]14, respectievelijk aangehouden op 14 en 17 december 2004, een verklaring hebben afgelegd, wordt door de Technische Recherche een onderzoek ingesteld in de woning aan de [A-straat] te Den Haag. Uit dit onderzoek blijkt dat in alle kamers de vloerbedekking en/of laminaatvloer geheel of gedeeltelijk is verwijderd. Alle deuren van de vertrekken in het pand zijn verwijderd, evenals alle tegels van de muur en de vloer in het toilet en de douche. De kamer rechts aan de voorzijde (KAMER 1), waar later naar wordt verwezen als “de kamer van de Chinees”, wordt geheel leeg aangetroffen. Op de muren van deze kamer worden echter vele bloedspatten aangetroffen, welke worden veiliggesteld.15 De aangetroffen bloedsporen kunnen op grond van het vergelijkend DNA-onderzoek afkomstig zijn van de verdachte en eerdergenoemde slachtoffers [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2]. Dit betekent tevens dat het celmateriaal niet afkomstig is van één van de andere personen van wie in deze zaak een DNA-profiel is vervaardigd. De kans dat een willekeurig gekozen individu hetzelfde DNA-profiel bezit als dat van het onderzochte spoor is in die gevallen minder dan 1 op 1 miljard.16

De gebeurtenissen op 12 augustus 2004

Op 24 september 2004 worden de verdachte en zijn vader [medeverdachte 2] aangehouden. Beiden ontkennen op welke wijze dan ook betrokken te zijn geweest bij de dood van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2].17

Eerst op 29 december 2004 legt de verdachte tegenover de rechter-commissaris een verklaring af omtrent zijn betrokkenheid bij de gebeurtenissen die hebben geleid tot de dood van de slachtoffers [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2].

De verdachte verklaart dat hij op 12 augustus 2004 in de woning aan de [A-straat] in “de kamer van de Chinees” in gevecht is geraakt met [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2]. Tijdens dit gevecht is hij door middel van een mes gewond geraakt aan zijn arm en zijn [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] door zijn toedoen om het leven gekomen, nadat hij beide slachtoffers meerdere malen met een mes heeft gestoken.18

De medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] die eveneens op 12 augustus 2004 in de woning aan de [A-straat] waren, bevestigen dat de verdachte op enig moment tezamen met [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] in “de kamer van de Chinees” was, dat daar geluiden te horen waren die zij duiden als gevechtsgeluiden en dat slechts de verdachte de kamer levend heeft verlaten.19

Verwondingen van de verdachte

De verdachte heeft verklaard tijdens het gevecht met [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] op 12 augustus 2004 met een mes in zijn linker onderarm te zijn geraakt.20 Blijkens medische informatie van de chirurg die de verdachte heeft geopereerd op 12 augustus 2004, had de verdachte op voornoemde datum een diepe snijwond in de linkeronderarm, waarbij er sprake was van een door en door verwonding door de membrana interossia, waarbij zowel flexor pezen, spierbuiken als extensor spierbuiken waren doorgesneden. Alle genoemde structuren werden via twee aparte incisies gesloten.21

Vooropgezet plan

De advocaat-generaal heeft zich, verwijzend naar het door de officier van justitie gehouden requisitoir, op het standpunt gesteld dat er sprake is van moord, nu er sprake was van een vooropgezet plan van de verdachte en zijn medeverdachten om [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] van het leven te beroven. Dit vindt volgens de advocaat-generaal steun in –samengevat en zakelijk weergegeven- de verklaringen van medeverdachten en getuigen over een vooropgezet plan, de verklaringen van getuigen omtrent een afspraak op 12 augustus 2004 en het feit dat zich in de ochtend van 12 augustus 2004 in de [A-straat] zes mensen uit het [‘verdachten-kamp’] hebben verzameld, terwijl een aantal van hen geen plausibele reden voor hun aanwezigheid daar en toen kan geven.

De advocaat-generaal heeft, in het kader van getuigenverklaringen over een vooropgezet plan, gewezen op verklaringen van [medeverdachte 2] welke hij kort na zijn aanhouding op 26 en 30 september 2004 heeft afgelegd. Hij verklaart ondermeer dat zijn zoon en medeverdachte, [medeverdachte 1], zou hebben gezegd dat hij de mannen [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] wel terug zou pakken, omdat die bedreigingen op moesten houden en dat [medeverdachte 1] een van de opdrachtgevers is van of schuld heeft aan de moorden op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2].

Naar het oordeel van het hof kan aan deze verklaringen geen doorslaggevende waarde worden gehecht. [medeverdachte 2] ontkende destijds elke betrokkenheid. Pas later is hij gaan verklaren over zijn aanwezigheid in het pand aan de [A-straat] terwijl de slachtoffers elders in dat pand de dood vonden en heeft hij hetgeen hij eerder heeft verklaard teruggetrokken. Ook ter terechtzitting in hoger beroep op 10 maart 2009 heeft [medeverdachte 2] verklaard dat hij terugkomt op zijn eerdere verklaring waarin hij [medeverdachte 1] van de moorden beschuldigt.

Voorts heeft de advocaat-generaal in dat verband gewezen op een verklaring van [getuige 2] van 6 november 2004, waarin hij verklaart dat hij [medeverdachte 1] heeft horen zeggen dat hij de mannen naar de [A-straat] zou lokken en dat de mannen moesten worden opgeknapt. Deze verklaring heeft [getuige 2] tegenover de rechter-commissaris herhaald. [getuige 3]heeft bevestigd dat zij van [getuige 2] heeft gehoord dat [medeverdachte 1] de mannen naar de [A-straat] zou lokken. Ook is gewezen op de verklaring van de getuige en tevens medeverdachte [medeverdachte 4] dat [medeverdachte 2] tegen hem heeft gezegd dat hij het zelf ging doen als de politie niets aan het probleem zou doen.

Naar het oordeel van het hof kan uit deze verklaringen niet meer worden afgeleid dan dat zowel [medeverdachte 1] als [medeverdachte 2] hun ongenoegen hebben geuit over de politie die niets aan hun probleem zou doen. Gelet op het feit dat [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] beiden kort daarvoor het slachtoffer waren geworden van de zogenaamde incassopraktijken van [slachtoffer 1], is het niet onbegrijpelijk dat beiden in dergelijke bewoordingen over de situatie hebben gesproken. Dit is echter onvoldoende om daaruit af te leiden dat bij hen het voornemen bestond om de mannen [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] van het leven te beroven. De getuige [getuige 4] heeft verklaard over een kromzwaard dat [medeverdachte 2] zou hebben willen laten slijpen en een beitel die [medeverdachte 2] in zijn auto zou hebben gelegd. Er is echter geen enkel technisch bewijs dat een kromzwaard of beitel uiteindelijk is gebruikt bij het doden van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2].

De advocaat-generaal heeft voor het bewijs dat er sprake was van een afspraak tussen [medeverdachte 1] en [slachtoffer 1] op 12 augustus 2004 de verklaringen van de getuigen [getuige 5], [getuige 1] en [getuige 6] aangehaald.

Blijkens haar eigen verklaringen heeft [getuige 5], moeder van [slachtoffer 2], hetgeen zij weet van een afspraak, gehoord van de getuige [getuige 1]. De getuige [getuige 1] heeft op zijn beurt ter terechtzitting in hoger beroep op 10 maart 2009 verklaard dat hij op 11 augustus 2004 van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] heeft begrepen dat zij de volgende dag weer terug zouden gaan naar Den Haag. Hij verklaart daarbij dat hij heeft begrepen dat er een afspraak was en dat deze, naar zijn weten, met [medeverdachte 1] was. Helemaal zeker van deze lezing is hij ter terechtzitting in hoger beroep niet meer. Een en ander zou hij ook hebben verklaard toen hij werd gehoord door de politie Zaandijk naar aanleiding van de vermissing van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2]. Destijds heeft [getuige 1] echter verklaard dat hij weet dat [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] samen naar Den Haag zouden gaan. Dat hij niet weet wat ze daar gingen doen, maar dat hij denkt dat zij hetzelfde gingen doen als wat hijzelf en [slachtoffer 1] daar altijd deden, te weten in gesprek gaan met die [medeverdachte 1].22

Naar het oordeel van het hof is gelet op het vorenoverwogene onduidelijk, los van het feit of getuige [getuige 1] wel of niet van [slachtoffer 1] dan wel [slachtoffer 2] had vernomen dat er een afspraak was, of dit een eenzijdige “afspraak” betrof of dat ook [medeverdachte 1] op de hoogte was van deze afspraak. De getuige [getuige 1] heeft immers op 7 november 2007 tegenover de rechter-commissaris verklaard dat [slachtoffer 1], als hij een klusje had, ook wel het woord “afspraak” gebruikte. Het is dan ook niet komen vast te staan dat [medeverdachte 1] met [slachtoffer 1] een afspraak heeft gemaakt om elkaar op 12 augustus 2004 te treffen in de [A-straat].

De getuige [getuige 6] heeft in een artikel in de Nieuwe Revu van augustus 2006 geschreven over een telefonische afspraak tussen [slachtoffer 1] en [medeverdachte 1]. Deze getuige is meerdere malen bij de rechter-commissaris en ter terechtzitting in eerste aanleg gehoord, maar heeft zich steeds beroepen op zijn recht om als journalist zijn bronnen te beschermen. Zelfs nadat de rechtbank zich op het standpunt had gesteld dat het belang van de waarheidsvinding zwaarder moet wegen dan dit recht op verschoning, heeft de journalist geweigerd zijn bron(nen) prijs te geven.

Nu die bron(nen) onbekend is/zijn gebleven, kan naar het oordeel van het hof aan de bewering dat er een telefonische afspraak was, zonder meer geen waarde worden gehecht. Deze bewering vindt overigens ook geen steun in de tapgesprekken of printgegevens van het politieonderzoek Spoor of Wissel.

De advocaat-generaal heeft ten slotte nog op de verklaring van [getuige 7] gewezen die erop zou duiden dat [medeverdachte 1] op 12 augustus 2004 mensen in de [A-straat] verwachtte en dat hij zich zenuwachtig gedroeg.

Het hof merkt hierbij op dat, gelet op het feit dat [medeverdachte 1] al enige tijd werd gezocht door [slachtoffer 1] en hij zich om die reden niet meer in zijn eigen auto verplaatste, uit zijn gedrag evenzeer zou kunnen worden afgeleid dat hij een ontmoeting met [slachtoffer 1] trachtte te voorkomen.

Bovendien was [slachtoffer 1], blijkens een afgeluisterd telefoongesprek op 11 augustus 2004 om 19.13 uur tussen [slachtoffer 1] en [buurman], destijds woonachtig op [A-straat], juist op zoek naar [medeverdachte 1] om hem onverhoeds te treffen, zodat het bestaan van een afspraak niet erg waarschijnlijk is. [slachtoffer 1] vraagt [buurman] in dit gesprek –samengevat en zakelijk weergegeven- of hij [medeverdachte 1] kan bellen en dat hij in moet spreken dat zijn dak lekt. [slachtoffer 1] zegt dan tegen [buurman] dat [medeverdachte 1] dan waarschijnlijk naar hem toe komt en als [medeverdachte 1] komt, moet [buurman] [slachtoffer 1] meteen bellen.

De analyse van telefoongegevens en cell-id gegevens leveren naar het oordeel van het hof evenmin ondersteuning op voor de stelling van het openbaar ministerie dat er sprake was van een vooropgezet plan en dat de personen aanwezig op de [A-straat] elkaar daar met het oog op het doden van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] hebben getroffen.

Een ontmoeting tussen de verdachte, zijn broer [medeverdachte 1] en [betrokkene 2], nadat laatstgenoemde om 10.48 uur door [slachtoffer 1] is gebeld, is niet komen vast te staan. De analyse van de cell-id gegevens toont immers slechts aan dat de telefoon van [betrokkene 2] in hetzelfde gebied was als waar de telefoons van verdachte en [medeverdachte 1] zich bevonden.

Daarbij kan over de inhoud van de diverse telefonische contacten tussen de verdachte, [medeverdachte 3] en [betrokkene 3], de ex-partner van [medeverdachte 2], voordat men zich in de [A-straat] bevond, slechts gespeculeerd worden. Dat er telefonische contacten hebben plaatsgevonden staat vast, hiermee is echter geenszins gezegd dat er daadwerkelijk afstemming heeft plaatsgevonden om zich naar de [A-straat] te bewegen, laat staan met welk doel. De tegenstrijdige verklaringen van de betrokkenen hieromtrent doen hieraan niet af.

Het feit dat de verklaringen van de verdachte en zijn medeverdachten met betrekking tot de reden van hun komst naar de [A-straat] en de wijze waarop ze zijn gekomen, uiteenlopen en gedeeltelijk onderling tegenstrijdig zijn, vormt evenmin voldoende bewijs voor een vooropgezet plan om de slachtoffers op te wachten.

Ook voor zover er wel sprake zou zijn van een afspraak elkaar in de [A-straat] te treffen en de komst van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] af te wachten, kan daaruit niet zonder meer worden afgeleid dat men het plan had de mannen van het leven te beroven.

Gelet op het hetgeen hiervoor is overwogen, is het hof van oordeel dat niet is komen vast te staan dat er sprake was van een vooropgezet plan van de verdachte en zijn medeverdachten om [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] van het leven te beroven.

Kalm beraad en rustig overleg

De advocaat-generaal heeft zich daarnaast op het standpunt gesteld dat er sprake is van voorbedachte rade en derhalve van moord, overeenkomstig de overweging van de rechtbank in eerste aanleg, nu de verdachte voorafgaande aan en gedurende zijn gewelddadige handelingen tijd had zich te beraden op het te nemen of genomen besluit, waarbij hij zich ofwel tevoren ofwel tijdens de uitvoering van die handelingen van een mes heeft voorzien.

Naar het oordeel van het hof is er onvoldoende bewijs voor voorbedachte rade in de zin van kalm beraad en rustig overleg, nu niet is komen vast te staan dat de verdachte tijdens het uitvoeren van eerdergenoemde handelingen, op de plek waar het gebeuren zich heeft afgespeeld, gelegenheid en tijd heeft gehad zich te beraden over hetgeen hij aan het doen was en nog zou gaan doen. Evenmin is vast te stellen door welke steek of steken en op welk moment de slachtoffers dodelijk zijn getroffen.